Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29 listopada 2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. w Z. dokonał rozliczenia renty z tytułu niezdolności do pracy W. B. w związku z przychodem osiągniętym w poszczególnych miesiącach 2020 r. tj. w okresie od stycznia do grudnia i uznał, że wnioskodawca jest zobowiązany do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia, w kwocie 30 269,19 zł.

Organ wskazał, że przychód osiągnięty przez wnioskodawcę:

- w styczniu 2020 r. wyniósł 10 836,20 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 303,26 zł;

- w lutym 2020 r. wyniósł 10 836,20 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 303,26 zł;

- w marcu 2020 r. wyniósł 10 836,20 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 390,63 zł;

- w kwietniu 2020 r. wyniósł 10 836,20 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 3 590,63 zł;

- w maju 2020 r. wyniósł 10 402,62 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 390,63 zł;

- w czerwcu 2020 r. wyniósł 10 092,92 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 390,63 zł;

- w lipcu 2020 r. wyniósł 10 402,62 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 390,63 zł;

- w sierpniu 2020 r. wyniósł 10 895,00 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 494,18 zł;

- we wrześniu 2020 r. wyniósł 10 132,12 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 494,18 zł;

- w październiku 2020 r. wyniósł 10 895,00 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 494,18 zł;

- w listopadzie 2020 r. wyniósł 9 687,11 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 510,78 zł;

- w grudniu 2020 r. wyniósł 12 095,00 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 516,20 zł.

Łącznie kwota osiągniętego przychodu wyniosła więc 127 947,19 zł. czyli kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. kwota nienależnie pobranych świadczeń wyniosła 30 269,19 zł.

W ocenie organu przychód osiągnięty w poszczególnych miesiącach uzasadniał zawieszenie lub zmniejszenie świadczenia albo wypłatę tego świadczenia w pełnej wysokości. Po dokonaniu miesięcznego rozliczenia Zakład ustalił, że przychód osiągnięty w poszczególnych miesiącach rozliczanego okresu uzasadniał zawieszenie świadczenia – łącznie o 30 269,19 zł. Świadczenie w poszczególnych miesiącach rozlicznego kresu było wypłacone w pełnej wysokości. Wobec powyższego Zakład ustalił, że W. B. jest zobowiązany do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń.

[decyzja z dnia 29 listopada 2022 r. w aktach ZUS]

Decyzją z dnia 6 grudnia 2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. w Z. dokonał rozliczenia renty z tytułu niezdolności do pracy W. B. w związku z przychodem osiągniętym w poszczególnych miesiącach 2019 r. tj. w okresie od stycznia do grudnia i uznał, że wnioskodawca jest zobowiązany do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia, w kwocie 22 599,88 zł.

Organ wskazał, że przychód osiągnięty przez wnioskodawcę:

- w styczniu 2019 r. wyniósł 11 771,52 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 239,22 zł;

- w lutym 2019 r. wyniósł 10 946,43 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 239,22 zł;

- w marcu 2019 r. wyniósł 9 966,02 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 303,26 zł;

- w kwietniu 2019 r. wyniósł 11 912,50 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 203,26 zł;

- w maju 2019 r. wyniósł 15 345,86 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 3 403,26 zł;

- w czerwcu 2019 r. wyniósł 11 912,50 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 303,26 zł;

- w lipcu 2019 r. wyniósł 4 996,00 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 449,31 zł;

- w sierpniu 2019 r. wyniósł 5 379,00 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 449,31 zł;

- we wrześniu 2019 r. wyniósł 13 055,92 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 303,26 zł;

- w październiku 2019 r. wyniósł 13 558,36 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 303,26 zł;

- w listopadzie 2019 r. wyniósł 2 678,03 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 0 zł;

- w grudniu 2019 r. wyniósł 10 237,21 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 303,26 zł.

Łącznie kwota osiągniętego przychodu wyniosła więc 121 760,25 zł czyli kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. kwota nienależnie pobranych świadczeń wyniosła 22 599,88 zł.

W ocenie organu przychód osiągnięty w poszczególnych miesiącach uzasadniał zawieszenie lub zmniejszenie świadczenia albo wypłatę tego świadczenia w pełnej wysokości. Po dokonaniu miesięcznego rozliczenia Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustalił, że przychód osiągnięty w poszczególnych miesiącach rozliczanego okresu uzasadniał zawieszenie świadczenia – łącznie o 22 599,88 zł. Świadczenie w poszczególnych miesiącach rozlicznego kresu było wypłacone w pełnej wysokości. Wobec powyższego Zakład ustalił, że W. B. jest zobowiązany do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń.

[decyzja z dnia 6 grudnia 2022 r. w aktach ZUS]

Odwołania od powyższych decyzji wniósł w dniu 24 stycznia 2023 roku W. B., wskazując, że decyzje te są błędne ponieważ w spornym okresie nie pobierał renty. Świadczenie to zostało mu wypłacone znacznie później w związku z wyrokiem sądu.

[odwołanie k. 3 akt VIII U 315/23 i pismo k.16, odwołanie k. 3 akt VIII U 316/23]

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o oddalenie odwołań od ww. decyzji i ich łączne rozpoznanie, podtrzymując stanowisko zawarte w uzasadnieniach decyzji. Dodatkowo podkreślił, że rozliczenie nienależnie pobranych świadczeń Zakład może rozciągnąć maksymalnie do trzech lat poprzedzających rok, w którym wydana została decyzja rozliczająca rentę. Organ wskazał także, że mimo pouczeń ze strony Zakładu wynikających z kolejnych decyzji na okoliczność zasad rządzących zawieszalnością świadczeń emerytalno-rentowych, Pan W. B. nie zastosował się do tych pouczeń i nie powiadomił organy rentowego w określonym czasie o osiąganych przychodach za 2019 i 2020 roku, wobec czego uznano, że pobrał nienależne świadczenie rentowe za 2019 i za 2020 rok, wobec czego uznano, że pobrał nienależnie świadczenie rentowe za rok 2019 i 2020 i jest zobowiązany do ich zwrotu.

[odpowiedź na odwołanie k. 4-5 akt VIII U 315/23]

Zarządzeniem z 24 lutego 2023 roku sprawy dotyczące odwołania od decyzji z 29 listopada 2022 roku oraz z 6 grudnia 2022 roku zostały połączone do wspólnego rozpoznania pod sygnaturą VIII U 315/23.

[zarządzenie z dnia 24 lutego 2023 roku w aktach sprawy VIII U 316/23]

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 16 września 2016 roku wnioskodawca złożył wniosek o przyznanie mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. We wniosku zaznaczył, iż nie zamierza osiągać przychodu powodującego zawieszenie lub zmniejszenie renty.

[wniosek k.2-4 akt rentowych]

Na mocy decyzji z 17 I 2017 roku wnioskodawcy przyznano prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy od 1 września 2016 roku do 31 października 2018 roku. W punktach VI i VII pouczenia do decyzji wskazano okoliczności w których prawo do renty ulega zawieszeniu lub zmniejszeniu, w tym wskazano, że dotyczy to też zatrudnienia, służby, innej pracy zarobkowej albo prowadzenia pozarolniczej działalności w tym za granicą natomiast w punkcie III wskazano na okoliczności i obowiązek zwrotu świadczeń nienależnie pobranych.

[decyzja z 17 I 2017 roku k.36 akt rentowych]

Wysokość renty była kilkukrotnie przeliczana. W każdej decyzji znajdowało się pouczenie o okolicznościach, w których prawo do renty ulega zawieszeniu lub zmniejszeniu oraz o zasadach zwrotu nienależnie pobranych świadczeń.

[decyzje w aktach rentowych, okoliczność niesporna]

W dniu4 października 2018 roku wnioskodawca złożył wniosek o ponowne przyznanie mu prawa do renty.

[wniosek k.335 akt rentowych]

Decyzją z dnia 19 lutego 2019 roku organ rentowy odmówił odwołującemu prawa do renty.

[decyzja k.345 akt rentowych]

Ubezpieczony odwołał się od powyższej decyzji do Sądu Okręgowego, który wyrokiem z 11 marca 2020 roku, w sprawie VIII U 579/19, zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał odwołującemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 listopada 2018 roku do dnia 31 października 2021 roku.

[wyrok k.371 akt rentowych]

Na skutek uprawomocnienia się powyższego wyroku organ rentowy decyzją z 10 lipca 2020 roku przyznał prawo do renty za okres od 1 listopada 2018 roku do 31 października 2021 roku oraz naliczył i wypłacił wyrównanie za okres od 1 listopada 2018 roku do 30 czerwca 2020 roku w kwocie 48.437,04 zł, w tym jednorazowe świadczenie pieniężne za 2019 rok w kwocie 1.100,- zł oraz za 2020 rok w wysokości 1.200,- zł. W punktach VI i VII pouczenia do decyzji wskazano okoliczności w których prawo do renty ulega zawieszeniu lub zmniejszeniu, w tym wskazano, że dotyczy to też zatrudnienia, służby, innej pracy zarobkowej albo prowadzenia pozarolniczej działalności w tym za granicą natomiast w punkcie III wskazano na okoliczności i obowiązek zwrotu świadczeń nienależnie pobranych.

decyzja o ponownym ustaleniu renty z 10 lipca 2020 roku 382-383v akt rentowych]

Wyrównanie renty, zgodnie z ww wyrokiem, za okres od 1 listopada 2018 roku do 30 czerwca 2020 roku, odwołującemu wypłacono w lipcu 2020 roku.

[okoliczność niesporna]

Wnioskodawca był zatrudniony w R. (...)w Ł. od dnia 12 listopada 2019 roku do dnia 30 kwietnia 2021 roku w wymiarze pełnego etatu na stanowisku starszy asystent. Jednocześnie w spornym okresie prowadził działalność gospodarczą.

[zaświadczenie o zatrudnieniu k. 8 akt VIII U 315/23, e-protokół rozprawy z 12 września 2023 roku – 00:02:10 akta VIII U 315/23]

Przychód W. B. z tytułu ww. stosunku pracy za okres od grudnia 2019 roku do grudnia 2020 roku wniósł:

- za grudzień 2019 roku – 7 700 zł;

- za styczeń 2020 r. – 7 700 zł;

- za luty 2020 r. – 7 700 zł;

- za marzec 2020 r. – 7 700 zł;

- za kwiecień 2020 r. – 6 869,75 zł oraz 396,67 zł z tytułu dodatku stażowego i naukowego za czas choroby bez składki na ubezpieczenie społeczne;

- za maj 2020 r. – 6 276,72 zł oraz 680 zł z tytułu dodatku stażowego i naukowego za czas choroby bez składki na ubezpieczenie społeczne;

- za czerwiec – 6 869,75 zł oraz 396,67 zł z tytułu dodatku stażowego i naukowego za czas choroby bez składki na ubezpieczenie społeczne;

- za lipiec 2020 r. – 7 758 zł;

- za sierpień 2020 r. – 6 312 zł oraz 683,92 zł z tytułu dodatku stażowego i naukowego za czas choroby bez składki na ubezpieczenie społeczne;

- za wrzesień 2020 r. – 7 758,80 zł;

- za październik 2020 r. – 5 468,03 zł oraz 1 082,88 zł z tytułu dodatku stażowego i naukowego za czas choroby bez składki na ubezpieczenie społeczne;

- za listopad 2020 r. – 8 958,80 zł;

- za grudzień 2020 r. – 7 758,80 zł.

[zaświadczenie o zatrudnieniu z 14 października 2022 r. k. 8 akt VIII U 315/23]

Przychód uzyskany przez W. B. z tytułu stosunku pracy oraz prowadzonej działalności gospodarczej od stycznia do października 2019 roku, w grudniu 2019 roku, a także od stycznia do grudnia 2020 roku ma wpływ na zmniejszenie lub zawieszenie wysokości świadczenia.

- w styczniu 2019 r. przychód wyniósł 11 771,52 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 239,22 zł;

- w lutego 2019 r. przychód wyniósł 10 946,43 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 239,22 zł;

- w marcu 2019 r. przychód wyniósł 9 966,02 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 303,26 zł;

- w kwietniu 2019 r. przychód wyniósł 11 912,50 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 203,26 zł;

- w maju 2019 r. przychód wyniósł 15 345,86 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 3 403,26 zł;

- w czerwcu 2019 r. przychód wyniósł 11 912,50 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 303,26 zł;

- w lipcu 2019 r. przychód wyniósł 4 996,00 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 449,31 zł;

- w sierpniu 2019 r. przychód wyniósł 5 379,00 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 449,31 zł;

- we wrześniu 2019 r. przychód wyniósł 13 055,92 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 303,26 zł;

- w październiku 2019 r. przychód wyniósł 13 558,36 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 303,26 zł;

- w listopadzie 2019 r. przychód wyniósł 2 678,03 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 0 zł;

- w grudniu 2019 r. przychód wyniósł 10 237,21 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 303,26 zł.

Łącznie kwota osiągniętego w 2019 roku przychodu wyniosła więc 121 760,25 zł kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone – kwota nienależnie pobranych świadczeń wyniosła 22 599,88 zł.

- w styczniu 2020 r. wyniósł 10 836,20 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 303,26 zł;

- w lutego 2020 r. wyniósł 10 836,20 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 303,26 zł;

- w marcu 2020 r. wyniósł 10 836,20 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 390,63 zł;

- w kwietniu 2020 r. wyniósł 10 836,20 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 3 590,63 zł;

- w maju 2020 r. wyniósł 10 402,62 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 390,63 zł;

- w czerwcu 2020 r. wyniósł 10 092,92 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 390,63 zł;

- w lipcu 2020 r. wyniósł 10 402,62 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 390,63 zł;

- w sierpniu 2020 r. wyniósł 10 895,00 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 494,18 zł;

- we wrześniu 2020 r. wyniósł 10 132,12 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 494,18 zł;

- w październiku 2020 r. wyniósł 10 895,00 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 494,18 zł;

- w listopadzie 2020 r. wyniósł 9 687,11 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 510,78 zł;

- w grudniu 2020 r. wyniósł 12 095,00 zł w związku z tym kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone tj. jednocześnie kwota nienależnie pobranych świadczeń wynosi 2 516,20 zł.

Łącznie kwota osiągniętego w 2020 roku przychodu wyniosła więc 127 947,19 zł kwota o jaką świadczenie winno być zmniejszone – kwota nienależnie pobranych świadczeń wyniosła 30 269,19 zł.

[okoliczności niesporne]

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył co następuje:

Odwołanie nie jest zasadne i podlega oddaleniu.

Zaskarżona decyzja odpowiada prawu i znajduje podstawę w przepisach ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 504)

Zgodnie z treścią przepisu art. 104 powyższej ustawy:

1. Prawo do emerytury lub renty ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają zmniejszeniu, na zasadach określonych w ust. 3-8 oraz w art. 105, w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o której mowa w ust. 2 oraz z tytułu służby wymienionej w art. 6 ust. pkt 4 i 6 ustawy emerytalnej. Dla emerytów i rencistów prowadzących pozarolniczą działalność za przychód, o którym mowa w ust. 1, przyjmuje się przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych.

2. Za działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o której mowa w ust. 1, uważa się zatrudnienie, służbę lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie pozarolniczej działalności, z uwzględnieniem ust. 3.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się również do emerytów i rencistów osiągających przychód z tytułu działalności wykonywanej za granicą.

4. Przepisy ust. 1, 1a i 2 stosuje się również do osób wyłączonych z obowiązku ubezpieczenia społecznego z tytułu ustalenia prawa do emerytury i renty lub wykonujących działalność niepodlegającą obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu z uwagi na podleganie temu obowiązkowi z innego tytułu.

5. Przepisów ust. 1-4 nie stosuje się do honorariów z tytułu działalności twórczej i artystycznej.

6. Za przychód, o którym mowa w ust. 1, uważa się również kwoty pobranych zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego oraz wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, wypłacanego na podstawie przepisów Kodeksu pracy, i kwoty świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego, zasiłku wyrównawczego i dodatku wyrównawczego.

7. Prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba, ulega zawieszeniu w razie osiągania przychodu w kwocie wyższej niż 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

8. W razie osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, nie wyżej jednak niż 130% tej kwoty, świadczenie ulega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia, nie większą jednak niż kwota maksymalnego zmniejszenia obowiązująca w dniu 31 grudnia 1998 r. w wysokości:

1) 24% kwoty bazowej obowiązującej przy ostatniej waloryzacji w 1998 r. - dla emerytury lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy;

2) 18% kwoty bazowej, o której mowa w pkt 1 - dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy;

3) 20,4% kwoty bazowej, o której mowa w pkt 1 - dla renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba.

9. Kwoty maksymalnych zmniejszeń, o których mowa w ust. 8, podlegają podwyższeniu, przy zastosowaniu wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w kolejnych terminach waloryzacji.

10. Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ogłasza w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski":

1) w terminie do 14 dnia roboczego drugiego miesiąca każdego kwartału kalendarzowego - kwoty przychodu, o których mowa w ust. 7 i 8, z zaokrągleniem w górę do pełnych 10 groszy;

2) w terminie do 14 roboczego dnia listopada - kwoty graniczne przychodu dla mijającego roku kalendarzowego.

Zgodnie z komunikatem Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w sprawie kwot przychodu odpowiadających 70% i 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za III kwartał 2018 r. stosowanych przy zmniejszaniu albo zawieszaniu emerytur i rent z dnia 19 listopada 2018 r. (Monitor Polski z 2018 r. poz. 1152) na podstawie art. 104 ust. 10 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 53, 252, 568 i 1222) ogłasza się, że od dnia 1 grudnia 2018r. kwota przychodu odpowiadająca:

1) 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za III kwartał 2018 r. wynosi 3.206,20 zł;

2) 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za III kwartał 2018 r. wynosi 5.954,30 zł.

W oparciu o komunikat Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w sprawie kwot przychodu odpowiadających 70% i 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za IV kwartał 2018 r. stosowanych przy zmniejszaniu albo zawieszaniu emerytur i rent z dnia 18 lutego 2019 r. (Monitor Polski z 2019 r. poz. 200) na podstawie art. 104 ust. 10 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 53, 252, 568 i 1222) ogłasza się, że od dnia 1 marca 2019r. kwota przychodu odpowiadająca:

1) 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za IV kwartał 2018 r. wynosi 3404,70 zł;

2) 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za IV kwartał 2018 r. wynosi 6322,22zł.

W myśl komunikatu Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w sprawie kwot przychodu odpowiadających 70% i 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za I kwartał 2019 r. stosowanych przy zmniejszaniu albo zawieszaniu emerytur i rent z dnia 21 maja 2019 r. (Monitor Polski z 2019 r. poz. 450) na podstawie art. 104 ust. 10 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 53, 252, 568 i 1222) ogłasza się, że od dnia 1 czerwca 2019r. kwota przychodu odpowiadająca:

1) 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za I kwartał 2019 r. wynosi 3465,70 zł;

2) 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za I kwartał 2019 r. wynosi 6436,30 zł.

Na mocy komunikat Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w sprawie kwot przychodu odpowiadających 70% i 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za II kwartał 2019 r. stosowanych przy zmniejszaniu albo zawieszaniu emerytur i rent z dnia 14 sierpnia 2019 r. (Monitor Polski z 2019 r. poz. 760) na podstawie art. 104 ust. 10 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 53, 252, 568 i 1222) ogłasza się, że od dnia 1 września 2019r. kwota przychodu odpowiadająca:

1) 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za II kwartał 2019 r. wynosi 3387,50 zł;

2) 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za II kwartał 2019 r. wynosi 6291,10 zł.

Zgodnie z komunikatem Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w sprawie kwot przychodu odpowiadających 70% i 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za III kwartał 2019 r. stosowanych przy zmniejszaniu albo zawieszaniu emerytur i rent z dnia 18 listopada 2019 r. (Monitor Polski z 2019 r. poz. 1128) na podstawie art. 104 ust. 10 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 53, 252, 568 i 1222) ogłasza się, że od dnia 1 grudnia 2019r. kwota przychodu odpowiadająca:

1) 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za III kwartał 2019 r. wynosi 3452,20 zł;

2) 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za III kwartał 2019 r. wynosi 6411,10 zł.

W oparciu o komunikat Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w sprawie kwot przychodu odpowiadających 70% i 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za IV kwartał 2019 r. stosowanych przy zmniejszaniu albo zawieszaniu emerytur i rent z dnia 14 lutego 2020 r. (Monitor Polski z 2020 r. poz. 192) na podstawie art. 104 ust. 10 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 53, 252, 568 i 1222) ogłasza się, że od dnia 1 marca 2019r. kwota przychodu odpowiadająca:

1) 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za IV kwartał 2019 r. wynosi 3639,10 zł;

2) 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za IV kwartał 2019 r. wynosi 6758,20 zł.

Na mocy komunikatu Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w sprawie kwot przychodu odpowiadających 70% i 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za I kwartał 2020 r. stosowanych przy zmniejszaniu albo zawieszaniu emerytur i rent z dnia 15 maja 2020 r. (Monitor Polski z 2020 r. poz. 421) na podstawie art. 104 ust. 10 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 53, 252, 568 i 1222) ogłasza się, że od dnia 1 czerwca 2020 r. kwota przychodu odpowiadająca:

1) 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za I kwartał 2020 r. wynosi 3732,10 zł;

2) 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za I kwartał 2020 r. wynosi 6931,00 zł.

W myśl komunikatu Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w sprawie kwot przychodu odpowiadających 70% i 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za II kwartał 2020 r. stosowanych przy zmniejszaniu albo zawieszaniu emerytur i rent z dnia 13 sierpnia 2020 r. (Monitor Polski z 2020 r. poz. 748) na podstawie art. 104 ust. 10 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 53, 252, 568 i 1222) ogłasza się, że od dnia 1 września 2020 r. kwota przychodu odpowiadająca:

1) 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za II kwartał 2020 r. wynosi 3517,20 zł;

2) 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za II kwartał 2020 r. wynosi 6531,90 zł.

Zgodnie z komunikatem Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w sprawie kwot przychodu odpowiadających 70% i 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za III kwartał 2020 r. stosowanych przy zmniejszaniu albo zawieszaniu emerytur i rent z dnia 17 listopada 2020 r. (Monitor Polski z 2020 r. poz. 1055) na podstawie art. 104 ust. 10 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 53, 252, 568 i 1222) ogłasza się, że od dnia 1 grudnia 2020 r. kwota przychodu odpowiadająca:

1) 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za III kwartał 2020 r. wynosi 3618,30zł;

2) 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za III kwartał 2020 r. wynosi 6719,70 zł.

Zwrot nienależnie pobranych świadczeń i rozumienie pojęcia „świadczenie nienależne” reguluje art. 138 ustawy emerytalnej. Stanowi on, że osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu. (art. 13 ust. 1 ustawy emerytalnej).

Za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ust. 1 powyższego przepisu uważa się:

1) świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania;

2) świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenia.

Za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ust. 1 uważa się również świadczenia wypłacone z przyczyn niezależnych od organu rentowego osobie innej niż wskazana w decyzji tego organu. Nie można żądać zwrotu kwot nienależnie pobranych świadczeń za okres dłuższy niż 12 miesięcy, jeżeli osoba pobierająca świadczenia zawiadomiła organ rentowy o zajściu okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, a mimo to świadczenia były jej nadal wypłacane, w pozostałych zaś wypadkach - za okres dłuższy niż 3 lata, z zastrzeżeniem ust. 5. Kwoty nienależnie pobranych świadczeń w związku z osiągnięciem przychodów, o których mowa w art. 104 ust. 1, podlegają zwrotowi za okres nie dłuższy niż 1 rok kalendarzowy poprzedzający rok, w którym wydano decyzję o rozliczeniu świadczenia, jeżeli osoba pobierająca to świadczenie powiadomiła organ rentowy o osiągnięciu przychodu, w pozostałych zaś przypadkach - za okres nie dłuższy niż 3 lata kalendarzowe poprzedzające rok wydania tej decyzji. Organ rentowy może odstąpić od żądania zwrotu kwot nienależnie pobranych świadczeń w całości lub w części, zmniejszyć wysokość potrąceń, ustaloną zgodnie z art. 140 ust. 4 pkt 1, lub zawiesić dokonywanie tych potrąceń na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy, jeżeli zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności.

W ocenie Sądu w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie ulega wątpliwości, że w okresie stycznia do października 2019 roku, w grudniu 2019 roku oraz w okresie od stycznia do grudnia 2020 roku w przypadku wnioskodawcy powstała nadpłata świadczenia rentowego dla wnioskodawcy z uwagi na dochody osiągane z tytułu zatrudnienia oraz prowadzonej działalności gospodarczej. Przychody osiągane w miesiącach od stycznia do czerwca, we wrześniu, październiku i grudniu 2019 roku, a także miesiącach od stycznia do grudnia 2020 roku przekraczały 130 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w kwotach wynikających ze wskazanych wyżej stosownych dla poszczególnych miesięcy Komunikatów Prezesa ZUS.

Z kolei przychody osiągane w lipcu i sierpniu 2019 roku przekraczały 70 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w kwotach wynikających ze wskazanych wyżej stosownych dla poszczególnych miesięcy Komunikatów Prezesa ZUS, co uzasadniało zmniejszenia świadczenia o stosowną kwotę przekroczenia.

Odnosząc powyższe przepisy do stanu faktycznego ocenianego w niniejszej sprawie wskazać należy, iż faktycznie wnioskodawca nie pobierał renty równolegle z otrzymywanym wynagrodzeniem i prowadzoną działalnością gospodarczą. Świadczenia te zostały mu wypłacone z wyrównaniem za sporny okres dopiero w lipcu 2020 roku, na skutek wykonania prawomocnego wyroku. Nie zmienia to jednak prawidłowości spornych decyzji. Cytowane przepisy nakazują bowiem zawieszenie lub zmniejszenie wysokości wypłacanych świadczeń w przypadku przekroczenia kwot granicznych. Wyrównane świadczenia wypłacone zostały zatem w sytuacji powodującej zmniejszenie lub zawieszenie prawa do wypłaty renty. Innymi słowy gdyby renta była wypłacana na bieżąco podlegałaby zawieszeniu lub zmniejszeniu. Wnioskodawca pouczony był o okolicznościach powodujących takie działania. Dodatkowo składając pierwotny wniosek o rentę wskazał, iż nie zamierza osiągać przychodu powodującego zawieszenie lub zmniejszenie renty.

W ocenie sądu konieczne jest przyjęcie rozliczenia nie na datę wypłaty wyrównania ale na okresy, za które świadczenia rentowe przysługiwały. Wynika to zarówno z wykładni teleologicznej jak również z zasady równego traktowania obywateli. W przypadku innej wykładni tego przepisu wnioskodawca znalazłby się w uprzywilejowanej sytuacji w stosunku do osób, które otrzymywały świadczenia rentowe na bieżąco a jednocześnie uzyskiwały inne przychody powodujące zmniejszenie lub zawieszenie renty.

Podobne stanowisko zajął Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 23 lutego 2022 r., w sprawie III AUa 568/21. Wyrok ten odnosi się, co prawda, do renty socjalnej jednak wyrażona w nim zasada rozliczenia przychodów poprzez przypisywanie ich do okresu, którego dotyczą znajduje zastosowanie w niniejszej sprawie.

Jedynym powodem, dla którego odwołujący nie musiałby zwracać pobranych świadczeń byłby brak pouczenia lub wadliwe pouczenie.

Podkreślić należy, iż obowiązujące przepisy pozwalają na żądanie zwrotu nienależnie pobranych świadczeń nawet w sytuacji gdy organ błędnie je wypłacał chociaż uprawniona osoba zgłosiła, iż zachodzą przesłanki powodujące utratę prawa do tych świadczeń.

W związku z powyższym w ocenie Sądu nadpłacone kwoty są świadczeniem nienależnym w rozumieniu przepisów ustawy a wnioskodawca jest obowiązany do ich zwrotu. Zostały one bowiem wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń a wnioskodawca był pouczony o braku prawa do ich pobierania. Podkreślenia wymaga, iż pouczenie zawarte w decyzji rentowej są pouczeniami standardowo zamieszczanymi w tego typu decyzjach i zdecydowana większość osób pobierających świadczenia nie ma żadnych trudności w ich zrozumieniu.

Nie ulega wątpliwości, że na wnioskodawcy ciążył obowiązek zapoznania się z decyzją i zawartymi w niej pouczeniami. Podnieść należy, iż zgodnie z treścią art. 127 ust. 1 ustawy emerytalnej emeryt lub rencista jest zobowiązany zawiadomić organ rentowy o podjęciu działalności, o której mowa w art. 104 ust. 1-4, i o wysokości osiąganego z tego tytułu przychodu, a po upływie roku kalendarzowego – o wysokości tego przychodu uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym. Odwołujący z tego obowiązku – o którym został odpowiednio pouczony – jednakże się nie wywiązał.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., odwołanie podlegało oddaleniu.