Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 października 2023 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Monika Rosłan – Karasińska (spr.)

Sędziowie: sędzia Renata Gąsior, sędzia Agnieszka Stachurska

Protokolant: protokolant Magdalena Adamska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 października 2023 r. w Warszawie

sprawy N. G.

przeciwko Wojewódzkiemu Zespołowi do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności

o ustalenie stopnia niepełnosprawności

na skutek apelacji odwołującej się

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi- Północ w Warszawie, VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 4 stycznia 2023 r., sygn. VI U 418/19

oddala apelację.

SSO Renata Gąsior SSO Monika Rosłan – Karasińska SSO Agnieszka Stachurska

Sygn. akt VII Ua 11/23

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Północ w W. z dnia 4 stycznia 2023 r. w sprawie o sygn. akt VI U 418/19 N. G. przeciwko Wojewódzkiemu Zespołowi do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w W. o ustalenie stopnia niepełnosprawności na skutek odwołania N. G. od decyzji z dnia 13 września 2019 r. nr (...). (...) (...) oddalił odwołanie.

Sąd Rejonowy ustalił, że odwołująca się cierpi na padaczkę od dzieciństwa, z napadami o różnorodnej morfologii, napady występują kilka razy w tygodniu, jest leczona L. w dawce 150mg na dobę. Ponadto zgłasza skargi na bóle kręgosłupa i stawów kolanowych. Ma też zmiany naczyniopochodne o typie mikroangiopatii w okolicach skroniowo-centralno- cięmieniowych obustronnie. U odwołującej się stwierdza się prawidłową ruchomość kręgosłupa we wszystkich odcinkach, bez objawów korzeniowych i ubytkowych neurologicznych, bez cech uszkodzenia nerwów czaszkowych, bez niedowładu i ataksji w kończynach , bez objawów piramidowych, sprawna ruchowo, chód wydolny. Odwołująca się nie wymaga z powodu schorzeń neurologicznych stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji w zakresie pielęgnacji, spożywania posiłków, poruszania się. Nie wymaga długotrwałej opieki i pomocy w sposób przewyższający wsparcie w porównaniu do rówieśników z powodu swoich schorzeń neurologicznych. Z powodów neurologicznych odwołująca się jest osobą niepełnosprawną od wczesnego dzieciństwa do 19 czerwca 2021 roku w stopniu umiarkowanym (symb. 06-E).

Odwołująca się od czasów szkoły podstawowej ma problemy natury psychicznej. Uważa, że ich przyczyną było gnębienie przez koleżankę. Do tej pory ma związane z tym problemy chodzi na terapię. Ma ataki paniki, lęki, napady padaczkowe, zaburzenia snu. Miała wypadek, w nocy zerwała się nad nią półka i straciła przytomność. Po tym zdarzeniu miała stany lękowe i napady paniki. Płacze około 5 razy dziennie. Zgłosiła się do psychiatry, otrzymała lek A., lekarz pierwszego kontaktu zalecił A.. Uczęszcza do psychologa ale przez 3 miesiące była tylko raz na terapii. Ma problemy z jedzeniem, przy wzroście 170 cm waży 46 kg. Twierdzi, że nie odczuwa głodu. Ma dużą zmienność nastroju. Matka karmi ją jogurtem, kupuje nutridrinki. Ma problemy z wychodzeniem z domu, siedzi na łóżku i płacze. Nie ma znajomych. Od sierpnia 2020 roku po wypadku nie chce wychodzić z domu, wychodzi tylko z chłopakiem. Gdy jest poza domem odczuwa lęk - sprawdza swój puls, oddech, czy ma gorączkę. Unika kontaktu z ludźmi, nie lubi ludzi. W domu zajmuje się zwierzętami lub przebywa w łóżku i rysuje. Wszystko ją męczy. Boi się być sama. Matka nie wyraziła zgody aby była hospitalizowana w oddziale psychiatrycznym. Jej stan psychiczny to orientacja wszechstronna, kontakt rzeczowy, wielomówna, skoncentrowana na swoim stanie zdrowia, w wyrównanym nastroju. Bez objawów psychotycznych, bez myśli i tendencji samobójczych. U N. G. rozpoznaje się zaburzenia odżywiania i zaburzenia adaptacyjne. Z przyczyn psychiatrycznych odwołująca się jest osobą niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym. Naruszenie sprawności organizmu jest okresowe do 19 czerwca 2021 roku, powstało w dzieciństwie. Stan zdrowia odwołującej się nie uzasadnia konieczności stałej opieki lub pomocy w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Odwołująca jest samodzielna w czynnościach dnia codziennego. Pozostaje w rzeczowym kontakcie z otoczeniem, porusza się samodzielnie.

Odwołująca się jest sprawna ruchowo i manualnie. W zachowaniu dostosowana do zasad i wymagań. Ujawniała napięcie, relacjonowała poczucie zmęczenia ale była w stanie właściwie funkcjonować w sytuacji badania. Jest prawidłowo zorientowana auto- i allopsychicznie. Nawiązała rzeczowy kontakt, starała się współpracować i odpowiadać na zadawane pytania. Przejawiała tendencje do skupiania się na swojej chorobie i często do niej nawiązywała. Wypowiada się płynnie, okresowo wielomówna. Prawidłowo skoncentrowana na rozmowie. Nie ujawnia treści wytwórczych. W spontanicznej relacji bez werbalizacji myśli „S” - zapytana wprost przyznała, że były kilka lat temu w związku z doznawaną przemocą szkolną. Uskarża się na silne lęki, które wiąże z wypadkiem - upadek w łazience i atak. Wykazuje labilność nastroju, jest drażliwa, wybuchowa. Ma duże kłopoty ze snem. Nie ma łaknienia i nie lubi jeść. Odwołująca się jest samodzielna w zakresie samoobsługi, wymaga wsparcia opiekuna w niektórych codziennych sytuacjach: motywowanie do jedzenia, przypominanie o braniu leków, monitorowanie samopoczucia podczas kąpieli (obawa przed omdleniem). Ogólnie przejawia dość niską aktywność ale angażuje się w opiekę nad kilkoma domowymi zwierzętami. W sferze emocji odwołująca się uskarża się na dużą zmienność nastroju oraz nasilenie reakcji lękowych. Wykazuje wysoki poziom lęku jako wewnętrznej dyspozycji. Jest ona wycofana społecznie, jej codzienne relacje ograniczają się do kontaktów z domownikami oraz chłopakiem - znajomość od 3 lat, daje jej dużo wsparcia. Jest zdystansowana i nieufna wobec otoczenia, co po części wynika z przykrych doświadczeń w przeszłości (przemoc w szkole). Wychodzi z domu w towarzystwie chłopaka ale rzadko i niechętnie z powodu odczuwanego lęku. Ograniczenia wynikające z niepełnosprawności utrudniają funkcjonowanie odwołującej i sprawiają, że wymaga ona pomocy opiekuna: w codziennej aktywności z uwagi na zaburzenia odżywiania, zmiany samopoczucia i konieczność systematycznego przyjmowania leków. Ponadto w sferze edukacyjnej' motywowanie do wysiłku umysłowego a także dostosowania metod nauczania do indywidualnych możliwości. Potrzebuje ona kontynuacji leczenia specjalistycznego oraz wdrożenia wzmożonych, regularnych oddziaływań psychoterapeutycznych stymulujących sferę emocjonalno - społeczną z uwagi na zaburzenia adaptacyjne i niechęć do kontaktów interpersonalnych, wahania nastroju oraz wysoki poziom lęku. W aspekcie psychologicznym N. G. wymaga dużo większego wsparcia niż jej sprawni psychofizycznie rówieśnicy, jest osobą niepełnosprawną. Jednakże stan dysfunkcji i ograniczeń odwołującej się nie jest na tyle rozległy aby powodował znacznie ograniczoną możliwość jej samodzielnej egzystencji uzasadniającą konieczność stałej opieki lub pomocy innej osoby. Odwołująca radzi sobie z samoobsługą, jest sprawna ruchowo, potrafi nawiązać rzeczowy kontakt a zatem wyrażać swoje bieżące potrzeby i wiele z nich samodzielnie zaspokajać, posiada plany na przyszłość. Zakres ograniczeń odwołującej wskazuje na niepełnosprawność w stopniu umiarkowanym - wymaga częściowej lub czasowej pomocy innych osób w funkcjonowaniu indywidualnym i społecznym oraz korzystania z systemu środowiskowego wsparcia ze względu na zaburzenia natury psychologicznej i ograniczenia w funkcjonowaniu wynikające z problemów emocjonalnych i adaptacyjnych. Nie jest natomiast osobą zupełnie niezdolną do samodzielnej egzystencji. Szacuje się, że kontynuacja działań "mających na celu poprawę stanu odwołującej oraz włączenie regularnej psychoterapii będzie powodować stopniowe zmniejszanie się ograniczeń wynikających z niepełnosprawności.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie ww. opinii biegłych sądowych.

W ocenie Sądu Rejonowego opinie przedstawione przez tych biegłych były logiczne, spójne oraz nie budziły wątpliwości, co do przyjętej metodologii, poprawności, rzetelności i prawidłowości rozumowania. Były one zgodne z wymaganiami art. 285 k.p.c., tj. zawierały uzasadnienie i były wyczerpujące. Z orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, iż integralnymi elementami treści każdej prawidłowo sporządzonej opinii są: sprawozdanie z dokonanych czynności i spostrzeżeń, odpowiedzi na postawione biegłemu pytania, udzielone w sposób kategoryczny, jego wnioski oraz uzasadnienie pozwalające na sprawdzenie przez sąd logicznego toku rozumowania biegłego (vide: wyrok SN z dnia 15 czerwca 1970 r., ICR 224/70, LEX nr 6750; postanowienie SN z dnia 20 listopada 1973 r., I CR 646/73, LEX nr 7340, wyrok SN z dnia 7 grudnia 2011 r., IICSK141/11, LEX nr 1110969). W ocenie Sądu I instancji przedstawione w sprawie opinie spełniały ww. wymagania. Sąd Rejonowy podzielił więc ustalenia dokonane przez biegłych przyjmując je za własne.

Sąd Rejonowy zważył, że odwołanie jako nieuzasadnione nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd I instancji przytoczył treść przepisów art. 3. ust. 1. ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn. Dz.U. 2020 poz. 426) oraz Rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (tekst jedn. Dz.U. 2018 poz. 2027), wskazując, że odnośnie stopnia niepełnosprawności osoby odwołującej się WZON stał konsekwentnie na stanowisku, że jest ona niepełnosprawna w stopniu umiarkowanym. Odwołująca się zaś wywodziła, iż stan jej zdrowia uzasadnia przyznanie znacznego stopnia niepełnosprawności. Ustalenie wskazanej okoliczności wymagało wiadomości specjalnych, toteż Sąd I instancji dopuścił dowody z opinii biegłych sądowych wymienionych w uzasadnieniu faktycznym. W ocenie Sądu Rejonowy w sposób niebudzący wątpliwości opinie te dowiodły, że odwołująca się jest osobą niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym, do 19 czerwca 2021 roku, od okresu dzieciństwa. Nie jest ona osobą z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

Sąd Rejonowy zważył, że dowody z opinii biegłych sądowych neurologa, psychiatry i psychologa wykazały, że odwołująca się nie spełnia tych przesłanek znacznego stopnia niepełnosprawności. W szczególności podkreślenia wymaga, co wskazywali w swych opiniach biegli, że odwołująca się nie wymaga z powodu schorzeń neurologicznych stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji w zakresie pielęgnacji, spożywania posiłków, poruszania się. Nie wymaga długotrwałej opieki i pomocy w sposób przewyższający wsparcie w porównaniu do rówieśników z powodu swoich schorzeń neurologicznych (biegła neurolog). Stan zdrowia odwołującej się nie uzasadnia konieczności stałej opieki lub pomocy w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Odwołująca jest samodzielna w czynnościach dnia codziennego. Pozostaje w rzeczowym kontakcie z otoczeniem, porusza się samodzielnie (biegła psychiatra); stan dysfunkcji i ograniczeń odwołującej się nie jest na tyle rozległy aby powodował znacznie ograniczoną możliwość jej samodzielnej egzystencji uzasadniającą konieczność stałej opieki lub pomocy innej osoby. Odwołująca radzi sobie z samoobsługą, jest sprawna ruchowo, potrafi nawiązać rzeczowy kontakt a zatem wyrażać swoje bieżące potrzeby i wiele z nich samodzielnie zaspokajać, posiada plany na przyszłość (biegła psycholog).

W ocenie Sądu Rejonowego, z powyższego wynika, że odwołująca się nie jest osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji w jakimkolwiek stopniu, czyli osobą wykazującą naruszenie sprawności organizmu w stopniu uniemożliwiającym zaspokajanie bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę, poruszanie się i komunikację. Biegli wykluczyli taki stan odwołującej się. Brak niezdolności do samodzielnej egzystencji wyklucza zaś zgodnie z wyżej zaprezentowaną definicją ustawową przyjęcie znacznego stopnia niepełnosprawności. Wyklucza także przyznanie wskazania zawartego w pkt 7. orzeczenia Miejskiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w W..

Sąd Rejonowy wskazał, że biegli wydali swoje opinie po przeprowadzeniu badania osoby odwołującej się oraz przeanalizowaniu całości przedłożonej do akt dokumentacji, w tym medycznej. Jak już wyżej wspomniano przy ocenie dowodów, brak było podstaw do kwestionowania przedmiotowych opinii z punktu widzenia rzetelności, metodologii, przyjętego sposobu rozumowania. Opinie zawierały wszystkie niezbędne elementy. W tym stanie rzeczy Sąd Rejonowy przyjął, iż postępowanie dowodowe wykazało, że zaskarżone orzeczenie odpowiada prawu i nie wymaga zmiany.

Z podniesionych względów Sąd Rejonowy orzekł jak w sentencji na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. (wyrok – k. 148, uzasadnienie – k. 156-164).

Apelację od powyższego orzeczenia wywiódł przedstawicielka ustawowa N. G., M. G. , zaskarżając go w całości. Skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku po przez uwzględnienie odwołania i orzeczenie o zaliczeniu N. G. do osób niepełnosprawnych w stopniu znacznym. Zaskarżonemu wyrokowi odwołująca się zarzuciła:

naruszenie art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych w zw. z § 29 ust. 1 i 2 Rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności, poprzez uznanie N. G. za osobę o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w sytuacji, gdy wymaga ona, w celu pełnienia ról społecznych, stałej opieki i pomocy innych osób (w szczególności matki) w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji;

naruszenie przepisów postępowania, mających istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 227, art. 232, art. art. 235 ² §1 pkt 2 i 5 k.p.c. oraz 278 § 1 k.p.c. poprzez bezpodstawne pominięcie przez sąd wniosku dowodowego zgłoszonego przez odwołującą się w postaci z opinii innych biegłych niż M. L., A. K. (psychologa) oraz J. S. (neurochirurga), na okoliczność ustalenia, czy w stosunku do N. G. istnieje «konieczność stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znaczną możliwością samodzielnej egzystencji, w sytuacji, gdy opinie ww. biegłych są niepełne, nierzetelne oraz sprzeczne z pozostałym materiałem dowodowym;

naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez bezpodstawne pominięcie innych dowodów i oparcie ustaleń faktycznych wyłącznie o treść opinii biegłych M. L. (psychiatry), A. K. (psychologa) oraz J. S. (neurochirurga),co doprowadziło Sąd do błędnego przekonania, jakoby odwołująca się mogła funkcjonować samodzielnie bez stałej pomocy innych osób;

naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnej, kompleksowej oceny opinii biegłych M. L. (psychiatry), A. K. (psychologa) oraz J. S. (neurochirurga), co doprowadziło Sąd do pominięcia przez Sąd istotnej okoliczności, iż jakkolwiek żadne ze schorzeń na które cierpi odwołująca się nie powoduje znacznego stopnia jej niepełnosprawności, to jednak ich jednoczesne występowanie jest przyczyną, dla której odwołująca się wymaga, w celu pełnienia ról społecznych, stałej opieki i pomocy innych osób (w szczególności matki) w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji .

W uzasadnieniu swojego stanowiska skarżąca wskazała, że N. G. w ciągu ostatnich trzech lat nie wyszła samodzielnie z domu. Pomimo stałej opieki oraz codziennego pilnowania przez swoją matkę, odwołująca się bardzo niechętnie przyjmuje jakiekolwiek pokarmy, a jej waga pozostaje katastrofalnie niska (zaledwie 46 kg przy wzroście 170 – taki współczynnik wagi określany jest jako wygłodzenie). Dalsza utrata wagi – bardzo prawdopodobna w przypadku pozostawania odwołującej się bez wsparcia osoby bliskiej – mogłaby spowodować bezpośrednie zagrożenie jej życia. Jednocześnie N. G. cierpi na silne stany lękowe, płacze 5 razy dziennie. Boi się być sama. Skarżąca podniosła, że bez wątpienia samodzielne odżywienie się, podobnie jak możliwość opuszczenia domu bez towarzystwa osoby najbliższej należą do podstawowych czynności, niezbędnych w samodzielnej egzystencji we obszarach wskazanych w § 29 ust. 1 Rozporządzenia. Zdaniem skarżącej, trudno uznać że w aktualnej sytuacji N. G. jest w stanie bez pomocy innych osób odżywiać się, skoro nawet ze wsparciem osób bliskich pozostaje przewlekle niedożywiona, a spożywa jakiekolwiek posiłki wyłącznie na skutek stałe perswazji i kontroli w tym zakresie osoby sprawującej nad nią opiekę (matki). Niewątpliwie wymaga również stałej pomocy w wypełnianiu ról społecznych w sytuacji, gdy do opuszczenia mieszkania potrzebuje ona towarzystwa którejś z osób najbliższych (apelacja z dnia 1 marca 2023 r. – k. 169-170 a.s.).

Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w W. w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie w całości. Pozwany wskazał, że w toku postępowania orzeczniczego jak również przez Sądem I instancji dokładnie analizowano przedstawione akta sprawy i stwierdzono, że obecny stan zdrowia odwołującej się nie kwalifikuje jej do zmiany orzeczenia. Subiektywna ocena a również niezadowolenie z wydanego orzeczenia nie może być i nie jest podstawą do jego zmiany (odpowiedź na apelację z dnia 6 kwietnia 2023 r. – k. 180 a.s.).

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 13 października 2023 r. matka odwołującej M. G. podtrzymała dotychczasowe stanowisko w sprawie, natomiast w imieniu organu rentowego nikt nie stawił się, mimo prawidłowego zawiadomienia o terminie rozprawy (protokół – k. 222-223 a.s.).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja N. G., jako bezzasadna, podlegała oddaleniu.

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy przeprowadził prawidłowe postępowanie dowodowe, nadto dokonał właściwych ustaleń odnośnie stanu zdrowia N. G., a następnie w sposób słuszny ocenił zgromadzony materiał dowodowy, z zachowaniem wszelkich reguł oceny dowodów z równoczesnym uwzględnieniem zasad logiki i doświadczenia życiowego. Uzasadnienie Sądu Rejonowego do zaskarżonego wyroku jest szczegółowe i sporządzone zgodnie w wymogami art. 328 § 2 k.p.c.

Wyrok Sądu I instancji jest trafny i odpowiada prawu, a dokonane ustalenia faktyczne Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne.

Zarzuty apelacji Sąd Okręgowy uznał za niezasadne i będące w istocie nieuzasadnioną polemiką z prawidłowo ustalonym przez Sąd I instancji stanem faktycznym. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, samo przytoczenie w apelacji odmiennej własnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego nie może być uznane za wystarczające do podważenia dokonanych przez Sąd I instancji ustaleń faktycznych oraz ich oceny i znaczenia jako przesłanek rozstrzygnięcia sprawy i nie uzasadnia naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 3 września 1969 roku, w sprawie PR 228/69, nie publikowany; z dnia 7 stycznia 2005 roku, w sprawie IV CK 387/04, opublikowany w LEX nr 177263; z dnia 15 kwietnia 2004 roku, w sprawie IV CK 274/03, opublikowany w LEX nr 164852).

Wbrew twierdzeniom odwołującej, Sąd I instancji w sposób wszechstronny wyjaśnił okoliczności faktyczne związane z przedmiotem niniejszego postępowania, a wydając orzeczenie – dokonał prawidłowej oceny wiarygodności i mocy dowodów zebranych w jego trakcie, nie naruszając w żadnej mierze zasady swobodnej ich oceny, wyrażonej w art. 233 § 1 k.p.c. stanowiącym, że sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Podkreślić należy, że kontrola instancyjna ogranicza się w tym przypadku tylko do zbadania poprawności logicznego rozumowania sądu I instancji.

W ocenie Sądu II instancji, Sąd Rejonowy nie naruszył przepisów postępowania, dokonując ustaleń faktycznych na podstawie opinii biegłych. Należy bowiem wskazać, że zgodnie z art. 278 § 1 k.p.c. dopuszczenie dowodu z opinii biegłego następuje w wypadkach, gdy dla rozstrzygnięcia sprawy wymagane są wiadomości „specjalne”. Dopuszczenie dowodu z opinii biegłego następuje więc wówczas, gdy dla rozstrzygnięcia sprawy potrzebne są wiadomości, wykraczająca poza zakres wiadomości przeciętnej osoby posiadającej ogólne wykształcenie. Wobec tego biegłym może być jedynie osoba, która posiada wskazane wiadomości potrzebne do wydania opinii i daje rękojmię należytego wykonania czynności biegłego. Powyższe stanowi o szczególnym charakterze dowodu z opinii biegłego, w związku z czym do dowodów tych nie mogą więc mieć zastosowania wszystkie zasady o prowadzeniu dowodów, a w szczególności art. 205 ¹² § 2 k.p.c. W konsekwencji nie można przyjąć, że Sąd obowiązany jest dopuścić dowód z kolejnych biegłych w każdym wypadku, gdy złożona opinia jest niekorzystna dla strony. Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z opinii kolejnych biegłych lub z opinii instytutu, jedynie wtedy, gdy zachodzi tego potrzeba, a więc wówczas, gdy opinia złożona już do sprawy zawiera istotne braki, względnie też nie wyjaśnia istotnych okoliczności ( wyrok Sądu Najwyższego z 15.02.1974r. II CR 817/73, LEX nr 7404).

W ramach przyznanej swobody w ocenie dowodów – art. 233 k.p.c., sąd I instancji powinien zbadać wiarygodność i moc dowodu z opinii biegłego sądowego dokonując oceny tego dowodu według własnego przekonania i na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału ( wyrok Sądu Najwyższego z 30.10.2003r. IV CK 138/02 LEX nr 602274). Niemniej jednak polemika z opinią biegłego nie uzasadnia zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. ( wyrok Sądu Najwyższego z 9.01.2002r. II UKN 708/00 LEX 559962). Dla obalenia twierdzeń biegłego specjalisty nie wystarcza bowiem przeświadczenie strony, iż fakty wyglądają inaczej, lecz koniecznym jest również rzeczowe wykazanie, iż wystawiona przez biegłego opinia jest niespójna bądź merytorycznie błędna.

Dowód z opinii biegłych jest przeprowadzony prawidłowo, jeżeli sądy uzyskały od biegłych wiadomości specjalne niezbędne do merytorycznego i prawidłowego orzekania, a tylko brak w opinii fachowego uzasadnienia wniosków końcowych, uniemożliwia prawidłową ocenę jej mocy dowodowej ( wyrok Sądu Najwyższego z 30.06.2000r. II UKN 617/99 LEX 49909).

Zdaniem Sądu II instancji niewątpliwym jest, że ocena charakteru niepełnosprawności wnioskodawczyni to jest ocena jej stanu zdrowia i wymaga wiadomości specjalnych oraz musi znaleźć oparcie w dowodzie z opinii biegłego, nie zaś tylko z dokumentacji medycznej czy też bezpośrednich obserwacji Sądu.

W rozpoznawanej sprawie Sąd I instancji zweryfikował ustalenia Miejskiego i Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności w drodze opinii biegłych z zakresu neurologa, psychiatry i psychologa. Z opinii biegłych sądowych wynika, że odwołująca nie jest osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji w jakimkolwiek stopniu, czyli osobą wykazująca naruszenie sprawności organizmu w stopniu uniemożliwiającym zaspokajanie bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę, poruszanie się i komunikację. Sąd odwoławczy podziela tę ocenę w zakresie uznania wydanych w postępowaniu przez Sądem I instancji opinii biegłych za wiarygodne, rzetelne i fachowe, jak i dokonaną przez ten Sąd ocenę stanu zdrowia ubezpieczonej w aspekcie niespełnienia kryterium określonego w § 29, ust. 1 pkt 2 i 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznego z dnia 15 lipca 2003r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Wspomnieć należy, że przepis ten orzeczenie o konieczności sprawowania opieki uzależnia od stwierdzenia całkowitej zależności osoby od otoczenia, polegającej na pielęgnacji w zakresie higieny osobistej i karmienia lub w wykonywaniu czynności samoobsługowych, prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz ułatwiania kontaktów ze środowiskiem. Jak również od konieczności udzielania pomocy, w tym również w pełnieniu ról społecznych – co oznacza zależność osoby od otoczenia, polegającą na udzieleniu wsparcia w czynnościach samoobsługowych, w prowadzeniu gospodarstwa domowego, współdziałania w procesie leczenia, rehabilitacji, edukacji oraz w pełnieniu ról społecznych właściwych dla każdego człowieka, zależnych od wieku, płci, czynników społecznych i kulturowych. Tymczasem z opinii biegłych sądowych wynika, że odwołująca się nie wymaga z powodu schorzeń neurologicznych stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji w zakresie pielęgniarstwa, spożywania posiłków, poruszania się. Także biegły psychiatra wskazał, że stan zdrowia odwołującej się nie uzasadnia konieczności stałej opieki lub pomocy w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Odwołująca jest samodzielna w czynnościach dnia codziennego. Nadto, biegła psycholog wskazała, że odwołująca radzi sobie z samoobsługą, jest sprawna ruchowo, potrafi nawiązać rzeczowy kontakt a zatem wyrażać swoje bieżące potrzeby i wiele z nich samodzielnie zaspokajać, posiada plany na przyszłość. Zarzuty do wskazanych opinii stanowią jedynie polemikę z profesjonalnymi i rzetelnymi opiniami biegłych. Bezzasadna jest także argumentacja skarżącej, iż w przedstawionych opiniach biegłych doszło do sprzecznych wniosków. W sposób prawidłowy zatem biegli ocenili stopień naruszenia sprawności organizmu wnioskodawczyni, opierając się na przesłankach ustawowych, uwzględniając przy tym rodzaj schorzenia N. G. i jego specyfikę. Zatem Sąd Okręgowy na podstawie art. 381 k.p.c. pominął dowód zawarty w apelacji o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłych instytutu psychoterapii.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy doszedł do wniosku, że zaskarżone rozstrzygnięcie odpowiada prawu, a wniesiona apelacja jest subiektywną polemiką skarżącego z prawidłowym rozstrzygnięciem Sądu Rejonowego. Słusznie Sąd I instancji przyjął, że N. G. w dacie wydania zaskarżonej decyzji powinna być zaliczona do umiarkowanego, a nie do znacznego stopnia niepełnosprawności. Biorąc pod uwagę powyższe Sąd II instancji ocenił, że apelacja nie jest zasadna, a jej wnioski nie zasługują na uwzględnienie. Z tych względów i na podstawie powołanych przepisów oraz w oparciu o art. 385 k.p.c. orzeczono o oddaleniu apelacji.

SSO Renata Gąsior SSO Monika Rosłan-Karasińska SSO Agnieszka Stachurska