Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14 marca 2024r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu K. S. prawa do emerytury górniczej na podstawie art. 50a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że decyzją z dnia 9.11.2011r. ustalił jego prawo do emerytury górniczej. Wskazał, że brak jest podstaw do przyznania mu kolejnej emerytury górniczej na podstawie tej samej ustawy.

W odwołaniu ubezpieczony nie zgodził się z wydaną decyzją wnosząc o jej zmianę.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Ubezpieczony K. S. urodził się w dniu (...) Decyzją z dnia 9.11.2011r. przyznano ubezpieczonemu prawo do emerytury górniczej na podstawie art. 50e ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, począwszy od 1.11.2011r. ( dowód: akta rentowe). Ubezpieczony miał wówczas 48 lat.

W dniu 29.02.2024r. ubezpieczony K. S. złożył wniosek o emeryturę, wskazując dodatkowo, że jego intencją jest uzyskania przeliczenia kwoty bazowej po przepracowaniu 30 miesięcy po przyznaniu prawa do emerytury górniczej. Decyzją z 14.03.2024r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury górniczej na podstawie art. 50a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Organ rentowy podał, że ubezpieczonemu ustalono już prawo do emerytury górniczej, brak zatem podstaw do przyznania drugiej emerytury górniczej, na podstawie tej samej ustawy.

Rozważenia wymagało, czy ubezpieczony spełnia przesłanki nabycia prawa do emerytury na innej podstawie prawnej niż emerytura dotąd pobierana. Przesłanki nabycia prawa do emerytury górniczej określa ustawa z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. 2015r. 748).

Zgodnie z art. 50e ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, prawo do górniczej emerytury, bez względu na wiek
i zajmowane stanowisko, przysługuje pracownikom, którzy pracę górniczą wykonywali pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez okres wynoszący co najmniej 25 lat,
z uwzględnieniem ust. 2.

Zgodnie z art. 50a ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych prawo do emerytury górniczej, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1) ukończył 55 lat życia;

2) ma okres pracy górniczej, wynoszący łącznie z okresami pracy równorzędnej co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 10 lat pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust.1

3) nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie zaś z ust. 2 wiek emerytalny wymagany od pracowników: kobiet mających co najmniej 20 lat, a mężczyzn co najmniej 25 lat pracy górniczej i równorzędnej, w tym co najmniej 15 lat pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1, wynosi 50 lat.

Na dzień złożenia wniosku w niniejszej sprawie ubezpieczony spełniał warunki formalne do emerytury górniczej z art. 50a ust.1 ustawy emerytalnej tj. miał ukończone 55 lat, legitymował się ponad 25 latami pracy górniczej i równorzędnej w tym co najmniej 15 latami pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust.1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Okoliczności te były w sprawie bezsporne (dowód: akta rentowe, karta przebiegu zatrudnienia).

Organ rentowy stanął na stanowisku, że prawo do emerytury górniczej można uzyskać tylko jeden raz, a zatem osoby, które po raz pierwszy wystąpią do ZUS z wnioskiem o emeryturę górniczą, mogą uzyskać uprawnienie do tej emerytury albo na podstawie art. 50e albo na podstawie art. 50a obecnie obowiązującej ustawy jeśli spełnią warunki wskazane w tych przepisach. Natomiast nie ma możliwości ponownego ustalenia prawa do emerytury górniczej na podstawie art. 50a albo 50e ustawy w sytuacji, gdy wnioskodawca pobiera już emeryturę górniczą przyznaną w oparciu o jeden z tych przepisów.

Sąd orzekający w niniejszej sprawie nie podziela stanowiska organu rentowego.

W uzasadnieniu do wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 5 marca 2013r. sygn. akt III AUa 1117/12, Sąd ten wskazał, że przewidziana w art. 50a ustawy emerytalnej górnicza emerytura, której nabycie ustawodawca wiąże z osiągnięciem stosownego wieku, uzależnionego od określonego okresu pracy górniczej przewidzianej w art. 50c ust. 1 ustawy emerytalnej – pomimo, iż warunki do jej uzyskania określono w dwóch odrębnych ustępach tego przepisu, faktycznie stanowi rodzajowo tożsame świadczenie.

Należy zwrócić uwagę, że analizowane przez Sąd Apelacyjny przesłanki nabycia emerytury górniczej odnosiły się do dwóch ustępów tego samego przepisu tj. art. 50a ust. 1 i 2 ustawy emerytalno – rentowej. Tym samym Sąd Apelacyjny w Katowicach wskazał, iż emerytura górnicza przewidziana na podstawie art. 50a ust. 1 jest świadczeniem tożsamym rodzajowo z emeryturą górniczą przewidzianą w art. 50a ust. 2, oba te przepisy regulują bowiem nabycie prawa do emerytury górniczej po ukończeniu wymaganego wieku tj. 55 i 50 lat życia. W tym samym uzasadnieniu Sąd Apelacyjny w Katowicach zaznaczył nadto, że ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – wśród rodzajów emerytur górniczych rozróżnia emeryturę górniczą bez względu na wiek i zajmowane stanowisko w przypadku wykonywania pracy górniczej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, przez co najmniej 25 lat przyznawaną na podstawie jej art. 50e ust. 1 oraz przewidzianą w art. 50a emeryturę górniczą w obniżonym wieku 55 lub 50 lat przy 10 lub 15-letnim okresie pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1 w ogólnym okresie ubezpieczenia górnika (20/25 lat). Sąd orzekający podziela tę wykładnię przepisów ustawy.

W ocenie sądu orzekającego są to zatem dwa różne świadczenia. Sąd orzekający w niniejszej sprawie podziela również stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 2014r. sygn. I UK 169/14 (LEX nr 1642866), iż obecny art. 50e ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, statuuje własny, odrębny od art. 50a układ warunkujący nabycie uprawnień do emerytury górniczej, rezygnując z przesłanki wieku emerytalnego na rzecz dłuższego, bo 25-letniego stażu kwalifikowanej pracy górniczej. Takie stanowisko zajął również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 1 kwietnia 2014r., I UK 366/13 (LEX nr 1455428).

Przepisy te różnią się w zakresie koniecznych przesłanek zarówno okresami wymaganej pracy górniczej: art. 50a ust. 1 i 2 ustawy wymaga legitymowania się odpowiednio okresem 20 i 25 pracy górniczej i równorzędnej, w tym okresem odpowiednio 10 i 15 lat pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1, art. 50e ust. 1 wymaga wykazania 25 lat pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (z uwzględnieniem ust. 2.), jak też różnią się co do przesłanki osiągnięcia wymaganego wieku w art. 50a ust. 1 i 2 i jej braku w art. 50e ust. 1.

Zważywszy na powyższe różnice, wynikające z ww. przepisów, pomiędzy przesłankami uzyskania prawa do emerytury górniczej, nie można podzielić stanowiska organu rentowego, że po stronie ubezpieczonego nie wystąpiły przesłanki uzasadniające uzyskanie prawa do kolejnego świadczenia.

Okoliczności faktyczne sprawy nie były sporne. Ubezpieczony posiada wymagany w art. 50a ust. 1 okres pracy górniczej, osiągnął również wiek 55 lat, co w ocenie Sądu należy uznać za spełnienie przesłanek z art. 50a ust. 2 ustawy, a zatem spełnienie przesłanek z przepisu, który w sposób odrębny statuuje nabycie prawa do emerytury górniczej od art. 50e ust.1 tej ustawy, na podstawie którego ubezpieczony nabył uprzednio emeryturę górniczą.

Ubezpieczony wykazał ponad 25 lat pracy górniczej, a o której mowa w art. 50c ust 1 ustawy o FUS . W dniu wniesienia wniosku miał ukończone 55 lat, stąd spełniał przesłankę wieku określoną w art. 50a ust.1 ustawy.

Mając powyższe na uwadze należało uznać, że ubezpieczony spełnia przesłanki do przyznania mu prawa do emerytury górniczej w oparciu o inną podstawę prawną niż dotychczas przyznane świadczenie, co skutkuje uwzględnieniem odwołania .

Z tych względów – na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. – Sąd zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury górniczej poczynając od 1 grudnia 2023 r. tj. od 1 dnia miesiąca złożenia wniosku (art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach
z FUS).

(-) SSO Gabriela Sobczyk