Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22 lutego 2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych - I Oddział w Ł. po rozpoznaniu wniosku z 30 stycznia 2023 roku odmówił E. K. prawa do ponownego ustalenia renty rodzinnej po zmarłym mężu wskazując, że do aktualnie rozpoznanego wniosku wnioskodawczyni nie przedłożyła nowych dowodów, ani nie ujawniono okoliczności istniejących przed wydaniem w/w decyzji mających wpływ na prawo do renty rodzinnej. (decyzja - k. 75 plik akt ZUS 21/1063822/2022)

Uznając powyższą decyzję za krzywdzącą w dniu 27 marca 2023 roku wnioskodawczyni złożyła od niej odwołanie, wnosząc o jej zmianę poprzez przeliczenie wysokości renty rodzinnej. (odwołanie k. 3)

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko. (odpowiedź na odwołanie k. 29-30)

N

a rozprawie w dniu 10 października 2023 roku wnioskodawczyni poparła odwołanie, zaś pełnomocnik ZUS wniósł o jego oddalenie. (końcowe stanowiska stron – rozprawa z dnia 10 października 2023 roku e-protokół (...):01:20 – 00:12:53 – płyta CD – k. 100)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 2.02.1991 r. wnioskodawczyni – E. W. i B. K. zawarli związek małżeński. (okoliczność niesporna, a nadto odpis skrócony aktu małżeństwa k. 12 plik akt ZUS 21/1063822/2022)

Wnioskodawczyni z mężem mieszkali w Kanadzie. (okoliczność bezsporna)

B. K. zmarł w dniu 7 lutego 2022 r. (okoliczność niesporna)

W dniu 6 października 2022 roku wnioskodawczyni złożyła wniosek o polską rentę rodzinną. (wniosek k. 1-4 plik akt ZUS 21/1063822/2022)

Decyzją z dnia 4 stycznia 2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych - I Oddział w Ł. przyznał E. K. prawo do renty rodzinnej po zmarłym mężu w kwocie 514,01 złotych, ustalając termin płatności na 20 dzień każdego miesiąca. (decyzja - k. 22-23 plik akt ZUS 21/1063822/2022)

Decyzją z dnia 7 lutego 2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. podjął wypłatę renty rodzinnej od 1 kwietnia 2022 roku. (decyzja - k. 22-23 plik akt ZUS 21/1063822/2022)

W dniu 30 stycznia 2023 roku E. K. złożyła wniosek o ponowne ustalenie wysokości renty rodzinnej podnosząc, że inni jej znajomi w Kanadzie mają wyższe renty rodzinne, mąż w Polsce przepracował 10 lat, a ona liczyła, że część polskiej renty pokryje chociaż część kosztów życia w Kanadzie. (wniosek k. 33 akt ZUS 21/1063822/2022)

Powyższy stan faktyczny pozostaje niesporny między stronami i został ustalony jedynie na podstawie powołanych dokumentów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego i poczynionych na jego podstawie ustaleń faktycznych, odwołanie E. K. nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 114 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz.1251) w sprawie zakończonej prawomocną decyzją organ rentowy, na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, uchyla lub zmienia decyzję i ponownie ustala prawo do świadczeń lub ich wysokość, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono nowe okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość.

Z cytowanego przepisu wynika, iż warunkiem ponownego ustalenia prawa do świadczeń jest uzyskanie nowych dowodów lub ujawnienie okoliczności, które istniały przed wydaniem decyzji, a nie były znane organowi w chwili orzekania i mają wpływ na prawo do tych świadczeń lub ich wysokość (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 1999 r., II UKN 231/99 - OSNAPiUS 2000 nr 19, poz. 734; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2003 r. III UZP 5/03 - OSNAPiUS rok 2003, Nr 18, poz. 442).

Zwrot "przedłożenie nowych dowodów" oznacza zgłoszenie każdego prawnie dopuszczalnego środka dowodowego, stanowiącego potwierdzenie okoliczności faktycznych istniejących przed wydaniem decyzji, a mających wpływ na powstanie prawa do świadczenia lub jego wysokość. Natomiast użyte w art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej pojęcie "ujawnienie okoliczności" oznacza powołanie się na fakty dotyczące ogółu wymagań formalnych i materialnych związanych z ustaleniem przez organ rentowy prawa do świadczenia lub wysokości świadczenia. Są to określone w przepisach prawa materialnego fakty warunkujące powstanie prawa do świadczenia lub jego wysokości np. staż pracy, wiek, niezdolność do pracy, ale także uchybienia przez organ rentowy normom prawa procesowego lub materialnego, wpływające potencjalnie na dokonanie ustaleń w sposób niezgodny z ukształtowaną z mocy prawa sytuacją prawną osoby zainteresowanej (tak m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 lutego 2014 r., I UK 322/13, LEX nr 1444596 oraz Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 11 grudnia 2015 r., III AUa 1087/15, LEX nr 1979499).

Mając powyższe na uwadze należy podkreślić, że skoro przedmiotowe postępowanie zostało wszczęte w oparciu o wniosek z art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, to obowiązkiem organu rentowego, a następnie Sądu orzekającego, była w pierwszej kolejności ocena, czy wystąpiły określone w tym przepisie przesłanki umożliwiające merytoryczne rozpoznanie wniosku.

Należało zatem ustalić i ocenić, czy wnioskodawczyni przedłożyła nowe dowody mogące mieć wpływ na zmianę poprzedniej decyzji, ewentualnie, czy ujawniły się takie okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mogły rzutować na zmianę stanowiska ZUS w zakresie wysokości renty rodzinnej należnej skarżącej. Ocena, że przesłanki te nie były spełnione, powinna bowiem prowadzić do odmowy ponownego ustalenia świadczenia przez organ rentowy oraz oddalenia odwołania przez Sąd, bez potrzeby merytorycznego zbadania wysokości świadczenia przysługującego ubezpieczonej. Bez spełnienia przesłanek formalnych wniosku z art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, prowadzenie postępowania dotyczącego merytorycznej oceny wysokości świadczenia, jest bezcelowe i bezprzedmiotowe.

Szczegółowa analiza twierdzeń skarżącej podnoszonych w rozlicznych pismach składanych do organu rentowego i sądu prowadzi zaś do wniosku, że odwołująca nie zgadza się z ustaleniami i wyliczeniem wysokości renty rodzinnej po zmarłym mężu - dokonanymi w prawomocnej decyzji z dnia 4 stycznia 2023 roku, od której to się nie odwołała.

Polemika na tym etapie postępowania administracyjnego z prawidłową argumentacją prawną organu rentowego nie mogła zatem przynieść spodziewanego skutku.

W konsekwencji decyzję organu rentowego z dnia 22 lutego 2023 roku uznać należy za prawidłową, bowiem w chwili jej wydawania nie zachodziły przesłanki z art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej.

Mając powyższe na uwadze odwołanie, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., podlegało oddaleniu, o czym Sąd Okręgowy w Łodzi orzekł w sentencji wyroku.

SSO Paulina Kuźma

D.J.