Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 września 2024 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Renata Gąsior

Protokolant st. sekr. sądowy Marta Jachacy

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 września 2024 r. w Warszawie

sprawy K. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o dodatkowe świadczenia roczne, o zwrot nienależnie pobranych świadczeń

na skutek odwołania K. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 28 września 2023 r. znak: (...) oraz z dnia 23 października 2023 r. znak: (...)

oddala odwołanie

UZASADNIENIE

K. P. w dniu 9 listopada 2023 r. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 28 września 2023 r., znak (...), na mocy której organ rentowy uchylił decyzje dotyczące przyznania dodatkowego rocznego świadczenia za lata 2020-2023 oraz decyzji z dnia 23 października 2023 r., znak: (...), na mocy której organ rentowy zobowiązał ubezpieczonego do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń z tytułu emerytury za okres od 1 marca 2020 r. do 30 września 2023 r. w kwocie 23.886,49 zł. Ubezpieczony podniósł, że w dniu 3 listopada 2023 r. odebrał trzy decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., po wydaniu przez Sąd Najwyższy wyroku z dnia 21 czerwca 2023 r. dotyczącego wypłacanych mu przez ZUS świadczeń emerytalnych z FUS:

- decyzję z dnia 28 września 2023 r. znak (...), na mocy której organ rentowy wstrzymał od 1 października 2023 r. wypłatę emerytury z uwagi na zbieg prawa do więcej niż jednego świadczenia, tj. pobieranej emerytury z Wojskowego Biura Emerytalnego oraz emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych;

- decyzję z dnia 28 września 2023 r., znak (...), na mocy której organ rentowy uchylił decyzje dotyczące przyznania dodatkowego rocznego świadczenia za lata 2020-2023;

- decyzję z dnia 23 października 2023 r., znak: (...), na mocy której organ rentowy zobowiązał ubezpieczonego do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń z tytułu emerytury za okres od 1 marca 2020 r. do 30 września 2023 r. w kwocie 23.886,49 zł.

Odwołujący się wskazał, że zaskarża w całości dwie decyzje ZUS – z dnia 28 września 2023 r. o dodatkowe roczne świadczenia pieniężne oraz z dnia 23 października 2023 r. o zwrocie nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Odwołujący się wniósł o uchylenie zaskarżonych decyzji i wydanie decyzji merytorycznie i prawnie poprawnych. Zaskarżonym decyzjom ubezpieczony zarzucił naruszenie art. 7 ustawy z dnia 9 stycznia 2020 r., 21 stycznia 2021 r., 26 maja 2022 r. oraz 26 maja 2023 r. o dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów, art. 138 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, naruszenie sposobu wykonania wyroku Sądu Najwyższego dnia 21 czerwca 2023 r. – nadinterpretację w obszarze finansowym oraz brak rzetelności w wykonaniu obliczeń (błędy i braki w podanych wartościach kwot).

W uzasadnieniu swojego stanowiska odwołujący się wskazał, że decyzja ZUS z dnia 28 września 2023 r. jest nielogiczna. Nadto, niezgodne ze stanem faktycznym są twierdzenia organu rentowego, że w związku z decyzją ZUS z dnia 28 września 2023 r. nie przysługuje mu prawo do dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego za 2020, 2021, 2022 i 2023 r. Zdaniem ubezpieczonego, niepodważalnie przysługuje mu, jako emerytowi wojskowemu, tzw. 13-stka, w każdym z wymienionych czterech lat. Faktem jest, że za lata 2020 i 2021 dwie 13-stki wypłaciło mu WBE w W., bo taki był obowiązujący stan prawny, pobierał tylko emeryturę wojskowa. Natomiast, WBE w W. nie wypłaciło mu 13-stki w latach 2022 i 2023, gdyż ten ustawowy obowiązek spadł na ZUS, który wypłacił mu drugą emeryturę (cywilną). Odwołujący się przyznał, że faktem jest, że ZUS przelał mu na konto dwie nienależne 13-stki za lata 2020 i 2021, o czym poinformował organ rentowy pismem z dnia 17 listopada 2021 r. K. P. poniósł, że niestety przez dwa lata ZUS nie rozwiązał stworzonego przez siebie problemu i nie rozwiązał go też w zaskarżonych decyzjach. Odnosząc się do treści decyzji ZUS z dnia 23 października 2023 r. ubezpieczony podniósł, że decyzja ta jest niezgodna ze stanem prawnym, bowiem art. 138 ustawy emerytalnej nie daje podstaw do uznania wpłaconych przez ZUS na jego konto w banku środków jako „nienależnie pobrane świadczenia” oraz nie daje podstaw ZUS do żądania ich zwrotu. Ubezpieczony podniósł, że w jego przypadku art. 138 pkt 2 ustawy emerytalnej nie ma zastosowania, gdyż ma prawo do świadczenia z FUS i nie zostało ono zawieszone, zaś wstrzymanie wypłaty świadczeń nastąpiło z dniem 1 października 2023 r. Odwołujący się podkreślił, że w okresie od 1 marca 2020 r. do 30 września 2023 r. emeryturę cywilną pobierał należnie, zgodnie z orzecznictwem sądów bazujących na obowiązującej wówczas wykładni prawa ustalonej przez Sąd Najwyższy i obowiązującymi procedurami sądowymi w naszym kraju. K. P. wskazał, że nie widzi podstaw prawnych do zwrotu wypłaconych mu świadczeń z ZUS (z wyjątkiem 13-stki za rok 2020 i 2021). Nadto, ubezpieczony podniósł, że wymieniona w decyzji kwota 23.886,49 zł jest błędna, bowiem ZUS wpłacał na jego konto kwoty netto, zaś w decyzji żąda kwot brutto (odwołania z dnia 9 listopada 2023 r. – k. 3-7 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w odpowiedzi na odwołania wniósł o ich oddalenie. W uzasadnieniu swojego stanowiska organ rentowy wskazał, że w związku z przyznaniem przez Sąd prawa do emerytury, za lata 2020-2023, wydał ubezpieczonemu decyzje dotyczące dodatkowych świadczeń przysługujących ww. w oparciu o przepisy o dodatkowym/kolejnym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów obowiązujące w ww. latach. Wobec wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 czerwca 2023 r. ubezpieczony nie ma prawa do emerytury z FUS, a więc również dodatkowych świadczeń pieniężnych i organ rentowy zaskarżoną decyzją z dnia 28 września 2023 r. zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26 maja 2023 r. o kolejnym dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów (Dz. U. z 2023 r. poz. 1407) uchylił wszystkie decyzje przyznające prawo do dodatkowych świadczeń pieniężnych za lata 2020-2023. Natomiast kolejną decyzją z dnia 23 października 2023 r. organ rentowy zobowiązał odwołującego się na podstawie art. 138 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r., poz. 1251) do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń za okres od 1 marca 2020 r. do 30 września 2023 r. w kwocie 23886,49 zł. Organ rentowy nadmienił, że w decyzji o podjęciu wypłaty emerytury z dnia 8 listopada 2021 r. poinformował ubezpieczonego, że w przypadku uchylenia przez Sąd Najwyższy, na skutek wniesionej przez ZUS skargi kasacyjnej, wyroku Sądu Apelacyjnego wypłacone świadczenie jako nienależne będzie podlegało zwrotowi zgodnie z art. 138 ust. l i ust. 2 ustawy emerytalnej. Ponadto organ rentowy zauważył, że świadczeniem w rozumieniu art. 138 ustawy o emeryturach i rentach z FUS jest kwota emerytury lub renty wyliczona na podstawie przepisów regulujących zasady ustalania wysokości świadczeń, a więc obejmująca także zaliczkę na podatek dochodowy oraz składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Wypłacenie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych świadczenia emerytalno-rentowego powoduje, że fundusz emerytalno-rentowy ZUS zmniejsza się o łączną kwotę świadczenia wypłaconego osobie uprawnionej oraz podatku należnego od tej samej osoby. W związku z powyższym nienależnie pobrane świadczenie podlegające zwrotowi naliczane jest w kwocie brutto, czyli w kwocie świadczenia faktycznie wypłaconego osobie pobierającej świadczenie (netto), zwiększonej o kwotę zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych odprowadzaną przez ZUS do urzędu skarbowego oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne. Nie ma więc możliwości naliczania podlegających zwrotowi kwot nienależnie pobranych świadczeń w wymiarze netto, a nie brutto. Organ rentowy zauważył, że odwołujący się w dniu 27 listopada 2023 r. wpłacił kwotę 2003,30 zł (odpowiedź na odwołanie z dnia 5 grudnia 2023 r. – k. 20-21 a.s., k. 5-6 akta VII U 1682/23; k. 5-6 akta VII U 1683/23).

Odwołanie od decyzji z dnia 28 września 2023 r., znak (...), uchylające decyzje dotyczące przyznania dodatkowego rocznego świadczenia za lata 2020-2023 zostało zarejestrowane pod sygn. akt VII U 1682/23, natomiast odwołanie od decyzji z dnia 23 października 2023 r., znak: (...), na mocy której organ rentowy zobowiązał ubezpieczonego do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń z tytułu emerytury zostało zarejestrowane pod sygn. akt VII U 1683/23. Sąd zarejestrował pod sygn. akt VII U 1681/23 również odwołanie od decyzji z dnia 28 września 2023 r. znak (...) o wstrzymaniu wypłaty emerytury. Zarządzeniami z dnia 21 grudnia 2023 r. ww. sprawy połączono do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawą niniejszą (pkt 1 zarządzenia z dnia 21 grudnia 2023 r. – k. 8 akta VII U 1682/23; pkt 1 zarządzenia z dnia 21 grudnia 2023 r. – k. 8 akta VII U 1683/23).

Na rozprawie w dniu 25 września 2024 r. odwołujący się oświadczył, że nie odwołuje się od decyzji z dnia 28 września 2023 roku dotyczącej wstrzymania wypłaty emerytury, natomiast wnosi odwołanie od decyzji z dnia 28 września 2023 roku odmawiającego mu prawa do dodatkowego świadczenia rocznego oraz od decyzji z dnia 23 października 2023 roku nakazującej zwrot pobranych wcześniej świadczeń (protokół z dna 25 września 2024 r. – k. 62-66 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

K. P., w dniu 26 marca 2020 r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o emeryturę. W przedmiotowym wniosku ubezpieczony oświadczył, że ma przyznaną emeryturę z Wojskowego Biura Emerytalnego. W następstwie powyższego organ rentowy wydał decyzję z dnia 18 września 2020 r., znak: (...), na mocy której przyznał odwołującemu prawo do emerytury od 1 marca 2020 r. w kwocie 395,01 złotych. Wypłata emerytury została zawieszona z uwagi na zbieg prawa do świadczeń z emeryturą wojskową z Wojskowego Biura Emerytalnego ( wniosek z dnia 26 marca 2020 r. i decyzja z dnia 18 września 2020 r., k. 1 i 25 a.r.).

Wyrokiem z dnia 9 marca 2021 r. Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 18 września 2020 r. znak: (...), w ten sposób, że ustalił, że emerytura K. P. nie podlega zawieszeniu oraz wniosek odwołującego zgłoszony w odwołaniu z dnia 24 września 2020 r. o wypłatę odsetek z opóźnieniem przekazał Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. celem rozpoznania (wyrok z dnia 9 marca 2021 r. – k. 43; uzasadnienie – k. 49-55 a.r.).

Apelację od powyższego orzeczenia wywiódł organ rentowy, a Sąd Apelacyjny w Warszawie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń wyrokiem z dnia 14 lipca 2021 r. w sprawie o sygn. akt III AUa 566/21 oddalił apelację (wyrok – k. 73 a.r.; uzasadnienie – k. 75-87 a.r.).

W związku z ww. orzeczeniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie, organ rentowy decyzją z dnia 8 listopada 2021 r., znak: (...) podjął wypłatę emerytury od 1 marca 2020 r. Ww. świadczenie było wypłacane w zbiegu z emeryturą wojskową. Organ rentowy poinformował ubezpieczonego, że w przypadku uchylenia przez Sąd Najwyższy, na skutek wniesionej przez ZUS skargi kasacyjnej, wyroku Sądu Apelacyjnego wypłacone świadczenie jako nienależne będzie podlegało zwrotowi zgodnie z art. 138 ust. l i ust. 2 pkt 1 ustawy emerytalnej. Jednocześnie organ rentowy zobowiązał odwołującego się do poinformowania Wojskowego Biura Emerytalnego o przyznaniu jednorazowego świadczenia rocznego za 2020 i 2021 tzw. „13” (decyzja ZUS z dnia 8 listopada 2021 r. – k. 33 a.r.).

Wobec powyższego organ rentowy przyznał ubezpieczonemu również dodatkowe roczne świadczenia poczynając od 2020 r. (decyzja z dnia 8 listopada 2021 r. – k. 39 a.r.; decyzja z dnia 8 listopada 2021 r. – k. 41 a.r.).

Od wyroku Sądu Apelacyjnego organ rentowy złożył skargę kasacyjną. Nadto, w dniu 28 września 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych złożył wniosek o wstrzymanie wykonalności wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 14 lipca 2021 r. do czasu ukończenia postępowania kasacyjnego. Postanowieniem z dnia 8 października 2021 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie oddalił ww. wniosek organu rentowego (skarga kasacyjna z dnia 28 września 2021 r. – k. 89-98 a.r.; wniosek o wstrzymanie wykonania zaskarżonego orzeczenia do czasu ukończenia postępowania kasacyjnego – k. 99-101 a.r.; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 8 października 2021 r. – k. 107 a.s.).

Wykonując wyrok Sądu organ rentowy w dniu 15 listopada 2021 r. wypłacił ubezpieczonemu świadczenie emerytalne za okres od 1 marca 2020 r. do 30 listopada 2021 r. wraz z dodatkowymi świadczeniami pieniężnymi za 2020 i 2021 r. w łącznej kwocie 10.896,84 zł brutto, 8951,12 zł netto. Wyrównanie emerytury za okres 1 marca 2020 r. do 30 listopada 2021 r. wyniosło 8.445,96 zł brutto, 6.947,82 zł netto, natomiast dodatkowe świadczenie roczne za 2020 i 2021 r. wyniosło 2.450,88 zł brutto, 2.003,30 zł netto (tj. za 2020 r. – 1.200,00 zł brutto, 981,00 zł netto, za 2021 r. – 1.250,88 zł brutto, 1022,30 zł netto). Od 1 grudnia 2021 r. obliczona emerytura brutto wyniosła 411,76 zł (385,48 zł netto), natomiast od 1 marca 2022 r. obliczona emerytura brutto wyniosła 440,58 zł (409,37 zł netto). Dodatkowe świadczenie roczne wypłacone w kwietniu 2022 r. wyniosło 1338,44 zł brutto (1217,98 zł netto). Od 1 marca 2023 r. do 30 września 2023 r. obliczona emerytura wyniosła 505,79 zł brutto (463,53 zł netto). Z kolei dodatkowe świadczenie roczne wypłacone w kwietniu 2023 r. wyniosło 1588,44 zł brutto (1445,48 zł netto). Łączna kwota wyniosła 23886,49 zł brutto (20928,17 zł netto) (pismo organu rentowego z 15 listopada 2023 r. – k. 87 a.r.).

Wyrokiem z dnia 21 czerwca 2023 r. Sąd Najwyższy w Warszawie w sprawie o sygn. akt II USKP 65/22 uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie i zmienił wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w ten sposób, że oddalił odwołanie ubezpieczonego (wyrok z dnia 21 czerwca 2023 r. – k. 155 a.r.). Wobec powyższego powstała nadpłata pobranych świadczeń za okres od 1 marca 2020 r. do 30 września 2023 r. z tytułu wypłaty emerytury z FUS i dodatkowych rocznych świadczeń pieniężnych.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. decyzją z dnia 28 września 2023 r., znak: (...) wstrzymał od 1 października 2023 r. wypłatę emerytury z uwagi na zbieg prawa do więcej niż jednego świadczenia, tj. pobieranej emerytury z Wojskowego Biura Emerytalnego oraz emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Jednocześnie organ rentowy poinformował ubezpieczonego, że może być wypłacone tylko jedno świadczenie – wyższe lub wybrane przez odwołującego się (decyzja ZUS z dnia 28 września 2023 r. – k. 57 a.r.).

Kolejną zaskarżoną decyzją z dnia 28 września 2023 r., znak: (...) organ rentowy uchylił decyzje dotyczące przyznania dodatkowego rocznego świadczenia za lata 2020-2023. Organ rentowy wskazał, że na dzień 31 marca 2020, 2021, 2022 oraz 2023 roku nie istniało prawo do dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego (decyzja ZUS z dnia 28 września 2023 r. – k. 59 a.r.).

Następnie Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. zaskarżoną decyzją z dnia 23 października 2023 r., znak: (...) zobowiązał ubezpieczonego do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń z tytułu emerytury za okres od 1 marca 2020 r. do 30 września 2023 r. w kwocie 23886,49 zł (decyzja ZUS z dnia 23 października 2023 r. – k. 61 a.r.).

W dniu 4 grudnia 2023 r. organ rentowy zaksięgował kwotę 2.003,30 zł tytułem zwrotu świadczenia dokonaną przez K. P. w dniu 27 listopada 2023 r. W tytule przelewie odwołujący się podał, że jest „zwrot dwóch świadczeń rocznych (netto) za 2020 r. – 981,00 zł i 2021 r. – 1.022,30 zł (pismo organu rentowego z dnia 26 stycznia 2024 r. – k. 50 a.s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zebranych w sprawie dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach niniejszej sprawy, w tym w aktach rentowych. Zdaniem Sądu dokumenty, w zakresie w jakim Sąd Okręgowy oparł na nich swoje ustalenia, są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Dokumenty te nie były przez strony sporu kwestionowane w zakresie ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem wynikające z nich okoliczności należało uznać za bezsporne i mające wysoki walor dowodowy.

Sąd dał wiarę zeznaniom ubezpieczonego K. P. co do przebiegu postępowania dotyczącego wypłaty emerytury z ZUS. Zaznaczenia wymaga, że stan faktyczny w niniejszej sprawie był w zasadzie bezsporny, natomiast spór koncentrował się na interpretacji przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołania K. P. nie zasługiwały na uwzględnienie.

Na wstępie wskazać należy, że zgodnie z art. 138 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1251), osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu.

W myśl ust. 2 ww. przepisu, za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ust. 1 uważa się:

1)  świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania,

2)  świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenia.

Zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 26 maja 2020 r. o kolejnym dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów (Dz. U. z 2022 r., poz. 2575), przyznanie dodatkowego świadczenia następuje z urzędu na podstawie decyzji (ust. 1). Dodatkowe świadczenie wypłaca się w miesiącu określonym w przepisach wydanych na podstawie ust. 3, w terminie wypłaty świadczeń, o których mowa w art. 2, albo w innym terminie w tym miesiącu, jeżeli nie jest możliwa wypłata dodatkowego świadczenia wraz ze świadczeniem, o którym mowa w art. 2 (ust. 2). Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, miesiąc wypłaty dodatkowego świadczenia w danym roku, mając na względzie możliwości techniczne i organizacyjne wypłaty dodatkowego świadczenia przez organy emerytalno-rentowe (ust. 3). Przepisy, o których mowa w ust. 3, są wydawane w terminie nie późniejszym niż do dnia 31 października danego roku (ust. 4).

W analizowanej sprawie Sąd doszedł do przekonania, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych miał prawo domagać się zwrotu wypłaconych świadczeń. Jak sam przyznał ubezpieczony, sprawa była od początku niejasna, jednakże zauważyć należy, że organ rentowy zawsze stał konsekwentnie na stanowisku, że przepisy nie dają takiego prawa, żeby wypłacać dwa świadczenia. ZUS próbował uniknąć sytuacji, że wypłaci ubezpieczonemu świadczenia i będzie żądał jego zwrotu. Podkreślić należy, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych zwrócił się do Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 14 lipca 2021 r. o wstrzymanie wykonalności tego wyroku do czasu ukończenia postępowania kasacyjnego, jednakże Sąd Apelacyjny odmówił uwzględnienia tego wniosku. Zatem organ rentowy musiał wykonać wyrok Sądu. W związku z ww. orzeczeniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie, organ rentowy decyzją z dnia 8 listopada 2021 r. podjął wypłatę emerytury od 1 marca 2020 r. Organ rentowy poinformował jednocześnie ubezpieczonego, że w przypadku uchylenia przez Sąd Najwyższy, na skutek wniesionej przez ZUS skargi kasacyjnej, wyroku Sądu Apelacyjnego wypłacone świadczenie jako nienależne będzie podlegało zwrotowi zgodnie z art. 138 ust. l i ust. 2 pkt 1 ustawy emerytalnej. Dodatkowo organ rentowy zobowiązał odwołującego się do poinformowania Wojskowego Biura Emerytalnego o przyznaniu jednorazowego świadczenia rocznego za 2020 i 2021 tzw. „13”. Zatem odwołujący się miał świadomość, że występuje niejasność w przepisach i w związku z tym musiał liczyć się z tym, że ewentualnie pobrane środki będą musiały zostać zwrócone.

W dalszej kolejności wskazać należy, że organ rentowy mając jednoznacznie przesądzoną sprawę, wykonując wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 czerwca 2023 r. wstrzymał wypłatę emerytury od 1 października 2023 r., tj. od najbliższego terminu płatności z uwagi na zbieg prawa do więcej niż jednego świadczenia, tj. pobieranej emerytury z Wojskowego Biura Emerytalnego oraz emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wobec powyższego powstała nadpłata nienależnie pobranych świadczeń za okres od 1 marca 2020 r. do 30 września 2023 r. z tytułu wypłaty emerytury z FUS oraz dodatkowych rocznych świadczeń pieniężnych w łącznej kwocie 23.886,49 zł. Organ rentowy po otrzymaniu z Sądu akt rentowych wraz z odpisem prawomocnego orzeczenia do wykonania, uchylił decyzje dotyczące przyznania dodatkowego rocznego świadczenia za lata 2020-2023. Działanie organu rentowego było prawidłowe, bowiem Sąd Najwyższy uznał, że odwołujący nie ma prawa do świadczeń w zbiegu, gdyż w polskim prawie zabezpieczenia społecznego obowiązują zasada prawa do jednego świadczenia z tytułu tego samego ryzyka ubezpieczonego. Zatem, w konsekwencji powyższego, ZUS musiał stwierdzić, że nie było również podstaw do wypłaty świadczeń dodatkowych. Słusznie także organ rentowy wydał decyzję, na mocy której zobowiązał ubezpieczonego do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń z tytułu emerytury za okres od 1 marca 2020 r. do 30 września 2023 r. w kwocie 23.886,49 zł.

Odnosząc się do twierdzeń ubezpieczonego, że ZUS wpłacał na jego konto kwoty netto, zaś w decyzji żąda kwot brutto, wskazać należy, że świadczeniem w rozumieniu art. 138 ustawy o emeryturach i rentach z FUS jest kwota emerytury lub renty wyliczona na podstawie przepisów regulujących zasady ustalania wysokości świadczeń, a więc obejmująca także zaliczkę na podatek dochodowy oraz składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Wskazać również należy, że nienależnie pobrane świadczenie podlegające zwrotowi naliczane jest w kwocie brutto, czyli w kwocie świadczenia faktycznie wypłaconego osobie pobierającej świadczenie (netto), zwiększonej o kwotę zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych odprowadzaną przez ZUS do urzędu skarbowego oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne. Prawidłowo organ rentowy podniósł, że nie ma możliwości naliczania podlegających zwrotowi kwot nienależnie pobranych świadczeń w wymiarze netto, a nie brutto. W tym miejscu podkreślić należy, że w sytuacji dokonania przez świadczeniobiorcę w roku podatkowym zwrotu nienależnie pobranych świadczeń, które uprzednio zwiększały dochód polegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, rozliczenie tego zwrotu następuje w roku, w którym ten zwrot nastąpił – w rozliczeniu rocznym PIT.

Mając na względzie powyższe, Sąd Okręgowy, nie znajdując podstaw do zmiany decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 28 września 2023 r. oraz z dnia 23 października 2023 r., oddalił odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., o czym orzekł w sentencji wyroku.

Sędzia Renata Gąsior