Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 lipca 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił M. J. prawa do świadczenia przedemerytalnego. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał , że na wymagane 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych wnioskodawca udowodnił łącznie 20 lat , 3 miesiące i 10 dni , w tym: 20 lat , 2 miesiące i 25 dni okresów składkowych i 15 dni okresów nieskładkowych. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał ,że do stażu pracy nie uwzględniono okresów zatrudnienia : w Przedsiębiorstwie Usług (...) od 15 listopada 1991 r. do 30 listopada 1991 r. , gdyż brak jest informacji o okresach nieskładkowych ; w Przedsiębiorstwie (...) od 11 września 1983 r. do 30 września 1984 r., gdyż brak jest informacji w jakim niepełnym wymiarze czasu pracy był zatrudniony wnioskodawca ; w Spółdzielni Usługowo - (...) w Ł. od 15 października 1992 r. do 15 kwietnia 1993 r., gdyż świadectwo pracy nie spełnia wymogów formalnych- podpis osoby wystawiającej dokument z upoważnienia jest nieczytelny oraz brak jest informacji o okresach nieskładkowych. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaznaczył ponadto ,że ewentualne zaliczenie powyższych okresów zatrudnienia pozostanie bez wpływu na prawo do świadczenia.

/decyzja k.22 – 22 odwrót plik I akt ZUS/

W dniu 25 sierpnia 2021 r. M. J. złożył odwołanie od w/w decyzji. W treści odwołania wskazał ,że nie zgadza się z ustaleniami organu rentowego , co do ww. okresów. Nadto wniósł o uwzględnienie mu jako okresu składkowego okresu od 13 listopada 2020 r. do 11 maja 2021 r. , kiedy był osobą bezrobotną z prawem do zasiłku.

/odwołanie k.3/

W odpowiedzi na odwołanie , pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie. Nadto wskazano ,że skarżona decyzja została uchylona decyzją z dnia 29 lipca 2021 r.

/odpowiedź na odwołanie k.6 – 6 odwrót/

Na rozprawie w dniu 28 sierpnia 2023 r. pełnomocnicy stron podtrzymali dotychczasowe stanowiska w sprawie , a reprezentujący wnioskodawcę radca prawny z urzędu wniósł ponadto o zasądzenie kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu w podwójnej wysokości.

/protokół rozprawy z dnia 28 sierpnia 2023 r. , płyta CD k.303/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją z dnia 29 lipca 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił M. J. prawa do świadczenia przedemerytalnego. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał , że na wymagane 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych wnioskodawca udowodnił łącznie 19 lat , 9 miesięcy i 11 dni , w tym: 19 lat , 8 miesięcy i 26 dni okresów składkowych i 15 dni okresów nieskładkowych. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał ,że do stażu pracy nie uwzględniono okresów zatrudnienia : w Przedsiębiorstwie Usług (...) od 15 listopada 1991 r. do 30 listopada 1991 r. , gdyż brak jest informacji o okresach nieskładkowych ; w Przedsiębiorstwie (...) od 11 września 1983 r. do 30 września 1984 r., gdyż brak jest informacji w jakim niepełnym wymiarze czasu pracy był zatrudniony wnioskodawca ; w Spółdzielni Usługowo - (...) w Ł. od 15 października 1992 r. do 15 kwietnia 1993 r., gdyż świadectwo pracy nie spełnia wymogów formalnych- podpis osoby wystawiającej dokument z upoważnienia jest nieczytelny oraz brak jest informacji o okresach nieskładkowych. Dostarczona przez wnioskodawcę legitymacja ubezpieczeniowa nie potwierdza jednoznacznie okresu zatrudnienia, gdyż zawiera jedynie datę rozpoczęcia pracy natomiast brak jest potwierdzonej daty ustania zatrudnienia. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaznaczył ponadto ,że ewentualne zaliczenie powyższych okresów zatrudnienia pozostanie bez wpływu na prawo do świadczenia. Niniejszą decyzją uchylono decyzję z dnia 19 lipca 2021 r.

/decyzja k.22 – 22 odwrót plik I akt ZUS/

Wnioskodawca M. J. urodził się (...)

/okoliczność bezsporna/

W 1980 r. wnioskodawca ukończył T. (...) w Ł.. W okresie nauki M. J. odbywał praktyki zawodowe.

/okoliczność bezsporna , zeznania wnioskodawcy min.00:08:14 – 00:22:18 rozprawy z dnia 28 sierpnia 2023 r. , płyta CD k.303 w związku z jego informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:07:31 – 00:10:46 rozprawy z dnia 17 maja 2023 r. , płyta CD k.284/

W okresie od 11 września 1983 r. do 9 maja 1985 r. M. J. zatrudniony był w Przedsiębiorstwie (...) w Ł..

W okresie od 11 września 1983 r. do 30 września 1984 r. wnioskodawca wykonywał obowiązki pracownicze gospodarza domu. W treści umowy o pracę wskazano ,że M. J. przysługiwać będzie wynagrodzenie w wysokości 2 568,00 zł (od dnia 1 stycznia 1984 r. było to 3 000,00 zł).

W okresie od 1 października 1984 r. do 9 maja 1985 r. w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał obowiązki pracownicze palacza c.o.

/świadectwo pracy k.41 , umowa o pracę k.51/

W okresie od 20 maja 1985 r. do 30 listopada 1991 r. wnioskodawca zatrudniony był na stanowisku starszego rzemieślnika w wymiarze czasu pracy wynoszącym ½ etatu w Przedsiębiorstwie Usług (...) w Ł..

/dokumentacja osobowa wnioskodawcy k.16/

W dniu 15 października 1992 r. M. J. rozpoczął pracę w Spółdzielni Usługowo - (...) w Ł. (umowa o pracę na czas określony od dnia 15 października 1992 r. do 15 kwietnia 1993 r.).

/umowa o pracę k.267/

W okresie od 5 lutego 2015 r. do 8 listopada 2020 r. wnioskodawca pobierał specjalny zasiłek opiekuńczy na matkę.

Od dnia 13 listopada 2020 r. M. J. jest zarejestrowany jako osoba bezrobotna. W okresie od 13 listopada 2020 r. do 11 maja 2021 r. M. J. pobierał zasiłek dla bezrobotnych.

/okoliczności bezsporne/

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o dokumenty załączone do akt sprawy, a także na podstawie zeznań wnioskodawcy. Niemniej jednak , zebrany w sprawie materiał dowodowy nie pozwolił zakwestionować ustaleń Zakładu Ubezpieczeń Społecznych , co do stażu pracy udowodnionego przez wnioskodawcę.

Na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 3 i 5 k.p.c. Sąd pominął wniosek pełnomocnika wnioskodawcy o przesłuchanie świadków na okoliczność odbywania przez M. J. praktyk zawodowych. W ocenie Sądu przeprowadzenie powyższych dowodów w niniejszej sprawie, w świetle zgromadzonej dokumentacji, okazało się zbędne, a dowody te byłyby nieprzydatne do rozstrzygnięcia sporu , a nadto zmierzałyby wyłącznie do przedłużenia postępowania. Podkreślić należy ,że jako okres składkowy może być bowiem przyjęty jedynie okres zatrudnienia młodocianego , a nie okres odbywania praktyk w okresie nauki w technikum. Nadto z całą pewnością jedynym wiarygodnym dowodem na okoliczność świadczenia pracy byłaby stosowna umowa o pracę zawarta między wnioskodawcą (ewentualnie jego opiekunami) , a zakładem pracy , a nie zaś zeznania świadków.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie jest zasadne.

Stosownie do treści art. 2 ust. 1 pkt 4a ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (tj. Dz. U. z 2023 r. , poz. 779), prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która zarejestrowała się we właściwym powiatowym urzędzie pracy w ciągu 60 dni od dnia ustania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego, o których mowa w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 390), lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz. U. z 2020 r. poz. 1297), pobieranych nieprzerwanie przez okres co najmniej 365 dni, jeżeli utrata prawa do nich była spowodowana śmiercią osoby, nad którą opieka była sprawowana, i do dnia, w którym ustało prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna, ukończyła co najmniej 55 lat - kobieta oraz 60 lat - mężczyzna i osiągnęła okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Świadczenie przedemerytalne przysługuje po upływie co najmniej 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia, jeżeli osoba ta spełnia łącznie następujące warunki:

nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna,

w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych,

złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych. (art.2 ust.3 ww. ustawy o świadczeniach przedemerytalnych).

Świadczenie przedemerytalne jest świadczeniem o charakterze wyjątkowym, przysługującym ubezpieczonym o długim stażu ubezpieczeniowym, którzy z przyczyn od siebie niezależnych, utracili źródło dochodu, a, ze względu na wiek, nie mogą jeszcze uzyskać prawa do emerytury. Jego funkcja ma charakter socjalny. Warunki do przyznania świadczenia przedemerytalnego powinny być interpretowane ściśle, a, dla uzyskania prawa do świadczenia, konieczne jest łączne spełnienie wszystkich warunków, wymienionych w ustawie. Oznacza to, że niezachowanie jednego z nich, niweczy, prawo do świadczenia przedemerytalnego.

W niniejszej sprawie wnioskodawca, nie spełnił przesłanki posiadania 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Odwołujący pouczony o obowiązku udowodnienia swoich twierdzeń nie sprostał temu obowiązkowi, co do ostatecznie spornych pomiędzy stronami okresów.

W odniesieniu do pierwszej, podnoszonej przez wnioskodawcę, kwestii braku uwzględnienia okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych, wskazać należy , że jakkolwiek okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych, uwzględniany jest jako okres składkowy , to jednak, w przypadku wnioskodawcy, podstawą przyznania wnioskowanego świadczenia przedemerytalnego, mógł być jedynie art. 2 ust. 1 pkt 4a ww. ustawy , a z jego treści wynika wprost , że wymagany okres 25 lat winien być spełniony, na dzień, w którym ustało prawo do świadczenia pielęgnacyjnego tj. 8 listopada 2020 r. Okoliczność zatem ,że wnioskodawca w późniejszym okresie pobierał zasiłek dla bezrobotnych, nie ma wpływu na ustalenie wymaganego stażu pracy.

W odniesieniu, zaś, do pozostałych spornych okresów, wskazać należy , że, w niniejszej sprawie, wnioskodawca nie przedstawił żadnych miarodajnych dowodów, które, w jakikolwiek sposób, pozwoliłyby zakwestionować ustalenia, poczynione przez organ rentowy. Podkreślić w tym miejscu należy , że sąd przy ustaleniu świadczeń emerytalno – rentowych, musi dysponować dowodami niebudzącymi wątpliwości i nie może opierać się na przypuszczeniach , czy też określonych założeniach. Pomimo, bowiem, braku ograniczeń dowodowych w postępowaniu sądowym, z zakresu ubezpieczeń społecznych, okoliczności faktycznych nie można ustalać w sposób hipotetyczny, oparty jedynie na domniemaniach. Zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno - rentowych wymaga dowodów niebudzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 31 sierpnia 2016 r., sygn.. akt III AUa 1723/15, wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 4 kwietnia 2012 r., sygn. III AUa 1091/11, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 20 czerwca 2007 r., sygn. III AUa 482/07, Apel.-W-wa 2008/1/154, OSA 2009/1/1).

W tym miejscu, wskazać należy , że w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. nr 237, poz.1412) określone zostały środki dowodowe, które powinny być dołączone do wniosku, stwierdzające okoliczności uzasadniające przyznanie tego świadczenia. W myśl §21-23 tego rozporządzenia powołanego rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia są pisemne zaświadczenia zakładów pracy, wydane na podstawie posiadanych dokumentów oraz legitymacje ubezpieczeniowe, a także inne dowody z przebiegu ubezpieczenia. Na podstawie zaś przedłożonej w niniejszej sprawie dokumentacji osobowej wnioskodawcy nie sposób podważyć ustaleń organu rentowego.

W odniesieniu do okresu od 11 września 1983 r. do 30 września 1984 r., wskazać należy , że jakkolwiek wnioskodawca wykonywał obowiązki pracownicze gospodarza domu , to jednak, zgromadzony w sprawie, materiał dowodowy, nie pozwala na przyjęcie ,,że pracował on wówczas w wymiarze czasu pracy wynoszącym co najmniej ½ etatu , a tylko wówczas możliwym byłoby uwzględnienie mu tego okresu (art.6 ust. 2 pkt 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS).

Podkreślić, w tym miejscu, również, należy , że przed 15 listopada 1991 r. tj. do dnia wejścia w życie ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, zasad ustalania emerytur i rent (Dz.U. 1991.104.450), nabycie prawa do świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego pracowników nie było uzależnione od opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, ale tylko od faktycznego wykonywania zatrudnienia co najmniej w połowie obowiązującego czasu pracy. W celu zatem zaliczenia okresu od 15 listopada 1991 r. do 30 listopada 1991 r. tj. zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Usług (...) w Ł. wnioskodawca winien był przedstawić stosowne zaświadczenie na druku ZUS Rp – 7.

W odniesieniu do okresu zatrudnienia wnioskodawcy w Spółdzielni Usługowo - (...) w Ł., wskazać należy , że jakkolwiek nie ulega wątpliwości , że wnioskodawca faktycznie rozpoczął tam pracę w dniu 15 października 1992 r. , to, jednak, brak jest miarodajnych podstaw do przyjęcia , że faktycznie pracował tam, do wskazanej w umowie o pracę daty 15 kwietnia 1993 r. Wskazać należy ,że moc dowodowa świadectw pracy jako dokumentu prywatnego, została określona w art. 245 k.p.c. Dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie, zawarte w dokumencie. Dokument prywatny korzysta, więc, z domniemania autentyczności oraz z domniemania, iż, zawarte w nim,, oświadczenie złożyła osoba, która go podpisała. Dokument prywatny podlega ocenie tak, jak wszystkie inne dowody. Zasadniczym elementem, jaki jest wymagany od dokumentu prywatnego, jest podpis osoby, która złożyła oświadczenie zawarte w treści dokumentu. Skoro, zatem, z treści świadectwa pracy, nie sposób ustalić, kto w imieniu Spółdzielni Usługowo - (...) w Ł. je wystawił , to brak było podstaw do uwzględnienia wnioskodawcy tego okresu.

Brak było, również, podstaw do uwzględniania wnioskodawcy okresu odbywania praktyk zawodowych, w czasie nauki w Technikum. Jako okres składkowy, może być, bowiem, przyjęty, jedynie okres zatrudnienia młodocianego , a nie okres nauki w technikum. Samo świadectwo ukończenia technikum, nie daje podstaw do przyjęcia, że ubezpieczony był wówczas pracownikiem , a nie uczniem. Uznać ,zatem należy, że, w technikum, wnioskodawca jako uczeń zdobywał wykształcenie na poziomie szkoły średniej i uczył się zawodu, co łączyło się z praktyką zawodową, przewidzianą w programie nauczania. Naturalnym było, że uczeń odbywał praktykę, w ramach której wykonywał określone czynności, jednak nie była to praca, w ramach pracowniczego zatrudnienia. W odniesieniu, zaś, do, podnoszonej przez wnioskodawcę, kwestii zatrudnienia Ochotniczym Hufcu Pracy, wskazać należy , że i na ten fakt , nie przedstawił on żadnego dowodu.

W tym miejscu, wskazać należy , że nie jest obowiązkiem sądu, zarządzenie dochodzeń, w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych, pozwalających na ich udowodnienie , ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Sąd nie może utracić przymiotu – obiektywnego arbitra, nie może być rzecznikiem interesu – żadnej ze stron postępowania. Obowiązek przedstawienia dowodów, spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów, mających dla rozstrzygnięcia sprawy, istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.) /por. wyrok Sądu Najwyższego z 17 grudnia 1996r., sygn. akt I CKU 45/96, opubl. OSNC z 1997r., z.6-7, poz.76; wyrok Sądu Najwyższego z 7 października 1998 r., sygn. II UKN 244/98, opubl. OSNAPiUS 1999, nr 20, poz. 662/. Nadto nie ulega wątpliwości ,że wnioskodawca przystępując do sporu winien był przedstawić wszystkie dowody na poparcie swoich twierdzeń , a nie zaś poszukiwać ich w trakcie niniejszego postępowania.

Dodać także należy, iż nawet gdyby wnioskodawcy zaliczyć do okresu ubezpieczeń wszelkie sporne i niezaliczone przez organ rentowy, okresy to nadal nie udowodniłby on wymaganych 25 lat.

W konsekwencji, wobec niespełnienia wszystkich przesłanek , brak jest podstaw do uwzględnienia odwołania i przyznania skarżącemu prawa do świadczenia przedemerytalnego , o czym Sąd Okręgowy na postawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcy przez pełnomocnika z urzędu Sąd, uwzględniając nakład pracy pełnomocnika z urzędu , orzekł na podstawie § 15 ust. 2 w zw. z § 4 ust. 2 i 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu w podwójnej wysokości (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 68) podwyższając należne koszty o podatek VAT (pkt 2 sentencji wyroku) oraz nakazał wypłacić powyższą kwotę z funduszu Skarbu Państwa kasy Sądu Okręgowego w Łodzi (pkt 3 sentencji wyroku).

S.B.