Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 listopada 2023 roku

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący Sędzia Przemysław Kociński

Protokolant st. sekretarz sądowy Dorota Dąbrowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 października 2023 roku w Bydgoszczy

w postępowaniu gospodarczym

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B.

przeciwko (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółce komandytowej z siedzibą w miejscowości Z.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 6.359,64 zł (sześć tysięcy trzysta pięćdziesiąt dziewięć złotych sześćdziesiąt cztery grosze) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od następujących kwot:

a.  3.690,00 zł od dnia 9 września 2022 roku do dnia zapłaty,

b.  1.230,00 zł od dnia 11 października 2022 roku do dnia zapłaty,

c.  861,00 zł od dnia 19 października 2022 roku do dnia zapłaty,

d.  578,64 zł od dnia 31 marca 2023 roku do dnia zapłaty,

II.  umarza postępowanie w zakresie kwoty 861,00 zł (osiemset sześćdziesiąt jeden złotych) wraz z odsetkami,

III.  oddala powództwo w pozostałej części,

IV.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.200,82 zł (jeden tysiąc dwieście złotych osiemdziesiąt dwa grosze) tytułem zwrotu kosztów procesu, wraz z odsetkami, w wysokości ustawowych odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się postanowienia o kosztach procesu zawartego w niniejszym wyroku do dnia zapłaty.

Sędzia Przemysław Kociński

Sygn. akt VIII GC 1046/23

UZASADNIENIE

Powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki komandytowej z siedzibą w miejscowości Z. kwoty 8.718,07 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwot i dat szczegółowo wskazanych w treści pozwu. Nadto powód domagał się zasądzenia od pozwanego na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu powód wskazał, że zawarł z pozwanym umowę w zakresie prowadzenia ksiąg handlowych z dnia 23 kwietnia 2020 r., na mocy której powód był zobowiązany do świadczenia usług z zakresu księgowości, natomiast pozwany zobowiązał się do zapłaty wynagrodzenia za wykonane usługi. Integralną część umowy stanowił protokół finansowy zawierający cennik usług. Minimalna kwota wynagrodzenia miesięcznego należnego powodowi wynosiła 700 zł netto. Strony zawarły nadto umowę w zakresie świadczenia usług kadrowo-płacowych z dnia 23 kwietnia 2020 r. W ramach tej umowy powód zobowiązał się do świadczenia usług kadrowo-płacowych, natomiast pozwany zobowiązał się do zapłaty wynagrodzenia. Integralną część umowy stanowił protokół finansowy zawierający cennik usług. Powód twierdził, że prawidłowo wywiązywał się ze swojej części zobowiązania, za co wystawiał pozwanemu faktury VAT, które nie zostały jednak uregulowane. Prócz powyższego przedmiotem żądania była również rekompensata za koszty odzyskiwania należności od każdej z faktur w łącznej wysokości 578,64 zł.

Nakazem zapłaty z 16 maja 2023 r. wydanym w postępowaniu upominawczym, sygn. akt VIII GNc 1505/23, Starszy Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy, VIII Wydział Gospodarczy orzekł zgodnie z żądaniem zawartym w pozwie oraz rozstrzygnął o kosztach procesu.

W sprzeciwie od powyższego orzeczenia pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany przyznał, że strony łączyły stosunki gospodarcze, których podstawą były wskazane w pozwie umowy. Wskazał, że wystawiane przez powoda faktury były na bieżąco regulowane. Podnosił, iż z uwagi na szereg nieprawidłowości po stronie powoda w zakresie jakości świadczonych usług księgowych i kadrowych strony w dniu 14 października 2022 r. postanowiły, że rozwiązują łączący je stosunek umowny z dniem 31 sierpnia 2022 r. Jednocześnie ustalono, że sierpień jest ostatnim miesiącem księgowanym przez powoda. W dalszej kolejności pozwany podnosił, że nie zlecał powodowi wykonywania żadnych czynności, bowiem od września 2022 r. księgowością spółki zajmuje się inna firma księgowa, a nadto twierdził, że powód nie wykazał faktu wykonania czynności wskazanych w treści faktur, w szczególności ich ilości. Pozwany twierdził, iż zgodnie z deklaracją powoda czynność sporządzenia sprawozdania finansowego, wskazana w fakturze nr (...), została wykonana przez powoda nieodpłatnie. Nadto w całości zakwestionował również żądanie zasądzenie rekompensaty za koszty odzyskiwania należności.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 23 kwietnia 2020 r. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B. zawarł z (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółką komandytową z siedzibą w miejscowości Z. umowę na czas nieokreślony, na mocy której powód zobowiązał się do prowadzenia ksiąg handlowych pozwanej spółki, w tym do:



ewidencjonowania przy użyciu komputera dokumentów księgowych w księgach rachunkowych;



prowadzenia ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych;



obliczania miesięcznych zaliczek firmy na podatek dochodowy i podatek VAT oraz przygotowania i dostarczania do Urzędu Skarbowego deklaracji na te podatki;



sporządzenie rocznego bilansu i rachunku zysków i strat za okres obrachunkowy (§ 2 umowy).

Pozwany był zobowiązany do przygotowania i dostarczania kompletu dokumentacji stanowiącej podstawę do zapisów księgowych w nieprzekraczalnym terminie do 5 dnia miesiąca następującego po miesiącu rozliczeniowym.

Za wykonanie przedmiotu umowy powód miał pobierać wynagrodzenie miesięczne. Faktury miały być wystawiane pierwszego dnia miesiąca za miesiąc bieżący z terminem płatności 7 dni, zgodnie z cennikiem i protokołem finansowym stanowiącym załącznik do umowy (§ 5 ust. 1 umowy). Za sporządzenie rocznego sprawozdania finansowego pozwany miał zapłacić powodowi wynagrodzenie w wysokości 1-miesięcznej obowiązującej stawki, o której mowa we wcześniejszym ustępie (§ 5 ust. 2 umowy).

Powód zobowiązany był do wystawienia faktury VAT, zgodnie z obowiązującymi przepisami. Usługa miała być rozliczana w okresach miesięcznych, potwierdzona fakturą VAT wystawioną na początek każdego miesiąca (§ 5 ust. 5 umowy).

Zleceniodawca wyraził zgodę na formę elektroniczną dostarczania faktur VAT za wykonane usługi (§ 5 ust. 8)

Zgodnie z protokołem finansowym (załącznik nr 1) za prowadzenie ksiąg handlowych należne będzie wynagrodzenie: do 40 operacji księgowych – 700 zł netto, do 60 operacji księgowych – 800 zł netto, do 80 operacji księgowych – 900 zł netto, do 100 operacji księgowych – 1.000 zł netto, do 130 operacji księgowych – 1.200 zł netto, do 150 operacji księgowych – 1.700 zł netto, do 200 operacji księgowych – 2.500 zł netto, do 300 operacji księgowych – 3.000 zł netto, do 400 operacji księgowych – 4.000 zł netto, do 500 operacji księgowych – 5.000 zł netto,. Powyżej liczby 500 operacji księgowych umowa będzie wymagać aneksu w formie pisemnej w celu zapisu nowej kwoty.

Dowód: umowa w zakresie prowadzenia ksiąg handlowych z 23 kwietnia 2020 r. wraz z załącznikami – k. 9 – 14 akt.

W tym samym dniu strony zawarły umowę w zakresie świadczenia usług kadrowo-płacowych. W ramach zakresu umowy mieściło się: zakładanie i prowadzenie akt osobowych dla pracowników zleceniodawcy na podstawie otrzymanych w terminie dokumentów, sporządzanie umów o pracę i świadectw pracy na podstawie dokumentów otrzymanych od zleceniodawcy, sporządzanie listy płac dla pracowników zleceniodawcy na podstawie danych otrzymanych od zleceniodawcy, prowadzenie kart wynagrodzeń pracowników, ustalanie prawa do wypłaty zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych dla pracowników zleceniodawcy, ustalania wynagrodzenia za czas choroby oraz zasiłków chorobowych dla pracowników zleceniodawcy, sporządzenie deklaracji z zakresu ubezpieczeń społecznych i przekaz elektroniczny do ZUS, sporządzanie deklaracji PIT-11 dla pracowników, prowadzenie rozliczeń w zakresie ubezpieczeń społecznych właściciela przedsiębiorstwa, sporządzanie i przekazywanie do ZUS rozliczeń w terminach ustawowych (§ 2).

Strony uzgodniły, iż wysokość wynagrodzenia za usługę ustalona jest na podstawie cennika, który był zawarty w protokole finansowym stanowiącym integralną część umowy. Usługa rozliczana jest w 1-miesięcznych okresach rozliczeniowych. Za wykonane usługi zleceniobiorca wystawia fakturę VAT z pierwszym dniem każdego miesiąca rozliczeniowego. Termin zapłaty faktury określono na 7 od daty wystawienia (§ 5).

Protokół finansowy przewidywał wynagrodzenie powoda za: obsługę kadrowo-płacową pracownika; teczkę osobową nowego pracownika; przygotowanie dokumentacji zatrudnienia/zwolnienia pracownika; przygotowanie umów cywilnoprawnych; sporządzenie sprawozdań statystycznych GUS.

Za wykonanie usługi pozwany zobowiązał się uiszczać wynagrodzenie powodowi w terminie 7 dni od daty wystawienia faktury – płatność z góry za dany miesiąc (ust. 2 protokołu finansowego do umowy).

Dowód : umowa w zakresie świadczenia usług kadrowych wraz z protokołem finansowym – k. 15 – 16v akt.

Za wykonywanie usług księgowych powód co do zasady wystawiał faktury 1-ego dnia miesiąca – składała się na nią kwota 700 zł netto z uwagi na minimalną ilość operacji oraz wyrównanie za czynności przekraczające minimalną ilość, wykonane w miesiącu poprzedzającym, a dotyczące dokumentów sprzedaży sporządzonych w księgowanym miesiącu.

Dowód: zeznania reprezentanta strony powodowej – protokół elektroniczny na płycie CD na k. 87 akt.

Powód wykonał na rzecz pozwanego usługi księgowe w miesiącu sierpniu 2022 roku księgując dokumenty za miesiąc lipiec. Z tego tytułu w dniu 1 września 2022 r. powód wystawił w stosunku do pozwanego fakturę VAT nr (...) z terminem zapłaty do 8 września 2022 r. na łączną kwotę 3.849,90 zł brutto, w tym kwoty: 3.690,00 zł brutto, tj. 3.000 zł netto za wykonanie usług księgowych (234 dokumenty), 86,10 zł brutto (70,00 zł netto) – obsługa płacowa właściciela (...) stary cennik, 73,80 zł brutto (60,00 zł netto) tytułem korekty (...).

Dowód: faktura VAT nr (...) – k. 17 akt, rejestr (...) oraz (...) – k. 116-144, przesłuchanie reprezentanta strony powodowej – protokół elektroniczny na płycie CD na k. 87 akt,

Powód wykonał na rzecz pozwanego usługi księgowe w miesiącu wrześniu 2022 roku księgując dokumenty za miesiąc sierpień. Z tego tytułu w dniu 1 października 2022 r. wystawił w stosunku do pozwanego fakturę VAT nr (...) z terminem zapłaty do 8 października 2022 r. na kwotę 2.091,00 zł brutto, tj. 1.700 zł netto tytułem usługi księgowej (138 dokumentów).

Dowód: faktura VAT nr (...) – k. 18 akt, rejestr (...) oraz (...) – k. 91-114, przesłuchanie reprezentanta strony powodowej – protokół elektroniczny na płycie CD na k. 87 akt,

Powód sporządził dla pozwanego sprawozdanie finansowe za 2021 rok i następnie nieodpłatnie pomógł pozwanej spółce w jego złożeniu do Krajowego Rejestru Sądowego.

W dniu 11 października 2022 r. powód wystawił w stosunku do pozwanego fakturę VAT nr (...) z terminem zapłaty do 18 października 2022 r. na kwotę 2.227,53 zł brutto (1.811,00 zł netto) tytułem sprawozdania finansowego.

Dowód: faktura VAT nr (...) – k. 19 akt, wiadomość e-mail – k. 42 akt. przesłuchanie reprezentanta strony powodowej – protokół elektroniczny na płycie CD na k. 87 akt, przesłuchanie reprezentanta pozwanego – protokół elektroniczny na płycie CD na k. 87 akt,

Czynności związane z prowadzeniem księgowości pozwanego od dnia 1 września 2022 r. zostały przejęte przez A. K., prowadzącego działalność gospodarczą pod firma (...).

Dowód: zeznania świadków: A. K. – protokół elektroniczny na płycie CD na k. 87 akt, M. S. – protokół elektroniczny na płycie CD na k. 159 akt, przesłuchanie reprezentanta pozwanego – protokół elektroniczny na płycie CD na k. 87 akt,

W dniu 14 października 2022 r. strony zawarły porozumienie rozwiązujące umowę z dnia 23 kwietnia 2020 r., zgodnie z którym umowa została rozwiązana z dniem 31 sierpnia 2022 r., a sierpień był ostatnim księgowanym przez zleceniobiorcę miesiącem. Strony ustaliły koszt przekazania bazy danych w wysokości 750 zł netto za sztukę, a także, że baza zostanie przekazana w cenie 1 gr za sztukę (rabat 749,99 zł netto).

Dowód: porozumienie z dnia 14 października 2022 r. – k. 40 akt.

W dniu 24 października 2022 r. powód przekazał pozwanemu dokumenty księgowe za lata 2020 – 2022.

Okoliczność bezsporna, a nadto dowód : protokół przekazania dokumentów – k. 41.

Pismem z dnia 24 listopada 2022 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 8.139,43 zł wraz z odsetkami w wysokości 231,31 zł w terminie zapłaty do 1 grudnia 2022 r.

W dniu 20 stycznia 2023 r. powód ponownie wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 8.139,43 zł, stanowiącej sumę należności wynikających z faktur nr (...).

Dowód: wezwanie do zapłaty z 24 listopada 2022 r. – k. 20 akt, wezwanie do zapłaty z 20 stycznia 2023 r. wraz z dowodem doręczenia – k. 20v-21 akt.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów dołączonych do sprawy, których autentyczność nie budziła wątpliwości i nie była kwestionowana, a także częściowo w oparciu o dowód z zeznań świadków oraz przesłuchania stron postępowania.

Co do zasady wiarygodne były zeznania świadka A. K., jednakże w dużej mierze, z uwagi na charakter zgłoszonego w pozwie roszczenia i zarzuty podnoszone przez pozwanego, nie miały one znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy (co do podjętych czynności naprawczych, ich zakresu oraz wartości), o czym szerzej w dalszej części uzasadnienia. Kwestia występowania nieprawidłowości po stronie czynności powodowej spółki stanowiła natomiast własną ocenę świadka, niepopartą w rzeczywistości żadnym materiałem dowodowym.

W podobny sposób Sąd ocenił dowód z zeznań świadka M. S. – jej wskazania co do błędnych czynności poprzedniego biura księgowego nie zostały w jakikolwiek inny sposób wykazane. Zgodnym z rzeczywistością był fakt sporządzenia zestawienia znajdującego się na k. 43 akt, jednakże, z uwagi na brak żadnego innego materiału dowodowego, brak było podstaw do potwierdzenia prawdziwości wartości w nim podanych.

Twierdzeniom reprezentantom stron Sąd dał wiarę jedynie w takiej części, w której nie były one sprzeczne z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie, a przede wszystkim znajdowały potwierdzenie w dowodach z dokumentów przedłożonych przez strony.

Odnosząc się do twierdzeń reprezentanta powoda należało wskazać, iż logiczne i zgodne z przepisami prawa były wskazanie, iż każdy miesiąc jest księgowany dopiero w kolejnym miesiącu. Tym samym za wiarygodne Sąd uznał te twierdzenia, w których podnosił, że za księgowanie miesiąca lipca wystawiona zastała faktura na początku września, a za miesiąc sierpień, który księgowano we wrześniu, na początku października. Niewiarygodne natomiast byłe wskazania odnośnie sposobu określania wysokości za przygotowanie sprawozdania finansowego, gdyż takowa metoda nie znajdowała żadnego odzwierciedlenia w umowie stron. Nadto reprezentant powoda nie potrafił wskazać w jaki sposób i czego konkretnie dotyczyły należności wskazane w fakturze z dnia 1 września 2022 r., prócz należności z tytułu usług księgowych.

Dowód z przesłuchania reprezentanta pozwanego zasługiwał na częściową wiarygodność. W szczególności brak było podstaw do podzielenia twierdzeń odnośnie wadliwości prac powoda – powyższe, prócz własnej oceny oraz wskazań nowego biura księgowego, niepartych żadnymi konkretnymi przykładami, nie zostało to w jakikolwiek sposób wykazane. Podobnie należało ocenić wskazania odnośnie niezgodności ilości operacji widniejących na fakturach wystawionych przez powoda. Pozostałe twierdzenia Sąd uznał za wiarygodne albowiem znajdowały potwierdzenie w dowodach z dokumentów przedłożonych przez strony.

Na podstawie art. 458 ⁵ § 4 k.p.c. oraz art. 235 ² pkt 2 k.p.c. pominął dowód z zeznań świadka A. P., o którego przeprowadzenie pozwany wnioskował w piśmie z dnia 16 października 2023 r. Przede wszystkim dowód ten był spóźniony w świetle art. 458 ⁵ § 1 k.p.c. Ponadto Sąd zważył, iż fakty, na wykazanie których miał zostać przeprowadzony wskazany dowód, zostały udowodnione zgodnie z twierdzeniem wnioskodawcy.

Sąd zważył, co następuje:

Bezspornym w sprawie było to, iż strony łączyły umowy w zakresie prowadzenia ksiąg handlowych oraz świadczenia usług kadrowo-płacowych, zaś zgodnie z porozumieniem z 22 października 2022 r., dotyczącym rozwiązania umowy, sierpień 2022 r. był ostatnim księgowanym przez powoda miesiącem. Strona powodowa podnosiła, iż przed zakończeniem współpracy przeprowadziła czynności w postaci obsługi księgowej lipca i sierpnia, co miało zostać przeprowadzone odpowiednio w sierpniu i wrześniu, zaś udokumentowane fakturami w kolejnych miesiącach. Pozwany natomiast podważał przedstawione przez powoda rozliczenia wskazując, iż nie są uzasadnione ilości wskazane w dokumentach księgowych z uwagi chociażby na to, iż w analizowanym okresie działalność była wygaszana. Zarzucano również, iż w myśl wzajemnych uzgodnień sprawozdanie finansowe miało być wykonane za darmo.

W pierwszej kolejności należało podkreślić, iż było jasną, iż łączące strony umowy przybierały postać umów o świadczenie usług, do których zastosowanie znajdował art. 750 k.c., zgodnie z którym do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. Stosowanie zaś do treści art. 735 k.c., jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie.

W ocenie Sądu mając na uwadze przeprowadzone dowody, Sąd stwierdził, iż powód częściowo sprostał ciążącemu na nim obowiązkowi dowodzenia twierdzeń, zgodnie z art. 6 k.c. i 232 k.p.c., z których wywodził swoje roszczenie.

Sąd doszedł do wniosku, iż powód wykazał zasadność roszczenia o wynagrodzenie za wykonanie usług księgowych wynikające z pozycji nr 1 na fakturze nr (...) i w zakresie faktury nr (...) (w zakresie w jakim nie nastąpiło cofnięcie pozwu). Jak wyjaśnił członek zarządu powodowej spółki, a co Sąd uznał za wiarygodne, w fakturze nr (...) ujęto czynności wykonane przez powodową spółkę w sierpniu, a dotyczące lipca jako miesiąca księgowanego, zaś analogicznie faktura nr (...) obejmowała czynności wykonane we wrześniu, dotyczące sierpnia jako miesiąca księgowanego. Jasnym przy tym było, iż twierdzenia te nie znajdowały jednoznacznego potwierdzenia w treści umowy łączącej strony, zgodnie z którą faktury miały być wystawiane pierwszego dnia miesiąca za miesiąc bieżący (§ 5 ust.1 umowy w zakresie prowadzenia ksiąg handlowych). Jednakże przyjąć należało, iż takowe postanowienie umowne od początku nie było możliwe do realizacji, gdyż logicznym jest, że operacje księgowe wykonywane są w miesiącu następującym po tym, w którym nastąpiło dane zdarzenie stanowiące jego podstawę. Jak wynika natomiast z oceny całokształtu współpracy stron oraz treści umowy, faktury miały być wystawiane na podstawie czynności faktycznie wykonanych przez stronę powodową. Strony bowiem uzgodniły, że wysokość wynagrodzenia za prowadzenie ksiąg handlowych będzie zależna od ilości wykonanych operacji księgowych. Zatem, zdaniem Sądu należało przyjąć, że między stronami ugruntowała się praktyka rozliczania usług księgowych w ten sposób, że powód wystawiał faktury 1-ego dnia miesiąca zawierające tzw. podstawę na dany miesiąc, a więc minimalną ilość operacji zgodnie z umową (w tym przypadku 40, co odpowiadało kwocie 700 zł netto) oraz uzupełnioną o faktycznie zdziałane czynności w miesiącu poprzednim, wykraczające ponad wartość minimalną (ponad 40 operacji). Potwierdzeniem takowej praktyki było w ocenie Sądu również uzasadnienie częściowego cofnięcia powództwa – powód zauważył, iż wystawiając fakturę na początku października uwzględnił w niej tę wartość minimalną, a więc niejako przyjął, że w październiku będą również wykonywane jakieś czynności. W tym jednak przypadku możliwym było tylko rozliczenie nadwyżki czynności ponad ustalone minimum, a które miały miejsce we wrześniu (dotyczące sierpnia).

Zatem, Sąd zważył, iż powodowi za czynności księgowe wykonane w sierpniu 2022 r., a dotyczące lipca 2022 r. jako miesiąca księgowanego przysługiwało wynagrodzenie i prawidłowo w dniu 1 września 2022 r. wystawił w stosunku do pozwanego fakturę VAT nr (...) na kwotę 3.690,00 zł (poz. 1 z tej faktury). Odpowiednio zaś za czynności wykonane we wrześniu, a dotyczące sierpnia 2022 r. jako ostatniego księgowanego miesiąca, zgodnie z zawartym porozumieniem, przysługiwało również wynagrodzenie i prawidłowo, po uwzględnieniu oświadczenia w przedmiocie cofnięcia pozwu, w dniu 1 października 2022 r. wystawił w stosunku do pozwanego fakturę VAT nr (...) na kwotę 1.230,00 zł.

W tym zakresie należało nadto wskazać, iż nie zasługiwały na uwzględnienie zarzuty strony pozwanej, aby powodowi nie zostały zlecone do wykonania czynności wskazane w spornych fakturach, bowiem od września 2022 r. księgowością pozwanej spółki zajmował się inny podmiot. Bezsprzecznie ostatnim księgowanym przez stronę powodową dla pozwanego miesiącem był miesiąc sierpień, a więc zgodnie z treścią porozumienia powodowi zlecono wykonywanie usług księgowania dokumentów sprzedaży i innych powstałych przed końcem sierpnia 2022 r. W związku z tym, w ocenie Sądu powodowi należne jest wynagrodzenie za usługi księgowe wykonane w okresie, w którym strony łączyła umowa.

Nadto w ocenie Sądu, strona pozwana nie zdołała udowodnić, że powód usług tych faktycznie nie wykonał i tym samym nie było należne wynagrodzenie określone w analizowanych wyżej dokumentach księgowych. Taka okoliczność musiałaby wiązać się z brakiem jakichkolwiek transakcji handlowych po stronie pozwanej spółki, co w sprawie de facto nie było podnoszone. Po pierwsze wskazać należało, że niezrozumiałe było postępowanie strony pozwanej, która w toku współpracy nie kwestionowała faktu doręczenie jej spornych faktur, a także w zawartym w późniejszym okresie porozumieniu o rozwiązaniu umowy strony nie dokonała żadnego zastrzeżenie czy też uzgodnienia w zakresie zaległej zapłaty. Po drugie pozwany co prawda kwestionował ilości zaksięgowanych operacji wskazanych w treści faktur, jednakże w ocenie Sądu nie przedstawił w tym zakresie materiału dowodowego, który mógłby skutecznie podważyć wartości wskazane przez powoda. Ten zaś, na zobowiązanie Sądu, przedłożył wewnętrze rejestry i wydruki, które potwierdzały wartości wskazane w dokumentach księgowych. Co prawda pozwany, kwestionując rzeczone powoływał się na zestawienie sporządzone przez nowe biuro księgowe, lecz powyższe nie było wystarczające do wykazania nieprawidłowości powoda. Stanowiło to jedynie dowód z dokumentu prywatnego, zaś w tym zakresie, mając na uwadze specyfikę badanej materii, w tym jej szczegółowość i stopień skomplikowania, bezsprzecznie wymaganym było skorzystanie z wiedzy specjalistycznej. Jakikolwiek wniosek w tym przedmiocie nie został jednak podniesiony. Poza tym warto zauważyć, iż pozwany, również po przedłożeniu szczegółowych rejestrów, skupił się na bardzo ogólnym podważeniu wyliczeń przedstawionych przez powoda. Nie odniósł się w żaden sposób do konkretnych pozycji w nich wskazanych, nie zakwestionował, by zostały one podane w sposób niezgodny z rzeczywistością czy też błędny. Co prawda wskazał w mowie końcowej, iż nie jest mu wiadomym sposób ujmowania pozycji w wykazie (...) i jego przełożenie na ilość operacji, jednakże, tak ja zostało to już wyżej wskazane, ograniczył się do ogólnego, niepopartego żadnym wnioskiem dowodowym, stwierdzenia, który nie mógł w sposób skuteczny podważyć zgromadzonego materiału dowodowego.

W związku z powyższym, uznając, że powód w dużej mierze wykazał zasadność roszczenia, Sąd uwzględnił żądanie powoda w powyższym zakresie w części, tj. co do kwoty 4.920,00 zł (3.690 + 1.230).

Co do natomiast pozostałych roszczeń powoda, zawartych w fakturze VAT nr (...), w ocenie Sądu powód nie wykazał ich zasadności, mimo, iż to na nim spoczywał ciężar wykazania, że wskazane w fakturach czynności wykonał zgodnie ze zleceniem oraz umowami łączącymi strony.

Z tego względu na uwzględnienie nie zasługiwała kwota z pozycji nr 2 z faktury nr (...). Przede wszystkim powód nie wykazał jednoznacznie, jakie konkretnie czynności mieściły się pod pojęciem „obsługa płacowa właściciela (...) stary cennik”, zaś same twierdzenia reprezentanta powodowej spółki, w ocenie Sądu stanowiły niewystarczający dowód na wykazanie wysokości roszczenia w postępowaniu gospodarczym, w którym bezsprzecznie nadrzędne znaczenie ma dowód z dokumentów. Nie wykazano również na jakiej podstawie ustalono wysokość wynagrodzenia – 70 zł netto. W tym kontekście podkreślić należało, że umowa w zakresie prowadzenia ksiąg handlowych łącząca strony nie przewidywała zobowiązania powoda do wykonania takich czynności. Natomiast treść umowy o świadczenie usług kadrowo – płacowych, a w szczególności załącznik numer 1 nie przewiduje w żadnym miejscu kwoty 70 zł za jakąkolwiek czynność.

Podobnie Sąd ocenił zasadność roszczenia o zasądzenie należności wynikającej z pozycji nr 3 w/w faktury – „korekta (...). Powód nie wykazał, aby strona pozwana zlecała mu wykonanie takiej czynności, czy też by zaistniała w toku współpracy taka konieczność. Jednocześnie takowej nie przewidziano ani w umowie ani w protokole finansowym. Nadto należało wskazać, iż w ocenie Sądu przedstawione w tym zakresie wyjaśnienia powodowej spółki były nieprzekonywujące – abstrahując od tego, iż nie wskazano przyczyn ewentualnej korekty, to w przypadku jeżeli byłaby ona wynikiem działania powoda (wszak to jego wcześniejszej deklaracji miała ona dotyczyć) to niezrozumiałym byłoby obarczanie jej kosztami zleceniodawcy. Powód, wbrew art. 6 k.c. nie udowodnił więc faktu wykonania wskazanych czynności. Sam reprezentant powoda w toku swojego przesłuchania, na co wskazano już wyżej, nie potrafił w rzeczywistości wyjaśnić zasadności rzeczonych wartości – jego tłumaczenia w tym zakresie były niejasne, wymijające oraz nie znajdowały potwierdzenia w treści zawartych pomiędzy stronami umów.

Sąd natomiast jedynie częściowo uwzględnił roszczenia powoda w zakresie należności z faktury VAT nr (...), bowiem powód nie przedstawił w sposób należyty i pełny materiału dowodowego, który uprawniałby go do domagania się całości kwoty ujętej w rzeczonej fakturze. W pierwszej kolejności należało wskazać, iż nie ulegało wątpliwości to, iż sprawozdanie finansowe zostało przez powoda faktycznie wykonane i złożone. Rzeczony fakt zostało potwierdzony w toku przesłuchania chociażby przez reprezentanta pozwanego. Jednocześnie jednak zarzucano, iż miała to być czynności bezpłatna, z uwagi na przesłaną wiadomość mailową. W ocenie Sądu nie sposób było podzielić takowych wskazań. O ile bowiem powód nieodpłatnie pomógł stronie pozwanej w złożeniu sprawozdania finansowego (co sam potwierdził), jednakże czynności złożenia sprawozdania z całą pewnością nie można utożsamiać z czynnością sporządzenia sprawozdania, która łączy się ze znacznie większym nakładem pracy. Poza tym odpłatny charakter rzeczonej czynności wynikał z treści umowy, zaś przedłożony materiał dowodowy w żadnym miejscu nie zawiera zrzeczenia się owej należności przez powoda.

Przechodząc natomiast do kwestii wysokości wynagrodzenia za tę czynność,, to w pierwszej kolejności należało podnieść, iż kwota 2.227,53 zł brutto (1.811,00 zł netto) widniejąca na fakturze bezsprzecznie nie wynikała z żadnej umowy łączącej strony, powód zaś nie wykazał, że strony umówiły się w sposób wyraźny i jednoznaczny na wysokość wynagrodzenia za sporządzenie sprawozdania. Okoliczność tej strony nie uwzględniły również w porozumieniu z dnia 14 października 2022 r. Jednocześnie też brak było podstaw do przyjęcia, iż uzgodnionym został sposób jego kształtowania wskazany przez reprezentanta powoda w toku jego przesłuchania (średnia z wszystkich faktur wystawionych w danym roku finansowym) – powyższe bowiem nie znajdowało żadnego potwierdzenia w treści umowy. Przechodząc zaś do treści kontraktu warto dodać, że z § 5 ust. 2 wynika, iż za sporządzenie rocznego sprawozdania finansowego zleceniodawca (pozwany) zapłaci na rzecz zleceniobiorcy (powoda) wynagrodzenie w wysokości 1-miesięcznej obowiązującej stawki, o której mowa w ust. 1. Treść ustępu 1 § 5 odsyła natomiast do załącznika do umowy w postaci protokołu finansowego. Należało podkreślić, że omawiany załącznik (k.13 v.) nie wskazuje w sposób jednoznaczny na wysokość wynagrodzenia za sporządzenie sprawozdania finansowego, a wynagrodzenie uzależnia od ilości operacji księgowych w danym miesiącu. Poza tym żadna z pozycji w protokole finansowym nie przewiduje wynagrodzenia w wysokości 1.811,00 zł netto, które widnieje na fakturze nr (...) (k.19 akt). Mając jednak na uwadze, iż strony uzgodniły odpłatny charakter rzeczonej czynności i w tym zakresie postanowiły, że zastosowanie znajdą reguły wskazane w protokole finansowym, w świetle okoliczności, iż to strona powodowa była autorem rzeczonego kontraktu, w ocenie Sądu z uwagi na wskazane wyżej wątpliwości uzasadnionym było przyjęcie za dokonanie analizowanej czynności wynagrodzenia w wysokości minimalnej. Powyższe uwzględnia zarówno interes zleceniobiorcy (otrzymuje on zapłatę za wykonane prace), a z drugiej chroni zleceniodawcę przed dowolnością w zachowaniu kontrahenta przy określaniu wynagrodzenia – skoro umowa przez niego sporządzona nie reguluje rzeczonej materii w sposób jasny i klarowny, wątpliwości winny być interpretowane na korzyść drugiej strony.

Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał roszczenie powoda o zasądzenie wynagrodzenia za sprawozdanie finansowe za wykazane i uzasadnione jedynie częściowo, do kwoty 700 zł netto (861 zł brutto).

Warto w tym miejscu podkreślić, iż nie miały natomiast znaczenia zarzuty pozwanego odnoszące się do nieprawidłowego wykonania umowy przez powoda. Nawet gdyby przyjąć, że powód faktycznie nienależycie wykonywał ciążące na nim zobowiązanie (co jednak nie zostało należycie wykazane) zważyć należało, iż żadne z unormowań dotyczących odpowiedzialności kontraktowej nie przewiduje możliwości odmowy wypłaty wynagrodzenia w sytuacji zawarcia umowy zlecenia, do której należy zaliczyć przedmiotową umowę (por wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie, sygn. akt VIII Ga 503/16). Zasadniczym skutkiem niewykonania lub nienależytego umowy jest możliwość dochodzenia przez wierzyciela naprawienia powstałej w ten sposób szkody. Ogólne zasady odpowiedzialności kontraktowej uregulowane zostały w art. 471 k.c. – 474 k.c., w myśl których dłużnik ma obowiązek wyrównania uszczerbku jaki powstał w majątku wierzyciela, a który nie powstałby gdyby zobowiązanie wykonane zostało w sposób należyty. Przepisy kodeksu cywilnego przewidują też szczególne zasady odpowiedzialności kontraktowej w przypadkach nienależytego wykonania zobowiązań takich jak zwłoka i opóźnienie dłużnika (art. 476 – 482 k.c.) czy niemożliwość świadczenia (art. 475 k.c.). Same strony także mogą w treści łączącego je stosunku zobowiązaniowego poczynić dodatkowe zastrzeżenia umowne na wypadek nienależytego wykonania zobowiązania. Ponadto instytucje odpowiedzialności kontraktowej przewidziane zostały również w odniesieniu do niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań z umów wzajemnych (art. 491 – 497 k.c.). Żadna z przytoczonych instytucji nie przewiduje w sytuacji nienależytego wykonania zobowiązania odmowy zapłaty wynagrodzenia, w szczególności nie sposób znaleźć takich postanowień w treści umowy łączącej strony.

W świetle powyższego pozwany, dążący do zniweczenia powództwa w całości bądź w części powinien był przedstawić do potrącenia przysługującą mu wierzytelność z tytułu odszkodowania, co nie miało jednakże w niniejszej sprawie miejsca. Tym samym samo stwierdzenie uchybień po stronie powoda, bez podniesienia zarzutu potrącenia, nie miałoby żadnego wpływu na zasadność żądania przez powoda wynagrodzenia za wykonane usługi.

Uzasadnione okazało się żądanie zwrotu kosztów odzyskiwania należności w kwocie 578,64 zł. Zgodnie bowiem z normą art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1790) wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek, o którym mowa w art. 7 ust. 1 lub art. 8 ust. 1 bez wzywania, przysługuje od dłużnika z tytułu rekompensaty za koszty odzyskiwania należności równowartość kwoty 40 euro, przeliczonej na złote według średniego kursu Euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego ten, w którym świadczenie stało się wymagalne. Należności z faktur VAT nr (...) dochodzone pozwem, a wynikające z transakcji handlowej nie zostały uiszczone w terminie, w związku z czym żądanie w tym przedmiocie podlegało uwzględnieniu w stosunku do trzech ww. faktur. Kwota rekompensaty za koszty odzyskiwania należności stwierdzonej fakturą nr (...), stanowiąca równowartość 40 euro przeliczonych na walutę polską w oparciu o kurs średni euro ogłoszony przez NBP z dnia 31 sierpnia 2022 r., wynosiła 189,06 zł, zaś w przypadku faktur nr (...) – 194,79 zł (w oparciu o kurs średni euro ogłoszony przez NBP z dnia 30 września 2022 r.).

Mając na uwadze powyższe, Sąd w punkcie I sentencji wyroku zasądził od pozwanego na rzecz powoda łączną kwotę 6.359,64 zł, na którą składały się należności w wysokości 5.781,00 zł z tytułu wykonania usługi handlowej, stwierdzone w fakturach VAT nr (...), a także rekompensata za koszty odzyskiwania tychże należności w łącznej kwocie 578,64 zł.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 § 1 k.c. i art. 7 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych wierz Powodowi należne były odsetki ustawowe liczone od daty terminu zapłaty wskazanego w fakturach VAT nr (...) nr do dnia zapłaty, zaś od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów odzyskiwania należności, zgodnie z żądaniem wyrażonym w pozwie, odsetki należały się od dnia wniesienia pozwu, tj. od dnia 31 marca 2023 roku do dnia zapłaty.

W niniejszej sprawie powód cofnął pozew w zakresie kwoty 861 zł tytułem części roszczenia głównego dotyczącej faktury nr (...) wraz ze zrzeczeniem się roszczenia w związku z błędem w zakresie obliczenia należności. W ocenie Sądu przedmiotowe cofnięcie nie było sprzeczne z przepisami prawa, zasadami współżycia społecznego ani nie zmierzało do obejścia prawa (art. 203 § 4 k.p.c.). Tym samym uznając, iż powód skutecznie cofnął pozew co do części roszczenia głównego, Sąd na podstawie art. 355 k.p.c. w punkcie II wyroku umorzył postępowanie w/w zakresie.

W pozostałym zakresie, w jakim to roszczenie obejmowało należności główne wraz z odsetkami nieuwzględnione w punkcie I sentencji wyroku, a wynikające z faktur, powództwo okazało się niewykazane tak co do zasady jak i wysokości i z tej przyczyny Sąd je oddalił, czemu dał wyraz w punkcie III sentencji wyroku.

O kosztach procesu orzeczono zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów wyrażoną w art. 100 k.p.c. Na koszty procesu po stronie powoda w kwocie 2.317,00 zł złożyły się opłata od pozwu w wysokości 500,00 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 1.800,00 zł (§ 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych – t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 265 z późn. zm.) oraz 17,00 zł z tytułu opłaty od pełnomocnictwa. Na koszty po stronie pozwanego składała się kwota 1.800,00 zł z tytułu wynagrodzenie pełnomocnika oraz 17,00 zł z tytułu opłaty od pełnomocnictwa.

Na rzecz powoda zasądzono 6.359,64 zł, podczas gdy domagał się 8.718,07 zł, zatem powód wygrał proces w 73% (2.317,00 zł x 73% = 1.691,41 zł), a pozwany w 27% (1.817,00 zł x 27% = 490,59 zł). Dla porządku należało wskazać, iż w zakresie w jakim nastąpiło cofnięcie pozwu, z racji, iż wynikało to z błędów po stronie powoda, został on uznany za przegrywającego. Rozliczając stosunkowo sumę kosztów poniesionych przez strony, Sąd w punkcie IV sentencji wyroku zasądził od pozwanego na rzecz powoda 1.200,82 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Nadto zgodnie z art. 98 § 1 ¹ k.p.c. od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty.

Sędzia Przemysław Kociński