Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 września 2023 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący Sędzia Sądu Okręgowego Stefania Zdunek-Waliczek

po rozpoznaniu w dniu 29 września 2023 r. w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy (...) Fundacji (...)w K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K.

przy uczestnictwie A. B.

o podstawę wymiaru składek A. B.

na skutek odwołania (...)Fundacji(...)w K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K.

z 4 lipca 2023 r., nr 180000/830/060014/2017/591/2023

uchyla zaskarżoną decyzję jako wydaną z rażącym naruszeniem przepisów postępowania przed organem rentowym i przekazuje sprawę organowi rentowemu do ponownego rozpoznania.

sygn. akt VII U 2355/23

UZASADNIENIE

Decyzją z 4 lipca 2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K., działając na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w zw. z art. 81 ust. 1 i ust. 6 oraz art. 79 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, stwierdził, że podstawa wymiaru i kwota składki na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne dla A. B. z tytułu realizowania umów o świadczenie usług, do których znajdują zastowanie przepisy o zleceniu u płatnika składek (...) Fundacja (...) wynosi za grudzień 2014 r. i czerwiec 2015 r. po 320 zł.

W uzasadnieniu Zakład wskazał, że płatnik składek (...) Fundacja (...) zawarł z A. B. 24 listopada 2014 r. i 7 maja 2015 r. umowy cywilnoprawne nazwane „umowami o dzieło”, z treści których wynika że A. B. zobowiązała się do prowadzenia warsztatów prozdrowotnych. W ocenie ZUS umowy wbrew nazwie „umowa o dzieło autorskie” noszą znamiona umów o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy dotyczące zlecenia i jako takie stanowią tytuł do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. W okresie świadczenia umów na rzecz płatnika(...) Fundacja A. B. posiadała inny tytuł do ubezpieczeń społecznych, a zatem umowa z (...) Fundacją (...), (...) stanowi tytuł jedynie do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. Dyrektor (...) Oddziału (...) decyzją nr (...) z 25 października 2018 r. ustalił istnienie obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego A. B. we wskazanym okresie. Decyzją nr (...) z 21 grudnia 2022 r. Prezes Narodowego Fundusz Zdrowia utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. Z tytułu realizowania umów A. B. uzyskała w grudniu 2014 r. i czerwcu 2015 r. przychód w wysokości po 320 zł , który stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Odwołanie od decyzji wniosła (...) Fundacja (...) domagając się uchylenia w całości zaskarżonej decyzji i umorzenia postępowania, względnie przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. Ponadto wniosła o zasądzenie kosztów postępowania według właściwych przepisów. Strona odwołująca zarzuciła decyzji:

- przedawnienie roszczenia, a przez to naruszenie art. 24 ust. 4 ustawy o ubezpieczeniach społecznych, gdyż nie doszło w sprawie do przerwania biegu przedawniania, zaś nawet uwzględniając zawieszenie jego biegu, termin ten i tak upłynął w okresie 2014/2015- 2023 r.;

- naruszenie art. 66 ust. 1 pkt 1 lit e i 83 ust. 1 pkt 3 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych poprzez bezzasadne uznanie, że charakter umów o dzieło uzasadnia objęcie obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym i zapłatą z tego tytułu składek przez płatnika składek, w sytuacji, gdy zakwestionowane umowy stanowią przykład umów o dzieło, od których brak było obowiązku uiszczania składki zdrowotnej;

- naruszenie art. 627 i 750 k.c. poprzez wadliwe uznanie, że zakwestionowane umowy o dzieło stanowią przykład umowy oświadczenie usług, do której zastosowanie mają przepisy regulujące umowę zlecenia, jako uznanie tej umowy za umowę starannego działania i świadczenia usług dydaktycznych, w sytuacji, gdy celem umów było stworzenie zindywidualizowanego efektu- to jest dzieła, będącego utworem objętym prawami autorskimi, które składało się z elementów wskazanych w § 1 ust. 1 przedmiotem umowy, mającego charakter indywidualny, konkretnie oznaczony, niezależny od wykonawcy po jego stworzeniu i możliwy do późniejszego wykorzystania przez stronę odwołującą w oderwaniu od dalszej współpracy wykonawcy;

- naruszenie art. 81 ust. 1 i 6 oraz art. 79 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych przez nieprawidłowe ich zastosowanie, a przez to wydanie wadliwej decyzji, bezzasadnie ustalającej podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne, wobec braku podstaw do obliczenia składek zdrowotnych we wskazanej w zaskarżonej decyzji wysokości i ustalonych okresach;

- naruszenie art. 6,7, 77, 80, 81a § 1, 107 § 3 k.p.a. poprzez oparcie treści decyzji na błędnie ustalonym stanie faktycznym, bez uwzględnienia kwestii przedawnienia roszczenia oraz argumentacji Fundacji i pozbawienia jej możliwości obrony swoich praw.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. wniósł o jego oddalenie, argumentując jak w zaskarżonej decyzji.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 477 ¹⁴ § 2 ¹ k.p.c. jeżeli decyzja nakładająca na ubezpieczonego zobowiązanie, ustalająca wymiar tego zobowiązania lub obniżająca świadczenie, została wydana z rażącym naruszeniem przepisów o postępowaniu przed organem rentowym, sąd uchyla tę decyzję i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania organowi rentowemu. Przytoczona regulacja ustawy dotyczy wad postępowania organu rentowego, które wynikają albo z prawa materialnego albo procesowego. Według uzasadnienia do projektu ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, którym przepis art. 477 ¹⁴ § 2 ¹ k.p.c. został wprowadzony, niezależnie od tego, czy wady te dotyczą formy, czy treści decyzji, ich wspólną cechą jest to, że naruszają przepisy o postępowaniu przed organem rentowym w takim stopniu, że ich konwalidacja w postępowaniu sądowym nie jest możliwa, gdyż np. wymagało by to przeprowadzenia przez sąd powszechny procedur administracyjnych należących do organu rentowego i regulowanych przez Kodeks postępowania administracyjnego.

Stan faktyczny niniejszej sprawy jednoznacznie wskazuje, że zaskarżona decyzja dotyczy ustalenia podstawy wymiaru i kwoty składki na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne dla A. B. z tytułu realizowania umów zawartych z płatnikiem składek (...) Fundacja (...). Z jej treści wynika, że dotyczy ona strony skarżącej będącej płatnikiem oraz A. B., wskazanej jako osoba ubezpieczona. W decyzji nałożono na płatnika i ubezpieczoną obowiązek składkowy, ustalając wymiar zobowiązania. Decyzja spełnia więc wszystkie przesłanki o jakich mowa w art. 477 ^{( 14 )}§ 2 ^{( 1)} k.p.c. Z okoliczności sprawy wynika również, że decyzja ta, jak już zaznaczono- nakładająca zobowiązanie z zakresu ubezpieczeń społecznych, została wydana w postępowaniu administracyjnym przeprowadzonym z rażącym naruszeniem przepisów o postępowaniu przed organem rentowym- przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego w związku z art. 123 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Organ rentowy pozbawił bowiem A. B. wskazaną jako ubezpieczona prawa do udziału w postępowaniu administracyjnym wszczętym z urzędu. Na żadnym etapie tego postępowania nie została ona właściwie i skutecznie poinformowana o tym, że postępowanie się toczy, a ona ma prawo do przedstawiania dowodów i własnego stanowiska w sprawie, ani o zakończeniu postępowania i wydaniu decyzji. Obowiązek informacji ze strony organu o wszczęciu postępowania z urzędu w przedmiocie podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym wynika z art. 61 § 4 k.p.a. Strona powiadomiona ma prawo wglądu w akta sprawy, sporządzania notatek, odpisów lub kopii, a prawo to przysługuje także po zakończeniu postępowania administracyjnego przed ZUS (art. 73 § 1 k.p.a.). Wskazana w zaskarżonej decyzji A. B. nigdy nie została skutecznie zawiadomiona o wszczętym postępowaniu, ani też o żadnym z etapów tegoż postępowania. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wszelką korespondencję do A. B. (zawiadomienie o wszczęciu postepowania, zawiadomienie o zakończeniu postępowania, decyzję z 4 lipca 2023 r.) kierował bowiem na adres ul. (...) w K.. Tymczasem A. B. ma miejsce zamieszkania pod adresem ul. (...) w K., co wprost i jednoznacznie wynikało z dokumentów zgromadzonych w aktach ZUS w trakcie postępowania, w tym m.in. z załączonych rachunków do umów oraz decyzji nr (...) Prezesa NFZ (adnotacja: decyzję otrzymują). Co więcej korespondencja kierowana przez ZUS do A. B. na niewłaściwy adres powracała z wyraźnymi adnotacjami, że adres ten jest błędny, nie istnieje. Mimo to ZUS nie podejmował nawet prób doręczenia korespondencji na adres właściwy. Zatem na skutek działań ZUS A. B. nie miała wiedzy ani o wszczętym postępowaniu ani też o tym, że jest jego stroną. Wydana w takim postępowaniu decyzja, w której została ona obciążona zobowiązaniem ponoszenia składek na ubezpieczenie zdrowotne, jest zatem w konsekwencji decyzją wydaną z rażącym naruszeniem przepisów. Organ rentowy naruszył ustawową zasadę, że organ prowadzący postępowanie administracyjne na podstawie Kodeksu postępowania administracyjnego jest obowiązany do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych sprawy, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania przed organem. Organy mają również obowiązek zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić wypowiedzenie się odnośnie zebranego materiału dowodowego oraz zgłoszonych żądań (art. 10 § 1 k.p.a.).

Mając na uwadze powyższe, w oparciu o art. 477 ¹⁴ §2 ¹ k.p.c., orzeczono więc jak w sentencji wyroku.