Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 26 lutego 2024 roku Sygn. akt X U 575/23 Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawie Sygn. akt X U 575/23 z wniosku J. J. (1) przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziałowi w Ł. o zasiłek chorobowy w związku z odwołaniem od decyzji organu rentowego z dnia 27 lipca 2023 roku, nr sprawy (...)

1. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał J. J. (1) prawo do zasiłku chorobowego za okres od 1 lipca 2023 roku do 31 lipca 2023 roku;

2. zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w Ł. na rzecz J. J. (1) kwotę 180 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne.

J. J. (1) prowadziła działalność gospodarczą od 4 stycznia 2021 roku do 31 lipca 2023 roku, przy czym od 1 czerwca 2023 roku do 31 lipca 2023 roku działalność ta była zawieszona.

Ubezpieczona przez pierwsze 6 miesięcy prowadzenia działalności korzystała z tzw. ulgi na start i opłacała do ZUS jedynie składkę zdrowotną w wysokości 381,81 złotych. Następnie opłacała składki w wysokości preferencyjnej

W dniu 8 listopada 2021 wnioskodawczyni złożyła do organu rentowego zgłoszenie do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych: emerytalnego rentowego i wypadkowego oraz do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, wskazując datę objęcia ubezpieczeniem od dnia 1 lipca 2021 roku.

Wnioskodawczyni przy zgłoszeniu do ubezpieczeń nie złożyła deklaracji rozliczeniowej (...), skutkiem czego organ rentowy z urzędu stworzył tzw. „klon” deklaracji (...) na podstawie deklaracji właściwych dla wcześniejszych miesięcy, tj. nie uwzględniających składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe.

W dniu 7 grudnia 2021 roku wnioskodawczyni złożyła deklarację rozliczeniową za lipiec 2021 z wykazaną składką na ubezpieczenie chorobowe.

W dniu 15 listopada 2021 roku organ rentowy „uporządkował” konto J. J. (1) i przyjął, iż wnioskodawczyni podlega ubezpieczeniu chorobowemu od dnia 1 sierpnia 2021 roku, czyli od miesiąca, za który J. J. (1) po raz pierwszy opłaciła składki uwzględniające ubezpieczenie chorobowe. Organ rentowy sporządził z urzędu deklaracje rozliczeniowe (...) od sierpnia 2021 roku, wskazując w nich wysokości składek odpowiadające wpłatom wnioskodawczyni.

W okresie od stycznia 2021 roku do maja 2023 roku dokonywała wpłat tytułem składek na rzecz ZUS w następujących wysokościach:

⚫

styczeń 2021 roku – 381,81 złotych uiszczona w dniu 2 lutego 2021 roku,

⚫

luty 2021 roku – 381,81 złotych uiszczona w dniu 3 marca 2021 roku,

⚫

marzec 2021 roku – 381,81 złotych uiszczona w dniu 6 kwietnia 2021 roku,

⚫

kwiecień 2021 roku – 381,81 złotych uiszczona w dniu 5 maja 2021 roku,

⚫

maj 2021 roku – 381,81 złotych uiszczona dniu w 4 czerwca 2021 roku,

⚫

czerwiec 2021 roku – 381,81 złotych uiszczona w dniu 5 lipca 2021 roku,

⚫

lipiec 2021 roku – 381,81 złotych uiszczona w dniu 3 sierpnia 2021 roku,

⚫

sierpień 2021 roku – 647,59 złotych uiszczona w dniu 7 września 2021 roku,

⚫

wrzesień 2021 roku – 647,59 złotych uiszczona w dniu 6 października 2021 roku,

⚫

październik 2021 roku – 647,59 złotych uiszczona w dniu 2 listopada 2021 roku,

⚫

listopad 2021 roku – 647,59 złotych uiszczona w dniu 9 grudnia 2021 roku,

⚫

grudzień 2021 roku – 647,59 złotych uiszczona w dniu 4 stycznia 2022 roku,

⚫

styczeń 2022 roku – 705,63 złotych uiszczona w dniu 18 lutego 2022 roku,

⚫

luty 2022 roku – 703,17 złotych uiszczona w dniu 16 marca 2022 roku,

⚫

marzec 2022 roku – 726,05 złotych uiszczona w dniu 19 kwietnia 2022 roku,

⚫

kwiecień 2022 roku – 687,42 złotych uiszczona w dniu 16 maja 2022 roku,

⚫

maj 2022 roku – 599,58 złotych uiszczona w dniu 10 czerwca 2022 roku,

⚫

czerwiec 2022 roku – 696 złotych uiszczona w dniu 15 lipca 2022 roku,

⚫

lipiec 2022 roku – 695,29 złotych uiszczona w dniu 16 sierpnia 2022 roku,

⚫

sierpień 2022 roku – 575 złotych uiszczona w dniu 18 września 2022 roku,

⚫

wrzesień 2022 roku – 710,64 złotych uiszczona w dniu 12 października 2022 roku,

⚫

październik 2022 roku – 556,61 złotych uiszczona w dniu 10 listopada 2022 roku,

⚫

listopad 2022 roku – 676,73 złotych uiszczona w dniu 14 grudnia 2022 roku,

⚫

grudzień 2022 roku – 624,95 złotych uiszczona w dniu 16 stycznia 2022 roku,

⚫

styczeń 2023 roku – 1 027,12 złotych uiszczona w dniu 15 lutego 2023 roku,

⚫

luty 2023 roku – 1 963 złotych uiszczona w dniu 14 marca 2023 roku,

⚫

marzec 2023 roku – 2 082 złotych uiszczona w dniu 12 kwietnia 2023 roku,

⚫

kwiecień 2023 roku – 2 140,14 złotych uiszczona w dniu 17 maja 2023 roku,

⚫

maj 2023 roku – 1 797,27 złotych uiszczona w dniu 19 czerwca 2023 roku (w tym dopłata w kwocie 272,25 złotych uiszczona w dniu 26 lipca 2023 roku)

W dniu 15 lutego 2023 roku wnioskodawczyni została wyrejestrowana z ubezpieczeń społecznych, w związku przejściem na tzw. „duży ZUS”.

Wnioskodawczyni ponownie zgłosiła się do ubezpieczeń społecznych w dniu 3 marca 2023 roku, wskazując jako datę objęcie ubezpieczeniem – 1 marca 2023 roku.

Od 1 czerwca 2023 roku ubezpieczona zawiesiła działalność gospodarczą.
J. J. (1) była niezdolna do pracy z powodu choroby w okresach od 19 maja 2023 roku do 26 maja 2023 roku, od 1 czerwca 2023 roku do 30 czerwca 2023 roku i od 1 lipca 2023 roku do 31 lipca 2023 roku.

W oparciu o tak ustalony niesporny stan faktyczny Sąd Rejonowy uznał iż wniesione

odwołanie zasługiwało na uwzględnienie i skutkowało zmianą zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o ubezpieczeniu społecznym w razie choroby i macierzyństwa (tj. Dz.U z 2022 r., poz. 1732; zwaną dalej ustawą zasiłkową), świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą przysługują osobom objętym ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa określonym w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, zwanym dalej "ubezpieczonymi". Stosownie do treści art. 6 ust. 1 ustawy zasiłkowej zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. W myśl art. 4 ust. 1 ustawy zasiłkowej ubezpieczony nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego - jeżeli jest ubezpieczony dobrowolnie. Zgodnie z ustępem 2 przytoczonego przepisu do okresów ubezpieczenia chorobowego, o których mowa w ust. 1, wlicza się poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego.

Z kolei zasiłek chorobowy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego przysługuje, jeżeli niezdolność do pracy trwała bez przerwy co najmniej 30 dni i powstała nie później niż w ciągu 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego (art. 7 ustawy zasiłkowej), ale nie przysługuje, jeżeli ubezpieczony nie nabył prawa do zasiłku w czasie ubezpieczenia z powodu niewyczerpania okresu wyczekiwania, o którym mowa w art. 4 ust. 1 ustawy zasiłkowej (art. 13 ust. 1 pkt 3 ustawy zasiłkowej).

Na podstawie przepisów art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 12 ust. 1 w zw. z art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r. (Dz.U z 2022 r., poz. 1009 z późn. zm.; zwanej dalej ustawą systemową) osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Ubezpieczeniu chorobowemu osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, z mocy art. 11 ust. 2 ustawy systemowej, podlegają dobrowolnie na swój wniosek. Objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem następuje od dnia wskazanego we wniosku, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony (art. 14 ust. 1 tejże ustawy).

Na podstawie przepisów art. 33 i następne ustawy systemowej Zakład Ubezpieczeń Społecznych prowadzi konta płatników składek, na których są ewidencjonowane dane konieczne do celów rozliczania należności z tytułu składek. Zgodnie z art. 46 ust. 1 i art. 47 ust. 1 ustawy obowiązkiem płatnika składek jest według zasad i w terminach wynikających z przepisów ustawy przesyłać odpowiednie dokumenty rozliczeniowe, obliczać, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy.

Jak wynika z art. 14 ust. 1 i 1a ustawy systemowej, objęcie dobrowolnymi ubezpieczeniami, w tym chorobowym, następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tymi ubezpieczeniami, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony, z zastrzeżeniem ust. 1a. Jak stanowi ust. 1a, objęcie dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku tylko wówczas, gdy zgłoszenie do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zostało dokonane w terminie określonym w art. 36 ust. 4 albo 4b. Zgodnie zaś z tym przepisem, zgłoszeń, o którym mowa w ust. 2 i 3 dokonuje się w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia, z zastrzeżeniem ustępu 4a-5a i 9a.

Zgodnie z treścią art. 41 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemowej płatnik składek jest zobowiązany złożyć imienny raport miesięczny korygujący w formie nowego dokumentu zawierającego wszystkie prawidłowe informacje określone w ust. 3-5, jeżeli zachodzi konieczność korekty danych podanych w imiennym raporcie miesięcznym w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości:

1) przez płatnika składek we własnym zakresie;

2) przez Zakład.

Zgodnie z ustępem 7a płatnik składek jest zobowiązany złożyć imienny raport miesięczny korygujący, o którym mowa w ust. 6, w terminie 7 dni od stwierdzenia nieprawidłowości we własnym zakresie lub otrzymania zawiadomienia o stwierdzeniu nieprawidłowości przez Zakład, z zastrzeżeniem ust. 7b.

Przepis art. 48 ust. 1 powyższej ustawy stanowi, że jeżeli płatnik składek nie złoży w terminie deklaracji rozliczeniowej, nie będąc z tego obowiązku zwolniony, Zakład dokonuje wymiaru składek z urzędu w wysokości wynikającej z ostatnio złożonej deklaracji rozliczeniowej, bez uwzględnienia wypłaconych zasiłków oraz zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych, zawiadamiając o tym płatnika.

Natomiast stosownie do treści art. 48b ust. 1 wskazanej wyżej ustawy zakład może sporządzać z urzędu zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych, zgłoszenia wyrejestrowania ubezpieczonego z ubezpieczeń społecznych, imienne raporty miesięczne, zgłoszenia płatnika składek, zgłoszenia wyrejestrowania płatnika składek, deklaracje rozliczeniowe oraz dokumenty korygujące te dokumenty, zwane dalej "dokumentami związanymi z ubezpieczeniami społecznymi określonymi w ustawie". Zgodnie z ustępem 2 zakład może korygować z urzędu błędy stwierdzone w dokumentach związanych z ubezpieczeniami społecznymi określonych w ustawie.

Przepis art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy systemowej w brzmieniu obowiązującym w 2021 roku stanowił, że dobrowolne ubezpieczenie chorobowe ustaje od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie składki należnej na to ubezpieczenie - w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność i osób z nimi współpracujących, duchownych oraz osób wymienionych w art. 7;

Podstawę faktyczną zaskarżonej decyzji stanowiło ustalenie organu rentowego, że ubezpieczona od 1 listopada 2021 roku nie podlegała ubezpieczeniu chorobowemu, z uwagi na opłacenie składki za listopad 2021 roku po terminie. W następstwie powyższego wnioskodawczyni zgłaszając się ponownie do ubezpieczenia dniem 3 marca 2023 roku nie nabyła prawa do zasiłku chorobowego z powodu braku wymaganego okresu 90 dni wyczekiwania.

Warto podkreślić, że ubezpieczona w toku postępowania wykazała, a organ rentowy ostatecznie przyznał (zestawienie – k. 152), że ubezpieczona od sierpnia 2021 roku do stycznia 2023 roku nieprzerwanie i terminowo opłacała składki na ubezpieczenia społeczne przy uwzględnieniu ubezpieczenia chorobowego.

Jedyne błędy, jakie można zarzucić ubezpieczonej, dotyczą złożenia w dniu 8 listopada 2021 roku zgłoszenia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego ze wskazaniem daty początkowej od 1 lipca 2021 roku oraz niezłożenie deklaracji (...) uwzględniających składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe. Z zachowaniami tymi prawo ubezpieczeń społecznych nie wiąże jednak ani skutku pozbawienia prawa do świadczeń, ani ustania ubezpieczenia chorobowego. Jak bowiem wskazano wcześniej, złożenie zgłoszenia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z datą wcześniejszą rodzi jedynie ten skutek, że okres podlegania temu ubezpieczeniu rozpocznie się od dnia złożenia zgłoszenia (art. 14 ust. 1 ustawy systemowej). Natomiast niezłożenie deklaracji rozliczeniowych skutkować może dokonaniem wymiaru składek z urzędu w wysokości wynikającej z ostatnio złożonej deklaracji rozliczeniowej (art. 48 ust. 1 ustawy systemowej), co nie uniemożliwia jednak złożenie przez ubezpieczonego późniejszej korekty tak sporządzonych „klonów” deklaracji (art. 41 ust. 7 ustawy systemowej), a w ostateczności – sporządzenie właściwych deklaracji z urzędu przez organ rentowy (art. 48b ust. 1 ustawy zasiłkowej), czyli tzw. „uporządkowanie” konta ubezpieczonego. W tym miejscu należy podkreślić, że Sąd celowo – dla przejrzystości wywodu – posługuje się pojęciami pozaustawowymi (wziętymi w cudzysłów), którymi posługiwał się w swoich pismach procesowych pełnomocnik organu rentowego.

Mając na uwadze powyższe rozważania, Sąd wskazał, że analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodzi błędnego ustalenia przez organ rentowy okresu początkowego podlegania przez ubezpieczoną dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu w 2021 roku. Zważywszy, że ubezpieczona – podlegająca wcześniej przez wiele miesięcy obowiązkowymi ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej działalności pozarolniczej – złożyła wniosek o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym w dniu 8 listopada 2021 roku, brak było podstaw prawnych – w świetle art. 14 ust. 1 ustawy zasiłkowej – do uznania, że J. J. (1) podlega ubezpieczeniu chorobowemu od daty wcześniejszej. Wskazanie przez nią we wniosku daty 1 lipca 2021 roku jako daty początkowej winno pozostać bezskuteczne. Tym bardziej brak było podstaw do przyjęcia daty 1 sierpnia 2021 roku, którą ostatecznie przyjął organ rentowy jako początek okresu podlegania ubezpieczeniu chorobowemu i w oparciu o to ustalenie dokonał zaliczenia jej wpłat z tytułu składek. Wskutek błędu organu rentowego doprowadzono do absurdalnej sytuacji, w której ubezpieczona przestała podlegać ubezpieczeniu (według twierdzeń ZUS – od dnia 1 listopada 2021 roku), nim zaczęła mu podlegać (od dnia złożenia zgłoszenia, tj. od 8 listopada 2021 roku). Nawet gdyby – choć materiał sprawy na to nie wskazuje – istniały wcześniejsze zgłoszenia do ubezpieczenia chorobowego prowadzące do rozpoczęcia podlegania ubezpieczeniu chorobowemu przed 8 listopada 2021 roku, nie wpłynęło by to na ustalenie, że co najmniej od tejże daty ubezpieczona nieprzerwanie do 15 lutego 2023 roku podlegała dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Poza sporem pozostaje bowiem fakt (wynikający wprost z przedstawionego przez ZUS zestawienia rozliczenia składek), że co najmniej od 8 listopada 2021 roku (właściwie od 1 sierpnia 2021 roku) ubezpieczona terminowo opłacała składki na ubezpieczenie społeczne w wysokości uwzględniającej składkę na ubezpieczenie chorobowe.

Mając na uwadze powyższe Sąd stwierdził, iż wnioskodawczyni podlegała ubezpieczeniu chorobowemu od dnia 8 listopada 2022 roku do 15 lutego 2023 roku – kiedy wyrejestrowała się z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Ponownie zgłosiła się jednak do niego ze skutkiem od dnia 3 marca 2023 roku (wówczas złożyła wniosek z datą 1 marca 2023 roku) Skoro przerwa między okresami ubezpieczenia chorobowego nie przekroczyła 30 dni, do okresu wyczekiwania należało wliczyć poprzedni okres ubezpieczenia chorobowego (art. 4 ust. 2 ustawy zasiłkowej). Tym samym wnioskodawczyni zarówno na dzień 26 maja 2023 roku (początek okresu niezdolności do pracy przed ustaniem tytułu ubezpieczeń społecznych), jak i na dzień 1 czerwca 2023 roku (początek okresu niezdolności do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczeń społecznych) spełniła przesłankę 90-dniowego nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, o której stanowi art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy zasiłkowej. W konsekwencji nabyła prawo do zasiłku chorobowego za okres od 1 lipca 2023 roku do 31 lipca 2023 roku, którego dotyczy zaskarżona decyzja. Zaszły bowiem wobec niej przesłanki pozytywne z art. 7 ustawy zasiłkowej i nie wystąpiła żadna z przesłanek negatywnych z art. 13 ust. 1 (w szczególności z pkt 3) ustawy zasiłkowej.

Tym samym odwołanie okazało się zasadne, co skutkowało zmianą zaskarżonej decyzji na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., zasądzając obowiązek ich zwrotu od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, jako strony przegrywającej, na rzecz wnioskodawczyni. Na koszty poniesione przez J. J. (1) złożyły się koszty zastępstwa procesowego w kwocie 180 złotych, ustalone w oparciu o § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2023 r, poz. 1935).

Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji wyroku.

Apelację od powyższego orzeczenia w całości wniósł organ rentowy.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

- naruszenie prawa materialnego a w szczególności art. 4 ust. 1 pkt 2, ust. 2 i 3, pkt 1, 2 i 4 oraz art. 13 ust. 1, pkt 3 w zw. z art. 7 ustawy z dnia 25.06.1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz. U. z 2022r., poz.1732 ze zm.) poprzez niewłaściwe jego zastosowanie i przyznanie wnioskodawczyni prawa do zasiłku chorobowego za okres od 01.07.2023r. do 31.07.2023r.;

- naruszenie przepisów prawa formalnego, tj. art. 233 k.p.c. polegające na wydaniu wyroku bez wyjaśnienia wszystkich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy i braku wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału, polegającego na dokonaniu dowolnej a nie swobodnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, a co z tym związane niewłaściwe ustalenie, że wnioskodawczyni nabyła prawo do zasiłku chorobowego w czasie ubezpieczenia w przypadkach określonych w art. 4 ust.l w zw. z art. 13 w/w ustawy powołanej ustawy.

Wskazując na te zarzuty skarżący wniósł o:

- o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania od zaskarżonych decyzji ewentualnie o:

- uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpatrzenia.

W odpowiedzi na o apelację ubezpieczona reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie od organu rentowego na rzecz ubezpieczonej zwrotu kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje.

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z ustawowo przyznaną kompetencją w wypadkach wskazanych w art. 387 § 2 ¹ KPC Sąd odwoławczy sporządza pisemne uzasadnienie orzeczenia w sposób uproszczony i może odstąpić od szczegółowego przedstawienia podstawy faktycznej, czy też wyczerpującej prezentacji oceny prawnej. Sąd Okręgowy w Łodzi podziela w całości i przyjmuje za własne prawidłowo poczynione przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne, jako znajdujące oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym, jak również akceptuje dokonaną przez tenże Sąd prawidłową ocenę prawną ustalonego stanu faktycznego bez konieczności ponownego przytaczania (art. 387 § 2 ¹ KPC).

W ocenie Sądu odwoławczego zaskarżone orzeczenie jest prawidłowe i nie narusza dyspozycji powołanych przez Sąd Rejonowy przepisów prawa materialnego i procesowego. Wbrew twierdzeniom apelacji, Sąd drugiej instancji nie dopatrzył się w postępowaniu pierwszoinstancyjnym, uchybień skutkujących koniecznością zmiany czy uchylenia zaskarżonego wyroku. Podniesione przez apelującą zarzuty w żaden sposób nie podważają prawidłowości rozstrzygnięcia Sądu I instancji.

Art. 233 § 1 k.p.c. stanowi, iż sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Sąd dokonuje oceny wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, jak również wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych dowodów, mających znaczenie dla ich mocy i wiarygodności (tak np. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu orzeczenia z 11 lipca 2002 roku, IV CKN 1218/00, LEX nr 80266). Ramy swobodnej oceny dowodów są zakreślone wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego, regułami logicznego myślenia oraz pewnym poziomem świadomości prawnej, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (tak też Sąd Najwyższy w licznych orzeczeniach, np. z dnia 19 czerwca 2001 roku, (...) UKN 423/00, OSNP 2003/5/137). Poprawność rozumowania sądu powinna być możliwa do skontrolowania, z czym wiąże się obowiązek prawidłowego uzasadniania orzeczeń (art. 327 ¹ k.p.c.).

W ocenie Sądu Okręgowego dokonana przez Sąd Rejonowy ocena zgromadzonego w materiału dowodowego i poczynione w sprawie ustalenia faktyczne są – wbrew twierdzeniom apelującego – prawidłowe. Zarzuty skarżącego sprowadzają się w zasadzie jedynie do polemiki ze stanowiskiem Sądu i interpretacją dowodów dokonaną przez ten Sąd i jako takie nie mogą się ostać. Apelujący przeciwstawia bowiem ocenie dokonanej przez Sąd pierwszej instancji swoją analizę zgromadzonego materiału dowodowego i własny pogląd na sprawę. Powyższe rzutuje zaś również na zasadność podniesionych w apelacji zarzutów naruszenia prawa materialnego szczególności art. 4 ust. 1 pkt 2, ust. 2 i 3, pkt 1, 2 i 4 oraz art. 13 ust. 1, pkt 3 w zw. z art. 7 ustawy z dnia 25.06.1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Podnieść należy iż w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodnego także w świetle twierdzeń apelacji niespornym jest, że wnioskodawczym prowadziła działalność gospodarczą od 04.01.2021r. do 31.07.2023r., przy czym od 01.06.2023r. do 31.07.2023r. działalność ta była zawieszona. Ubezpieczona przez pierwsze 6 miesięcy prowadzenia działalności korzystała z tzw. ulgi na start i opłacała jedynie składkę zdrowotną w wysokości 381,81 złotych. Następnie opłacała składki w wysokości preferencyjnej ale faktycznie zapłaciła dopiero od 08.2021r., gdyż za 07.2021r. opłaciła także tylko składkę na FUZ .

W dniu 08.11.2021r. wnioskodawczyni złożyła do organu rentowego zgłoszenie do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych: emerytalnego, rentowego i wypadkowego oraz do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, wskazując datę objęcia ubezpieczeniem od dnia 1 lipca 2021 roku.

Wnioskodawczyni przy zgłoszeniu do ubezpieczeń nie złożyła deklaracji rozliczeniowej (...), skutkiem czego organ rentowy z urzędu stworzył tzw. „klon” deklaracji (...) na podstawie deklaracji właściwych dla wcześniejszych miesięcy, tj. tylko z wykazaną składką na FUZ.

W dniu 07.12.2021r. wnioskodawczyni złożyła deklarację rozliczeniową za lipiec 2021r. z wykazaną składką na FUS i dokonała wpłaty w dniu 09.12.2021r. za 11.2021 r.

W dniu 15 listopada 2021r. organ rentowy „uporządkował" konto J. J. (1) i przyjął, iż wnioskodawczyni podlega ubezpieczeniu chorobowemu od dnia 01.08.2021r., czyli od miesiąca, za który J. J. (1) po raz pierwszy opłaciła składki na FUS uwzględniające także ubezpieczenie chorobowe. Organ rentowy sporządził z urzędu deklaracje rozliczeniowe (...) od sierpnia 2021r., wskazując w nich wysokości składek odpowiadające wpłatom wnioskodawczyni. Za okres także od 08.2021r. do 10.2021r. wnioskodawczyni nie składała poprawnych deklaracji (...) i tworzyły się klony z poprzednich miesięcy z wykazaniem tylko składki na FUZ.

Następnie w dniu 15.02.2023r. wnioskodawczyni została wyrejestrowana z ubezpieczeń społecznych, w związku przejściem na tzw. „duży ZUS” i ponownie zgłosiła się do ubezpieczeń społecznych w dniu 03.03.2023r., wskazując jako datę objęcie ubezpieczeniem - 1 marca 2023r., a od 01.06.2023r. zawiesiła działalność gospodarczą.

W oparciu o powyższe apelujący konsekwentnie tak jak przed Sądem I instancji utrzymuje, że ubezpieczona od 1 listopada 2021 roku nie podlegała ubezpieczeniu chorobowemu, z uwagi na opłacenie składki za listopad 2021 roku po terminie. Gdyż za 07.2021r. istniała zaległość na FUS, która została dopiero uregulowana wpłatą z 09.12.2021r. przez co powstała niedopłata za listopad 2021 r. W następstwie powyższego wnioskodawczyni zgłaszając się ponownie do ubezpieczenia dniem 3 marca 2023 roku nie nabyła prawa do zasiłku chorobowego z powodu braku wymaganego okresu 90 dni wyczekiwania.

Mając powyższe na uwadze podkreślić należy co pomija już apelujący, iż sam analizując dokonane przez ubezpieczoną wpłaty i złożone dokumenty uznawał, że wnioskodawczyni winna podlegać dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 08.2021r. gdyż ubezpieczona od sierpnia 2021 roku do stycznia 2023 roku opłacała składki na ubezpieczenia społeczne przy uwzględnieniu ubezpieczenia chorobowego. Gdyby uznać argumentację organu należałoby dojść do przekonania , że wobec istnienia zaległości na FUS za (...) w obliczu opłacenia składki po terminie, jak i przy uwzględnieniu konieczności zaliczenia składki na najdawniejsze zaległości istniało domniemanie objęcia wnioskodawczyni dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym przy braku zgłoszenia do ubezpieczeń - co w kontekście art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy systemowej w brzmieniu obowiązującym w 2021 roku jest niedopuszczalne.

Rację ma również Sąd Rejonowy, że z racji tego że J. J. – złożyła wniosek o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym w dniu 8 listopada 2021 roku, brak było podstaw – w świetle art. 14 ust. 1 ustawy zasiłkowej – do uznania, że mogła podlegać ubezpieczeniu chorobowemu od daty wcześniejszej. Nie tylko wskazanie przez nią we wniosku daty 1 lipca 2021 roku jako daty początkowej było bezskuteczne., ale tym bardziej nie istniała podstawa do przyjęcia daty 1 sierpnia 2021 roku, jako początek okresu podlegania ubezpieczeniu chorobowemu jak błędnie uczynił to organ rentowy i w oparciu o to ustalenie dokonał zaliczenia jej wpłat z tytułu składek. Wskutek tego nie można uznać zże wnioskodawczyni wypadła z ubezpieczeń od 1 listopada 2021 r. ( w konsekwencji przeksięgowania zapłaconych składek za zaległości na FUS z 07/2021 r i opłacenia tej składki po terminie skoro wniosek o objecie ubezpieczeniami mógł być skuteczny dopiero od dnia złożenia zgłoszenia, tj. od 8 listopada 2021 roku. W konsekwencji od tej daty ubezpieczona nieprzerwanie do 15 lutego 2023 roku podlegała dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Bo co wynika z przedłożonego zestawienia rozliczenia składek co najmniej od 8 listopada 2021 roku (właściwie od 1 sierpnia 2021 roku) ubezpieczona terminowo opłacała składki na ubezpieczenie społeczne w wysokości uwzględniającej składkę na ubezpieczenie chorobowe. Okoliczność że wcześniej wobec opłacenia składki tylko na FUZ za lipiec 2021 r. nie podlegała tym ubezpieczeniom w żaden sposób nie rzutuje na powyższą ocenę. Zgodnie z art. 24 ust. 6a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nienależnie opłacone składki podlegają zaliczeniu przez Zakład z urzędu na poczet zaległych lub bieżących składek, a w razie ich braku - na poczet przyszłych składek, chyba że płatnik składek złoży wniosek o zwrot składek. Sąd Najwyższy wyroku z dnia 14 lutego 2017 roku sygn. akt (...) UK 708 (15 stwierdził że „ należy odróżnić obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym od obowiązku zapłaty składek na te ubezpieczenia, choć pozostają one ze sobą w określonej relacji. Trzeba przy tym zauważyć, że obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym cechuje nadrzędność względem obowiązku zapłaty składek (obowiązku składkowego), zaś obowiązek składkowy ma charakter pochodny (wtórny) wobec obowiązku podlegania ubezpieczeniom. Innymi słowy, obowiązek składkowy istnieje (może istnieć) tylko wtedy, gdy istnieje obowiązek ubezpieczeń społecznych (obowiązek podlegania tym ubezpieczeniom). W sytuacji, gdy obowiązek ubezpieczeń społecznych nie istniał w danym przedziale czasu, a za ten okres płatnik opłacił składki, to zapłacone przez niego w przeszłości składki są świadczeniami nienależnymi ("nadpłaconymi"), w związku z czym powinny zostać przez organ rentowy zaliczone na poczet innych (wymagalnych, bądź przyszłych) należności płatnika, ewentualnie powinny być zwrócone na jego rzecz (art. 24 ust. 6a i ust. 6d ustawy o s.u.s.).” Ta sama zasada obowiązuje w przypadku opłacenia tylko części składek. ZUS nie wykazał że wpłacane przez wnioskodawczynię składki za okres od sierpnia do października 2021 z preferencyjnego ubezpieczenia na FUS z ubezpieczeniem dobrowolnym chorobowym nie pokryłyby zadłużenia na FUS od lipca 2021 przy uwzględnieniu skończyła się ulga na Start. Sam w apelacji utrzymuje że zaległość na FUS za 07/2021 r. istniała aż do wpłaty z 9.12.2021 r. zaś przedłożone w procesie zestawienie k. 152 nie wskazują na dalsze nieprawidłowości w opłaceniu składek od listopada 2021 r.

Prawidłowo zatem Sąd I instancji uznał, iż wnioskodawczyni podlegała ubezpieczeniu chorobowemu od dnia 8 listopada 2022 roku do 15 lutego 2023 roku – kiedy wyrejestrowała się z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Skoro zaś ponownie zgłosiła się do niego ze skutkiem od dnia 3 marca 2023 roku (wówczas złożyła wniosek z datą 1 marca 2023 roku) to przerwa między okresami ubezpieczenia chorobowego nie przekroczyła 30 dni, do okresu wyczekiwania należało wliczyć poprzedni okres ubezpieczenia chorobowego (art. 4 ust. 2 ustawy zasiłkowej). Tym samym wnioskodawczyni zarówno na dzień 26 maja 2023 roku (początek okresu niezdolności do pracy przed ustaniem tytułu ubezpieczeń społecznych), jak i na dzień 1 czerwca 2023 roku (początek okresu niezdolności do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczeń społecznych) spełniła przesłankę 90-dniowego nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, o której stanowi art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy zasiłkowej. W konsekwencji nabyła prawo do zasiłku chorobowego za okres od 1 lipca 2023 roku do 31 lipca 2023 roku.

Reasumując Sąd Rejonowy przeprowadził postępowanie i ocenę zgromadzonych sprawie dowodów z poszanowaniem zasad art. 233 i we właściwy sposób zinterpretował dyspozycję art. 4 ust. 1 pkt 2, ust. 2 i 3, pkt 1, 2 i 4 oraz art. 13 ust. 1, pkt 3 w zw. z art. 7 ustawy z dnia 25.06.1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa w związku z czym J. J. (1) nabyła prawo do wnioskowanego świadczenia.

W konsekwencji apelację jako bezzasadną oddalono na podstawie art. 385 KPC.

O kosztach procesu wraz z odsetkami orzeczono na podstawie art. 98 kpc w zw. w związku z § 10 ust 1 pkt 1 w zw. § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2023, poz. 1935 ze zm.).

/J. C./

J.L.