Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 4.10.2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie art. 83 ust.1 w związku z art. 48 ust 1 oraz art. 32 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1009. z późn. zm.) określił A. B. wysokość należności z tytułu składek za okres od 2018-03 do 2021-01, w tym na ubezpieczenie zdrowotne (zakres nr deklaracji 01-39) w kwocie 12 037,13 zł oraz należne odsetki w kwocie 5317,00 zł.

Na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy organ rentowy wskazał, że odsetki naliczane będą nadal do dnia zapłaty, włącznie z tym dniem. Odsetki za zwłokę winny być naliczone na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r., poz.1540). Wskazane powyżej odsetki zostały naliczone na dzień 04-10-2023.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy podniósł, że na podstawie art. 48 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, jeżeli płatnik składek nie złoży w terminie deklaracji rozliczeniowej, nie będąc z tego obowiązku zwolniony, Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest zobowiązany do dokonania wymiaru składek z urzędu w wysokości wynikającej z ostatnio złożonej deklaracji rozliczeniowej, bez uwzględnienia wypłaconych zasiłków oraz zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych, zawiadamiając o tym płatnika. Zatem na Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych spoczywał obowiązek dokonania wymiaru składek z urzędu w przypadku wystąpienia okoliczności wskazanych w powołanym przepisie.

Z uwagi na to, że płatnik składek, nie dokonał wyrejestrowania, ZUS przyjął, iż jest nadal zobowiązany do składania dekoracji rozliczeniowych i do opłacania należnych składek. Za okres 03.2018-01.2021 brak deklaracji rozliczeniowych, pomimo, że płatnik składek nie podlega zwolnieniu z obowiązku comiesięcznego składania deklaracji rozliczeniowych i zgodnie z dyspozycją art. 47 ust. 1 ww. ustawy jest zobowiązany do składania ich za każdy miesiąc rozliczeniowy.

W związku z niespełnieniem ustawowego obowiązku złożenia deklaracji rozliczeniowych za okres od 2018-03 do 2021-01 ZUS na koncie płatnika ZUS dokonał wymiaru składek z urzędu w wysokości określonej w niniejszej decyzji. Zakład podkreślił również, że dokonany z urzędu wymiar składek nie uwzględnia rozliczenia wypłaconych zasiłków oraz świadczeń rodzinnych.

Jednocześnie Zakład wskazał, że pismem z dnia 03-07-2023 nr: (...), poinformował o dokonanym wymiarze składek z urzędu oraz o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie wydania decyzji określającej wysokość należności z tytułu składek za okres od 2018-02 do 2021-01. Pouczył również o przysługującym prawie do czynnego uczestnictwa w toczącym się postępowaniu oraz o prawie do zapoznania się i wypowiedzenia przed wydaniem decyzji co do zebranego materiału dowodowego w sprawie. Pomimo jednak otrzymania powyższych informacji, do dnia wydania niniejszej decyzji do Zakładu nie wpłynęły prawidłowe dokumenty ubezpieczeniowe oraz płatnik nie skorzystał przysługujących uprawnień w prowadzonym w sprawie postępowaniu.

W związku z tym Zakład Ubezpieczeń Społecznych stwierdził, że w wyniku dokonanego wymiaru składek z urzędu oraz braku wpłat za okres 03.2018-01.2021 na koncie płatnika figuruje zadłużenie z tytułu składek wobec Zakładu działając na podstawie art. 83 ust. 1 ww. ustawy określił wysokość zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Szczegółowe zestawienie należności

(decyzja, zestawienie należności – k. 22-23 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Odwołanie od w/w decyzji wniosła A. B. wnosząc o jej uchylenie i ustalenie zerowej stawki składek na ubezpieczenie zdrowotne. W uzasadnieniu swego stanowiska odwołująca podniosła, iż nie zgadza się z wysokością zaległości z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne wyrażoną w zaskarżonej decyzji. Skarżąca wskazała, iż organ pominął fakt, iż należności o których mowa w decyzji uległa przedawnieniu. Ponadto przy wydawaniu decyzji pominięto, iż działalność gospodarcza – Ośrodek (...), w której to była wspólnikiem nie jest prowadzona od 30.10.2012 r., nie generowała żadnych dochodów, co zdaniem ubezpieczonej powodowało, że z tego tytułu nie powinna podlegać ubezpieczeniu zdrowotnemu.

(odwołanie – k. 3-5)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując stanowisko wyrażone z zaskarżonej decyzji i wskazując na bezzasadność odwołania.

Na podstawie art. 109 ust. l ustawy z dnia 27.08.2004r.o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych Dyrektor (...) Oddziału Wojewódzkiego (...), działając w imieniu Prezesa NFZ wydał decyzję, w której stwierdził, że wnioskodawczyni podlega obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej jako wspólnik (...) spółki Ośrodek (...) - (...) sp. z o.o. w okresie od 23.05.2011r. do 22.01.2021r.

Wyżej wymieniona decyzja jest prawomocna.

Konsekwencją powyższego było wydanie przez organ rentowy w dniu 4.10.2023r. decyzji określającej zadłużenie za okres od 03/2018 do 01/2021.

Organ wskazał również, iż żadna z dochodzonych od wnioskodawczyni zaległości nie uległa przedawnieniu.

(odpowiedź na odwołanie - k. 8-9)

Na rozprawie w dniu 25 marca 2024 roku wnioskodawczyni poparła odwołanie, a pełnomocnik ZUS wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie kosztów zastępstwa według norm przepisanych.

(końcowe stanowiska stron – rozprawa z dnia 25 marca 2024 roku e-protokół (...):15:08 – 00:17:48 – płyta CD – k. 55)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Spółka Ośrodek (...) - (...) Sp. z o.o. z siedzibą w Ł. powstała w dniu 17.03.2011 r., a do Krajowego Rejestru Sądowego została wpisana w dniu 23.05.2011 r. . Wskazana spółka od 14.12.2020 r. zawiesiła swoją działalność.

(decyzja – k. 3-10 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Ubezpieczona jedynie figurowała w KRS jako jednoosobowy (...) spółki Ośrodek (...) - (...) Sp. z o.o. posiadający 100 udziałów od początku jej istnienia.

(decyzja – k. 3-10 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego, zeznania wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 25 marca 2024 roku e-protokół (...):06:20-00:15:08 – płyta CD – k. 55)

Wnioskodawczyni od 20.10.1988 r. pobiera emeryturę, posiada zaległości komornicze. Od 2012 r. pracuje w (...).

(zeznania wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 25 marca 2024 roku e-protokół (...):06:20-00:15:08 – płyta CD – k. 55)

Z zalegających w aktach sprawy bilansów wynika, że spółka Ośrodek (...) - (...) Sp. z o.o. w spornym okresie posiadała aktywa, w tym:

- stan na 2011 r. – 265 660,02 zł;

- stan na 2012 r. – 311 240,40 zł

(bilanse – k. 27-28 verte, k. 43-52 verte)

Umowa dzierżawy obejmująca obszar Ośrodka (...) zawarta z A. B. została rozwiązana z dniem 31 października 2012 roku w związku z zaleganiem z zapłatą należnego czynszu dzierżawnego za okres 3 miesięcy.

Obecnie właścicielem terenu obejmującego były obszar Ośrodka (...) jest Powiat (...) na podstawie zapisów zawartych w księdze wieczystej KW Nr (...).

(pismo – k. 39)

W trakcie postępowania prowadzonego przez NFZ wnioskodawczyni z powodu pogorszenia stanu zdrowia nie wypowiedziała się w sprawie prowadzenia działalności - przedmiotowej spółki, w której była jedynym wspólnikiem.

(zeznania wnioskodawczyni na rozprawie w dniu 25 marca 2024 roku e-protokół (...):06:20-00:15:08 – płyta CD – k. 55)

Decyzją Dyrektora (...) Oddziału Wojewódzkiego (...) działającego w imieniu Prezesa NFZ z dnia 7.10.2022 r. stwierdzono, że wnioskodawczyni podlegała obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej jako wspólnik (...) spółki Ośrodek (...) - (...) Sp. z o.o. w okresie od 23.05.2011 r. do 22.01.2021 r.

(decyzja – k. 3-10 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Wskazana decyzja jest prawomocna.

(okoliczność bezsporna)

Pismem z dnia 7.12.2022 r. ZUS poinformował wnioskodawczynię o konieczności sporządzenia dokumentów rozliczeniowych za okres 23.05.2011 r. do 22.01.2021 r.

(pismo – k. 13 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Z uwagi na brak złożenia przez wnioskodawczynię deklaracji rozliczeniowych zgodnie z przesłanym pouczeniem organ rentowy z urzędu sporządził dokumenty rozliczeniowe za okres od 05/2011 do 01/2021.

Na skutek przypisu składek na koncie wnioskodawczyni powstały zaległości za okres od 05/2011 do 01/2021, z czego należności za okres od 05/2011 do 02/2018 uległy przedawnieniu.

(decyzja – k. 23 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Stan zadłużenia wnioskodawczyni z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne za sporny okres: od 2018-03 do 2021-01 wynosi 12 037,13 zł, zaś odsetki naliczone na dzień wydania zaskarżonej decyzji wynoszą 5317 zł.

(załącznik do decyzji z 4.10.2022 r. – k. 22 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Powyższy stan faktyczny został odtworzony na podstawie niekwestionowanych co do autentyczności dokumentów, które nie budzą z urzędu żadnych zastrzeżeń, co do ich wartości dowodowej oraz na podstawie zeznań samej wnioskodawczyni. Podkreślić należy, że zebrany w sprawie materiał dowodowy nie pozwolił ostatecznie podważyć ustaleń organu rentowego zawartych w treści zaskarżonej decyzji, o czym szerzej w dalszej części uzasadniania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawczyni jest nieuzasadnione i jako takie podlega oddaleniu.

Istota sporu sprowadzała się do ustalenia, czy organ rentowy słusznie naliczył wnioskodawczyni składki na ubezpieczenie zdrowotne i odsetki za opóźnienie w okresie: od 2018-03 do 2021-01.

Przed rozpoczęciem oceny merytorycznej odwołania należy podkreślić, że rozpatrywana sprawa dotyczy zaległych składek na ubezpieczenie zdrowotne wynikających z podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu odwołującej jako wspólnika jednoosobowej spółki z o.o. Art. 109 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tj. Dz.U.2024.0.146) stanowi, że Prezes Funduszu rozpatruje indywidualne sprawy z zakresu ubezpieczenia zdrowotnego. Do indywidualnych spraw z zakresu ubezpieczenia zdrowotnego zalicza się sprawy dotyczące objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym i ustalenia prawa do świadczeń.

W niniejszej sprawie Dyrektor (...) Oddziału Wojewódzkiego (...), działając w imieniu Prezesa NFZ w dniu 7.10.2022 r. wydał decyzję, w której stwierdził, że wnioskodawczyni podlega obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej jako wspólnik (...) spółki Ośrodek (...) - (...) sp. z o.o. w okresie od 23.05.2011r. do 22.01.2021r.

Natomiast z mocy art. 109 ust. 2 w/w ustawy, do spraw, o których mowa w ust. 1, nie należą sprawy z zakresu wymierzania i pobierania składek na ubezpieczenie zdrowotne należące do właściwości organów ubezpieczeń społecznych. To zatem Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest uprawniony do kontroli wykonywania obowiązków płatników w zakresie zgłoszenia ubezpieczonych do Funduszu i opłacania składek. Do zakresu kontroli należy kontrola rzetelności zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego osób objętych tym ubezpieczeniem, a także deklarowania podstaw obliczania składki na ubezpieczeni zdrowotne, prawidłowości obliczania, opłacania i odprowadzania składki (art. 90 ustawy).

W świetle przedstawionego stanu prawnego nie może budzić wątpliwości kompetencja pozwanego Oddziału ZUS co do ustalenia w wyniku przeprowadzonej kontroli zaległych składek na ubezpieczenia zdrowotne.

Oceniając decyzję pozwanego organu rentowego pamiętać należy, iż pełni on rolę służebną w stosunku do NFZ. Okresy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnego ustalane są bowiem przez NFZ, a ZUS zajmuje się jedynie naliczaniem i pobieraniem składek. W przypadku zaś nieprzekazania w terminie składek Zakład Ubezpieczeń Społecznych ponosi odpowiedzialność odsetkową w stosunku do NFZ.

W niniejszej sprawie nie ulega wątpliwości, że organ rentowy jakkolwiek jest uprawniony do pobierania składek na ubezpieczenie zdrowotne, to jednak nie jest władny do rozstrzygania kwestii podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu przez poszczególnych ubezpieczonych. Sąd miał na uwadze, że wszelkie wątpliwości dotyczące podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, skutkiem czego było naliczenie zaległych składek winny być wyjaśnione z NFZ. Biorąc pod uwagę fakt, że sąd ocenia prawidłowość wydanej decyzji uwzględniając zakres kompetencji organu rentowego, wskazać należy, iż również sąd nie ma możliwości oceny prawidłowości działania NFZ, gdyż organ rentowy zajmuje się tylko naliczeniem składek i sprawdzeniem czy zostały one opłacone w terminie. Objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym w indywidualnych sprawach z zakresu ubezpieczenia zdrowotnego należy zaś do właściwości dyrektora oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia.

Jak wynika z w/w cytowanych przepisów obowiązujące uregulowania prawne przewidują podział kompetencji w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego pomiędzy dwa organy: Narodowy Fundusz Zdrowia i Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Ustalanie podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu podlega wyłącznie orzecznictwu NFZ. ZUS pełni niejako wtórną rolę - ustala i pobiera składki od tego ubezpieczenia. Do jego kompetencji nie należy jednak ustalanie podstawy prawnej podlegania temu ubezpieczeniu. Od decyzji każdego z tych podmiotów przewidziane jest odwołanie w innym trybie i do innego organu. W przypadku decyzji o podleganiu ubezpieczeniu zdrowotnemu zgodnie z art. 109 ust. 5 ustawy, decyzja Prezesa Funduszu wydana w sprawach, o których mowa w ust. 1, jest ostateczna i przysługuje od niej skarga do sądu administracyjnego.

W tym zakresie wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 29 stycznia 2014 r., III AUa 823/13, gdzie stwierdził, iż „należy odróżnić kwestię objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym, i kwestię obowiązku płacenia składki na ubezpieczenie zdrowotne. Narodowy Fundusz Zdrowia nie jest instytucją władną do orzekania o obowiązku odprowadzania składek na jakiekolwiek ubezpieczenie ani też do pobierania tych składek, gdyż należy to do kompetencji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.” ( LEX nr 1428031).

Podobnie Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z 17 października 2013 r., III AUa 1821/12, orzekł, że „o ile do kompetencji ZUS nie należą sprawy dotyczące samego objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym, o tyle Zakład może wydawać decyzje dotyczące wymierzania, pobierania składek na ubezpieczenie zdrowotne i prowadzenia rozliczeń z płatnikami składek. Decyzje te mogą być zaskarżane zgodnie z art. 83 ust. 2 u.s.u.s.”( LEX nr 1400342).

Przytoczyć także warto wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 12 lipca 2012 r., (...) 761/11, w którym wyrażono pogląd, iż „decyzje, o których stanowi art. 38 ust. 1 u.s.u.s., wydawane są przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych i jak wynika z art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. c tej ustawy dotyczą one wymierzania, pobierania składek na ubezpieczenie zdrowotne i prowadzenia rozliczeń z płatnikami składek. Decyzje te mogą być zaskarżane zgodnie z art. 83 ust. 2 tej ustawy tylko w zakresie wymierzania i pobierania składek na ubezpieczenie zdrowotne. Do kompetencji ZUS nie należą natomiast sprawy dotyczące samego objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym. W tym zakresie właściwym jest Dyrektor Oddziału Wojewódzkiego Funduszu.”( LEX nr 1244826).

Zgodnie z art. 32 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.2024.0.497) do składek na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz na ubezpieczenie zdrowotne w zakresie: ich poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwłokę i dodatkowej opłaty, przepisów karnych, dokonywania zabezpieczeń na wszystkich nieruchomościach, ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika, odpowiedzialności osób trzecich i spadkobierców oraz stosowania ulg i umorzeń stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne.

W myśl art. 46 ust. 1 w/w ustawy, płatnik składek jest obowiązany według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy.

Zgodnie z ust. 2 art. 46 tej ustawy, rozliczenie składek, o których mowa w ust. 1, oraz wypłaconych przez płatnika w tym samym miesiącu zasiłków oraz zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych podlegających rozliczeniu na poczet składek następuje w deklaracji rozliczeniowej według ustalonego wzoru. Nie podlegają rozliczeniu w deklaracji rozliczeniowej zasiłki wypłacone przez płatnika bezpodstawnie.

W ust. 3 tego artykułu postanowiono, że deklarację rozliczeniową oraz imienne raporty miesięczne, płatnik składek przekazuje bezpośrednio do wskazanej przez Zakład jednostki organizacyjnej, z zastrzeżeniem art. 48d.

W myśl art. 23 ust. 1 w/w ustawy, od nieopłaconych w terminie składek należne są od płatnika składek odsetki za zwłokę, na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, z wyłączeniem art. 56a.

Natomiast na podstawie art. 83 ust. 1 pkt. 3 w/w ustawy, Zakład wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących w szczególności ustalania wymiaru składek i ich poboru, a także umarzania należności z tytułu składek.

Na podstawie art. 79 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 9% podstawy wymiaru składki, z zastrzeżeniem art. 79a, art. 80, art. 82 i art. 242.

Zgodnie z ust. 2 art. 79 w/w ustawy, składka jest miesięczna i niepodzielna, z zastrzeżeniem art. 79a oraz art. 81 ust. 2 i 2e.

Na podstawie art. 84 ust. 1 w/w ustawy, składkę na ubezpieczenie zdrowotne opłaca osoba podlegająca ubezpieczeniu zdrowotnemu, z zastrzeżeniem art. 84a-86.

W oparciu o art. 87 ust. 1 w/w ustawy, osoby i jednostki organizacyjne, o których mowa w art. 80 ust. 2, art. 84, art. 85 i art. 86, ą obowiązane, bez uprzedniego wezwania, opłacić i rozliczyć składki na ubezpieczenie zdrowotne za każdy miesiąc kalendarzowy w trybie i na zasadach oraz w terminie przewidzianych dla składek na ubezpieczenie społeczne, a jeżeli do tych osób i jednostek nie stosuje się przepisów o ubezpieczeniu społecznym – w terminie do 15. dnia następnego miesiąca.

Zgodnie z ust. 3 art. 87 w/w ustawy, od nieopłaconych w terminie składek na ubezpieczenie zdrowotne pobiera się odsetki za zwłokę na zasadach i w wysokości określonych dla zaległości podatkowych.

Pamiętać należy także o treści art. 89 w/w ustawy, w myśl którego od kwoty nieprzekazanych w terminie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego oraz podmiot zobowiązany do przekazania składek za osoby, o których mowa w art. 66 podmioty podlegające obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego ust. 1 pkt 8a, składek na ubezpieczenie zdrowotne wraz z należnymi odsetkami Prezes Funduszu pobiera odsetki za zwłokę na zasadach i w wysokości określonych dla zaległości podatkowych.

Mając na uwadze powyższe regulacje prawne, Sąd zważył, że poza sporem w n/n sprawie pozostaje fakt, że decyzją Dyrektora (...) Oddziału Wojewódzkiego (...) działającego w imieniu Prezesa NFZ z dnia 7.10.2022 stwierdzono, że wnioskodawczyni podlegała obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej jako wspólnik (...) spółki Ośrodek (...) - (...) Sp. z o.o. w okresie od 23.05.2011 r. do 22.01.2021 r. Decyzja ta nie została przez wnioskodawczynię zaskarżona, zatem ma przymiot decyzji prawomocnej. Taka decyzja, zgodnie z zasadą domniemania prawidłowości aktów administracyjnych, wywołuje skutki prawne i wiąże inne organy państwowe, w tym sądy. Także sąd ubezpieczeń społecznych jest związany ostateczną decyzją administracyjną, od której strona nie złożyła odwołania, ani w inny sposób nie podważyła jej skuteczności w inny prawem przewidziany sposób. Sąd jest związany treścią takiej decyzji co do faktu podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu wnioskodawczyni i jego okresu. Reasumując, Sąd Okręgowy stwierdził, że nie jest w niniejszym postępowaniu uprawniony do ustalania okresu podlegania przez wnioskodawczynię ubezpieczeniu zdrowotnemu. Jednocześnie Sąd miał na uwadze, że ubezpieczona figurowała w KRS jako jednoosobowy (...) spółki Ośrodek (...) - (...) Sp. z o.o. posiadający 100 udziałów od początku jej istnienia. Przeprowadzone postępowanie wykazało, że ubezpieczona nie przekazała na rachunek Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wpłaty na ubezpieczenie zdrowotne w badanym okresie. Zaskarżoną decyzję należy zatem uznać za prawidłową.

Sąd Okręgowy uznał jednocześnie, że żadna z dochodzonych od wnioskodawczyni zaległości nie uległa przedawnieniu.

Zgodnie z art. 24 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w brzmieniu obowiązującym od 1.01.2012 r. należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne, z zastrzeżeniem ust. 5-6.

Termin przedawnienia należności w przypadkach określonych w art. 24 ust. 5a-6 u.s.u.s. ulega przerwaniu lub zawieszeniu. Przerwanie biegu przedawnienia ma ten skutek, że po ustaniu okoliczności powodującej przerwanie biegu przedawnienia, termin przedawnienia biegnie od nowa. Zawieszenie biegu terminu przedawnienia sprawia zaś, że w terminie przedawnienia nie uwzględnia się co prawda okresu, w którym bieg przedawnienia był zawieszony, ale uwzględnia się okres przedawnienia, który poprzedzał okres zawieszenia. / patrz w tym zakresie III AUa 175/14 - wyrok SA Rzeszów z dnia 17-07-2014/

W tej sprawie, zawieszenie biegu terminu przedawnienia nastąpiło bowiem od daty wniosku organu rentowego o wszczęcie postępowania przez NFZ (12.07.2022r.) do dnia uprawomocnienia się decyzji Prezesa NFZ, co zgodnie z informacją przekazaną przez NFZ nastąpiło w dniu 10.11.2022 r. W okresie prowadzenia przez organ rentowy postępowania o określenie należności z tytułu składki na ubezpieczenie zdrowotne, tj. od daty doręczenia zawiadomienia o wszczęciu postępowania w dniu 24.07.2023 r. do dnia uprawomocnienia się zaskarżonej decyzji z dnia 4.10.2023 r. Przy założeniu, że wnioskodawczyni nie wniosłaby odwołania od zaskarżonej decyzji, to najstarsza określona w niej należność, tj. za 03/2018r. uległaby przedawnieniu w dniu 29.11.2023 r. W tym stanie rzeczy podniesiony przez wnioskodawczynię zarzut przedawnienia składek należy w okolicznościach sprawy niniejszej uznać za nieuzasadniony.

Z tych względów, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., Sąd oddalił odwołanie.

Jednocześnie biorąc pod uwagę powyższe Sąd znalazł podstawy do zastosowania art. 102 k.p.c. W tym względzie tutejszy sąd wziął pod uwagę następujące po sobie okoliczności, podejmowane przez wnioskodawczynię nieefektywne próby zawieszania przedmiotowej działalności o czy zeznawała na rozprawie w dniu 25 marca 2024 roku, jej sytuację majątkową – posiadane zaległości komornicze, a wreszcie osobistą. Sąd ustalił, że w trakcie postępowania prowadzonego przez NFZ wnioskodawczyni z powodu pogorszenia stanu zdrowia –okoliczności niezależnej od niej (konieczności przebywania w szpitalu) nie wypowiedziała się w sprawie prowadzenia przedmiotowej działalności, w której była jedynym wspólnikiem.

Zgodnie z treścią art. 102 k.p.c. w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

Artykuł 102 k.p.c. jest przepisem wyjątkowym, wymagającym wystąpienia okoliczności szczególnych, jak np. dotyczących stanu majątkowego czy też sytuacji życiowej strony. Stanowi on swoistą „furtkę”, pozostawiając sądowi pewną swobodę w przyznawaniu zwrotu kosztów procesu, gdyby stosowanie zasady odpowiedzialności za wynik sprawy (art. 98 k.p.c.) nie dało się pogodzić z zasadami słuszności.

Zastosowanie art. 102 k.p.c. nie wymaga odrębnego wniosku i powinno być oceniane w całokształcie okoliczności konkretnego przypadku, które by uzasadniały odstępstwo od podstawowych zasad decydujących o rozstrzygnięciu w przedmiocie kosztów procesu. Do kręgu tych okoliczności należy zaliczyć zarówno fakty związane z samym przebiegiem procesu, jak i fakty leżące na zewnątrz procesu, zwłaszcza dotyczące stanu majątkowego i sytuacji życiowej zobowiązanego. Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 1974 r. II CZ 223/73 ).

Stąd też Sąd na podstawie art. 102 k.p.c., postanowił nie obciążać odwołującej obowiązkiem zwrotu kosztów procesu.

/Jacek Chrostek/