Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 czerwca 2014 roku

Sąd Rejonowy dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie XI Wydział Karny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Piotr Rozbicki

Protokolant: Monika Krajewska

przy udziale przedstawiciela oskarżyciela publicznego A. L.

po rozpoznaniu na rozprawie w dniach 11 lutego 2014 roku, 3 kwietnia 2014 roku i 29 maja 2014 roku

sprawy S. B.

syna W. i J. z domu B. urodz. dnia (...) w Z.

obwinionego o to, że:

1.  działając jako Wiceprezes Zarządu spółki (...) S.A. z siedzibą w W. przy ul. (...) lok. (...) w okresie od dnia 11.03.2013 r. do dnia 26.03.2013 r. nie wypłacił B. R. wynagrodzenia za luty 2013 r. w kwocie 1181,38 zł netto,

tj. za wykroczenie z art. 282 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zmianami oraz z 2012 r. poz. 908) w związku z art. 94 pkt 5 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zmianami oraz z 2012 r. poz. 908),

2.  działając jako Wiceprezes Zarządu spółki (...) S.A. z siedzibą w W.przy ul. (...)lok. (...) w okresie od dnia 22.03.2013 r. do dnia 01.07.2013 r. nie wypłacił B. R.odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia w związku z rozwiązaniem przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy w trybie art. 55 § 11 Kodeksu pracy,

tj. za wykroczenie z art. 282 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zmianami oraz z 2012 r. poz. 908) w związku z art. 55 § 1 ¹ ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zmianami oraz z 2012 r. poz. 908),

I.  S. B. uznaje za winnego popełnienia zarzucanego mu w punkcie 1 wniosku o ukaranie czynu wyczerpującego znamiona art. 282 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeks pracy i za to na tej podstawie skazuje go na karę grzywny
w wysokości 1.000 (jeden tysiąc) złotych;

II.  S. B. uniewinnia od popełnienia czynu zarzucanego mu w punkcie 2 wniosku o ukaranie;

III.  zasądza od obwinionego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 100 (sto) złotych tytułem opłaty oraz kwotę 1.436,77 (jeden tysiąc czterysta trzydzieści sześć 77/100) złotych tytułem zwrotu wydatków postępowania.

Sygn. akt XI W 7368/13

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 4 czerwca 2014 roku

Sąd Rejonowy na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego ustalił następujący stan faktyczny.

W dniach 24 i 27 czerwca 2013 roku oraz 1 lipca 2013 roku Państwowa Inspekcja Pracy przeprowadziła kontrolę (...)w W.(dalej: (...)). Kontrolą objęto m.in. zatrudnienie B. R., będącego pracownikiem spółki na podstawie umowy o pracę w okresie od dnia 1 sierpnia 2008 roku do dnia 21 marca 2013 roku na stanowisku dziennikarz i korektor w (...) w L.(dalej: (...)), z wynagrodzeniem zasadniczym wynoszącym 1.126 złotych brutto miesięcznie plus określone regulaminowo premie.

/protokół kontroli k. 5-9, wystąpienie pokontrolne k. 24, umowa o pracę k. 10, 67/

Podczas kontroli spółkę reprezentował wiceprezes S. B., który złożył m.in. wyjaśnienia co do powodów braku dostarczenia listy płac za miesiące i luty i marzec 2013 roku dotyczących B. R..

/protokół kontroli k. 5-9, wyjaśnienia k. 14/

W piśmie z dnia 21 marca 2013 roku B. R. oświadczył pracodawcy, że rozwiązuje umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy na podstawie art. 55 § 1 ¹ k.p., z powodu niewypłacenia należnego wynagrodzenia za luty 2013 roku.

/pismo zatytułowane „wypowiedzenie” k. 11, 68/

B. R. otrzymał wynagrodzenie za pracę za miesiąc luty 2013 roku przelewem bankowym z dnia 26 marca 2013 roku.

/protokół kontroli k. 7, wyciąg z rachunku bankowego k. 15/

W dniu 27 marca 2013 roku pracodawca wystawił mu świadectwo pracy, w którym wskazał m.in. jako tryb i podstawę ustania stosunku pracy – rozwiązanie w trybie art. 55 § 1 ¹ k.p..

/świadectwo pracy k. 13, 70/

W dniu 4 kwietnia 2013 roku B. R. wniósł do Sądu Rejonowego w L. przeciwko (...) pozew o odszkodowanie w związku z rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy.

/pozew k. 17-19/

Pozwany nie uznał powództwa. Sprawa jest w toku.

/pismo procesowe k. 20, odpowiedź na pozew k. 22-23, wyjaśnienia obwinionego k. 158/

W piśmie z dnia 5 kwietnia 2013 roku (...)reprezentowany przez prokurenta W. D. oświadczył B. R., że rozwiązuje z nim umowę o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia z powodu utraty zaufania pracodawcy.

/pismo zatytułowane „rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia” k. 101/

W (...) nie było regulaminu wynagradzania. Dział (...) stosował przepisy Kodeksu pracy.

/pismo (...) k. 82/

W (...), w tym w okresie objętym wnioskiem o ukaranie, zarząd był trzyosobowy. Jednym z członków zarządu (wiceprezesem) był S. B.. Spółkę, według wpisu w KRS, reprezentował każdy z członków zarządu łącznie z prokurentem. W spółce był jeden prokurent samoistny, W. D..

/informacja odpowiadająca odpisowi aktualnemu z rejestru przedsiębiorców k. 83-90/

Pracownicy (...) zaangażowani w pracę (...)mieli z pracodawcą umowę o pracę z minimalnym wynagrodzeniem, a także umowę cywilnoprawną, w oparciu o którą płacono im za publikację i zdjęcia.

/zeznania B. R. k. 108, zeznania J. K. k. 160/

B. R. pracował w systemie zadaniowego czasu pracy. Nie podpisywał list obecności.

/zeznania B. R. k. 108, umowa o pracę k. k. 10, 67/

W (...) redaktorem naczelnym był C. P.. W sprawach z zakresu prawa pracy był on pośrednikiem między pracodawcą a pracownikami (...)świadczących pracę w (...). W istotnych kwestiach pracowniczych odsyłał do pracodawcy.

/zeznania B. R. k. 108, 110, zeznania L. S. k. 111/

Naliczaniem wynagrodzenia zajmowała się kadrowa J. K., zaś następnie, w tym w ostatnim okresie pracy w (...) B. R., L. S..

/zeznania B. R. k. 108, zeznania L. S. k. 111/

Przelewy wynagrodzeń w (...) zlecała żona prokurenta (...), T. D..

/zeznania B. R. k. 108, zeznania L. S. k. 111-112, zeznania J. K. k. 159, zeznania J. C. k. 161/

S. B.nadzorował (...) w zakresie spraw budowlanych. W stosunku do pracowników budowlanych prowadzone były kontrolowane przez niego listy obecności, w oparciu o które naliczane były płace.

/wyjaśnienia obwinionego k. 111, zeznania L. S. k. 112, zeznania J. K. k. 159/

S. B. jest wdowcem, nie ma nikogo na utrzymaniu, jego jedyny deklarowany dochód wynosi 1.570 złotych miesięcznie (emerytura). Nie był karany. Leczy się okulistycznie. Ponosi wydatki związane z leczeniem.

/dane osobopoznawcze k. 48, informacja ZUS k. 98, dokumentacja medyczna k. 99, faktura k. 97/

Obwiniony S. B.zarówno w toku czynności wyjaśniających (k. 2), jak też przed Sądem (k. 49) nie przyznał się do popełnienia zarzuconego mu czynu. Wyjaśnił jedynie tyle, że nadzorował (...)w zakresie spraw budowlanych (k. 111) oraz że tocząca się przed Sądem Rejonowym w L. sprawa B. R.o odszkodowanie nie zakończyła się (k. 158).

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Sąd uwzględnił przeprowadzone w sprawie dowody osobowe, tj. wyjaśnienia obwinionego (k. 111, 158) oraz świadków: B. R. (k. 108-111), L. S. (k. 111-113), które za wyjątkiem nielicznych szczegółów były zgodne, tak między sobą, jak też z zebraną w sprawie dokumentacją.

Zeznania świadków J. K. (k. 159-160) i zwłaszcza J. C. (k. 160-161), osób, które nie pracowały w (...) w okresie objętym wnioskiem o ukaranie, nie wniosły do sprawy nic nowego co w niej istotne. Potwierdziły ogólnie strukturę organizacyjną i strukturę zatrudnienia tej spółki oraz kwestie związane z obliczaniem i wypłatą wynagrodzeń.

Sąd uwzględnił nieosobowe dowody (wyszczególnione na karcie 162).

Odnośnie dokumentów oficjalnych, te sporządzone zostały one przez powołane do tego osoby, zajmujące się tym w związku z pełnionymi obowiązkami i zgodność ich treści z prawdą nie była poddawana w wątpliwość w toku postępowania przez strony procesowe.

Jeśli chodzi o dokumenty prywatne, zasłużyły na uwzględnienie jako dowód tego, że ich sporządzenie względnie przedłożenie adresatowi miało miejsce.

S. B. obwiniony został o czyny z art. 282 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy, który stanowi, że karze za wykroczenie podlega, kto wbrew obowiązkowi nie wypłaca w ustalonym terminie wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia przysługującego pracownikowi albo uprawnionemu do tego świadczenia członkowi rodziny pracownika, wysokość tego wynagrodzenia lub świadczenia bezpodstawnie obniża albo dokonuje bezpodstawnych potrąceń.

Wykroczenie z art. 282 k.p. może popełnić każdy, kto wbrew obowiązkowi nie wypłaca pracownikowi w terminie wynagrodzenia czy innego świadczenia ze stosunku pracy”, a zatem nie tylko pracodawca czy osoba działająca w jego imieniu, jak to ma miejsce chociażby w wypadku wykroczenia z art. 281 k.p.. Oznacza to także, że z tytułu niewykonania powyższych obowiązków względem pracownika odpowiedzialność z art. 282 k.p. może ponosić nie tylko jeden podmiot (jedna osoba), ale większa ich ilość, o ile w wypadku każdego z nich są podstawy uznawać, że mają obowiązek dbać o to, aby wynagrodzenie (czy inne należne świadczenie pieniężne) zostało pracownikowi w ustalonym terminie wypłacone. Nie można przy tym sprowadzać odpowiedzialności za to wykroczenie do tych osób, które osobiście dokonują czynności faktycznej w postaci wypłaty pracownikowi świadczeń pieniężnych (przekazują je w gotówce czy zlecają przelew ich na rachunek bankowy pracownika), tym bardziej, że nierzadko osoby te działają w tym zakresie każdorazowo na polecenie swoich przełożonych. Chodzi raczej o te osoby, od których z uwagi na charakter prawny pracodawcy w ogólności czy też jednoznacznie ustalony wewnętrznymi regulacjami zakres poszczególnych obowiązków, należy wymagać, aby ten podstawowy obowiązek pracodawcy w postaci wypłaty pracownikowi wynagrodzenia czy innych należnych świadczeń był w terminie realizowany, co za tym idzie, którym w wypadku niewywiązania się z tego obowiązku można postawić z tego tytułu zarzut.

Podkreślenia wymaga, że wykroczenie z art. 282 k.p. można popełnić zarówno umyślnie, jak i nieumyślnie. W tym drugim wypadku sprawca nie ma zamiaru dopuścić do niewypłacenia pracownikowi w terminie wynagrodzenia czy innych świadczeń pieniężnych, ale wskutek niezachowania przez niego ostrożności wymaganej w danych okolicznościach dochodzi jednak do tego skutku, mimo że przewidywał taką możliwość albo mógł przewidzieć (art. 6 § 2 k.w.).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt sprawy niniejszej, stwierdzić należy, że zachodzą podstawy do przypisania obwinionemu S. B. czynu zarzucanego mu w punkcie 1 wniosku o ukaranie. W tym zakresie wyczerpał on swoim zachowaniem znamiona art. 282 § 1 pkt 1 k.p.

Nie ulega wątpliwości, że wynagrodzenie za miesiąc luty 2013 roku nie zostało B. R.wypłacone w terminie. Wobec braku regulaminu wynagradzania zastosowanie w (...)miał w tym zakresie Kodeks pracy, zgodnie z którym (art. 85 § 2), wynagrodzenie za prace płatne raz w miesiącu wypłaca się z dołu, nie później niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego. B. R.nie otrzymał należnego wynagrodzenia zasadniczego do dnia 10 marca 2013 roku. Wypłacone mu ono zostało przelewem bankowym dopiero z dnia 26 marca 2013 roku.

Ustalając powyższe, ocenić należało, czy obwinionemu można postawić zarzut z tego tytułu, a inaczej, czy do niewypłacenia B. R. wynagrodzenia w kodeksowym terminie doszło z winy S. B., w każdym razie między innymi z jego winy.

Stwierdzić należy, że w ustalonych okolicznościach sprawy obwiniony jest taką osobą, o której mowa w hipotezie normy art. 282 § 1 k.p..

W pierwszej kolejności zważyć trzeba, że jest członkiem zarządu (...), a więc organu spółki, który jest uprawniony, ale i zobowiązany do prowadzenia jej spraw (art. 371 k.s.h.).

Z załączonej do akt sprawy informacji odpowiadającej odpisowi aktualnemu z KRS wynika, że w istotnym w tej sprawie okresie zarząd (...) był wieloosobowy, zaś reprezentacja spółki została określona w ten sposób, że każdy z członków reprezentuje spółkę łącznie z prokurentem. Od reprezentowania spółki („na zewnątrz”) odróżnić należy prowadzenie spraw spółki, w rozumieniu podejmowania czynności faktycznych, organizacyjnych (czynności „wewnętrzne”). Zgodnie z zasada wyrażoną w art. 371 k.s.h., także tu wymagane jest współdziałanie wieloosobowego zarządu.

Rozpoznając sprawę niniejszą dokonać należy jeszcze jednego rozróżnienia, a mianowicie stosunków „wewnętrznych” z zakresu prawa pracy, a zatem realizacji nadrzędności pracodawcy względem pracowników, swoistego władztwa, wyrażającego się między innymi w uprawnieniu pracodawcy do wydawania pracownikowi wiążących poleceń dotyczących pracy, których wykonanie jest obowiązkiem pracownika (art. 100 § 1 k.p.). Nie sposób przyjąć, że na tym polu działalności pracodawcy, tj. np. polecając konkretnemu pracownikowi wykonanie jakiegoś obowiązku pracowniczego, wieloosobowy zarząd musi działać jako pracodawca kolegialnie, podejmować specjalną w tym celu uchwałę. Wiceprezes spółki jest w tym zakresie bez wątpienia pracodawcą w stosunku do poszczególnego pracownika zatrudnionego w tej spółce i może wydawać mu wiążące polecenia.

Już z tego więc względu nie zasługuje na aprobatę Sądu podnoszone w sprawie przez obrońcę obwinionego twierdzenie, zgodnie z którym, obwiniony nie miał żadnego wpływu na wypłacanie pracownikom wynagrodzeń, w znaczeniu, że nie mógł samodzielnie sprawić, aby dane wynagrodzenie było pracownikowi wypłacone (w kasie zakładu pracy czy przelewem). Mając m.in. to na uwadze, Sąd oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka C. P.(k. 162). Jeśli zaś osobą faktycznie dokonującą tych wypłat pracownikom (...) była osoba niepodlegająca tzw. władztwu zakładowemu (o ile tak mogło mieć miejsce w wypadku T. D.), za takie zorganizowanie tego zakresu spraw pracowniczych odpowiadać muszą poszczególni członkowie zarządu i wynikające z tego ewentualne nieprawidłowości w płatnościach wynagrodzeń czy innych świadczeń pracowniczych, możliwe do przewidzenia, oceniać należy w kategoriach niedołożenia przez nich wymaganej w tej sytuacji dbałości czy ostrożności.

W obydwu powyższych ewentualnościach S. B.jako wiceprezesowi (...) przypisać można nieumyślność, o której mowa w art. 6 § 2 k.w..

Nie bez znaczenia przy ocenie kwestii odpowiedzialności obwinionego czy też jego obowiązku w zakresie odnoszącym się do należytej realizacji podstawowych obowiązków pracodawcy względem pracowników, w tym wypadku względem pracującego w tygodniku (...) B. R., jest rola obwinionego podczas czynności kontrolnych Państwowej Inspekcji Pracy, który jednoosobowo występował w imieniu kontrolowanego podmiotu i nie odsyłając do nikogo innego, samemu prowadził wewnętrzne dochodzenie w przedmiocie wyjaśnienia kwestii związanych z zatrudnieniem ww. pracownika i osobiście przedstawił Inspekcji na piśmie wyniki poczynionych ustaleń.

Przy wymiarze kary za czyn z punktu 1 wniosku o ukaranie Sąd Rejonowy kierował się dyrektywami jej wymiaru określonymi w art. 33 k.w., oceniając zwłaszcza stopień społecznej szkodliwości czynu a także cele kary w zakresie społecznego oddziaływania oraz cele, jakie ma ona osiągnąć w stosunku do ukaranego. Wymierzając karę Sąd miał też na względzie rodzaj i rozmiar szkody wyrządzonej wykroczeniem (w tej sprawie szkoda została w niedługim czasie naprawiona), a także właściwości, warunki osobiste i majątkowe obwinionego, jego stosunku rodzinne, wreszcie dotychczasowy sposób życia.

Art. 282 § 1 k.p. przewiduje karę grzywny, którą wymierza się w wysokości od 1.000 do 5.000 złotych.

W ocenie Sądu, odnosząc ustalone w sprawie okoliczności przypisanego czynu oraz okoliczności dotyczące osoby obwinionego do przytoczonych dyrektyw wymiaru kary zasadnym było wymierzenie S. B. grzywny w najmniejszej z możliwych wysokości, tj. 1.000 złotych.

Od czynu zarzucanego obwinionemu w punkcie 2 wniosku o ukaranie należało go uniewinnić (punkt II wyroku).

Zdaniem oskarżyciela publicznego, obwiniony ponosi winę za niewypłacenie B. R. w okresie od dnia 22 marca 2013 roku do dnia 1 lipca 2013 roku odszkodowania za okres wypowiedzenia w związku z rozwiązaniem przez pracownika umowy o pracę z winy pracodawcy. Ze stanowiskiem tym nie sposób się zgodzić. Odszkodowanie z art. 55 § 1 ¹ k.p. nie jest takim samym roszczeniem, jak umówione wynagrodzenie zasadnicze, które wymagalne jest od pracodawcy w terminie wynikającym z regulaminu względnie powoływanego już wyżej art. 85 § 2 k.p.. Z akt sprawy, w szczególności pisma B. R. z dnia 21 marca 2013 roku zatytułowanego „wypowiedzenie” nie wynika, aby domagał się on od pracodawcy rzeczonego odszkodowania. Nie sposób więc uznać, aby pracodawca był w zwłoce co do zapłaty tegoż odszkodowania z dniem 22 marca 2013 roku. Następnie, w dniu 4 kwietnia 2014 roku, B. R. skierował sprawę o odszkodowanie do sądowego rozstrzygnięcia i także w tej sytuacji nie można przypisywać S. B. jakiejkolwiek winy w oparciu o art. 282 § 1 k.p.. Ewentualne zakończenie sprawy z zakresu prawa pracy prawomocnym wyrokiem zasądzającym roszczenie stworzy dopiero warunki do odpowiedzialności za inne już wykroczenie (art. 282 § 2 k.p.) względnie przestępstwo (art. 218 § 3 k.k.).

Rozstrzygniecie w punkcie III wyroku zapadło na podstawie art. 21 w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (Dz. U z 1983 roku, nr 49, poz. 223 ze zm.) – co do opłaty, a także, co do wydatków postępowania, na podstawie art. 118 § 1 i 2 k.p.w., zgodnie z którym, w razie skazania, obwinionego obciąża się zryczałtowanymi wydatkami postępowania, a także należnościami osób – w tym świadków zeznających w sprawie. Na zasądzone od obwinionego S. B. na rzecz Skarbu Państwa wydatki złożyły się: ryczałt wynoszący 100 złotych jak też koszty poniesione przez świadków (łącznie 1.336,77 złotych).

Z tych wszystkich względów i na podstawie powołanych przepisów, orzec należało jak w wyroku.