Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 grudnia 2023 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia SO Renata Gąsior

Protokolant sekr. sądowy Marta Jachacy

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 grudnia 2023 r. w Warszawie

sprawy T. T.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o emeryturę

na skutek odwołania T. T.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z dnia 30 grudnia 2020 r. znak: (...) oraz z dnia 8 stycznia 2021 r. znak: (...)

oddala odwołania.

Sędzia SO Renata Gąsior

UZASADNIENIE

T. T. w dniu 2 lutego 2021 r. złożyła odwołania od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział S. z dnia 30 grudnia 2020 r. znak (...) i od decyzji z dnia 8 stycznia 2021 r. znak: (...), wnosząc o uchylenie obu decyzji i wydanie nowych umożliwiających jej wycofanie jej wniosku o emeryturę z dnia 7 maja 2015 r. oraz przyznanie jej na nowo emerytury na podstawie wniosków w tym zakresie przesłanych przez nią do ZUS w dniu 25 listopada 2020 r.

Odwołująca wskazała, że zaskarżone decyzje ZUS odmawiające jej prawa do wycofania wniosku o emeryturę powszechną i ustanowienia jej na nowo powodują dla niej niekorzystne skutki finansowe. Podkreśliła, że 7 maja 2015 r. złożyła wniosek do ZUS o ustanowienie emerytury powszechnej. W odpowiedzi na ten wniosek 22 maja 2015 r. ZUS wydał decyzję znak (...) o przyznaniu jej emerytury powszechnej, która została tą samą decyzją zawieszona, ponieważ okazała się niższa od wcześniejszej. Z tego też powodu nadal pozostała na emeryturze wcześniejszej. Odwołująca wskazała, że w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 marca 2019 r. (sygn. P 20/16), który orzekł, że art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, w brzmieniu obowiązującym do 30 września 2017 r., w zakresie, w jakim dotyczy urodzonych w (...) r. kobiet, które przed 1 stycznia 2013 r. nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 46 tej ustawy, jest niezgodny z art. 2 Konstytucji RP, złożyła 1 kwietnia 2019 r. skargę do ZUS o wznowienie postępowania i ponowne przeliczenie emerytury powszechnej, uwzględniające ten wyrok.

W odpowiedzi na powyższą skargę, 9 maja 2019 r., ZUS wydał decyzję (...) o uchyleniu decyzji z 22 maja 2015 r. i w tym samym dniu wydał nową decyzję, o takim samym znaku, o ustaleniu wysokości i podjęciu wypłaty emerytury. Odwołująca wskazała, że nie zgadzała się ze sposobem jej wyliczenia i 7 czerwca 2019 r. odwołała się od tej decyzji do sądu. Odwołująca wskazała, że w chwili wniesienia odwołania sprawa była w Sądzie Apelacyjnym w Lublinie, dlatego też decyzja ta jest wciąż nieprawomocna.

Odwołująca podkreśliła, że pierwsza decyzja o przyznaniu emerytury powszechnej (...) z 22 maja 2015 r. została uchylona w całości, co oznacza, że następna decyzja w tej sprawie z 9 maja 2019 r. (o tym samym numerze) jest pierwszą i jedyną decyzją o ustanowieniu dla niej emerytury powszechnej. Decyzja ta jest wciąż nieprawomocna. Istnieje również tylko jeden wniosek o emeryturę powszechną z 7 maja 2015 r.

Odwołująca wskazała, że ze względu na to, że decyzja o przyznaniu emerytury powszechnej z 9 maja 2019 r., ustanowiona na podstawie wniosku z 7 maja 2015 r., jest wciąż nieprawomocna, to zgodnie z art. 116 ust. 2 Ustawy o emeryturach i rentach z FUS, który mówi, że wniosek o emeryturę lub rentę może być wycofany, jednakże nie później niż do dnia uprawomocnienia się decyzji, ma prawo do wycofania wniosku o emeryturę powszechną z 7 maja 2015 r. i ustanowienia na nowo emerytury powszechnej (odwołanie, k. 4-4v a.s., odwołanie k. 3-3v akt sprawy VII U 490/21).

W odpowiedziach na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. wniósł o ich oddalenie.

Uzasadnienie w obu odpowiedziach na odwołanie miało tożsamą treść. Organ rentowy wskazał, że decyzją z dnia 22 maja 2015 r. ZUS Oddział w S. na podstawie art. 24 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2013, poz. 1440) przyznał T. T. prawo do emerytury od 1 maja 2015 r., tj. od miesiąca zgłoszenia wniosku i obliczył jej wysokość zgodnie z art. 25 ust. 1b w/w ustawy. Emerytura ustalona w/w decyzją została zawieszona, gdyż okazała się świadczeniem niższym od wcześniejszej emerytury, której wysokość ustalono w myśl art. 53 w/w ustawy. Następnie w związku z wyrokiem TK z dnia 6 marca 2019 r. oraz w wyniku wznowienia postępowania zakończonego decyzją z dnia 22 maja 2015 r. ZUS Oddział w S. wydał w dniu 9 maja 2019 r. decyzję o ustaleniu wysokości i podjęciu wypłaty emerytury, w której uchylił decyzję z dnia 22 maja 2015r. oraz ustalił wysokość i podjął wypłatę emerytury przyznanej tą decyzją od dnia 1 kwietnia 2019 r. Ubezpieczona wniosła odwołanie od decyzji z dnia 9 maja 2019 r., w którym kwestionuje kwotę świadczenia. Sąd Okręgowy w Siedlcach wyrokiem z dnia 7 lipca 2020 r. oddalił odwołanie (sygn. akt IV U 572/19). Ubezpieczona wniosła apelację od w/w wyroku, która jest zarejestrowana w Sądzie Apelacyjnym w Lublinie pod sygn. akt III AUa 900/20.

Decyzją z dnia 12 stycznia 2021 r. ZUS Oddział w S. wydał decyzję w trybie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 19 czerwca 2020 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.1222), którą zgodnie z art. 194j ustawy o FUS ponownie ustalił wysokość emerytury wnioskodawczym od 1 maja 2015 r. oraz wypłacił stosowne wyrównanie za okres od 1 maja 2015 r. do 31 marca 2019 r.

Jednocześnie w dniu 30 listopada 2020 r. T. T. wystąpiła do organu rentowego o wycofanie wniosku z dnia 7 maja 2015 r. o przyznanie emerytury w powszechnym wieku emerytalnym. Rozpoznając powyższy wniosek decyzją z dnia 30 grudnia 2020 r. ZUS Oddział w S. w oparciu o przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. 2020, poz. 53), przepisy Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. 2011, Nr 237, poz. 142) oraz art. 149 § 1 i 2 k.p.a. odmówił T. T. prawa do wycofania wniosku o emeryturę z dnia 7 maja 2015 r.

Zdaniem organu rentowego odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Wycofanie wniosku o emeryturę powszechną może nastąpić w przypadku, gdy prawo do emerytury ustalone jest na wniosek osoby ubezpieczonej złożony w trybie art. 116 ust. 2 ustawy o FUS nie później niż przed dniem uprawomocnienia się decyzji w sprawie emerytury, tj. wyciągu miesiąca od dnia doręczenia tej decyzji (jeśli zostało złożone do sądu, nie później niż przed dniem uprawomocnienia się wyroku sądu). W związku z tym, że ubezpieczona nie wycofała wniosku, gdy decyzja z dnia 22 maja 2015 r. była nieprawomocna oraz odwołująca nie złożyła odwołania od w/w decyzji w określonym terminie, Zakład wniosek o wycofanie wniosku załatwił decyzją odmowną.

Zgodnie z art. 116 ust.2 w/w ustawy wniosek o emeryturę lub rentę może być wycofany, jednakże nie później niż do dnia uprawomocnienia się decyzji. W razie wycofania wniosku postępowanie w sprawie świadczeń podlega umorzeniu.

W ocenie organu rentowego odwołanie nie zawiera żadnych nowych dowodów faktycznych lub prawnych, wobec czego brak jest podstaw do zmiany decyzji i uwzględnienia odwołania (odpowiedź na odwołanie, k. 6-7 a.s., odpowiedź na odwołanie, k. 4-4v akt sprawy VII U 490/21).

Zarządzeniem z dnia 31 marca 2021 r. Sąd Okręgowy połączył sprawę o sygn. akt VII U 490/21 dotyczącą odwołania od decyzji z dnia 30 grudnia 2020 r. ze sprawą o sygn. akt VII U 489/21 celem łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia (zarządzenie z 31 marca 2021 r. k. 13 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

T. T. urodzona (...) miała przyznaną wcześniejszą emeryturę od dnia 1 marca 2009 r. (decyzja ZUS z 24 kwietnia 2009 r. – nienumerowane karty akt rentowych).

W dniu 7 maja 2015 r. T. T. złożyła w ZUS wniosek o emeryturę (wniosek z 7 maja 2015 r.- k. 1 a.r.). Decyzją z dnia 22 maja 2015 r., znak: (...) organ rentowy przyznał T. T. emeryturę od 1 maja 2015 r., tj. miesiąca, w którym złożono wniosek. Emerytura została zawieszona, ponieważ była świadczeniem niższym niż emerytura przyznana w 2009 r. (decyzja ZUS z 22 maja 2015 r.- k. 9 a.r.).

W dniu 1 kwietnia 2019 r. T. T. złożyła skargę do ZUS o wznowienie postępowania i ponowne przeliczenie emerytury powszechnej, uwzględniające wyrok Trybunał Konstytucyjnego z dnia 6 marca 2019 r. w sprawie P 20/16 (skarga z dnia 1 kwietnia 2019 r. k. 11 a.r.).

W dniu 9 maja 2019 r. ZUS postanowił wznowić postępowanie w sprawie emerytury przyznanej ubezpieczonej z dnia 22 maja 2015 r. (decyzja z 9 maja 2019 r. k. 12 a.r.).

Decyzją z 9 maja 2019 r. organ rentowy uchylił decyzję z 22 maja 2015 r. znak (...) oraz ustalił wysokość emerytury i podjął jej wpłatę od dnia 1 kwietnia 2019 r. (decyzje z dnia 9 maja 2019 r. k. 13-14 a.s.).

Od powyższej decyzji odwołująca wniosła odwołanie do Sądu Okręgowego w Siedlcach (odwołanie k. 19 a.r.).

Wyrokiem z dnia 21 lipca 2020 r. sygn. akt IV U 572/19 Sąd Okręgowy w Siedlcach oddalił odwołanie (wyrok z dnia 21 lipca 2020 r. k. 26 akt sprawy IV U 572/19).

Od powyższego wyroku 25 sierpnia 2020 r. apelację wniosła T. T., inicjując postępowanie przed Sądem Apelacyjnym w Lublinie o sygn. akt III AUa 900/20 (apelacja k. 36 akt sprawy IV U 572/19).

Wyrokiem z dnia 12 maja 2021 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację odwołującej się (wyrok z dnia 12 maja 2021 r. k. 97 akt sprawy IV U 572/19).

Wyrokiem z dnia 22 lutego 2023 r. Sąd Najwyższy oddalił skargę kasacyjną ubezpieczonej od powyższego wyroku Sądu Apelacyjnego (wyrok SN z dnia 22 lutego 2023 r. k. 147 akt sprawy IV U 572/19).

W dniu 25 listopada 2020 r. T. T. złożyła wniosek o emeryturę (wniosek – nienumerowane karty akt rentowych).

Decyzją z dnia 30 grudnia 2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał decyzję znak: (...), którą odmówił prawa do wycofania wniosku z 7 maja 2015 r. W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że po rozpoznaniu wniosku ubezpieczonej z 7 maja 2015 r. decyzją z 22 maja 2015 r. przyznano jej emeryturę od 1 maja 2015 r. Ponadto, podkreślił, że 1 kwietnia 2019 r. ubezpieczona złożyła skargę o wznowienie postępowania w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 6 marca 2019 r.

W wyniku złożenia skargi o wznowienie postępowania w trybie art. 145a k.p.a. w związku z wyrokiem z 6 marca 2019 r. organ wydał decyzję o ustaleniu wysokości i podjęciu wypłaty emerytury - emerytura nie została już pomniejszona o sumę kwot pobranych emerytur, organ podjął wypłatę i wyrównał świadczenie od 1 kwietnia 2019 r.

W dniu 30 listopada 2020 r. ubezpieczona zgłosiła wniosek o wycofanie wniosku z 7 maja 2015 r. Organ wskazał natomiast, że wycofanie wniosku o emeryturę powszechną może nastąpić w przypadku, gdy prawo do emerytury ustalane jest na wniosek osoby ubezpieczonej złożony w trybie określonym w art. 34 ww. rozporządzenia i nie później niż przed dniem uprawomocnienia się decyzji w sprawie emerytury, tj. w ciągu miesiąca od dnia doręczenia tej decyzji (jeśli zostało złożone odwołanie do sądu - nie później niż przed dniem uprawomocnienia się wyroku sądu).

W związku z tym, że odwołująca nie wycofała wniosku o emeryturę, gdy decyzja była nieprawomocna oraz nie złożyła odwołania od tej decyzji w ww. określonym terminie - Zakład wniosek o wycofanie wniosku załatwił decyzją odmowną (decyzja ZUS z 30 grudnia 2020 r.– nienumerowane karty akt rentowych).

W dniu 30 listopada 2020 r. odwołująca złożyła także wniosek o wycofanie jej wniosku z dnia 7 maja 2015 r. o obliczenie emerytury powszechnej (wniosek o wycofanie – nienumerowane karty akt rentowych).

Decyzją z dnia 8 stycznia 2021 r. Zakład (...) wydał decyzję znak: (...), którą odmówił prawa do przyznania emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że 24 kwietnia 2009 r. przyznał odwołującej się emeryturę od 1 marca 2009 r. Następnie decyzją z 22 maja 2015 r. przyznał jej emeryturę od 1 maja 2015 r., której wypłata została zawieszona, ponieważ była świadczeniem mniej korzystnym od dotychczasowej emerytury. Organ wskazał, że przyznał już emeryturę odwołującej się w związku z tym wydał decyzję odmowną (decyzja ZUS z 8 stycznia 2021 r. – nienumerowane karty akt rentowych).

Od powyższych decyzji odwołująca złożyła odwołania, inicjując niniejsze postępowania (odwołanie, k. 4-4v a.s., odwołanie k. 3-3v akt sprawy VII U 490/21).

Organ rentowy decyzją z dnia 12 stycznia 2021 r. ponownie ustalił wysokość emerytury odwołującej się od dnia 1 maja 2015 r. i wypłacił wyrównanie za okres od dnia 1 maja 2015 r. do dnia 31 marca 2019 r. (decyzja z dnia 12 stycznia 2021 r. k. 14 a.r.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wymienionych wyżej dowodów z dokumentów załączonych do akt rentowych, uznając je za wiarygodne. Dokumenty te nie budziły wątpliwości, a ich wiarygodność nie była podważana przez strony, wobec czego Sąd oparł się na nich w całości.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołania były niezasadne.

Przedmiotem odwołań T. T. są dwie decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S., które dotyczą odmowy przyznania jej prawa do emerytury z uwagi na wcześniejsze przyznanie jej prawa do tego świadczenia oraz odmowy prawa do wycofania wniosku o emeryturę z dnia 7 maja 2015 r. Odwołująca wskazała, że wcześniejsze decyzje o przyznaniu jej emerytury były nieprawomocne w momencie złożenia wniosków z dnia 25 i 30 listopada 2021 r. o emeryturę oraz o cofnięcie wcześniejszego wniosku o emeryturę.

Rozpoznając wnioski odwołującej o emeryturę oraz o cofnięcie wniosku o emeryturę organ rentowy wydał:

- decyzję z 8 stycznia 2021 r., na mocy której organ rentowy odmówił ubezpieczonej prawa do przyznania emerytury, ponieważ przyznano jej emeryturę już wcześniejszymi decyzjami z 24 kwietnia 2009 r. (emerytura wcześniejsza) oraz 22 maja 2015 r. (emerytura powszechna);

- decyzję z 30 grudnia 2020 r., na mocy której organ rentowy odmówił prawa do wycofania wniosku o emeryturę z 7 maja 2015 r., ponieważ ubezpieczona nie wycofała tego wniosku, gdy decyzja o przyznaniu emerytury była nieprawomocna.

Sąd Okręgowy zważył, że analiza treści tych decyzji prowadzi do wniosku, zgodnie z którym organ rentowy wydał prawidłowe decyzje. Skoro organ rentowy rozpoznał wniosek odwołującej z 7 maja 2015 r., o którego cofnięcie ona obecnie wnosi i przyznał jej emeryturę powszechną na mocy decyzji z dnia 22 maja 2015 r., która stała się prawomocna – to niemożliwe jest cofnięcie tego wniosku. Wniosek o wycofanie wniosku o emeryturę z dnia 7 maja 2015 r. nie został złożony skutecznie, bowiem odwołująca złożyła go w dniu 30 listopada 2020 r., a więc po uprawomocnieniu się decyzji z dnia 22 maja 2015 r. Z tej perspektywy Sąd nie miał możliwości rozstrzygnięcia sprawy w sposób wnioskowany przez odwołującą. W realiach niniejszej sprawy brak było podstaw do zastosowania art. 116 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1251). Zgodnie z tym przepisem wniosek o emeryturę lub rentę może być wycofany, jednakże nie później niż do dnia uprawomocnienia się decyzji. W razie wycofania wniosku postępowanie w sprawie świadczeń podlega umorzeniu.

Odwołująca podnosiła, że decyzja z dnia 22 maja 2015 r. została następnie w całości uchylona decyzją z dnia 9 maja 2019 r. Jednakże Sąd Okręgowy zauważa, że po pierwsze nastąpiło to kilka lat po wydaniu pierwszej decyzji i w tym czasie odwołująca nie wystąpiła do ZUS o cofnięcie wniosku z dnia 7 maja 2015 r. o przyznanie emerytury. Po drugie, należy również zauważyć, że odwołująca nie wystąpiła z takim wnioskiem w postępowaniu w sprawie odwołania od decyzji z dnia 9 maja 2019 r. pomimo rozpoznawania tej sprawy przez sądy różnych instancji: Sąd Okręgowy w Siedlcach, Sąd Apelacyjny w Lublinie oraz Sąd Najwyższy (sygn. IV U 572/19, III AUa 900/20, III USKP 10/22). Ubezpieczona nie złożyła wniosku o cofnięcie wniosku o emeryturę w trakcie całego postępowania w tej sprawie, aż do wydania wyroku przez Sąd Najwyższy.

Wobec powyższego niezasadnym byłoby też ponowne przyznawanie odwołującej emerytury powszechnej, skoro organ rentowy wydał decyzję z dnia 9 maja 2019 r., w której przyznał prawo do tego świadczenia odwołującej, a odwołanie od tej decyzji zostało prawomocnie oddalone. Rozpoznanie wniosku odwołującej z dnia 25 listopada 2021 r. o przyznanie emerytury powszechnej spowodowałoby ponowne przyznanie jej tego samego świadczenia. Należy także zauważyć, że organ rentowy decyzją z dnia 12 stycznia 2021 r. ponownie ustalił wysokość emerytury odwołującej się od dnia 1 maja 2015 r. i wypłacił wyrównanie za okres od dnia 1 maja 2015 r. do dnia 31 marca 2019 r. Wobec powyższego w momencie wyrokowania w niniejszej sprawie, odwołująca miała przyznane wyrównanie za okres, w którym jej emerytura była nieprawidłowo ustalona, a decyzja o ustaleniu wysokości emerytury była prawomocna. Sąd Okręgowy nie miał możliwości w powyższej sytuacji zmiany zaskarżonych decyzji. Odwołująca chęć cofnięcia wniosku o emeryturę z dnia 7 maja 2015 r. powinna złożyć w toczącym się postępowaniu z odwołania od decyzji z dnia 9 maja 2019 r. i w tamtym wniosku przed uprawomocnieniem się tej decyzji wniosek mógłby zostać rozpoznany. W niniejszej sprawie z uwagi na prawomocność decyzji przyznającej ubezpieczonej emeryturę, ustalającej jej wysokość, nie ma możliwości ponownego przyznania odwołującej prawa do tego świadczenia.

Mając na względzie powyższe Sąd Okręgowy zważył, że odwołująca nie wykazała okoliczności, które mogłyby prowadzić do wzruszenia prawidłowości ustaleń dokonanych przez ZUS w skarżonych decyzjach.

Mając na względzie powyższe okoliczności Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do zmiany skarżonych decyzji zgodnie ze stanowiskiem odwołującej, w konsekwencji czego oddalił odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Sędzia SO Renata Gąsior