Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z 6 kwietnia 2023 roku, znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z 10 marca 2023 roku, odmówił przyznania A. T. (1) prawa do rekompensaty z tytułu utraty możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W uzasadnieniu decyzji wskazano, że odwołującej odmówiono przyznania prawa do rekompensaty, ponieważ decyzją z dnia 17 marca 2017 roku miała ona ustalone prawo do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego w wieku niższym niż 60 lat, tj. od dnia 1 marca 2017 roku.

[decyzja z dnia 6 kwietnia 2023 roku – k. 20 akt emerytalnych ZUS]

W dniu 21 kwietnia 2023 roku odwołanie od powyższej decyzji złożyła A. T. (1) uznając decyzję organu ZUS za krzywdzącą podnosząc, że dokona ona zwrotu kwoty 3668,47 zł otrzymanej tytułem nauczycielskiego świadczenia pieniężnego i wnosząc o przyznanie jej rekompensaty z tytułu szczególnego charakteru jej pracy.

[odwołanie – k. 3 akt VIII U 809/23]

W odpowiedzi na odwołanie złożonej 11 maja 2023 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wniósł o oddalenie odwołania wywodząc, jak w zaskarżonej decyzji.

[odpowiedź na odwołanie – k. 4-4v. akt VIII U 809/23]

Pismem procesowym z dnia 7 lipca 2023 roku, pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołanie wskazując, że przysługuje jej prawo do rekompensaty albowiem spełnia przesłanki, o których mowa w art. 21 ustawy o emeryturach pomostowych oraz nie skorzystała ze świadczenia kompensacyjnego, ponieważ cofnęła wniosek z dnia 28 lutego 2017 r. z uwagi na nie utracenie możliwości pracy na stanowisku nauczyciela.

[pismo procesowe z 07.07.2023 r., k. 13-15v.]

W odpowiedzi na powyższe pismo organ rentowy, w piśmie złożonym 31 lipca 2023 roku, podniósł, że A. T. (2) wystąpiła o nauczycielskie świadczenie kompensacyjne 28 lutego 2017 roku. Decyzją z 17 marca 2017 roku organ przyznał jej prawo do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego od 1 marca 2017 roku, jednocześnie wstrzymując jego wypłatę z uwagi na podjęcie od 2 marca 2017 roku zatrudnienia w Publicznym Gimnazjum nr (...) im. (...) w Ł.. Organ wskazał, że odwołująca nie wycofała wniosku z 28 lutego 2017 roku ani nie wniosła odwołania od decyzji, zatem decyzja się uprawomocniła. Poza tym ZUS podniósł, że na wniosek z 6 lipca 2017 roku, organ wypłacił świadczenie za lipiec i sierpień 2017 roku, a następnie znów wstrzymał jego wypłatę, gdyż A. T. (1) podjęła zatrudnienie od 1 września 2017 r. Wnioskodawczyni wystąpiła z wnioskiem o wycofanie wniosku z 28 lutego 2017 roku w dniu 30 czerwca 2023 roku.

[pismo procesowe organu ZUS k. 34-35 akt VIII U 809/23]

Na rozprawie w dniu 24 października 2023 roku odwołująca potwierdziła, że składała wniosek o świadczenie kompensacyjne i od 1 marca 2017 roku takie świadczenie zostało jej przyznane. A. T. (1) przyznała także, że pobrała świadczenie za lipiec i sierpień 2017 roku, a w pozostałym okresie świadczenia nie pobierała.

[stanowisko odwołującej – e-protokół rozprawy z 24 października 2023 r. – 00:01:11]

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni A. T. (1) urodziła się w dniu (...).

[bezsporne]

W okresie od 13 lutego 1989 roku do 30 kwietnia 1989 roku wnioskodawczyni pracowała w Szkole Podstawowej nr (...) w Ł. na stanowisku nauczyciela.

[zaświadczenie – k. 17 akt emerytalnych ZUS z 2016 r.]

W okresie od 1 maja 1989 roku do 31 sierpnia 1989 roku wnioskodawczyni pracowała w Przedszkolu Miejskim nr 47 w Ł. na stanowisku nauczyciela.

[zaświadczenie – k. 18 akt emerytalnych ZUS z 2016 r.]

W okresie od 1 września 1989 roku do 30 września 1990 roku wnioskodawczyni pracowała w Szkole Podstawowej nr (...) im M. K. w Ł. na stanowisku nauczyciela.

[zaświadczenie – k. 16 akt emerytalnych ZUS z 2016 r.]

W okresie od 19 lutego 1991 roku do 31 sierpnia 2005 roku wnioskodawczyni pracowała w Zespole Szkół Ogólnokształcących nr (...) w Ł. na stanowisku nauczyciela matematyki.

[świadectwo pracy – k. 14-14v. akt emerytalnych ZUS z 2016 r.]

W okresie od 1 września 2005 roku do 28 lutego 2017 roku wnioskodawczyni pracowała w Publicznym Gimnazjum nr (...) w Ł., a od 1 września 2016 roku do 28 lutego 2017 roku – w Publicznym Gimnazjum nr (...) im. (...) w Ł. na stanowisku nauczyciela matematyki.

[świadectwa pracy – k. 12-13v. akt ZUS o nauczycielskie świadczenie kompensacyjne]

W okresie od 10 września 2014 roku do 26 czerwca 2015 roku wnioskodawczyni pracowała w Publicznym Gimnazjum nr (...) w Ł. na stanowisku nauczyciela matematyki.

[świadectwo pracy – k. 15. akt emerytalnych ZUS z 2016 r.]

W dniu 28 lutego 2017 roku A. T. (1) złożyła wniosek o nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, które zostało jej przyznane decyzją organu ZUS z 17 marca 2017 r. Jednocześnie wypłata tego świadczenia została wstrzymana z powodu zawieszenia prawa do świadczenia w związku z podjęciem pracy w jednostkach wymienionych w art. 1 ustawy Karta Nauczyciela.

[wniosek – k. 1-5 odwrót akt ZUS o nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, decyzja z 17 marca 2017 r. k. 17-18 akt ZUS o nauczycielskie świadczenie kompensacyjne]

W okresie od 2 marca 2017 roku do 23 czerwca 2017 roku wnioskodawczyni pracowała w Publicznym Gimnazjum nr (...) im. (...) w Ł. na stanowisku nauczyciela matematyki.

[umowa o pracę – k. 23 akt VIII U 809/23, świadectwa pracy – k. 21-21 odwrót akt ZUS o nauczycielskie świadczenie kompensacyjne]

Na skutek wniosku złożonego 6 lipca 2017 roku przez A. T. (1), decyzją z 14 lipca 2017 roku, organ ZUS podjął wypłatę na jej rzecz nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego od 1 lipca 2017 roku, a następnie decyzją z 8 sierpnia 2017 roku ponownie wstrzymał wypłatę tego świadczenia od 1 września 2017 roku. W konsekwencji organ wypłacił A. T. (1) świadczenie za lipiec i sierpień 2017 roku.

[wniosek – k. 20 akt ZUS o nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, decyzja z 14 lipca 2017 r. – k. 22-23 akt ZUS o nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, decyzja z 8 sierpnia 2017 r. – k. 25 akt ZUS o nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, zrzut z systemu z systemu informatycznego ZUS – k. 46 akt VIII U 809/23]

Następnie odwołująca pracowała na stanowisku nauczyciela kolejno w okresie od 1 września 2017 roku do 31 sierpnia 2019 roku w Publicznym Gimnazjum nr (...) w Ł., a od 1 września 2019 roku w Zespole Szkół (...) w Ł.. Obecnie jest zatrudniona na podstawie umowy na czas nieokreślony z 31 sierpnia 2022 roku.

[umowy o pracę k. 25-30 akt VIII U 809/23]

W dniu 11 października 2021 roku wnioskodawczyni A. T. (1) złożyła wniosek o emeryturę, na skutek czego ZUS I Oddział w Ł., decyzją z 8 listopada 2021 roku, ustalił wysokość okresowej emerytury kapitałowej od 1 września 2021 roku, tj. od dnia nabycia prawa do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

[wniosek o emeryturę k. 1-3 odwrót akt emerytalnych ZUS, decyzja z 8 listopada 2021 r. k. 9-10 akt emerytalnych ZUS z 2021 r.]

Następnie w dniu 10 marca 2023 roku wnioskodawczyni A. T. (1) złożyła wniosek o ponownie obliczenie świadczenia emerytalnego wraz z rekompensatą za pracę w warunkach szczególnych.

[wniosek – k. 18-19 akt emerytalnych ZUS z 2021 r]

W konsekwencji powyższego, zaskarżoną decyzją z 6 kwietnia 2023 roku, organ rentowy odmówił prawa do przyznania rekompensaty z tytułu utraty możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

[decyzja z dnia 6 kwietnia 2023 r. – k. 20 akt emerytalnych ZUS z 2021 r.]

Wnioskodawczyni 30 czerwca 2023 roku wystąpiła z wnioskiem o wycofanie wniosku o nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. Organ rentowy pismem z 13 lipca 2023 r. odmówił jej wycofania wniosku ponieważ decyzja z 17 marca 2017 roku o przyznaniu nauczycielskiego świadczenia pieniężnego jest prawomocna.

[bezsporne]

Powyższy stan faktyczny są ustalił na podstawie zgromadzonych w sprawie dokumentów, które nie były kwestionowane przez żądną ze stron.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie i jako bezzasadne podlega oddaleniu.

Zgodnie z dyspozycją art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych, ustawa określa warunki nabywania prawa do emerytur i rekompensat przez niektórych pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, zwanych „emeryturami pomostowymi”, o których mowa w art. 24 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 291 ze zm.).

Stosownie do treści art. 2 pkt 5 ustawy o emeryturach pomostowych, rekompensata jest to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

W myśl art. 21 ust. 1 powyższej ustawy w związku z § 4 ust. 1 pkt 1 i 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. nr. 8 poz. 43), rekompensata przysługuje ubezpieczonemu urodzonemu po 31 grudnia 1948 r., jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat, nie ma ustalonego prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiety i 65 lat dla mężczyzny nie ma ustalonego prawa do emerytury pomostowej oraz spełniał przed osiągnięciem wieku emerytalnego 60 lat dla kobiety i 65 lat dla mężczyzny warunki do ustalenia prawa do emerytury lub emerytury pomostowej.

Z kolei zgodnie z art. 17 ust. 2 ustawy z dnia 22 maja 2009 roku o nauczycielskim świadczeniu kompensacyjnym w przypadku skorzystania z prawa do świadczenia nie przysługuje prawo do rekompensaty, o której mowa w ustawie z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (tekst jedn. Dz. U. z 2018 r. poz. 128).

Przede wszystkim należy podnieść, że w dniu 28 lutego 2017 roku A. T. (1) złożyła wniosek o nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, które zostało jej przyznane prawomocną decyzją organu ZUS z 17 marca 2017 r. Przy czym bezspornym jest między stronami, że odwołująca nie zaskarżyła wymienionej decyzji. Jednocześnie wypłata tego świadczenia została wstrzymana z powodu zawieszenia prawa do świadczenia w związku z podjęciem pracy w jednostkach wymienionych w art. 1 ustawy Karta Nauczyciela.

Trzeba przy tym mieć na uwadze, że już samo przyznanie nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego – mocą ostatecznej decyzji administracyjnej organu rentowego oznacza skorzystanie z niego, co stanowi negatywną przesłankę późniejszego przyznania rekompensaty z tytułu utraty możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Nie ma przy tym znaczenia to, że wypłata nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego została wstrzymana. Jak bowiem przyjmuje się w orzecznictwie: „W sytuacji wstrzymania wypłaty świadczenia […] prawo do niego nie wygasa i mimo jego niezrealizowania nadal przysługuje uprawnionemu do dnia śmierci. […] Niepobrane świadczenie nadal jest świadczeniem majątkowym uprawnionego.” (tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 21 lutego 2018 r., III AUa 824/17, LEX nr 2481797, por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w R. z 3 sierpnia 2021 r., (...) SA/R. 796/21, LEX nr 3211407). Sąd nie może więc zgodzić się ze stanowiskiem przedstawionym w piśmie procesowym pełnomocniczki odwołującej z 28 sierpnia 2023 roku, że niekorzystanie ze świadczenia kompensacyjnego w sytuacji, gdy jest ono przyznane sprawia, iż powódce przysługuje prawo do rekompensaty.

Co więcej, odwołująca w istocie pobrała świadczenie kompensacyjne za lipiec i sierpień 2017 roku, o co sama zawnioskowała, składając 6 lipca 2017 roku wniosek o wypłatę tego świadczenia w związku z wygaśnięciem 23 czerwca 2017 roku umowy o pracę zawartej z Gimnazjum Miejskim nr 26 w Ł.. Na skutek powyższego wniosku organ decyzją z 14 lipca 2017 roku podjął wypłatę świadczenia i wnioskodawczyni otrzymała świadczenie za lipiec i sierpień 2017 r., a następnie ZUS ponownie je zawiesił od września 2017 roku (decyzją z 8 sierpnia 2017 roku) z uwagi na podjęcie zatrudnienia nauczycielskiego. Fakt pobrania nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego za lipiec oraz sierpień 2017 roku przyznała również sama odwołująca na rozprawie 24 października 2023 r.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., odwołanie należało oddalić.