Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

14 lutego 2024 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w następującym składzie:

Przewodniczący SSO Małgorzata Kosicka

po rozpoznaniu 14 lutego 2024 r. na posiedzeniu niejawnym w Warszawie

sprawy z odwołania M. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W.

z 17 lutego 2022 r., znak (...)

o rentę socjalną

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje M. B. prawo do renty socjalnej od grudnia 2021 r.

VII U 384/22

UZASADNIENIE

M. B. reprezentowany przez ojca R. B. 4 kwietnia 2022 r. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z 17 lutego 2022 r., znak (...). Wniósł o jej zmianę poprzez przyznanie prawa do renty socjalnej. W uzasadnieniu wniosku zanegował poprawność ustalenia Komisji Lekarskiej ZUS wyrażonego w orzeczeniu
z 11 lutego 2022 r. w odniesieniu do daty powstania całkowitej niezdolności do pracy – kwestionując, że jest nią 22 września 2020 r. Decyzji ZUS zarzucił lakoniczność w przedstawieniu przyczyn rozstrzygnięcia. Wskazał, że naruszenie sprawności jego organizmu powstało 22 listopada 1997 r., gdy miał 20 lat. Cierpiał na zespół paranoidalno-depresyjny, co stało się przyczyną przerwania nauki
w szkole wyższej odwołanie od decyzji ZUS – k. 3-5 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o oddalenie odwołania. W uzasadnieniu swego stanowiska wskazał, że kwestionowana decyzja została wydana w oparciu o ustalenia Komisji Lekarskiej ZUS, z których wynika, że ubezpieczony jest całkowicie niezdolny do pracy do 31 grudnia 2022 r., a niezdolność ta powstała 22 września 2020 r., zatem nie w okresie warunkującym przyznanie świadczenia i nadto, nie pozostaje ona w związku
z naruszeniem sprawności organizmu przed 18 rokiem życia (odpowiedź na odwołanie – k. 25-25v a.s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. B. urodził się (...) Od 22 listopada 1997 r., kiedy w (...) w W. rozpoznano u niego zespół katatoniczny, systematycznie do 2004 r. leczył się ambulatoryjnie. W następstwie postępującej choroby, w 2004 r. pierwszy raz został hospitalizowany psychiatrycznie a w latach kolejnych odbywał cykliczne pobyty w placówkach psychiatrycznych
w W.. W latach 2004-2012 rozpoznano u niego początkowo zaburzenia schizoafektywne
a następnie afektywno dwubiegunowe, a w 2016 schizofrenię paranoidalną. M. B. okresowo podejmował studia. W 1997 r. rozpoczął naukę na kierunku politologia, a w 1999 r. na kierunku hotelarstwo. Studiów nie ukończył z przyczyn zdrowotnych. Podjął zatrudnienie, jako handlowiec, następnie prowadził własną działalność gospodarczą, jednak z uwagi na pogorszenie stanu zdrowia, nie był w stanie pracować i pozostawał na utrzymaniu żony. Wielokrotnie modyfikowane leczenie nie przyniosło pełnej remisji objawowej (opinia biegłego psychiatry – k. 63-70 a.s. oraz uzupełniająca opinia biegłego psychiatry – k. 87 a.s., opinia sądowo – psychiatryczna – k. 124-126 a.s. oraz opinia uzupełniająca – k. 145 a.s., dokumentacja medyczna – nienumerowane karty akt rentowych, zaświadczenia o podjęciu studiów – k. 6 i 7 a.r.).

Postępowanie o przyznanie M. B. renty socjalnej zostało zainicjowane jego wnioskiem z 9 grudnia 2021 r. W toku postępowania komisja lekarska ZUS wydała orzeczenie z 11 lutego 2022 r., którym uznano M. B. za całkowicie niezdolnego do pracy do 31 grudnia 2022 r. Za datę powstania całkowitej niezdolności przyjęto 22 września 2020 r. oraz stwierdzono, że całkowita niezdolność do pracy nie pozostawała w związku z naruszeniem sprawności organizmu powstałym przed ukończeniem 18 roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej - przed ukończeniem 25 roku życia lub w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej. W związku z powyższym, organ rentowy 17 lutego 2022 r. wydał decyzję odmawiającą przyznania M. B. renty socjalnej. Ubezpieczony odwołał się od powyższej decyzji, inicjując przedmiotowe postępowanie (wniosek o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy – k. 1 a.r., orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS – k. 8 a.r., decyzja ZUS – k. 9 a.r., odwołanie k. 3-5a.s.).

Sąd postanowieniem z 26 kwietnia 2022 r. dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu psychiatrii na okoliczność ustalenia, po przeprowadzeniu badania, czy całkowita niezdolność do pracy M. B. powstała przed 17 marca 1995 r. lub przed 17 marca 2002 r. (postanowienie sądu – k. 27 a.s.).

W opinii z 9 września 2022 r. biegły sądowy lekarz psychiatra M. P., na podstawie analizy dokumentacji sądowo-psychiatrycznej i przeprowadzonego badania stwierdziła, że całkowita niezdolność do pracy powstała przed 17 marca 2002 r. (opinia biegłego sądowego k. 63 -70 a.s.).

Postanowieniem z 25 października 2022 r. sąd dopuścił dowód z uzupełniającej opinii biegłego sądowego lekarza psychiatry, wobec zastrzeżeń zgłoszonych przez organ rentowy, w których kwestionowano ustalenia biegłego w zakresie daty powstania niezdolności do pracy, argumentując, że po tej dacie, tj. w okresie od 1 października 1999 r. do 2 kwietnia 2003 r. M. B. studiował, a w latach 2005-2006 jego nastrój był wyrównany bez objawów wytwórczych, pracował, ożenił się i został ojcem (pismo procesowe organu rentowego – k. 80-81 a.s., postanowienie sądu – k. 82 a.s.).

W opinii uzupełniającej z 25 listopada 2022 r. biegła podtrzymała stanowisko wyrażone w opinii głównej, a w odniesieniu do zastrzeżeń organu rentowego wskazała, że powstaniu u M. B. całkowitej niezdolności do pracy przed 17 marca 2002 r. nie przeczy ani okoliczność podjęcia przez niego studiów w latach 1999-2003, ani łagodniejszy przebieg schorzenia po 2004 r. (opinia uzupełniająca biegłego sądowego k. 87 a.s.).

Organ rentowy nie podzielił ustaleń z opinii uzupełniającej biegłej lekarza psychiatry M. P. i 17 stycznia 2023 r. wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego sądowego lekarza psychiatry na tożsamą okoliczność, jak określona w postanowieniu z 26 kwietnia 2022 r. Sąd postanowieniem z 31 stycznia 2023 r. uwzględnił wniosek organu rentowego (pismo procesowe organu rentowego – k. 95-96 a.s., postanowienie sądu – k. 98 a.s.).

31 sierpnia 2022 r. biegły sądowy lekarz psychiatra M. R. sporządziła opinię sądowo-psychiatryczną, w której wskazała na rozpoznanie u M. B. schizofrenii paranoidalnej, za początek schorzenia uznała okres przed 17 marca 2002 r., który określiła jednocześnie, jako początek całkowitej niezdolności do pracy (opinia sadowo- psychiatryczna biegłego sądowego lekarza psychiatry M. R. – k. 124-126 a.s.)

Postanowieniem z 2 października 2023 r., z uwagi na zastrzeżenia zgłoszone przez organ rentowy sąd dopuścił dowód z opinii uzupełniającej biegłej sądowej M. R. na okoliczność ustosunkowania się do zastrzeżeń ZUS (pismo organu rentowego – k. 138-139 a.s., postanowienie sądu – k. 140 a.s.).

W opinii uzupełniającej z 6 grudnia 2023 r. biegła sądowa M. R. wskazała, że początkiem rozpoznanego u M. B. schorzenia był 22 listopada 1997 r., kiedy ubezpieczony trafił do (...) w W. i podjął leczenie systematyczne leczenie (opinia uzupełniająca biegłego sądowego lekarza psychiatry M. R. – k. 145 a.s.).

8 stycznia 2024 r. organ rentowy zgłosił zastrzeżenia do uzupełniającej opinii biegłej M. R. i wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego sądowego z zakresu psychiatrii. Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c. postanowieniem z 12 stycznia 2024 r. pominął dowód
z opinii innego biegłego sądowego lekarza psychiatry, jako zmierzający jedynie do przedłużenia postepowania (pismo procesowe organu rentowego – k. 153-154 a.s., postanowienie sądu – k. 155 a.s.)

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o zebrane w sprawie dokumenty, w tym dokumentację medyczną M. B. konieczną w procesie opiniowania przez biegłych sądowych oraz dokumenty obrazujące przebieg postępowania przed organem rentowym. Zostały one ocenione, jako wiarygodne, co do okoliczności nimi stwierdzonych, ponieważ ich treść oraz forma nie budziła zastrzeżeń.

Ustalając stan faktyczny sąd oparł się również na opiniach sporządzonych przez biegłych sądowych lekarzy psychiatrów, tj. lekarza M. P. i lekarza M. R.. Dowody te zostały sporządzone w sposób rzetelny i fachowy, z uwzględnieniem dostępnej
w sprawie dokumentacji medycznej ubezpieczonego i po jej wnikliwej analizie oraz po przeprowadzeniu badań. Ponadto prezentowane przez biegłych wnioski dotyczące istnienia u ubezpieczonego całkowitej niezdolności do pracy oraz czasu, kiedy ona powstała korelowały ze sobą, wzajemnie się potwierdzały, miały stanowczy i jednoznaczny charakter, były dla sądu zrozumiałe, zawierały odpowiedź na pytanie postawione przez sąd i logiczną argumentację wniosków. W ocenie sądu w sposób wyczerpujący odnosiły się także do zastrzeżeń organu rentowego, wyjaśniając w sposób przekonujący dla sądu, wątpliwe dla organu rentowego kwestie.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie M. B. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział
w W. z dnia z 17 lutego 2022 r., znak (...) było uzasadnione.

Warunki przyznania prawa do renty socjalnej zostały określone w ustawie z 27 czerwca
2003 r. o rencie socjalnej. Zgodnie z przepisem art. 4 ust. 1 tej ustawy, renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

1. przed ukończeniem 18 roku życia,

2. w trakcie nauki w szkole lub szkole wyższej – przed ukończeniem 25 roku życia,

3. w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Biegli sądowi zgodnie wskazali, że całkowita niezdolność do pracy M. B. powstała przed 17 marca 2002 r., albowiem to wówczas, w 1997 r. wystąpiły u niego pierwsze objawy choroby psychicznej wymagające systematycznego leczenia, które trwało do 2004 r. Biegli sądowi w sposób logiczny ustosunkowali się do zastrzeżeń organu rentowego i wskazali, że schorzenie rozpoznane
u ubezpieczonego może przebiegać z różnym nasileniem na przestrzeni czasu a okoliczność, że M. B. podejmował próby studiów i od 2004 r. występowały u niego okresy dobrego funkcjonowania, nie wyklucza zaistnienia całkowitej niezdolności do pracy w okresie wcześniejszym, tj. od 22 listopada 1997 r., kiedy rozpoznano pierwsze objawy choroby. Schorzenie, w dalszym przebiegu stało na przeszkodzie rozwojowi zawodowemu i naukowemu M. B. i powodowało, że był on osobą źle funkcjonującą społecznie.

Na podstawie opinii biegłych wskazujących, że zmiany chorobowe M. B. stanowią naruszenie sprawności organizmu i są przyczyną całkowitej niezdolności do pracy, która powstała 22 listopada 1997 r., zatem przed 17 marca 2002 r., sąd ustalił, że spełnione zostały przesłanki warunkujące przyznanie odwołującemu renty socjalnej. M. B. jest osobą pełnoletnią, całkowicie niezdolną do pracy. Przyczyną tej niezdolności jest naruszenie sprawności organizmu, które powstało 22 listopada 1997 r., zatem w przed ukończeniem przez M. B. 25 roku życia – w trakcie nauki.

Z tego powodu, sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia z 17 lutego 2022 r., znak (...), zmienił poprzez przyznanie ubezpieczonemu prawo do renty socjalnej od grudnia 2021 r.