Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 grudnia 2022 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi VIII Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Asesor sądowy Justyna Stelmach

po rozpoznaniu w dniu 29 grudnia 2022 roku w Łodzi

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa Miasta Ł.

przeciwko M. Ł.

o zapłatę

w trybie art. 15zzs ² ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U.2021, poz. 2095 t.j.)

1.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 25.077,19 zł (dwadzieścia pięć tysięcy siedemdziesiąt siedem złotych dziewiętnaście groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 17 sierpnia 2019 roku do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4.100 zł (cztery tysiące sto złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od tej kwoty od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

3.  obciąża pozwanego obowiązkiem zwrotu na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi kwoty 1.073,20 zł (jeden tysiąc siedemdziesiąt trzy złote dwadzieścia groszy) tytułem nieuiszczonych wydatków.

Sygn. akt VIII C 891/21

UZASADNIENIE

W dniu 15 lipca 2020 roku powód Miasto Ł., reprezentowany przez pełnomocnika będącego radcą prawnym, wytoczył przeciwko pozwanemu M. Ł. powództwo o zapłatę kwoty 25.077,19 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 25.068,69 zł od dnia 17 sierpnia 2019 roku do dnia zapłaty oraz od kwoty 8,50 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, ponadto wniósł o zasądzenie od pozwanego zwrotu kosztów procesu. W uzasadnieniu pełnomocnik wyjaśnił, że powód jest właścicielem nieruchomości położonej w Ł. przy al. (...), obejmującej działkę nr (...). Pozwany korzysta z tej nieruchomości bez tytułu prawnego, wobec czego powód naliczył za okres od dnia 1 lipca 2016 roku do dnia 30 czerwca 2019 roku opłaty z tego tytułu. I tak za okres od dnia 1 lipca 2016 roku do dnia 22 stycznia 2017 roku naliczył kwotę 3.319,49 zł za powierzchnię 182 m ² (teren pod usługi) oraz kwotę 729,58 zł za powierzchnię 40 m ² (teren pod składy), przyjmując za podstawę naliczenia treść zarządzenia nr (...) Prezydenta Miasta Ł. z dnia 16 czerwca 2014 roku w sprawie stawek czynszu dzierżawnego za nieruchomości gruntowe, których Miasto Ł. jest właścicielem lub posiadaczem, oddawane w dzierżawę na okres nie dłuższy niż 3 lata. Z kolei za okres od dnia 23 stycznia 2017 roku do dnia 30 czerwca 2019 roku za w/w powierzchnie powód naliczył odpowiednio 17.834,85 zł i 3.184,79 zł na podstawie zarządzenia nr (...) Prezydenta Miasta Ł. z dnia 23 stycznia 2017 roku w sprawie stawek czynszu dzierżawnego (…). Pomimo upływu terminu płatności, a następnie wystosowanego wezwania do zapłaty, pozwany nie spełnił roszczenia. Pełnomocnik wskazał ponadto, że dochodzona kwota 25.068,69 zł stanowi należność główną, zaś kwota 8,50 zł koszt monitu.

(pozew k. 3-6)

W dniu 17 września 2020 roku referendarz sądowy wydał przeciwko pozwanemu nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, którym zasądził dochodzoną pozwem kwotę wraz z kosztami procesu.

Nakaz ten pozwany zaskarżył sprzeciwem w całości wnosząc o oddalenie powództwa w całości. Pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczenia, naruszenia art. 5 k.c., a także nieudowodnienia roszczenia co do zasady i wysokości. W uzasadnieniu wyjaśnił, że jego matka, dysponująca poprzednio przedmiotową nieruchomością, posiadała tytuł prawny do jej użytkowania, wobec czego regulowała należności publicznoprawne. Z uwagi na ów tytuł była ona uprawniona do przekazania nieruchomości do użytkowania na jego rzecz, co rodzi wątpliwości w zakresie prawa własności powoda. Wskazał, że z księgi wieczystej wynika, że powód nabył nieruchomość z dniem 14 maja 2019 roku, tymczasem dochodzi roszczenia za okres od dnia 1 lipca 2016 roku. Niezależnie od powyższego przyznał, że przez ostatnie lata otrzymywał liczne wezwania do zapłaty czynszu za korzystanie z nieruchomości, roszczenia te były jednak bezpodstawne z uwagi na brak legitymacji powoda do występowania z nimi.
Z tej przyczyny powód uzyskał decyzję o stwierdzeniu nieruchomości z datą wsteczną, co stanowi naruszenie art. 5 k.c. Wyjaśnił ponadto, że w wystawianych fakturach powód nie określił wartości miesięcznego czynszu, dlatego też powinien wykazać sposób ustalenia wysokości odszkodowania, czego nie uczynił.

(nakaz zapłaty k. 31, sprzeciw k. 35-39)

Ustosunkowując się do twierdzeń pozwanego pełnomocnik powoda wyjaśnił, że wprawdzie prawo własności powoda względem przedmiotowego gruntu wynika z decyzji Wojewody (...) z dnia 14 maja 2019 roku, to jednak nieruchomość ta stała się własnością powoda z mocy prawa już z dniem 27 maja 1990 roku. Na okoliczność wysokości opłaty za korzystanie z nieruchomości przypomniał, że wynika ona z zarządzeń Prezydenta Miasta Ł.. Wreszcie zaprzeczył, aby matce pozwanego przysługiwał jakikolwiek tytuł prawny do korzystania z nieruchomości oznaczonej w pozwie, dodając, że osoba ta została obciążona za bezumowne korzystanie z tej nieruchomości za okres od dnia 1 października 1998 roku do dnia 31 grudnia 2003 roku.

(pismo procesowe k. 47-48)

W toku procesu stanowiska stron nie uległy zmianie.

(protokół rozprawy k. 75-75v., pismo procesowe k. 117-118, k. 120-123)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją z dnia 14 maja 2019 roku Wojewoda (...) stwierdził nieodpłatne nabycie
z mocy prawa z dniem 27 maja 1990 roku przez Gminę M. Ł. prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa położonej w Ł. przy al. (...). Przedmiotowa decyzja, mająca ostateczny charakter, stała się podstawą wpisania prawa własności powoda do opisanej nieruchomości w księdze wieczystej nr (...).

(wydruk z kw k. 9-15, decyzja administracyjna k. 16-18, okoliczności bezsporne)

Nieruchomość, o której mowa wyżej, jest użytkowana przez pozwanego M. Ł., który prowadzi w jej obrębie działalność.

W piśmie z dnia 10 lipca 2019 roku powód poinformował pozwanego o anulowaniu szeregu opłat za korzystanie z przedmiotowej nieruchomości. Jednocześnie ustalił wynagrodzenie za korzystanie z tej nieruchomości za okres od dnia 1 lipca 2016 roku do dnia 30 czerwca 2019 roku w następujący sposób:

- za okres od dnia 1 lipca 2016 roku do dnia 22 stycznia 2017 roku w kwocie 3.319,49 zł za powierzchnię 182m ² (usługi) oraz w kwocie 729,56 zł za powierzchnię 40m ² (składy). Za podstawę wyliczenia powód podał zarządzenie Nr (...) Prezydenta Miasta Ł.
z dnia 16 czerwca 2014 roku; Wyliczenie nastąpiło wg stawki 2,21 zł za 1 m ² powierzchni nieruchomości gruntowych obowiązującej dla nieruchomości przeznaczonych pod usługi, produkcję, składy, myjnie, zaplecza, budowy, autokomisy w strefie 5 (załącznik nr 1 do w/w zarządzenia);

- za okres od dnia 23 stycznia 2017 roku do dnia 30 czerwca 2019 roku w kwocie 17.834,85 zł za powierzchnię 182m ² (usługi) oraz w kwocie 3.184,79 zł za powierzchnię 40m ² (składy). Za podstawę wyliczenia powód podał zarządzenie Nr (...) Prezydenta Miasta Ł.
z dnia 23 stycznia 2017 roku; Wyliczenie nastąpiło wg stawki 2,21 zł za 1 m ² powierzchni nieruchomości gruntowych obowiązującej dla nieruchomości przeznaczonych pod produkcję, składy, myjnie, zaplecza, budowy, autokomisy w strefie 5 oraz wg stawki 2,72 zł za 1 m ² obowiązującej dla nieruchomości przeznaczone pod usługi w strefie 5 (załącznik nr 1 do w/w zarządzenia).

Termin płatności całej należności oznaczonej na kwotę 25.068,50 zł ustalono na dzień 16 sierpnia 2019 roku.

W piśmie z dnia 16 lipca 2019 roku powód poinformował pozwanego, że prawidłowa kwota do zapłaty wynosi 25.068,69 zł, a nie 25.068,50 zł jak wskazał wcześniej.

Pozwany nie spełnił przedmiotowego roszczenia, wobec czego w dniu 10 marca 2020 roku powód wystawił monit na kwotę 26.072,38 zł obejmującą należność główną – 25.068,69 zł, odsetki – 995,19 zł oraz opłatę za wystawienie monitu – 8,50 zł, który następnie przesłał dłużnikowi.

(pismo k. 19-19v., k. 20, potwierdzenie odbioru k. 21-21v., k. 23, monit k. 22, zarządzenia Prezydenta Miasta Ł. wraz z załącznikami k. 50-63, załączona do opinii biegłego notatka urzędowa k. 91, okoliczności bezsporne)

W czasie poprzedzającym roszczenie pozwu opłatą za bezumowne korzystanie
z przedmiotowej nieruchomości została także obciążona matka pozwanego – W. Ł., przy czym opłatę tę powód naliczył za okres od dnia 1 października 1998 roku do dnia 31 grudnia 2003 roku.

(pismo k. 49)

Wysokość odszkodowania przysługująca powodowi od pozwanego z tytułu bezumownego korzystania z przedmiotowej nieruchomości za okres od dnia 1 lipca 2016 roku do dnia 30 czerwca 2019 roku wynosi 25.068,69 zł.

(pisemna opinia biegłego sądowego k. 77-87)

Do dnia wyrokowania zadłużenie, o którym mowa wyżej, nie zostało przez pozwanego spłacone.

(okoliczności bezsporne)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie znajdujących się w aktach sprawy dowodów z dokumentów, których wiarygodność nie budziła wątpliwości Sądu. Dokonując ustaleń faktycznych Sąd oparł się ponadto na opinii biegłego sądowego. Oceniając opinię Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania zawartych w jej treści wniosków, opinia ta była bowiem rzetelna, jasna, logiczna oraz w sposób wyczerpujący objaśniająca budzące wątpliwości kwestie. Opinia ta w pełni odnosiła się do zagadnień będących jej przedmiotem, wnioski biegłego nie budzą przy tym wątpliwości w świetle zasad wiedzy oraz doświadczenia życiowego, a jednocześnie opinia została sporządzona w sposób umożliwiający prześledzenie - z punktu widzenia zasad wiedzy, doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania - analizy przez biegłego zagadnień będących jej przedmiotem. Wydając opinię biegły oparł się na zgromadzonym w aktach sprawy materiale dowodowym, jak również na dokumentacji zgromadzonej we własnym zakresie, którą załączył do akt sprawy.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo było zasadne i zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Rozważania w niniejszej sprawie rozpocząć należy od oceny zgłoszonego przez stronę pozwaną zarzutu przedawnienia roszczenia, skuteczne podniesienie przedmiotowego zarzutu jest bowiem wystarczające do oddalenia powództwa bez potrzeby ustalenia, czy zachodzą wszystkie inne przesłanki prawnomaterialne uzasadniające jego uwzględnienie, a ich badanie w takiej sytuacji staje się zbędne (por. uzasadnienie uchwały pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2006 roku, III CZP 84/05, OSNC 2006/7-8/114 oraz uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 2010 roku, I CSK 653/09, LEX). Zarzut pozwanego okazał się niezasadny roszczenie o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości nie ma bowiem charakteru roszczenia okresowego i obejmuje cały okres przez który posiadacz korzystał z rzeczy (por. m.in. wyrok SA w Warszawie z dnia 27 sierpnia 2021 roku, V ACa 360/21, L., postanowienie SN z dnia 12 lipca 2019 roku, I CSK 708/81, L.; wyrok SA w Warszawie z dnia 18 czerwca 2014 roku, VI ACa 1450/13, L.). W konsekwencji rzeczone roszczenie przedawnia się z upływem lat 6 zgodnie z art. 118 k.c. Z kolei przewidziany w art. 229 k.c. roczny termin przedawnienia uzupełniających roszczeń właściciela przeciwko posiadaczowi, liczony od dnia zwrotu rzeczy, dotyczy wymienionych w nim roszczeń dochodzonych już po zwrocie rzeczy właścicielowi. Określa termin końcowy skutecznego dochodzenia tych roszczeń – najpóźniej w ciągu roku od dnia zwrotu rzeczy, nie zmieniając samej wymagalności roszczeń ani terminów przedawnienia przewidzianych w art. 118 k.c. W okresie jednego roku, oznaczonym w art. 229 § 1 k.c., właściciel może więc dochodzić wynagrodzenia za cały, nie przekraczający jednak lat sześciu. Skoro tak, to roszczenie powoda nie uległo przedawnieniu, wystąpił on bowiem z pozwem w dniu 15 lipca 2020 roku dochodząc należności za okres od dnia 1 lipca 2016 roku do dnia 30 czerwca 2019 roku.

W drugiej kolejności rozważania wymagało, czy powód posiada legitymację do wytoczenia powództwa za objęty nim okres, zdaniem pozwanego stał się on bowiem właścicielem przedmiotowego gruntu dopiero z dniem 14 maja 2019 roku, co legitymację tę podważa. I z tym stanowiskiem nie można się zgodzić. Pozwany powołując się na decyzję Wojewody (...) z dnia 14 maja 2019 roku zdaje się koncentrować swoją uwagę wyłącznie na dacie jej wydania, a całkowicie ignorować treść decyzji. Ta zaś niezbicie dowodzi, że powód nieodpłatnie nabył z mocy prawa z dniem 27 maja 1990 roku prawo własności nieruchomości Skarbu Państwa położonej w Ł. przy al. (...). Przypomnienia wymaga w tym miejscu, że decyzja komunalizacja, o której mowa, ma charakter deklaratoryjny, a więc wyłącznie potwierdza przejście ex lege prawa własności danego składnika mienia ze Skarbu Państwa na właściwą gminę (por. m.in. wyrok NSA
z dnia 12 listopada 2019 roku, I OSK (...), L.; wyrok WSA w Krakowie z dnia
19 czerwca 2015 roku, (...) SA/Kr 441/15, L.; wyrok WSA z dnia 10 kwietnia 2015 roku,
I SA/Wa (...), L.). W ocenie Sądu w kontekście zebranego materiału dowodowego wykluczyć należy ponadto, aby pozwany dysponował jakimkolwiek tytułem prawnym, który uprawniałby go do korzystania z przedmiotowej nieruchomości. Wprawdzie pozwany wywodził, że jego matka posiadała takowy tytuł, w oparciu o który uiszczała należności publicznoprawne, a następnie przekazała nieruchomość na jego rzecz, okoliczność ta nie została jednak w sprawie nie tylko udowodniona, ale choćby uprawdopodobniona. Pozwany nie konkretyzuje, o jakim tytule mowa, w jakich okolicznościach został przez jego matkę pozyskany, w jakiej sytuacji on sam go uzyskał itd., niespornie zaś to na nim ciążyła powinność wykazania powyższego twierdzenia, jeśli chciał z niego wywodzić korzystne dla siebie skutki prawne (art. 6 k.c., art. 232 k.p.c.). Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, zadaniem sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (por. wyrok SN z dnia 17 grudnia 1996 roku, I CKU 45/96, OSNC 1997/ 6-7/76). Podkreślić jednak należy, że dowodzenie własnych twierdzeń nie jest obowiązkiem strony ani materialnoprawnym, ani procesowym, a tylko spoczywającym na niej ciężarem procesowym i w konsekwencji sąd nie może nakazać, czy zobowiązać do przeprowadzenia dowodu i tylko od woli strony zależy, jakie dowody sąd będzie prowadził. Jeżeli strona uważa, że do udowodnienia jej twierdzeń wystarczy określony dowód i dlatego nie przytacza innych dowodów, to jej błąd nie jest usprawiedliwiony, sama ponosi winę niezgłoszenia dalszych dowodów i nie może zarzucać nieuzasadnionego uniemożliwienia wykazania jej praw. Wreszcie zaznaczenia wymaga, że powód przedłożył pismo kierowane do W. Ł., w którym wzywa ją do uiszczenia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z przedmiotowej nieruchomości za okres od dnia 1 października 1998 roku do dnia 31 grudnia 2003 roku, co dobitnie dezawuuje zajęte przez pozwanego stanowisko.

Przechodząc do oceny samego żądania powoda wyjaśnienia wymaga, że zgodnie
z art. 225 k.c. w zw. z art. 224 § 2 k.c. samoistny posiadacz w złej wierze zobowiązany jest do wynagrodzenia właścicielowi za korzystanie z jego rzeczy. Przepis powyższy mocą art. 230 k.c. ma zastosowanie również do posiadacza zależnego w złej wierze. Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości dotyczy faktycznego wykonywania czynności na nieruchomości właściciela, a zatem uwzględnia się stan faktyczny, który rzeczywiście wystąpił (por. wyrok SA w Białymstoku z dnia 30 września 2015 roku, sygn. akt I ACa 450/15, L.). Stąd dla uznania żądania zapłaty za zasadne, ustalenia wymagało, iż pozwany korzystał w okresie spornym z terenu przy al. (...) w Ł., a jego posiadanie było w złej wierze. W realiach rozpoznawanej sprawy nie budziło wątpliwości, że w okresie, za który powód dochodzi zapłaty, pozwany był w posiadaniu i użytkował przedmiotową nieruchomość, przy czym posiadanie to było w złej wierze. Odnośnie wysokości należnego powodowi wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości wskazać należy, że właścicielowi należy się wynagrodzenie w takiej wysokości, w jakiej
w danych okolicznościach mógłby uzyskać gdyby rzecz wynajął lub wydzierżawił. Powód dochodził od pozwanego tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości kwoty odpowiadającej wartości czynszu dzierżawnego wyliczonego wg stawek przewidzianych w stosownych zarządzeniach Prezydenta Miasta Ł.. Co warte podkreślenia, na skutek ustaleń poczynionych z pozwanym powód zrezygnował z naliczania opłat od całej powierzchni działki (ta wynosi 3352 m ²) i ograniczył swoje roszczenie wyłącznie do powierzchni 222 m ². W efekcie powód dochodzi kilkukrotnie mniejszego czynszu od tego, który jest mu należny, na co wprost wskazał biegły akcentując, że minimalny czynsz z tytułu dzierżawy przedmiotowych gruntów wyniósłby 1.843,60 zł miesięcznie, co przy 3-rocznym okresie, za który powód żąda zapłaty dawałoby kwotę 66.369,60 zł. Co oczywiste, skoro powód za podstawę naliczenia przyjął stawki wynikające
z aktów prawa miejscowego, to nie sposób uznać, aby naliczenie to miało dowolny, nie poddający się weryfikacji charakter. Nic nie stało zatem na przeszkodzie, aby pozwany samodzielnie skontrolował, czy podana przez powoda wartość wynagrodzenia ma zawyżony charakter. Niemniej jednak, wobec zarzutów pozwanego Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego, który w wydanej opinii, niekwestionowanej przez żadną ze stron, określił wysokość należnego powodowi wynagrodzenia za bezumowne korzystanie nieruchomości przy
al. (...) w Ł. na kwotę 25.068,69 zł, a więc odpowiadającą należności oznaczonej w pozwie. Do kwoty tej należało doliczyć 8,50 zł stanowiącej koszt wystosowanego przez powoda monitu.

Mając powyższe na uwadze Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 25.077,19 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 17 sierpnia 2019 roku do dnia zapłaty.

Podkreślić należy, że strona powodowa miała prawo, oprócz żądania należności głównej, żądać za czas opóźnienia odsetek, jako że przepis art. 481 k.c. obciąża dłużnika obowiązkiem zapłaty odsetek bez względu na przyczyny uchybienia terminu płatności sumy głównej. Sam fakt opóźnienia przesądza, że wierzycielowi należą się odsetki. Dłużnik jest zobowiązany uiścić je, choćby nie dopuścił się zwłoki w rozumieniu art. 476 k.c., a zatem nawet w przypadku gdy opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności i choćby wierzyciel nie doznał szkody. Odpowiedzialność dłużnika za ustawowe odsetki w terminie płatności ma zatem charakter obiektywny. Do jej powstania jedynym warunkiem niezbędnym jest powstanie opóźnienia w terminie płatności. Zgodnie z treścią § 2 art. 481 k.c. jeżeli strony nie umówiły się co do wysokości odsetek z tytułu opóźnienia lub też wysokość ta nie wynika ze szczególnego przepisu, to wówczas wierzycielowi należą się odsetki ustawowe za opóźnienie.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4.100 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od tej kwoty od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Ponadto Sąd na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych obciążył pozwanego obowiązkiem zwrotu na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi kwoty 1.073,20 zł tytułem nieuiszczonych wydatków.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji wyroku.