Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 marca 2024 r.

Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia SO Renata Gąsior

Protokolant sekr. sądowy Marta Jachacy

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 marca 2024 roku w W.

sprawy W. W. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W.

o prawo do rekompensaty

na skutek odwołania W. W. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. z dnia 20 września 2022 roku znak: (...)

zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 20 września 2022 roku znak: (...) w ten sposób, że przyznaje odwołującemu W. W. (1) prawo do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych począwszy od dnia 1 sierpnia 2022 r.

Sędzia SO Renata Gąsior

UZASADNIENIE

Pismem z dnia 3 października 2022 r. W. W. (1) złożył do Sądu Okręgowego Warszawa–Praga w Warszawie za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. odwołanie od decyzji z dnia 20 września 2022 r., znak: (...). Odwołujący zakwestionował prawidłowość rozstrzygnięcia ZUS, w którym organ rentowy odmówił mu prawa do rekompensaty. W uzasadnieniu swojego stanowiska odwołujący wskazał, że podstawą decyzji ZUS było błędne przyjęcie braku 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnych charakterze, podczas gdy
z zebranego przed organem rentowym materiału dowodowego wynika, że taka była wykonywana przez W. W. (1) stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez okres wymagany do uzyskania świadczenia (odwołanie – k. 3- 5 a.s.).

W odpowiedzi z dnia 25 października 2022 r. na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o jego oddalenie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Uzasadniając swoje stanowisko organ rentowy podniósł, że w odwołujący nie spełnił warunków przyznania prawa do rekompensaty ponieważ nie udowodnił 15 lat pracy dziennikarskiej, z uwagi na to, że ze świadectw pracy z czasu jego zatrudnienia wynika, że nie wykonywał pracy o szczególnym charakterze, ponieważ pracował nie, jako dziennikarz, a jako zastępca sekretarza redakcji, sekretarz redakcji i zastępca redaktora naczelnego. ( odpowiedź na odwołanie – k. 6-7 a.s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W. W. (1) urodził się w dniu (...)

W okresie 01.05.1983 r. – 31.12.1988 r. tj. przez 5 lat i 8 miesięcy zatrudniony był w Młodzieżowej Agencji (...).S.W. „Praca – K. – Ruch” na stanowiskach p.o. sekretarza redakcji, sekretarza redakcji i dziennikarza. W okresie tego zatrudnienia odbył zasadniczą służbę wojskową od 03.05.1985 r. – 28.04.1986 r. Ze świadectwa pracy z R.S.W. „Praca – K. – Ruch” wynika, że odwołujący był objęty Układem Zbiorowym Pracy Dziennikarzy. W toku zatrudnienia w R.S.W. „Praca – K. – Ruch” W. W. (1) pracował przy tworzeniu tygodnika Politechnik, tworzył własne teksty, redagował teksty innych pracowników, zwracał uwagę na potrzebę dokonania korekty tekstu, planował program do danego numeru tygodnika. Umowa o pracę określała obowiązki W. W. (1). Należał do nich m.in. nadzór nad przygotowaniem pism do druku (świadectwo pracy – k. 5 a.s., akta osobowe –k. 44 a.s., zeznania G. E. – k. 96 a.s., zeznania W. W. (1) – k. 100-103 a.s., opinia biegłego z zakresu BHP – k. 113-126 a.s.).

W okresie 01.01.1989 r. – 31.10.1990 r. tj. przez 1 rok i 10 miesięcy zatrudniony był w Zakładach (...) i Handlowych (...) na stanowisku sekretarza redakcji (...). Wówczas zajmował się organizacją pracy redakcji w zakresie merytorycznym tj. dbał o to, by zamówione artykuły zostały na czas napisane i przekazane do drukarni, redagował te artykuły i tworzył własne teksty. Sprawy administracyjne tj. np. rezerwowanie noclegów reporterom redakcji nie obciążały sekretarza redakcji, albowiem ten rodzaj spraw, nie związany z merytoryczną pracom nad składaniem czasopisma, należał do kompetencji sekretariatu, w którym pracowały sekretarki i to one wykonywały czynności administracyjno-organizacyjne redakcji (świadectwo pracy – k. 5 a.s., akta osobowe – k. 42 a.s., zeznania J. W. – k. 96-97 a.s., zeznania P. K. – k. 97-98 a.s., zeznania W. W. (1) – k. 100 – 103 a.s., opinia biegłego z zakresu BHP – k. 113 – 126 a.s.).

W okresie 01.02.1991 r. – 31.09.1991 r. tj. przez 8 miesięcy pracował
w Fundacji (...) w Polsce (...), gdzie zajmował stanowisko Sekretarza Redakcji Sybiraków. Na tym stanowisku zajmował się reportażem i przeprowadzał wywiady m. in. z J. O.. Do obowiązków służbowych W. W. (1) wynikających z umowy o pracę należał m.in. współudział w kierowaniu pracami sekretariatu i udział w pracach kolegiów redakcyjnych (świadectwo pracy – k. 21 a.r., zeznania W. W. (1) – k. 100 – 103 a.s., opinia biegłego z zakresu BHP – k. 113-126 a.s., opinia biegłego z zakresu BHP – k. 113 – 126 a.s.).

W okresie 01.10.1991 r – 31.08.1999 r. tj. przez 7 lat i 11 miesięcy pracował w (...) Sp. z o.o. wykonując pracę dziennikarską kolejno na stanowiskach: zastępcy sekretarza redakcji, sekretarza redakcji i zastępcy redaktora naczelnego. Do zadań sekretarza redakcji należało przygotowanie własnych tekstów i redagowanie w tekstów innych dziennikarzy, decydowanie o tym, co znajdzie się w danym numerze czasopisma. (świadectwo pracy – k. 5 a.s., akta osobowe – k. 42 a.s., zeznania A. D. – k. 98-99 a.s., zeznania W. W. (1) – k. 100-103 a.s., opinia biegłego z zakresu BHP – k. 113-126 a.s.).

W okresie 11.10.1999 r. – 19.11.1999 r. tj. przez miesiąc i 9 dni pracował w (...) Sp. z o.o. na stanowisku zastępcy redaktora naczelnego (świadectwo pracy – k. 5 a.s., zeznania W. W. (1) – k. 100-103 a.s., opinia biegłego z zakresu BHP – k. 113-126 a.s.).

W. W. (1) w czasie zatrudnienia w ww. okresach był autorem wielu artykułów, które znalazły się na łamach m.in. Politechnika i (...) ( artykuły autorstwa W. W. – k. 69 a.s.)

Odwołujący w dniu 31 sierpnia 2022 r. złożył wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. o przyznanie prawa do emerytury wraz z rekompensatą .

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. wydał decyzję
z dnia 20 września 2022 r., znak: (...) odmawiającą prawa do ustalenia wysokości emerytury z rekompensatą z uwagi na nieudokumentowanie 15 – letniego stażu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W tym samym dniu wydał również decyzję, na podstawie której przyznał odwołującemu emeryturę od dnia 1 sierpnia 2022 r. Wysokość emerytury została obliczona na podstawie art. 26 c ustawy emerytalnej na kwotę 6.648,88 zł brutto (wniosek o emeryturę – k. 1 a.r., decyzja ZUS o przyznaniu emerytury – k. 4 a.r., decyzja ZUS o odmowie prawa do rekompensaty – k. 7 a.r.).

Podstawą do ustalenia stanu faktycznego były zgromadzone w toku sprawy dowody z dokumentów tj. dokumentacja obrazująca przebieg postępowania przed organem rentowym i dokumenty zgromadzone w toku postępowania sądowego
tj. świadectwa pracy oraz dokumenty wchodzące w skład akt osobowych W. W. (1). Dokumenty te pozwoliły na ustalenie okresów zatrudnienia ubezpieczonego, miejsc pracy i zajmowanych przez niego stanowisk służbowych. Obiektywny charakter tych dokumentów nie budził wątpliwości sądu, w zakresie ich wiarygodności.

Czyniąc ustalenia stanu faktycznego Sąd oparł się także na zeznaniach W. W. (1). Odwołujący w sposób wiarygodny scharakteryzował nie tylko okresy swojego zatrudnienia, które odpowiadały zgromadzonym
w sprawie dokumentom, ale przede wszystkim rzetelnie i szczegółowo dokonał opisu zajmowanych stanowisk i zakresu czynności, jakie wykonywał. Sąd nie miał podstaw, by negować szczerość tych twierdzeń.

Przymiotem wiarygodności obdarzył sąd także zeznania wszystkich osób przesłuchanych w charakterze świadka tj. G. E., J. W., P. K. i A. D.. Świadkowie mieli wiedzę
o charakterze pracy W. W. (1) albowiem w spornych okresach zatrudnienia, pracowali z W. W. (1). Zeznawali szczegółowo, opisując dokładnie zapamiętany przez siebie zakres czynności i obowiązków odwołującego a także charakteryzując zajmowane przez niego stanowiska służbowe. Zeznania świadków korelowały z zeznaniami W. W. (1), co do charakteru wykonywanej przez niego pracy i Sąd nie miał zastrzeżeń, co do ich prawdziwości, dlatego uwzględnił je ustalając stan faktyczny sprawy.

W toku postępowania sąd przeprowadził dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu (...) na okoliczność ustalenia, czy praca wykonywana przez odwołującego
w zakwestionowanym przez ZUS czasie tj.

- w okresie 01.05.1983 r. – 31.12.1988 r. w Młodzieżowej Agencji (...).S.W. „Praca – K. – Ruch” ;

- w okresie 01.01.1989 r. – 31.10.1990 r. w Zakładach (...) i Handlowych (...) ;

- w okresie 01.02.1991 r. – 31.09.1991 r. w Fundacji (...) w Polsce (...) ;

- w okresie 01.10.1991 r – 31.08.1999 r. pracował w (...) Sp. z o.o.

- w okresie 11.10.1999 r. – 19.11.1999 r. tj. w (...)
Sp. z o.o. była pracą wykonywaną w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, uregulowanych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz w innych rozporządzeniach Rady Ministrów dotyczących I Kategorii Zatrudnienia i zarządzeniach właściwych ministrów, ewentualnie w ustawie o emeryturach pomostowych.

Opinia biegłego stała się istotną podstawą ustaleń faktycznych. Sąd ocenił ją, jako fachową i rzetelną Opinia dawała odpowiedź na postawione przez sąd pytanie i zawierała logiczną argumentację stanowiska biegłego. Była zrozumiała i nie budziła zastrzeżeń stron postępowania. Również organ rentowy nie zgłosił żadnych zastrzeżeń co do rzetelności czy treści opinii biegłego.

W ocenie Sądu zgromadzony materiał dowodowy był wystarczający do poczynienia wszechstronnych i wyczerpujących ustaleń faktycznych w sprawie oraz do wydania orzeczenia.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie W. W. (1) od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W. z dnia 20 września 2022 r., znak:(...), jako zasadne podlegało uwzględnieniu.

Spór pomiędzy stronami dotyczył uznania czy zajmowane przez odwołującego stanowiska tj.: z-cy sekretarza redakcji, sekretarza redakcji i z-cy redaktora naczelnego można traktować, jako pracę dziennikarza. ZUS kwestionował słuszność takiego przyjęcia, podczas gdy odwołujący konsekwentnie twierdził, że ww. stanowiska służbowe są stanowiskami dziennikarskimi. Pozostałe kwestie związane ze spełnieniem przesłanek do otrzymania rekompensaty nie były sporne.

Zgodnie przepisem z art. 7 ust. 2 pkt 5 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe dziennikarzem jest osoba zajmująca się redagowaniem, tworzeniem lub przygotowywaniem materiałów prasowych, pozostająca w stosunku pracy z redakcją albo zajmująca się taką działalnością na rzecz i z upoważnienia redakcji. W myśl przepisu art. 7 ust. 2 pkt 6 ww. ustawy redaktorem jest dziennikarz decydujący lub współdecydujący o publikacji materiałów prasowych. Zgodnie z pkt 8 cytowanego przepisu redakcją jest jednostka organizująca proces przygotowywania (zbierania, oceniania i opracowywania) materiałów do publikacji w prasie.

Rozstrzygając sporną kwestię odnośnie charakteru pracy W. W. (1) w kwestionowanych przez ZUS okresach, sąd nie podzielił argumentacji organu rentowego i przyjął, że odwołującego, zatrudnionego na stanowiskach wskazanych w świadectwach pracy, należy uznać za dziennikarza w rozumieniu przepisów ww. ustawy.

Czyniąc takie ustalenie sąd uwzględnił zeznania odwołującego oraz zeznania świadków, którzy w sposób wzajemnie się potwierdzający charakteryzowali miejsca pracy oraz zakres czynności służbowych odwołującego na stanowisku z-cy sekretarza redakcji, sekretarza redakcji i z-cy redaktora naczelnego. Dokonując takiego ustalenia sąd uwzględnił także dowody z dokumentów z akt osobowych odwołującego tj. umów o pracę, które określały obowiązki W. W. (1) na stanowiskach, których dziennikarski charakter pracy został przez ZUS zakwestionowany. Do obowiązków tych należało m.in. nadzorowanie przygotowania pism do druku, praca w sekretariacie redakcji, udział w pracach kolegiów redakcyjnych, pilnowanie harmonogramu prac redakcji, komponowanie i opracowywanie graficzne kolumn na podstawie materiałów dziennikarskich, dostarczanie utworów dziennikarskich, merytoryczny nadzór nad działami redakcji, nadzór nad czołówkami gazetowymi, kontrola tekstów.

W ocenie sądu takie określenie zakresu czynności służbowych odwołującego koreluje z charakterystyką obowiązków „dziennikarza” określoną w przepisach ustawy Prawo Prasowe, dlatego zasadnym jest przyjęcie, że W. W. (3) w spornym okresie, pracując na stanowiskach z-cy sekretarza redakcji, sekretarza redakcji i z-cy redaktora naczelnego, był dziennikarzem, a czynności służbowych na tych stanowiskach podejmował w związku z zatrudnieniem w redakcji.

Przechodząc do rozstrzygnięcia kolejnej spornej kwestii tj. tego czy odwołujący miał prawo do rekompensaty wspomnieć należy, że zgodnie
z przepisem art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych rekompensata to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub
o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej. Na podstawie art. 21 ust. 1 ww. ustawy rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli posiada okres pracy w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wynoszący co najmniej 15 lat.

Wykaz prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze
o których mowa w art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie podlega wykładni rozszerzającej. Prace te ściśle i jasno zostały określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Jednakże nabycie uprawnień z tytułu wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze podlega dalszym ograniczeniom. Aby daną pracę uznać za wykonywaną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, pracownik ma obowiązek wykonywać ją stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, na danym stanowisku pracy w świetle § 2 ust. 1 rozporządzenia.

Na podstawie § 13 pkt 1 i 2 rozporządzenia, dziennikarz zatrudniony
w redakcjach dzienników, czasopism, w radiu, telewizji oraz w agencjach prasowych, informacyjnych, publicystycznych albo fotograficznych, objęty układem zbiorowym pracy dziennikarzy nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn w czasie wykonywania pracy dziennikarskiej oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy dziennikarskiej.

W myśl art. 32 ust. 2 ustawy emerytalnej, za pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia, przy czym wiek emerytalny powyższej kategorii pracowników, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których pracownikom tym przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Jednocześnie zgodnie z art. 32 ust. 3 pkt 4 ustawy emerytalnej, dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze uważa się dziennikarzy zatrudnionych w redakcjach dzienników, czasopism, w radiu, telewizji oraz w organach prasowych, informacyjnych, publicystycznych albo fotograficznych, objętych układem zbiorowym pracy dziennikarzy.

Odnosząc powyżej przywołane przepisy prawa do stanu faktycznego przedmiotowej sprawy przyjąć należy, że ustalenia ZUS nie były prawidłowe, ponieważ W. W. (1) w spornym okresie pracował, jako dziennikarz zajmując stanowiska z-cy sekretarza redakcji, sekretarza redakcji i z-cy redaktora naczelnego, zatem wykonywał pracę w szczególnym charakterze w rozumieniu ww. przepisów. Odwołujący udokumentował 15-letni okres pracy dziennikarskiej potrzebny do uzyskania świadczenia. Ze świadectw pracy wynika, że pracę taką wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez okres 16 lat, 1 miesiąca
i 29 dni.

Przyjąć zatem należy, że po stronnie W. W. (1) spełnione zostały ustawowe przesłanki warunkujące przyznanie mu prawa do rekompensaty.

Mając na względzie powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. dokonał stosownej zmiany zaskarżonej decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i przyznał prawo do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych, począwszy od miesiąca, w którym złożono wniosek o ustalenie prawa do rekompensaty tj. od 1 sierpnia 2022 r.

Sędzia SO Renata Gąsior