Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Gdańsk, dnia 12 grudnia 2023 roku

Sąd Okręgowy w Gdańsku, VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Joanna Wojnicka-Blicharz

Protokolant: sekretarz sądowy Katarzyna Jabłońska

po rozpoznaniu w dniu 12 grudnia 2023 roku w Gdańsku na rozprawie

sprawy Z. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w G.

o prawo do ponownego przeliczenia emerytury

na skutek odwołania Z. B. od decyzji z dnia 6 kwietnia 2023 r. znak: ( (...))

I.  oddala odwołanie;

II.  zasądza od ubezpieczonego na rzecz pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. kwotę 180 złotych /sto osiemdziesiąt/ tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

sędzia Joanna Wojnicka-Blicharz

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony Z. B. urodzony (...) złożył wniosek o rentę inwalidzką w dniu 30 listopada 1990 roku. Ubezpieczonemu przyznano rentę od dnia 1 sierpnia 1990 roku /za okres 3 miesięcy poprzedzających miesiąc zgłoszenia/. – karta 15 akt ZUS.

Od 1 stycznia 1997 roku ubezpieczonemu przyznano rentę inwalidzką z 2 grupy inwalidów. Od 1 sierpnia 1998 roku skarżącemu przyznano rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na stałe – k.58

W trakcie pobierania renty, od początku jej przyznania, również w trakcie pobierania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy ubezpieczony pozostawał w zatrudnieniu i uzyskiwał dochody. Systematycznie skarżący składał do pozwanego wnioski o zaliczenie do stażu rentowego przebytych okresów zatrudnienia, w wyniku czego pozwany wydawał decyzje przeliczające wysokość otrzymywanego świadczenia rentowego.

W dniu 26 sierpnia 2008 roku ubezpieczony przedłożył do pozwanego ostatnie zaświadczenie potwierdzające stosunek pracy i złożył wniosek o przeliczenie renty z uwzględnieniem okresu pracy. Renta na dzień 1 sierpnia 2008 roku po uwzględnieniu zmiany stażu pracy wynosiła 2104, 26 złotych. Karta 247

Decyzją z dnia 5 września 2008 roku na podstawie art. 27 a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS ubezpieczonemu przyznano od dnia 5 września 2008 roku - od dnia osiągnięcia wieku emerytalnego – 65 lat prawo do emerytury z urzędu. – karta 247 akt ZUS.

Od powyższego momentu ubezpieczony pobierał emeryturę i jednocześnie pozostawał w zatrudnieniu i osiągał z tego tytułu dochody. Ubezpieczony składał wnioski o doliczenie do stażu pracy zatrudnienia co było dokonywane przez organ rentowy w toku pobierania emerytury i prowadziło do zwiększania jej wysokości.

Ostatnie zaświadczenie o dochodach i potwierdzeniu zatrudnienia ubezpieczony złożył w dniu 22 lutym 2023 roku – potwierdzające zatrudnienie w 2022 roku.

/fakty niesporne – akta rentowe i emerytalne ZUS/

Wnioskiem z dnia 27 lutego 2023 roku ubezpieczony wniósł o obliczenie wysokości emerytury według nowych zasad.

Decyzją z dnia 6 kwietnia 2023 roku zaskarżoną w tej sprawie pozwany odmówił prawa do obliczenia emerytury na podstawie art. 26 w zw. z art. 55 ustawy emerytalnej. Pozwany odmowę uzasadnił faktem, iż ubezpieczony przed 1 stycznia 2009 roku miał przyznaną emeryturę po osiągnięciu wieku emerytalnego.

/decyzja - akta ZUS bez numeru/

Odwołanie od powyższej decyzji złożył ubezpieczony, wskazując, iż ZUS przyznał mu emeryturę z urzędu, zaś do tej pory wniosku o emeryturę nie składał. Skarżący wskazał, że wniosek o emeryturę złożył w dniu 27 lutego 2023 roku.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jako niezasadne podlegało oddaleniu.

Sąd ocenił jako wiarygodne dowody z dokumentów zgromadzonych w aktach ZUS, albowiem nie były one kwestionowane przez żadną ze stron postępowania i miały charakter bezspornych.

Spór w tej sprawie miał charakter prawny.

Zgodnie z art. 27 ustęp 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS /Dz. U. z 2002 poz. 504 ze zm/, dalej nazywanej w uzasadnieniu ustawy emerytalnej, ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące przesłanki – osiągnęli wiek emerytalny – 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn i mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 27a.

Zgodnie z art. 27a ustawy emerytalnej emeryturę przyznaje się z urzędu zamiast pobieranej renty z tytułu niezdolności do pracy osobie, które osiągnęła wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz podlegała ubezpieczeniu społecznemu albo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu. Przepis art. 24 a ust. 2 stosuje się odpowiednio.

Zgodnie z art. 55 ustawy emerytalnej ubezpieczonemu spełniającemu warunki do uzyskania emerytury na podstawie art. 27 ustawy, który kontynuował ubezpieczenie emerytalne i rentowe po osiągnięciu przewidzianego w tym przepisie wieku emerytalnego i wystąpił z wnioskiem o przyznanie emerytury po dniu 31 grudnia 2008 roku, może być obliczona emerytura na podstawie art. 26, jeżeli jest wyższa od tej obliczonej na podstawie art. 53.

Treść art. 55 ustawy emerytalnej zawiera ograniczenia podmiotowe i temporalne skierowane do ubezpieczonych, którzy kontynuują ubezpieczenie emerytalne i nie występują z wnioskiem o emeryturę powszechną pomimo spełnienia warunków. Wymagania muszą być spełnione łącznie. Na te warunki składa się wymaganie osiągnięcia wirku emerytalnego i kontunuowanie ubezpieczenia emerytalnego jak i wymóg zgłoszenia wniosku o emeryturę powszechną po dniu 31 grudnia 2008 roku.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 lipca 2019 roku – III USK 179/18, LEX nr 2691557 wyjaśnił, że po przyznaniu prawa do emerytury na podstawie art. 27 ustawy emerytalnej ubezpieczony który podejmuje zatrudnienie i odprowadza składki z tego tytułu nie może skutecznie domagać się przeliczenia wysokości emerytury przyznanej na podstawie art. 27 ustawy w zw. z art. 53. Sąd Najwyższy słusznie wyjaśnił, że stosowanie art. 55 umożliwia ustalenie wysokości świadczenia osobom spełniającym warunki do przejścia na emeryturę na starych zasadach, według reguł dla ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 roku /art. 26 ustawy/, jeżeli kontynuowały ubezpieczenie emerytalne po osiągnięciu powszechnego wieku i wystąpiły z wnioskiem o świadczenie po dniu 31 grudnia 2008 roku, a emerytura tak obliczona okaże się wyższa niż obliczona na podstawie art. 53 ustawy. Zakresem tego pojęcia są zatem objęci ubezpieczeni spełniający warunku do przyznania świadczenia na podstawie art. 27 ustawy, a nie ubezpieczeni, którzy uzyskali prawo do tego świadczenia.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 18 lutego 2021 roku wydanym w sprawie III AUa 462/20 wskazał, że uprawnienie do obliczenia emerytury na podstawie art. 55, 55a ustawy mają ci ubezpieczeni, którzy w dniu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego po pierwsze podlegali ubezpieczeniom społecznym, po drugie zamiast emerytury wybrali dalszą aktywność zawodową, kontynuując po tym dniu podleganie ubezpieczeniom. Ratio legis przepisu to kontynuowanie opłacania składek i nie realizowanie prawa do świadczenia i w ten sposób przyczynienie się do powiększenia Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Przedkładając powyższej przedstawioną wykładnię art. 55 ustawy i podstawy do przeliczania świadczenia skarżącemu według nowych reguł na kanwę niniejszej sprawy stwierdzić należy, że ubezpieczony złożył wniosek do ZUS o przyznanie świadczenia rentowego w dniu 30 listopada 1990 roku. Od 1 sierpnia 1990 roku została mu przyznana renta inwalidzka – wobec złożenia wniosku, która następczo stała się rentą z tytułu niezdolności do pracy – całkowitej – przyznanej na stałe.

Od 1 sierpnia 1990 roku ubezpieczony korzystał z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Od dnia 5 września 2008 roku na podstawie art. 27 a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS ubezpieczonemu przyznano - od dnia osiągnięcia wieku emerytalnego – 65 lat prawo do emerytury z urzędu.

Wbrew twierdzeniu ubezpieczonego, prawo do emerytury było jemu przyznane z urzędu z mocy prawa, jednakże zapoczątkowane zostało jako prawo do świadczenia wnioskiem – wnioskiem o rentę z 1990 roku. Przed przyznaniem emerytury ubezpieczony przez 18 lat pobierał świadczenie rentowe, korzystając z systemu ubezpieczeń społecznych i z wcześniej wpłacanych składek. Skarżący był pobierającym korzyści z tytułu składek i wpłacającym składki jednocześnie. Od 5 września 2008 roku ubezpieczony do końca 2022 roku, a zatem przez 14 lat korzystał ze składek emerytalnych i jednocześnie był podmiotem wpłacającym składki jako osoba osiągająca dochód.

Ratio legis art. 55 ustawy emerytalnej pozwalające na przeliczenie emerytury na nowych zasadach sprowadza się natomiast do zawężenia podmiotowego osób uprawnionych, jedynie do osób, które nie korzystały pomimo osiągnięcia wieku emerytalnego i przesłanek z art. 27 i 27a ustawy z prawa do świadczenia, tym samym umniejszając fundusz ubezpieczeń społecznych.

Skarżący korzystał z funduszu ubezpieczeń – najpierw rentowych przez 18 lat, następnie emerytalnych przez 14 lat – łącznie 32 lata, a zatem nie ma uprawnienia do przeliczenia emerytury według zasad nowych objętych wnioskiem. Przyznanie emerytury od 5 września 2008 roku jest faktem bezspornym i chociaż nastąpiło z urzędu, to było konsekwencją ustawowego uregulowania przekształcenia prawa do renty - w prawo do emerytury. Przy czym prawo do renty było prawem wnioskowym.

Z tych względów, Sąd na mocy art. 477 ¹ par 1 kpc oddalił odwołanie a limine, o czym orzeczono w punkcie I wyroku.

W punkcie II wyroku na mocy art. 98 par 1 kpc orzeczono o kosztach zastępstwa procesowego według norm przypisanych, uznając ubezpieczonego za przegrywającego sprawę w całości i zasądzając ryczałtową kwotę 180 złotych z tytułu kosztów zastępstwa procesowego na rzecz pozwanego. Sąd nie znalazł podstaw do zastosowania art. 102 kpc, albowiem organ rentowy powołał w decyzji adekwatne przepisy prawa będące podstawą odmowy przeliczania świadczenia, a następie w odpowiedzi na odwołanie w sposób precyzyjny podał podstawę odmowy, zaś pomimo jasnego wyjaśnienia dokonanego przez pozwaną, odwołanie w sprawie nie zostało cofnięte. Sąd nie znalazł żadnych przesłanek, które pozwalałyby na zastosowanie regulacji wyjątkowej z art. 102 kpc.

Sędzia Joanna Wojnicka – Blicharz