Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją numer (...) z dnia 31 grudnia 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. orzekł, że przenosi odpowiedzialność na K. C. (1) jako byłego członka zarządu za zobowiązania płatnika (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. nr KRS (...) z tytułu nie opłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne praz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wraz z odsetkami za zwłokę w łącznej kwocie 2.485.115,85 zł, w tym:

1)  na ubezpieczenie społeczne:

1.296.588,50 zł – z tytułu nie opłaconych składek za okres od stycznia 2013 do listopada 2015 roku;

497.717,00 zł – z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 31 grudnia 2018 roku;

61.996,01 zł – z tytułu kosztów egzekucyjnych;

2) na ubezpieczenie zdrowotne:

308.805,92 zł – z tytułu nie opłaconych składek za okres od stycznia 2013 do listopada 2015 roku;

114.191,00 zł – z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 31 grudnia 2018 roku;

17.121,14 zł – z tytułu kosztów egzekucyjnych;

3) na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych;

128.849,71 zł – z tytułu nie opłaconych składek za okres od 01/2013 do 11/2015 roku;

52.134,00 zł – z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 31 grudnia 2018 roku;

7.667,70 zł – z tytułu kosztów egzekucyjnych.

[decyzja – k. 153-156 załączonych do sprawy akt organu rentowego]

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł K. C. (1) wnosząc o jej zmianę przez stwierdzenie braku podstaw do przeniesienia na niego odpowiedzialności za zobowiązania z tytułu składek płatnika (...) Sp. z o.o., ewentualnie o uchylenie zaskarżonej decyzji i umorzenie postępowania. W uzasadnieniu m.in. wskazano, że w ocenie wnioskodawcy nie ponosi on odpowiedzialności za zobowiązania spółki (...) Sp. z o.o., gdyż od 11 stycznia 2016 roku nie jest on już członkiem zarządu spółki, spółka posiada majątek, z którego może być prowadzona egzekucja, a niezłożenie przez odwołującego wniosku o ogłoszenie upadłości nie nastąpiło z jego winy, a wyniku zaniedbań sądu upadłościowego, który miał dokonać zwrotu wniosku w sposób nieprawidłowy. Niezłożenie wniosku o upadłość nie wynikało więc – w ocenie odwołującego z jego winy. Odwołujący wskazał także na szereg uchybień proceduralnych, których, zdaniem odwołującego miał się dopuścić organ ZUS przy wydawaniu opinii.

Odwołujący podniósł również, że od 31 marca 2016 r., spółka nie miała organu uprawnionego do reprezentacji, gdyż jedyny wówczas członek zarządu spółki (...) Sp. z o.o. – J. C. został pozbawiony możliwości prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub w ramach spółki cywilnej oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, członka komisji rewizyjnej, reprezentanta lub pełnomocnika osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie tej działalności, spółki handlowej, przedsiębiorstwa państwowego, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszenia. Według odwołującego, skutkowało to nieważnością decyzji administracyjnych wydawanych w stosunku do spółki.

Odwołujący wskazał również, że rachunek zysków i strat sporządzony za okres od 1 stycznia 2013 roku do 31 grudnia 2013 roku wykazywał zysk netto w kwocie 148.619,19 zł. Natomiast rachunek zysków i strat za okres od 1 stycznia 2014 roku do 31 grudnia 2014 roku wykazywał zysk netto w kwocie 140.064,12 złotych. Według odwołującego nie istniały więc powody do wystąpienia z wnioskiem o ogłoszenie upadłości. Odwołujący podniósł także, iż spółce przysługują wierzytelności w łącznej wysokości 930.000 zł. W ocenie odwołującego zatem, spółka posiada majątek, z którego może być prowadzona egzekucja, a próba dochodzenia należności od niego, a nie od spółki stanowi naruszenie art. 116 o.p.

Odwołujący podniósł także zarzut przedawnienia należności za 2013 roku, gdyż decyzja została mu doręczona 21 stycznia 2019 roku.

[odwołanie – k. 3-12]

W odpowiedzi na odwołanie, organ ZUS wniósł o oddalenie odwołania jako bezzasadnego oraz utrzymanie w mocy zaskarżonej decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a także o zasądzenie od odwołującego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych prawem według wartości przedmiotu sporu.

W uzasadnieniu organ ZUS poniósł, że postępowanie egzekucyjne wobec spółki okazało się bezskuteczne. Egzekucja był prowadzona z rachunków bankowych spółki przez Dyrektora oddziału ZUS w S.. Przedmiotem zajęcia były rachunki bankowe w: (...) S.A., (...) Bank S.A., Bank (...) S.A., (...) S.A oraz (...) S.A. Organ we wrześniu 2014 roku skierował także dalsze tytuły wykonawcze do Naczelnika I (...) Urzędu Skarbowego w S. w związku ze zbiegiem egzekucji do rachunku bankowego w (...) S.A. Postanowieniem, z dnia 21 grudnia 2017 roku Naczelnik umorzył postępowanie egzekucyjne względem tego rachunku bowiem został on rozwiązany. Ponadto egzekucje co do rachunków bankowych prowadził także Komornik Sądowy D. B., który postanowieniem z dnia 1 sierpnia 2017 roku umorzył egzekucję z uwagi na brak środków. Dalej egzekucja była prowadzona ponownie przez Naczelnika I (...) Urzędu Skarbowego w S., który 21 grudnia 2017 roku zwrócił tytuły wykonawcze przedstawiając stanowisko co do bezskuteczności prowadzonych egzekucji. W toku postępowań egzekucyjnych ustalono, że spółka nie posiada nieruchomości, jak i ruchomości, z których skuteczne byłoby prowadzenie egzekucji. Jedyny składnik majątkowy – samochód O. (...), 2009 rok, nie został odnaleziony. Z dniem 13 stycznia 2017 roku adres spółki został wykreślony z KRS. Odwołujący podniósł ponadto, że w 2015 roku, na wniosek ZUS, Oddział w S., spółka (...) (reprezentowana przez K. C. (1)) złożyła w Sądzie Rejonowym w Sosnowcu (do sprawy sygn. akt I Co 1180/15/Km) wykaz majątku, z którego wynikało, że spółka nie posiada: nieruchomości, środków na rachunkach bankowych, lokat oszczędnościowych lub lokat bankowych, żadnych wierzytelności, a posiada ruchomości stanowiące środki trwałe (zgodnie z dołączonym wykazem – karta 1-13 akt ZUS).

Organ podniósł także, że wbrew twierdzeniom odwołującego, nie wskazał on majątku spółki, z którego możliwe byłoby zaspokojenie należności ZUS. W toku egzekucji organy nie ustaliły istnienia jakichkolwiek wierzytelności przysługujących spółce. Organ podkreślił, że aby mienie spółki wskazywane przez członka zarządu spełniało wymogi z art. 116 § 1 pkt 2 o.p. i w konsekwencji uwalniało tego członka zarządu od odpowiedzialności za ległości podatkowe spółki, to musi być to mienie konkretne i rzeczywiście istniejące, a nadto umożliwiające przeprowadzenie egzekucji zaległości podatkowych w znacznej części. Organ wskazuje, że K. C. (1) w odwołaniu oraz poprzedzającym je piśmie z dnia 17 rudnia 2018 r. wskazuje jedynie nazwy podmiotów, od których mają rzekomo pochodzić wierzytelności, lecz nie precyzuje jakich kwot dotyczą oraz czy są wymagalne.

Organ odniósł się także do podniesionego przez odwołującego zarzutu przedawnienia, wskazując, że zaskarżona decyzja została wydana w terminie przewidzianym przez art. 118 § 1 o.p. w zw. z art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Organ wskazuje, że stosownie do wskazanego przepisu, nie można wydać decyzji o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej, jeżeli od końca roku kalendarzowego, w którym powstałą zaległość podatkowa upłynęło 5 lat. Zdaniem organu, ustawa stanowi więc o wydaniu decyzji, a nie jej doręczeniu.

[odpowiedź na odwołanie k. 460-462v.]

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością została zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym 23 listopada 2009 roku. Przedmiotem działalności spółki jest m.in. produkcja wyrobów ogniotrwałych czy produkcja ceramicznych kafli i płytek. W spółce 50% udziałów (750 udziałów o łącznej wartości 750.000 zł) należało do (...) S.A., a drugie 50% udziałów do (...) (również 750 udziałów o łącznej wartości 750.00 zł). W okresie od 1 marca 2010 roku do 26 listopada 2012 roku K. C. (1) pełnił funkcję wiceprezesa zarządu wskazanej spółki, a od 26 listopada 2012 roku do 13 stycznia 2017 roku – funkcję prezesa zarządu tej spółki. W spornym okresie oprócz odwołującego w skład zarządu spółki wchodzili: G. P. sprawujący funkcję wiceprezesa zarządu od 14 kwietnia 2014 roku do 10 lutego 2015 roku oraz J. C., sprawujący funkcję członka zarządu od 26 lipca 2012 roku.

[odpis pełny KRS k. 15-22v., umowa spółki z o.o. k. 23-27v., zeznania wnioskodawcy K. C. (1) na rozprawie z 10 sierpnia 2020 roku e-protokół (...):04:23 – płyta CD – k. 612]

Wobec J. C., od 31 marca 2016 roku orzeczono zakaz prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu. Od tego czasu, spółka (...) sp. z o.o. nie była należycie reprezentowana.

[bezsporne]

Do zadań skarżącego K. C. (1), jako prezesa zarządu spółki w spornym okresie zarządzanie sprawami spółki, realizacja kontraktów zewnętrznych realizowanych przez spółkę, zawieranie i rozwiązywane umów zawieranych przez spółkę. Skarżący jako prezes zarządu podejmował także decyzje o płatnościach, sprawach pracowniczych; z nim należało się kontaktować w bieżących sprawach spółki, w tym w sprawach finansowych. Wnioskodawca miał wgląd do korespondencji wpływającej do spółki raz do dokumentacji, w tym dokumentacji dotyczącej składek na ubezpieczenie społeczne. Miał także wyłączny dostęp do rachunku bankowego spółki, którego nie posiadał żaden z pozostałych członków zarządu.

[pisemne zeznania świadka J. S. k. 665-665v., pisemne zeznania świadka K. H. k. 673-673v., pisemne zeznania świadka K. K. k. 684-685, pisemne zeznania świadka G. P. k. 781-791]

Jedyną osobą, która na bieżąco znała stan spółki i wszystkie aspekty jej funkcjonowania był K. C. (1).

[pisemne zeznania świadka G. P. k. 781-791]

Sytuacja finansowa spółki na początku 2014 roku w ocenie członków zarządu zdawała się być dobra. Spółka osiągnęła zysk za rok obrotowy 2012 w wysokości 50.000 zł brutto, a za rok obrotowy 2013 – w wysokości 182.000 zł brutto. Spółka miała realne perspektywy na realizację w 2014 roku kontraktów na kwotę około 13 milionów złotych ze średnią marżą powyżej 20%.

[pisemne zeznania świadka G. P. k. 781-791, zeznania wnioskodawcy K. C. (1) na rozprawie z 10 sierpnia 2020 roku e-protokół (...):04:23 – płyta CD – k. 612, zeznania wnioskodawcy K. C. (1) na rozprawie 20 listopada 2023 roku e-protokół (...):08:56-00:18:55 – płyta CD k. 1099]

Sytuacja spółki (...) sp. z o.o. pogorszyła się znacząco w trakcie 2014 roku. Pogorszenie to wynikało m.in. z długich terminów płatności za zamówienia złożone przez kontrahentów zagranicznych. Następnie kondycja finansowa spółki stała się jeszcze gorsza na skutek wypowiedzenia przez bank (...) zawartej ze spółką umowy kredytu obrotowego, co było spowodowane nieudzieleniem Set (...) gwarancji bankowej i nieprzedłużeniem finasowania przez tę spółkę spółki (...) sp. z o.o.

[zeznania wnioskodawcy K. C. (1) na rozprawie z 10 sierpnia 2020 roku e-protokół (...):04:23 – płyta CD – k. 612, zeznania wnioskodawcy K. C. (1) na rozprawie 20 listopada 2023 roku e-protokół (...):08:56-00:18:55 – płyta CD k. 1099, pisemne zeznania świadka J. S. k. 665-665v., pisemne zeznania świadka K. H. k. 673-673v]

Decyzją z 12 czerwca 2013 roku ZUS oddział w S. stwierdził, że (...) sp. z o.o. jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń pracowniczych za okres od września 2012 roku do lutego 2013 roku. Zadłużenie z tego tytułu wynosi 666.968,73 zł.

[decyzja z 12 czerwca 2013 roku k. 538]

Decyzją z 10 lutego 2014 roku ZUS oddział w S. stwierdził, że (...) sp. z o.o. jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń pracowniczych za okres od marca 2013 roku do grudnia 2013 roku. Zadłużenie z tego tytułu wynosi 626.447,33 zł.

[decyzja z 10 lutego 2014 roku k. 539]

Decyzją z 23 czerwca 2014 roku ZUS oddział w S. stwierdził, że (...) sp. z o.o. jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń pracowniczych za okres od stycznia 2014 roku do maja 2014 roku. Zadłużenie z tego tytułu wynosi 425.976,93 zł.

[decyzja z 23 czerwca 2014 roku k. 540]

Decyzją z 22 stycznia 2015 roku ZUS oddział w S. stwierdził, że (...) sp. z o.o. jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń pracowniczych za okres od czerwca 2014 roku do grudnia 2014 roku. Zadłużenie z tego tytułu wynosi 565.717,95 zł.

[decyzja z 22 stycznia 2015 roku k. 541]

Decyzją z 28 września 2015 roku ZUS oddział w S. stwierdził, że (...) sp. z o.o. jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń pracowniczych za okres od stycznia 2015 roku do lipca 2015 roku. Zadłużenie z tego tytułu wynosi 226.436,71 zł.

[decyzja z 28 września 2015 roku k. 542]

Decyzją z 30 września 2016 roku ZUS oddział w S. stwierdził, że (...) sp. z o.o. jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń pracowniczych za okres od grudnia 2015 roku do maja 2016 roku. Zadłużenie z tego tytułu wynosi 41.526,29 zł.

[decyzja z 30 września 2016 roku k. 543]

Wobec spółki była prowadzona egzekucja z rachunków bankowych spółki przez Dyrektora oddziału ZUS w S.. Przedmiotem zajęcia były rachunki bankowe w: (...) S.A., (...) Bank S.A., Bank (...) S.A., (...) S.A oraz (...) S.A. Organ we wrześniu 2014 roku skierował także dalsze tytuły wykonawcze do Naczelnika I (...) Urzędu Skarbowego w S. w związku ze zbiegiem egzekucji do rachunku bankowego w (...) S.A. Postanowieniem, z dnia 21 grudnia 2017 roku Naczelnik umorzył postępowanie egzekucyjne względem tego rachunku bowiem został on rozwiązany. Ponadto egzekucje co do rachunków bankowych prowadził także Komornik Sądowy D. B., który postanowieniem z dnia 1 sierpnia 2017 roku umorzył egzekucję z uwagi na brak środków. Dalej egzekucja była prowadzona ponownie przez Naczelnika I (...) Urzędu Skarbowego w S., który 21 grudnia 2017 roku zwrócił tytuły wykonawcze przedstawiając stanowisko co do bezskuteczności prowadzonych egzekucji. W toku postępowań egzekucyjnych ustalono, że spółka nie posiada nieruchomości, jak i ruchomości, z których skuteczne byłoby prowadzenie egzekucji. Jedyny składnik majątkowy – samochód O. (...), 2009 rok, nie został odnaleziony. Z dniem 13 stycznia 2017 roku adres spółki został wykreślony z KRS. Odwołujący podniósł ponadto, że w 2015 roku, na wniosek ZUS, Oddział w S., spółka (...) (reprezentowana przez K. C. (1)) złożyła w Sądzie Rejonowym w Sosnowcu (do sprawy sygn. akt I Co 1180/15/Km) wykaz majątku, z którego wynikało, że spółka nie posiada: nieruchomości, środków na rachunkach bankowych, lokat oszczędnościowych lub lokat bankowych, żadnych wierzytelności, a posiada ruchomości stanowiące środki trwałe (zgodnie z dołączonym wykazem – karta 1-13 akt ZUS).

[postanowienie dyrektora oddziału ZUS w S. z 14 listopada 2018 r. k.15-16 akt ZUS, pismo Naczelnika Pierwszego (...) Urzędu Skarbowego w S. k. 14-14v. akt ZUS, odpis pełny KRS k. 15-22v.]

Wobec spółki były prowadzone egzekucje:

- przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Dąbrowie Górniczej pod sygn. KM 218/16 oraz

- przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Kielcach pod sygn. KM/109/16.

Egzekucje te umorzono z uwagi na fakt, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych.

[odpis pełny KRS k. 15-22v]

W stosunku do wnioskodawcy K. C. (1), postanowieniem Sądu Rejonowego Katowice-Wschód w Katowicach z 13 września 2016 roku w sprawie o sygn. akt X Gzd 84/15/11 zmienionego następnie postanowieniem Sądu Okręgowego w Katowicach z 24 lipca 2018 roku, sygn. akt XIX Ga 728/17, orzeczono zakaz prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu, na okres 5 lat.

[postanowienie z 13 września 2016 roku sygn. akt X Gzd 84/15/11 k. 134, postanowienie z 24 lipca 2018 roku k. 23 akt ZUS, zeznania wnioskodawcy K. C. (1) na rozprawie z 10 sierpnia 2020 roku e-protokół (...):04:23 – płyta CD – k. 612, zeznania wnioskodawcy K. C. (1) na rozprawie 20 listopada 2023 roku e-protokół (...):08:56-00:18:55 – płyta CD k. 1099]

W spornym okresie od stycznia 2013 roku do listopada 2015 roku, trakcie pełnienia przez K. C. (1) funkcji prezesa zarządu przedmiotowej spółki powstały zaległości z tytułu składek pracowników spółki w łącznej kwocie 1.734.244,13 zł.

[okoliczność bezsporna]

Reprezentowana przez K. C. (2) jako prezesa zarządu spółka 1 grudnia 2014 roku złożyła do Sądu Rejonowego Katowice-W. w K. wniosek o ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu. Zarządzeniem przewodniczącego z 7 maja 2015 roku zarządzono o zwrocie powyższego wniosku.

[wniosek k. 55-60, zarządzenie o zwrocie wniosku k. 62]

Spółka 8 lipca 2015 roku złożyła kolejny wniosek o upadłość, jednakże jej wniosek zawierał braki formalne, które nie zostały usunięte pomimo wezwania do ich usunięcia. Wobec powyższego, zarządzeniem przewodniczącego z 1 września 2015 roku zwrócono powyższy wniosek.

[zarządzenie o zwrocie wniosku k. 25-26 akt ZUS]

K. C. (1) 27 lipca 2015 roku złożył pełnomocniczce zgromadzenia wspólników oświadczenie o rezygnacji z mandatu członka zarządu oraz funkcji prezesa zarządu, składając jednocześnie wypowiedzenie umowy o pracę. Wnioskodawca na prośbę wspólników spółki wycofał jednak swoje oświadczenia i nadal sprawował funkcję prezesa zarządu.

[oświadczenie o rezygnacji z funkcji prezesa z 27 lipca 2015 r. k. 97, oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę z 27 lipca 2015 r. k. 98, zeznania wnioskodawcy K. C. (1) na rozprawie z 10 sierpnia 2020 roku e-protokół (...):04:23 – płyta CD – k. 612, zeznania wnioskodawcy K. C. (1) na rozprawie 20 listopada 2023 roku e-protokół (...):08:56-00:18:55 – płyta CD k. 1099]

Wnioskodawca 7 stycznia 2016 roku ponownie złożył pełnomocniczce zgromadzenia wspólników oświadczenie o rezygnacji z mandatu członka zarządu oraz funkcji prezesa zarządu, składając jednocześnie oświadczenie o rozwiązaniu umowy przez pracownika bez zachowania okresu wypowiedzenia z winy pracodawcy m.in. z powodu niewypłacaniu od wynagrodzenia za pracę od lipca 2015 roku.

[oświadczenie o rezygnacji z funkcji prezesa z 7 stycznia 2016 r. k. 99, oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę k. 100, zeznania wnioskodawcy K. C. (1) na rozprawie z 10 sierpnia 2020 roku e-protokół (...):04:23 – płyta CD – k. 612, zeznania wnioskodawcy K. C. (1) na rozprawie 20 listopada 2023 roku e-protokół (...):08:56-00:18:55 – płyta CD k. 1099]

W skład majątku posiadanego przez (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością nie wchodziły żadne nieruchomości. Na dzień 31 grudnia 2014 roku spółka dysponowała oprogramowaniem komputerów o wartości 17.427,94 zł, urządzeniami technicznymi i maszynami o wartości 518.730,90 zł, środkami transportu o wartości 185.891,34 zł, a także innymi środkami trwałymi o wartości 142.721,64 zł.

[sprawozdanie finansowe za rok 2014 k. 42-51]

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością posiada także zobowiązania wobec innych wierzycieli, w tym zobowiązania publiczno-prawne.

Rachunek zysków i strat spółki (...) sp. z o.o. na 31 grudnia 2014 roku przedstawiał się następująco:

(rachunek zysków i strat w sprawozdaniu finansowym za 2014 rok k. 42)

Bilans spółki (...) sp. z o.o. na 31 grudnia 2014 roku przedstawiał się następująco:

[bilans w sprawozdaniu finansowym za 2014 rok k. 43]

Wskaźniki ekonomiczne (...) sp. z o.o. przedstawiały się następująco:

[pisemna opinia biegłego ds. wyceny i ustalania zdolności upadłościowej i układowej k. 673-752]

Na podstawie analizy danych zawartych w bilansie, spółki, rachunku zysków i strat, informacji dodatkowej, sprawozdania zarządu z działalności spółki na dzień 31 grudnia 2013 roku i 31 grudnia 2014 roku, na tle przywołanych w opinii stosownych przepisów wynikających z usta, wskazań orzecznictwa i stanowisk przedstawicieli doktryny odnośnie przesłanek niewypłacalności dłużnika, czasu właściwego na zgłoszenie w sądzie wniosku o wszczęcie postępowania o ogłoszenie upadłości, obowiązków i odpowiedzialności członków zarządu, z uwzględnieniem zgromadzonej przez ZUS dokumentacji odnośnie sytuacji finansowo- majątkowej płatnika, składanych przez członków zarządu zeznań oraz na podstawie oceny wyników analizy wskaźnikowej sytuacji finansowej tejże spółki ustawowe przesłanki niewypłacalności z art. 11 ust. 1 i 2 ustawy prawo upadłościowe i naprawcze wystąpiły na 31 grudnia 2013 roku. Uwzględniając więc czas na zamknięcie ksiąg rachunkowych z grudnia 2013 roku i termin na rozliczenie VAT do 25 stycznia 2014 roku, wniosek o wszczęcie postępowania o ogłoszenie upadłości lub o wszczęcie postępowania układowego powinien być złożony przez zarząd najpóźniej do 10 lutego 2014 roku, czyli w terminie dwóch tygodni od 26 stycznia 2014 roku.

Według stanu na dzień bilansowy 31 grudnia 2013 roku, przewaga wartości zobowiązań nad majątkiem była odpowiednio większa, czyli pojawił się niedobór majątkowy spółki jako przesłanka niewypłacalności.

[pisemna opinia biegłego ds. wyceny i ustalania zdolności upadłościowej i układowej k. 673-752, pisemna opinia uzupełniająca k. 970-1000v.]

Gdyby w niniejszej sprawie, członkowie zarządu (...) sp. z o.o. w S. wystąpili skutecznie do sądu upadłościowego o ogłoszenie upadłości (1 grudnia 2014 roku i ponownie 10 lipca 2015 roku), to tym samym nie mogłyby powstać dalsze zaległości składkowe wobec ZUS.

[pisemna opinia biegłego ds. wyceny i ustalania zdolności upadłościowej i układowej k. 673-752]

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w sprawie i w aktach ZUS, zeznań wnioskodawcy oraz powołanych w sprawie świadków, a także na podstawie dowodu z opinii biegłego z zakresu wyceny i ustalania zdolności upadłościowej i układowej.

Złożona w sprawie pisemna opinia biegłego sądowego jest jasna, została sporządzona przez biegłego o specjalności właściwej z punktu widzenia przedmiotowego zagadnienia w oparciu analizę przedłożonej dokumentacji.

Sąd oceniając zgromadzony materiał dowodowy, w pełni uznał wartość dowodową opinii powołanego w sprawie biegłego. W ocenie Sądu złożona do sprawy opinia nie zawiera żadnych braków i wyjaśnia wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Biegły wydał opinie po przeprowadzeniu stosownych badań i analizie dostępnej dokumentacji dotyczącej spółki (wyjaśnił, na jakich dokumentach się oparł, wskazał, że była ona wystarczająca do sporządzenia opinii). Zdaniem Sądu opinia biegłego, choć nazbyt obszerna jest rzetelna, została sporządzona zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym jej przedmiot, a wynikające z niej wnioski są logiczne i prawidłowo uzasadnione. W opinii tej można odnaleźć twierdzącą odpowiedź na kluczowe dla rozstrzygnięcia sprawy pytanie dotyczące tego czy powstał po stronie członków zarządu spółki obowiązek zgłoszenia wniosku o wszczęcie postępowania upadłościowego lub układowego, a jeżeli obowiązek taki powstał, to kiedy członkowie zarządu winni byli złożyć stosowny wniosek. Na tak postawione pytanie biegły udzielił w swojej opinii odpowiedź w sposób jednoznaczny – zarówno co do istnienia obowiązku zgłoszenia wniosku, jak i daty, w której wniosek ten winien być złożony.

Opinia została doręczone stronom niniejszego postępowania z zobowiązaniem do ustosunkowania się do niej. Strony zgłosiły zastrzeżenia do powyższej opinii, do których biegły ustosunkował się w pisemnej opinii uzupełniającej. Biegły wskazał, że podniesione przez strony zarzuty nie stanowią podstawy do zmiany wniosków zawartych w opinii pierwotnej. Biegły ponownie, precyzyjnie wyjaśnił dlaczego w jego ocenie za dzień, do którego członkowie zarządu spółki (...) winni zgłosić wniosek o upadłość to 10 lutego 2014 roku.

Dowód z opinii biegłego ma szczególny charakter, a mianowicie korzysta się z niego
w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych. Do dowodów tych nie mogą więc mieć zastosowania wszystkie zasady o prowadzeniu dowodów, a w szczególności art. 217 § 1 k.p.c. W konsekwencji nie można przyjąć, że Sąd obowiązany jest dopuścić dowód z kolejnych biegłych w każdym wypadku, gdy złożona opinia jest niekorzystna dla strony. Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z opinii kolejnych biegłych lub z opinii instytutu, jedynie wtedy gdy zachodzi tego potrzeba, a więc wówczas, gdy opinia złożona już do sprawy zawiera istotne braki, względnie też nie wyjaśnia istotnych okoliczności.

[tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1974 r., II CR 817/73, niepubl.]

Trudno zaś stwierdzić, żeby opinia biegłego wydana w niniejszej sprawie takie istotne braki zawierała. Sąd uznał także, że dla ustalenia odpowiedzialności odwołującego nie ma potrzeby zwracać się do banków w celu sprawdzenia przepływów finansowych czy też przesłuchiwać w charakterze świadka H. R., który nic nie wniesie do sprawy a wnioski pełnomocnika odwołującego należy uznać jako zmierzające do dalszego przedłużania postepowania bez znaczenia dla rozpoznania istoty sprawy.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie i podlega oddaleniu.

Zgodnie z treścią art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r. poz. 1230) składki na ubezpieczenia emerytalne m.in. pracowników finansują z własnych środków, w równych częściach, ubezpieczeni i płatnicy składek.

Stosownie do art. 17 ust. 1 przytoczonej ustawy składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe za ubezpieczonych, o których mowa w art. 16 ust. 1-3, 5, 6 i 9-12, obliczają, rozliczają i przekazują co miesiąc do Zakładu w całości płatnicy składek.

Zgodnie z treścią art. 85 ust. 1 ustawy z dnia z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2022 r. poz. 2561) za osobę pozostającą w stosunku pracy lub w stosunku służbowym składkę jako płatnik oblicza, pobiera z dochodu ubezpieczonego i odprowadza pracodawca.

Stosownie natomiast do treści art. 104 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 r. (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r., poz. 735) obowiązkowe składki na Fundusz Pracy opłacają pracodawcy.

Z kolei na podstawie art. 9 ustawy z dnia 13 lipca 2006 roku o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r. poz. 1087), przedsiębiorca, o którym mowa w art. 2 ust. 1, prowadzący działalność gospodarczą wyłącznie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą również na terytorium innych państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym w odniesieniu do działalności prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, oddział banku zagranicznego, oddział instytucji kredytowej lub oddział zagranicznego zakładu ubezpieczeń, a także oddział lub przedstawicielstwo przedsiębiorcy zagranicznego, jest obowiązany opłacać składki za pracowników na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

W myśl art. 108 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku – Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383) w związku z art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r. o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej organ podatkowy orzeka w drodze decyzji.

Zgodnie z art. 31 i 32 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r. poz. 1230) do należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, na ubezpieczenie zdrowotne oraz na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych stosuje się odpowiednio wyszczególnione w przepisie art. 31 przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku - Ordynacja podatkowa. Zastosowanie do należności z tytułu składek, z mocy art. 31, ma m.in. przepis art. 116 Ordynacji podatkowej.

Zgodnie zaś z art. 116 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383) za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:

1) nie wykazał, że:

a) we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym czasie zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne w rozumieniu ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (Dz. U. z 2022 r. poz. 2309 oraz z 2023 r. poz. 1723 i 1860) albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu, o którym mowa w ustawie z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (lub, o którym przed 1 stycznia 2016 roku była mowa w ustawie z 28 lutego 2003 roku – Prawo upadłościowe i naprawcze), albo

b) niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez jego winy;

2) nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.

W myśl art. 116 § 2 o.p., odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu. Przepisy § 1-3, w myśl § 4, stosuje się również do byłego członka zarządu oraz byłego pełnomocnika lub wspólnika spółki w organizacji.

Z analizy treści przepisu art. 116 wynika więc, że przesłankami odpowiedzialności członka zarządu za zaległości składkowe spółki z o.o. jest ustalenie, że (1) zaległości składkowe powstały w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu przez daną osobę, że (2) egzekucja do majątku spółki okazała się bezskuteczna w całości lub w części oraz że (3) nie zaistniały żadne okoliczności zwalniające tej osoby od odpowiedzialności.

Do orzeczenia o odpowiedzialności członka zarządu Spółki za zobowiązania składkowe organ rentowy jest obowiązany wykazać jedynie okoliczność pełnienia obowiązków członka zarządu w czasie powstania zobowiązania składkowego, które przerodziło się w zaległość składkową spółki oraz bezskuteczność egzekucji przeciwko Spółce, bowiem ciężar wykazania którejkolwiek okoliczności uwalniającej odpowiedzialność, spoczywa na członku zarządu.

[tak: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z 6 marca 2003 roku, SA (...)/03 POP (...), wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w B. z 30 stycznia 2018 roku, I SA/Bd (...) Legalis nr 1741267]

Należy zauważyć, że ciężar wykazania dwóch pierwszych przesłanek (pozytywnych) ciąży na Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, natomiast ciężar dowodu przesłanki trzeciej - w zakresie istnienia okoliczności uwalniających od tej odpowiedzialności - spoczywa na odwołującym się.

W myśl art. 116 § 2 odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu, oraz zaległości wymienione w art. 52 oraz art. 52a powstałe w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu. Przepisy § 1-3, w myśl § 4, stosuje się również do byłego członka zarządu oraz byłego pełnomocnika lub wspólnika spółki w organizacji.

Przepis opisany powyżej stanowi wyjątek od zasady, że spółka kapitałowa odpowiada za swoje zobowiązania jedynie własnym majątkiem, inne zaś podmioty, w szczególności akcjonariusze/udziałowcy czy też władze spółki takiej odpowiedzialności nie ponoszą. W tym kontekście przepisy szczególne statuujące tego rodzaju wyjątkową odpowiedzialność winny być wykładane w sposób rygorystycznie ścisły, który nie prowadzi do rozszerzenia odpowiedzialności poza ramy przesłanek ustawowych.

Odpowiedzialność członków zarządu określona w § 1, obejmuje zaległości składkowe z tytułu zobowiązań, które powstały w czasie pełnienia przez nich obowiązków członków zarządu.

Natomiast zgodnie z art. 107 § 1 i 2 pkt 2 i 4 cytowanej ustawy Ordynacja podatkowa odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości z tytułu składek wynikające z prowadzenia działalności i odsetki za zwłokę oraz koszty egzekucyjne.

W rozpoznawanej sprawie skarżoną decyzją z 31 grudnia 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. stwierdził, że przenosi odpowiedzialność na K. C. (1) jako byłego członka zarządu za zobowiązania płatnika (...) Sp. z o.o. z siedzibą w S. powstałych na skutek nieopłacenia przez wskazaną spółkę obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za pracowników tej spółki w łącznej kwocie 2.485.115,85 zł złotych w okresie wskazanym w owej decyzji. Organ rentowy wskazał, że odsetki za zwłokę zostały naliczone na dzień 31 grudnia 2018 roku.

W niniejszej sprawie, należy po pierwsze zauważyć, że bezskuteczność egzekucji w całości lub w części, o której mowa w art. 116 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa oznacza stan, gdy wierzyciel podatkowy nie uzyskał zaspokojenia mimo przeprowadzonego postępowania egzekucyjnego. Będzie to, więc działanie nie przynoszące pożądanych rezultatów. Tym samym, bezskuteczność egzekucji będzie miała miejsce, gdy skierowanie egzekucji do całego majątku podatnika, zastosowanie różnych sposobów egzekucji, nie dało wyniku w postaci zaspokojenia roszczenia podatkowego. Warunkiem uznania bezskuteczności egzekucji jest jej formalne przeprowadzenie, a także stwierdzenie bezskuteczności egzekucji na podstawie każdego prawnie dopuszczalnego dowodu. Jeżeli natomiast członek zarządu spółki poddaje w wątpliwość zakres egzekucji skierowanej do majątku spółki, ale sam nie wskazuje mienia, z którego zaspokojenie zaległości podatkowych byłoby możliwe, to zarzut ten nie może być uwzględniony.

[tak: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 12 października 2016 r., (...), LEX nr 2168348]

Mienie spółki, którego wskazanie zwalnia członka zarządu z odpowiedzialności za zaległości podatkowe spółki musi być realne i istnieć w dacie, gdy zostało wskazane. Okoliczności te powinien wykazać członek zarządu podając dane umożliwiające przeprowadzenie z tego mienia skutecznej egzekucji.

[tak: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z 21 stycznia 2012r., (...) SA/Wa (...), Lex nr 1139384]

Należy na gruncie niniejszej sprawy także nadmienić, że zgodnie z art. 116 § 1 o.p. do uznania egzekucji za bezskuteczną wystarczający jest choćby częściowy brak możliwości zaspokojenia wierzyciela, a bezskuteczność egzekucji rozumiana być musi jako brak rezultatu w skuteczności czynności egzekucyjnych - bezskuteczność egzekucji ustala się na podstawie każdego prawnie dopuszczalnego dowodu. Postępowanie takie musi być wszczęte, jednak dla oceny, że egzekucja jest bezskuteczna nie musi zostać wydane formalne postanowienie o umorzeniu.

[tak: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 kwietnia 2018 r., I (...) 984/16, LEX nr: 2502466]

Bezskuteczność egzekucji rozumiana być musi jako brak rezultatu w skuteczności czynności egzekucyjnych - bezskuteczność egzekucji ustala się na podstawie każdego prawnie dopuszczalnego dowodu. Postępowanie takie musi być wszczęte, jednak dla oceny, że egzekucja jest bezskuteczna nie musi zostać wydane formalne postanowienie o umorzeniu.

[tak: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Ł. z 19 kwietnia 2018 r., (...) SA/Łd 860/17, LEX nr 2500682]

Z istoty pojęcia bezskutecznej egzekucji w całości lub w części wynika, że może i powinno być odnoszone do całości majątku zobowiązanego (dłużnika), a nie tylko do konkretnej wierzytelności publicznoprawnej (cywilnoprawnej). Nie chodzi zatem o jakikolwiek majątek dłużnika niezależnie od jego wartości, lecz o majątek o takiej wartości, z którego co najmniej w znacznej części możliwe będzie uregulowanie zaległości. Przy ocenie tej przesłanki należy zrelatywizować wysokość zobowiązania do wartości wskazanego majątku, a następnie dokonać oceny stopnia zaspokojenia wierzytelności z tego majątku.

[tak: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 28 marca 2018 r. (...) 817/16, LEX nr 2482525]

Bezskuteczność egzekucji może być stwierdzona na podstawie każdego prawnie dopuszczalnego dowodu, a nie tylko na podstawie postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego. Bezskuteczność egzekucji w rozumieniu art. 116 § 1 o.p. oznacza, że w wyniku wszczęcia i przeprowadzenia przez organ egzekucyjny egzekucji skierowanej do majątku podmiotu nie doszło do przymusowego zaspokojenia wierzyciela. Bezskuteczność tę stwierdza się na podstawie okoliczności wynikających z czynności przeprowadzonych w postępowaniu egzekucyjnym. Wystarczy, że organ na podstawie zebranych dowodów wykaże, że kontynuowanie egzekucji nie może przynieść żadnych pozytywnych rezultatów.

[tak: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w K. z dnia 31 stycznia 2018 r., I SA/Kr 773/17, LEX nr 2480287]

Tymczasem w niniejszej sprawie, jak wynika z danych zamieszczonych w KRS, wobec spółki były prowadzone egzekucje przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Dąbrowie Górniczej pod sygn. KM 218/16 oraz przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Kielcach pod sygn. KM/109/16. Obie te egzekucje te umorzono z uwagi na fakt, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych. Co więcej, przeciwko spółce były także prowadzone liczne postępowania egzekucyjne prowadzone przez naczelników urzędów skarbowych. Postępowania te również nie doprowadziły do uzyskania od spółki dochodzonych należności.

Mając to na uwadze, należało rozważyć, czy po przeprowadzonym postępowaniu egzekucyjnym przeciwko spółce egzekucja w całości lub w części jest bezskuteczna nadto kwestię istnienia mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości spółki w znacznej części, przez co należy rozumieć, że w ponad połowie należności.

Wolą ustawodawcy było bowiem zagwarantowanie zaspokojenia należności względem Skarbu Państwa nie w dowolnej części, ale w stopniu znacznym. Znaczny stopień zaspokojenia należy wiązać z taką sytuacją, gdzie spłata należności wobec Skarbu Państwa doprowadzi do zapłaty przynajmniej połowy należności.

[tak: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w G. z 23 czerwca 2009 roku, (...) SA/Gl (...), LEX nr 527387]

W ocenie Sądu Okręgowego, biorąc pod uwagę także wysokość zadłużenia spółki w ZUS, wbrew zapatrywaniom wnioskodawcy organ rentowy przesłankę bezskuteczności egzekucji niewątpliwie więc wykazał.

Przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe wykazało również, że w okresie powstania będących przedmiotem rozpoznania w niniejszej sprawie zaległości z tytułu nieopłaconych przez spółkę (...) składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych odwołujący K. C. (1) bez wątpienia pełnił funkcję prezesa zarządu tej spółki. Fakt sprawowania przez niego tej funkcji w badanym przez Sąd okresie jest zasadniczo niesporny, a co więcej wynika z danych zamieszczonych w KRS. Dodatkowo, ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności z zeznań przesłuchanych w sprawie świadków wynika, że w czasie, gdy odwołujący pełnił funkcję prezesa spółki, był on faktycznie główną osobą decyzyjną w spółce, podejmującą najważniejsze dla niej decyzje. Co więcej, ze wszystkich członków zarządu, to odwołujący był osobą najlepiej zorientowaną w zakresie stanu finansów spółki.

W niniejszej sprawie kwestią sporną było to czy odwołujący, członkowie zarządu spółki (...) sp. z o.o. złożył wniosek o wszczęcie postępowania upadłościowego lub układowego we właściwym czasie, a także to czy w ogóle mieli oni, z uwagi na stan finansów spółki obowiązek taki wiosek złożyć.

Sformułowanie art. 21 p.u.n., dotyczące „właściwego czasu” do zgłoszenia wniosku, jak również ocena przesłanek wymienionych w art. 11 u.p.u.n. („nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych” oraz „gdy jego zobowiązania przekroczą wartość jego majątku”) oznacza, że czasem właściwym do podjęcia tych czynności jest czas, w jakim zarząd spółki, niebędący w stanie zrealizować zobowiązań względem jej wierzycieli, winien złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęcie postępowania układowego, aby w ten sposób chronić zagrożone interesy wierzycieli.

[tak: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 15 października 2013 roku, (...), LEX nr 1533982]

Dopuszczony w niniejszym postępowaniu wiarygodny dowód z opinii biegłego do spraw wyceny i ustalania zdolności upadłościowej i układowej w sposób jednoznaczny wykazał jednak, że członkowie zarządu spółki, w tym jego prezes – K. C. (2) mieli obowiązek, z uwagi na kondycję finansową spółki złożyć stosowny wniosek do 10 lutego 2014 roku, któremu to obowiązkowi nie sprostali. Biegły, bo dokonaniu zbadania sytuacji spółki i dokonaniu stosownych wyliczeń stwierdził, że przesłanka niewypłacalności po stronie spółki (...) sp. z o.o. zachodziła 31 grudnia 2013 roku, stąd też uznał, że wniosek, by zostać złożony we właściwym czasie w rozumieniu o.p., powinien zostać złożony 10 lutego 2014 roku. Należy przy tym zauważyć, że wnioskodawca, jako osoba najlepiej zorientowana spośród wszystkich członków zarządu w sytuacji finansów spółki, powinna w sposób szczególny dbać o to, by stosowny wniosek został w ogóle złożony, a także by został złożony w wymaganym terminie.

W ocenie sądu w okolicznościach sprawy nie można również dojść do przekonania, że przyczyną usprawiedliwiającą niezłożenie przez K. C. (1) we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości było to, że złożone przez niego w grudniu 2014 roku oraz w lipcu 2015 roku wnioski zostały zwrócone przez sąd upadłościowy z uwagi na zawarte w tych wnioskach braki formalne. Należy mieć tu na uwadze, że jak stanowi art. 130 § 2 zdanie 2 k.p.c. Pismo zwrócone nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wniesieniem pisma procesowego do sąd.

W ocenie sądu oczekiwanie, aby członkowie zarządu spółki z o.o. składali nawet dość skomplikowane wnioski w postępowaniu upadłościowym bez braków formalnych, a przynajmniej by wskazywane przez przewodniczącego w wezwaniu do ich usunięcia braki usuwali nie może być uznanie za wymaganie zbyt daleko idące. Od członków zarządu profesjonalnego uczestnika obrotu prawnego jakim jest spółka kapitałowa można bowiem oczekiwać, że w razie potrzeby skorzysta ona z pomocy profesjonalisty takiego jak doradca restrukturyzacyjny, adwokat czy radca prawny, tak aby składany przez spółkę wniosek był poprawny pod względem formalnym i co za tym idzie skutecznie wniesiony do sądu.

Przesłanka braku winy, o której mowa w art. 116 § 1 pkt 1 lit. b o.p. dotyczy zarówno winy umyślnej, jak i nieumyślnej, a tej ostatniej zarówno w postaci lekkomyślności, jak i niedbalstwa. O „braku winy”, o którym mowa w art. 116 § 1 o.p., w sytuacji niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości można mówić jedynie wtedy, gdy członek zarządu spółki, przy zachowaniu wszelkiej należytej staranności podczas prowadzenia jej spraw, wniosku takiego nie złożył z przyczyn od niego niezależnych. Dla wykazania przesłanki egzoneracyjnej, o której mowa w art. 116 § 1 pkt 1 lit. b o.p. nie wystarczy subiektywne poczucie braku winy w niezgłoszeniu wniosku o upadłość. Brak takiej winy jest kategorią obiektywną i można się na niego powoływać jedynie w sytuacji, gdy członek zarządu nie miał żadnych możliwości prowadzenia spraw spółki, a brak tych możliwości wynikał z przyczyn od niego całkowicie niezależnych (np. obłożna choroba).

[tak: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 28 marca 2018 roku, (...) 817/16, LEX nr 2482525]

Trudno więc Sądowi Okręgowemu za taką obiektywną przesłankę uznać podnoszoną przez odwołującego okoliczność, niesłusznego, w jego ocenie dokonywania zwrotów składanych przez niego wniosków o upadłość.

Co więcej, nawet gdyby uznać, że odwołujący skutecznie wniósł złożył wniosek o upadłość 1 grudnia 2014 roku i 10 lipca 2015 roku, to i tak czynności te byłyby dokonane przez niego po 10 lutego 2014 roku – a więc nie można by uznać, że zostały wniesione w stosownym terminie w rozumieniu art. 116 o.p.

Organ trafnie przyjął także, że wnioskodawca nie sprostał przesłance egzoneracyjnej zawartej art. 116 § 1 pkt. 2 o.p. – zarówno bowiem na etapie postępowania przed organem, jak i postępowaniu sądowe wnioskodawca nie wykazał żadnego konkretnego, należącego do spółki mienia, z którego Zakład Ubezpieczeń Społecznych mógłby zaspokoić swoje roszczenie w sposób znaczny – proporcjonalny do wysokości roszczenia ZUS wobec spółki. Wskazane wyżej postępowania egzekucyjne bezskuteczne postępowania egzekucyjne wobec spółki wskazują bowiem, że spółka nie posiada majątku na zaspokojenie jakichkolwiek należności, a tym bardziej na zaspokojenie w sposób znaczny należności w kwocie przekraczającej 2 mln zł. Co więcej nawet, gdyby uznać, że spółce rzeczywiście przysługują wierzytelności w łącznej wysokości 930.000 zł, co K. C. (1) podnosi w odwołaniu, a czego odwołujący jednak nie udowodnił, to wysokość ta nie pozwala na zaspokojenie organu w sposób znaczny tj. w przynajmniej w połowie.

Wolą ustawodawcy było bowiem zagwarantowanie zaspokojenia należności względem Skarbu Państwa nie w dowolnej części, ale w stopniu znacznym. Znaczny stopień zaspokojenia należy wiązać z taką sytuacją, gdzie spłata należności wobec Skarbu Państwa doprowadzi do zapłaty przynajmniej połowy należności.

[tak: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w G. z 23 czerwca.2009 roku, (...) SA/Gl (...), LEX nr 527387]

Okolicznością zwalniającą członka zarządu z odpowiedzialności za zaległości spółki nie jest wskazanie jakiegokolwiek mienia, ale takiego, które faktycznie, realnie umożliwia zaspokojenie w znacznej części istniejących zaległości podatkowych spółki i które w związku z tym istnieje w czasie prowadzenia postępowania o przeniesienie odpowiedzialności.

[tak: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 10 października 2023 roku, (...), LEX nr 3624058]

Za nietrafny uznać należy podniesiony przez odwołującego w odwołaniu zarzut przedawnienia roszczenia ZUS co do należności za 2013 roku.

Jak bowiem stanowi art. 118 § 1 o.p., nie można wydać decyzji o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej, jeżeli od końca roku kalendarzowego, w którym powstała zaległość podatkowa, upłynęło 5 lat.

Decyzja w niniejszej sprawie została zaś wydana 31 grudnia 2018 roku (data wskazana w nagłówku zaskarżonej decyzji), a więc ostatniego dnia, w którym roszczenie dotyczące zaległości za 2013 rok nie było jeszcze przedawnione.

Należy tu rozgraniczyć dwa pojęcia „wydanie decyzji” – czyli podpisanie jej przez upoważnionego do tego pracownika organu i „doręczenie decyzji”, a więc czynności opisane w rozdziale 5 działu IV Ordynacji podatkowej. Pojęcia te nie są na gruncie szeroko rozumianego prawa administracyjnego nigdy stosowane wymiennie. A do zakresu czynności składających się na wydanie decyzji podatkowej nie wchodzi jej doręczenie.

Jak wskazuje się w orzecznictwie, wydanie decyzji określonej w art. 118 § 1 o.p. nie oznacza jej doręczenia.

[tak: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5 października 2017 roku, I (...), LEX nr 2406510]

Gdyby więc wolą ustawodawcy byłoby, aby decyzja, a której mowa w art. 118 o.p. była doręczona, a nie jedynie wydana przed upływem okresu przedawnienia zaległości, to użyłby on wprost pojęcia „doręczyć” a nie „wydać”.

Reasumując wobec wykazania przez organ rentowy wszystkich przesłanek odpowiedzialności wnioskodawcy K. C. (1) jednocześnie niewykazania przez wnioskodawczynię okoliczności egzoneracyjnych, odwołanie nie może być skuteczne.

Dodatkowo należy wskazać, że powoływana przez pełnomocnika odwołującego decyzja Dyrektora I. Administracji Skarbowej w K. z dnia 27 listopada 2020r. (1090- (...) akt sprawy) nie ma. żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Powyższą decyzją została uchylona decyzja Naczelnika Pierwszego (...) Urzędu Skarbowego w S. z dnia 23 grudnia 2019r. w sprawie orzeczenia o odpowiedzialności K. C. (1) za zobowiązania podatkowe jako byłego członka zarządu (...) Spółki z o.o. w S. jednakże przesłanką uchylenie tej decyzji nie były względy merytoryczne lecz formalne w postaci nie doręczenia decyzji podatkowej płatnikowi przed osoba trzecią.

Mając na uwadze powyższe, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., orzekł jak w punkcie pierwszym sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. zasądzając od K. C. (1) na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. kwotę 1800 złotych – stosownie do treści § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r., poz. 1935).

Zaś zgodnie z art. 98 § 1 ¹ k.p.c. od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty. O obowiązku zapłaty odsetek sąd orzeka z urzędu.