Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 grudnia 2023 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu X Wydział Cywilny w składzie:

Przewodnicząca: Asesor sądowy Anna Bindas-Smoderek

Protokolant: Paulina Pietrzyńska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 grudnia 2023 r. w T. sprawy

z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.

przeciwko Ż. W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej Ż. W. na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. kwotę 1.743,13 złotych (tysiąc siedemset czterdzieści trzy złote i trzynaście groszy) wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od dnia 10 lutego 2023 r. do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałej części;

III.  zasądza od powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. na rzecz pozwanej Ż. W. kwotę 510,14 złotych (pięćset dziesięć złotych i czternaście groszy) tytułem kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Asesor sądowy Anna Bindas-Smoderek

Sygn. akt X C 1301/23

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 19 maja 2023 r. (data nadania: 23.05.2023 r.) wniesionym przeciwko Ż. W. powódka (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. wniosła o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym i zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda kwoty 5.427,96 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 18 lutego 2020 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka powołała się na to, że strony zawarły w dniu 6 maja 2019 r. umowę pożyczki nr (...) na kwotę 9.000 złotych. Dochodzona pozwem kwota stanowi natomiast dotychczas niespłacone przez pozwaną zadłużenie z tytułu pożyczki. W uzasadnieniu pozwu strona powodowa wskazała, że wnosi o zasądzenie kwoty 5.427,96 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych od dnia wniesienia pozwu.

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym z dnia 24 lipca 2023 r. sygn. akt I Nc 1367/23 referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Toruniu orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana Ż. W. – reprezentowana przez adwokata – zaskarżyła powyższy nakaz zapłaty w całości. Pozwana podniosła nienależyte wykazanie zasadności dochodzonego przez powoda roszczenia, nieważność zawartej umowy pożyczki, niepodjęcie przez stronę powodową żadnych działań w celu polubownego załatwienia sprawy, niedołączenie do pozwu szczegółowego wyliczenia kwoty dochodzonej pozwem, niewykazanie przez powoda, że została zawarta pierwotna umowa pomiędzy pozwanym a powodem.

Podnosząc powyższe zarzuty pozwana wniosła o uchylenie nakazu zapłaty w całości i oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W piśmie z dnia 12 października 2023 r. powód podtrzymał żądanie pozwu i wniósł o zasądzenie pod pozwanej na rzecz powódki kwoty 5.427,96 zł wraz z odsetkami umownymi w postaci odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty. Do pisma powódka załączyła potwierdzenia dokonanych przez pozwaną wpłat na rzecz spłaty pożyczki w okresie od 8 stycznia 2021 r. do 17 stycznia 2023 r.

Na zarządzenie z dnia 6 listopada 2023 r. zobowiązano pełnomocnika powoda do złożenia pisma przygotowawczego w którym jednoznacznie sprecyzuje co do daty żądanie w zakresie odsetek od kwoty dochodzonej pozwem poprzez wskazanie czy wnosi o ich zasądzenie od daty wniesienia pozwu (data wskazana w piśmie z 12.10.2023 r.) czy od daty 18 lutego 2020 r. (data wskazana w pozwie) – w terminie dwóch tygodni, pod rygorem uznania, że pismo z dnia 12.10.2023 r. stanowi ograniczenie powództwa w zakresie dochodzonych odsetek za opóźnienie. W przypadku dochodzenia odsetek od daty 18 lutego 2020 r. zobowiązano do złożenia do akt sprawy dokumentu wypowiedzenia umowy wraz z dowodem doręczenia stronie pozwanej. Ponadto, zobowiązano do złożenia (zgodnie z wnioskiem zawartym w sprzeciwie) zestawienia uwzględniającego wszystkie wpłaty dokonane przez stronę pozwaną tytułem spłaty pożyczki będącej przedmiotem pozwu (dotychczas przedłożono jedynie dowody wpłaty po 08.01.2021 r.), a zestawienie to powinno uwzględniać rozliczenie ww. wpłat na spłatę wypłaconego pozwanej kapitału pożyczki, odsetki, koszty pożyczki (opłatę wstępną i opłatę administracyjną) oraz odsetki za zwłokę i opłaty za upomnienie. Pełnomocnik powoda nie wykonał powyższego zobowiązania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny sprawy.

W dniu 6 maja 2019 r. Ż. W., jako pożyczkobiorca, zawarła z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialności, jako przedstawicielem pożyczkodawców, umowę pożyczki nr (...) (numer pożyczki (...)). Zgodnie z umową:



kwota pożyczki wynosiła 9.000,00 złotych (pkt 4 umowy),



odsetki począwszy od daty nadania przelewu pożyczki wynosiły 10% w skali roku od udzielonej pożyczki (pkt 5 umowy),



ustalona rata równa wynosiła 667,35 złotych, przy czym pierwsza rata przypadała na 15 czerwca 2019 r., a ostatnia na 15 maja 2021 r. (pkt 7 umowy),



opłata wstępna z tytułu świadczeń z zakresu doradztwa kredytowego stanowi świadczenie jednorazowe należne za przygotowanie spersonalizowanej oceny kredytowej oraz udzielenia dostępu do platformy informacyjnej, na którą składa się dostęp do ofert pożyczkowych i wynosi 1.530,00 zł, jednocześnie pożyczkobiorca zaakceptował i zgodził się na potrącenie przez przedstawiciela opłaty wstępnej z pożyczki przekazanej pożyczkobiorcy w momencie jego przelewu na rachunek bankowy podany przez pożyczkobiorcę (pkt 9 ust. 1 i 2 umowy),



opłata administracyjna wynosi razem 5.343,75 zł, pożyczkobiorca zaakceptował i zgodził się na włączenie opłaty administracyjnej do planu spłaty i zobowiązał się do uiszczania opłaty administracyjnej zgodnie z planem spłat (pkt 9 ust. 3 i 4 umowy),



opłata za prowadzenie rachunku wynosi 37 zł/miesięcznie, pożyczkobiorca zaakceptował i zgodził się na włączenie opłaty za prowadzenie rachunku do planu spłaty i zobowiązał się do uiszczania opłaty administracyjnej zgodnie z planem spłat (pkt 9 ust. 5 i 6 umowy).

Umowa została zawarta przy wykorzystaniu elektronicznego podpisu: K.: (...)/ (...).229.55.229.

W dniu 6 maja (...). pożyczkodawca przekazał na rachunek bankowy pozwanej kwotę 7.470 złotych.

Dowód:

Umowa pożyczki refinansującej nr (...) (numer pożyczki (...)), k. 11-13

T. confirmation, k. 19

W okresie od 6 maja 2019 r. do 16 marca 2020 r. pozwana uiściła na rzecz powoda 7 pierwszych rat w kwotach po 666,47 złotych. 8 rata została uiszczona przez pozwaną w części, do zapłaty pozostała kwota 291,27 złotych. Według harmonogramu kwota kapitału pożyczki łącznie stanowiła kwotę 9.000 zł, a odsetki i koszty pożyczki wynosiły 6.995, 37 zł. Łącznie kwota do spłaty wynosiła 15.995,37 złotych.

Dowód:

Faktura z 8 czerwca 2019 r. z harmonogramem rat pożyczki i informacją o kwotach pozostałych do zapłaty, k. 14,

Wezwanie do zapłaty z 24 stycznia 2020 r. z harmonogramem rat pożyczki i informacją o kwotach pozostałych do zapłaty, k. 16

Wpis do bazy (...) z 16 marca 2020 r. z harmonogramem rat pożyczki i informacją o kwotach pozostałych do zapłaty, k. 17

Ostateczne wezwanie do zapłaty z 10 lutego 2020 r., k. 18

Wezwanie do zapłaty z dnia 23 kwietnia 2020 r., k. 15

Następnie w okresie od 8 stycznia 2021 r. do 17 stycznia 2023 r. pozwana uiściła na rzecz pozwanego łączna kwotę 2.980 złotych tytułem spłaty pożyczki.

Dowód:

Potwierdzenia realizacji transakcji z 8.01.2021 r., 08.03.2021 r., 09.03.2021 r., 08.04.2021 r., 16.04.2021 r., 05.05.2021 r., 25.06.2021 r., 06.07,2021 r., 06.07.2021 r., 13.10.2021 r., 26.10.2021 r., 03.11.2021 r., 13.12.2021 r., 28.12.2021 r., 04.01.2022 r., 21.01.2022 r., 10.02.2022 r., 11.03.2022 r., 23.03.2022 r., 16.05.2022 r., 31.08.2022 r., 12.09.2022 r., 20.09.2022 r., 03.10.2022 r., 14.11.2022 r., 16.12.2022 r., 17.01.2023 r. – k. 49-74.

Przed wytoczeniem powództwa w niniejszej sprawie strona powodowa złożyła w dniu 10 lutego 2023 r. pozew o to samo roszczenie w elektronicznym postępowaniu upominawczym przy czym wnosiła o zasądzenie kwoty 5.427,96 złotych. Postępowanie to zostało umorzone postanowieniem z dnia 24 lutego 2023 r. wobec braku podstaw do wydania nakazu zapłaty .

Dowód:

Akta (...), k. 20-21

Sąd ustalił fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy na podstawie dowodów załączonych do pozwu oraz dalszych pism procesowych strony powodowej. Dowody te nie były kwestionowane przez stronę pozwaną, a również Sąd nie znalazł podstaw do podważenia ich mocy dowodowej. Zgromadzony w sprawie materiał pozwalał na poczynienie ustaleń w zakresie zawarcia umowy pożyczki, jej warunków a także częściowej spłaty zadłużenia przez pozwaną.

Sąd zważył, co następuje.

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Powód opierał żądanie pozwu na fakcie zawarcia z pozwaną umowy pożyczki z dnia 6 maja 2019 r. nr (...) (umowa pożyczki (...)).

Zgodnie z treścią art. 720 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Umowa pożyczki, której wartość przenosi tysiąc złotych, powinna być stwierdzona pismem.

Stosownie do treści art. 3 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. z 2018 r., poz. 993 ze zm.) przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 złotych albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi, przy czym za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności między innymi umowę pożyczki.

W sprawie umowa pożyczki była umową zawieraną na odległość w rozumieniu art. 15 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim. Umowa o kredyt konsumencki zawierana na odległość to taka umowa, która spełnia warunki przewidziane w art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (Dz. U. z 2019 r., poz. 134 ze zm.). Jest to zatem umowa, którą kredytodawca zawiera z konsumentem w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie.

W odniesieniu do zarzutów podniesionych w sprzeciwie należy wskazać, że przepis art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim określa wymogi formalne umowy o kredyt konsumencki. Umowa taka powinna być zawarta w formie pisemnej, chyba że odrębne przepisy przewidują inną szczególną formę. Oznacza to, że – przynajmniej prima facie – wymóg wprowadzony w art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim może być odczytywany jako zastrzeżenie zwykłej formy pisemnej, rozumianej zgodnie z art. 78 k.c. W literaturze reprezentowane jest jednak stanowisko o konieczności interpretowania art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim w sposób szerszy, niż wynikałoby to z tradycyjnego utożsamienia „formy pisemnej” z art. 78 k.c. Rozstrzygającym argumentem w tym zakresie pozostaje treść art. 10 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z 23.4.2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady 87/102/EWG (Dz. Urz. UE L Nr 133 z 22.5.2008 r., s. 66 ze zm.), zastrzegająca dla umowy kredytu, alternatywnie, zwykłą formę pisemną lub posłużenie się innym trwałym nośnikiem. Biorąc pod uwagę całkowity charakter harmonizacji oraz brak pozostawienia ustawodawcy krajowemu opcji implementacyjnej, wykładnia art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim powinna być dokonywana zgodnie ze źródłową dla niej regulacją prawa unijnego, a w konsekwencji konieczne jest odczytanie zastrzeżonego w niej wymogu pisemności w sposób rozszerzający. Wymaganie, jakie wynika z art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim, trzeba interpretować przede wszystkim jako nakaz – skierowany do kredytodawcy – sporządzenia dokumentu obejmującego treść oświadczeń woli złożonych przez kredytodawcę oraz konsumenta i utrwalenia tego dokumentu w odpowiedniej formie. Interpretacja art. 29 ust. 1 ww. ustawy według językowych dyrektyw wykładni sugeruje, że minimalną formą umowy o kredyt konsumencki jest forma pisemna, chyba że przepisy odrębne przewidują inną formę szczególną. Istotne argumenty przemawiają jednak za stanowiskiem, aby – oprócz formy pisemnej – dopuścić formę „trwałego nośnika” (zdefiniowanego w art. 5 pkt 17ww. ustawy) wskazane w ww. art. 10 ust. 1 dyrektywy. Stanowisko to wspiera wykładnia celowościowa albowiem dla zapewnienia odpowiedniej ochrony interesów konsumenta nie jest konieczna wyłącznie forma pisemna. Do ochrony takiej wystarczy zastosowanie trwałego nośnika. Wykładnia ta uwzględnia aktualne uwarunkowania społeczno-gospodarcze, które wynikają z postępu technicznego oraz potrzeb gospodarki elektronicznej, w szczególności odnośnie do umów zawieranych na odległość.

Biorąc pod uwagę powyższe argumenty należy zatem uznać, że umowę o kredyt konsumencki można zawrzeć zarówno w formie pisemnej (z własnoręcznymi podpisami), jak i na innym trwałym nośniku. Nie jest zatem konieczne opatrzenie dokumentu umowy przez strony własnoręcznym podpisem albo podpisem elektronicznym. Forma, jakiej wymaga art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim (z uwzględnieniem wykładni prounijnej oraz celowościowej), jest zachowana również wtedy, gdy treść oświadczeń woli spisano na dokumencie papierowym, ale nie zamieszczono pod nim własnoręcznych podpisów albo umieszczono faksymile lub innego rodzaju podpis powielony mechanicznie. Stosownie do prounijnego oraz celowościowego kierunku interpretacji komentowanego przepisu dopuszczalne są różnorodne sposoby dochowania wymaganej formy przy zawieraniu umowy o kredyt konsumencki. Sposobem takim może być m.in. złożenie oświadczeń woli przez strony za pomocą środków porozumiewania się na odległość (np. telefonu, poczty elektronicznej), a następnie spisanie postanowień umowy na papierowym dokumencie (np. w postaci wydruku komputerowego), bez własnoręcznych podpisów.

Obowiązek doręczenia umowy o kredyt konsumencki zostaje spełniony poprzez doręczenie umowy za pośrednictwem Internetu np. poprzez przechowywanie oświadczeń wymienianych pomiędzy pożyczkodawcą i konsumentem w systemie i udostępnienie wersji elektronicznej konsumentowi m.in. poprzez możliwość wydruku. Jak każda umowa, tak i umowa zawarta na odległość dla swego istnienia wymaga wymiany zgodnych oświadczeń woli obu stron, co w przypadku umowy pożyczki wymaga oświadczenia biorącego pożyczkę, że zobowiązuje się on zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub rzeczy (art. 720 k.c.).

Zdaniem Sądu pozwana nie zakwestionowała w sprzeciwie skutecznie, że nie zawarła umowy pożyczki. Z treści zawartej w dniu 6 maja 2019 r. wynika, że umowa została zawarta przy wykorzystaniu elektronicznego podpisu: K.: (...)/ (...).229.55.229. W treści umowy podano numer PESEL odpowiadający numerowi PESEL pozwanej, a także takie dane jak numer telefonu, czy adres e-mail, a pozwana nie zakwestionowała by takimi właśnie numerami czy loginami się posługiwała.

Jednocześnie Sąd odnotował, że powódka przedłożyła dowód spełnienia świadczenia na rzecz pozwanej w kwocie 7.470 złotych (9.000 zł pożyczki po pomniejszeniu o potrąconą opłatę wstępną w kwocie 1.530 złotych), a z porównania dowodu wypłaty pożyczki z dowodami spłaty załączonymi do pisma z dnia 12 października 2023 r. wynika, że wypłata pożyczki została wykonana na ten sam numer rachunku, z którego następnie były dokonywane przez pozwaną spłatę.

Sąd podzielił argumentację sprzeciwu dotyczącą abuzywności zapisów umowy dotyczących pozaodsetkowych kosztów kredytu. Należało mieć bowiem na względzie, że strona powodowa jest przedsiębiorcą zajmującym się prowadzeniem działalności gospodarczej w zakresie udzielania pożyczek gotówkowych i przy zawieraniu umów posługuje się wzorcami umownymi. Sąd może, a nawet powinien dokonywać oceny postanowień zawartych umów, a także postanowień samych wzorców umów, co do ich zgodności z prawem. Ocena ta dokonywana jest konkretnie w toczącym się miedzy przedsiębiorcą a konsumentem sporze, którego przedmiotem są skutki prawne określonego postanowienia umowy. Umowy konsumenckie podlegają ocenie w świetle klauzuli generalnej z art. 385 ¹ § 1 k.c.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 3 września 2020 r. wydanym w połączonych sprawach C-84/19, C-222/19 i C-252/19. kompleksowo omówił zagadnienia związane z badaniem warunków umowy obejmujących pozaaodsetkowe koszty kredytu. Trybunał potwierdził stanowisko zaprezentowane we wcześniejszym, wyroku z dnia 26 marca 2020 r. wydanym w sprawie C-779/19, że fakt, iż ogólna kwota pozaodsetkowych kosztów kredytu mieści się w limicie wynikającym z art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim (Dz. U. nr 126, poz. 715) nie wyklucza badania poszczególnych warunków umowy. Co istotne, Trybunał zwrócił uwagę, że wydaje się, że przepis art. 385 ¹ k.c. przewiduje szerszą ochroną konsumenta niż przepisy dyrektywy 93/13 gdyż jego brzmienie umożliwia badanie adekwatności ceny czy też wynagrodzenia jeżeli nie dotyczą one świadczenia głównego. W motywach 69-78 Trybunał w sposób wyraźny wskazał, że świadczeniem głównym w przypadku umowy pożyczki jest co do zasady jej spłata z odsetkami. Pozostałe koszty mogą być uznane za świadczenie główne jeżeli sformułowane zostały w sposób jasny i przejrzysty, w tym w sposób umożliwiający konsumentowi zrozumienie różnic między nimi i ekonomicznego sensu ich wprowadzenia.

Podkreślić należy oczywiście, że obciążenie pożyczkobiorcy prowizją i podobnymi opłatami jest dopuszczalne na gruncie przepisów ustawy o kredycie konsumencki. Zgodnie z art. 5 pkt 6 tej ustawy całkowity koszt kredytu - wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności: a) odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy oraz b) koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach, - z wyjątkiem kosztów opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta. Jednakże sama dopuszczalność obciążenia pożyczkobiorcy prowizją z udzielenie pożyczki nie oznacza jednak, że może ona zostać ustalona przez pożyczkodawcę w sposób dowolny, oderwany od rzeczywistych kosztów, jakie zostały przez niego poniesione w związku z udzieleniem pożyczki.

Z treści umowy wynika, że pożyczkobiorca – pozwana miała ponieść kilka różnych opłat które stanowią pozaodsetkowe koszty kredytu. Zgodnie z umową kwota pożyczki wynosiła 9.000,00 złotych (pkt 4 umowy), przy czym zgodnie z pkt 9 ust. 1 i 2 umowy, z pożyczki potrącono opłatę wstępną w kwocie 1.530 zł. Nadto, zgodnie z pkt 9 ust. 3 i 4 umowy opłata do planu spłaty została włączona opłata administracyjna w kwocie 5.343,75 zł, a także opłaty miesięczne za prowadzenie rachunku w kwocie 37 zł/miesięcznie. Jednocześnie, odsetki począwszy od daty nadania przelewu pożyczki wynosiły 10% w skali roku od udzielonej pożyczki.

Sąd zważył przy tym, że zgodnie z zapisami umowy opłata wstępna z tytułu świadczeń z zakresu doradztwa kredytowego stanowi świadczenie jednorazowe należne za przygotowanie spersonalizowanej oceny kredytowej oraz udzielenie dostępu do platformy informacyjnej (pkt 9 ust. 1 i 2 umowy). W zakresie opłaty administracyjnej w żadnym punkcie umowy nie wskazano jakim świadczeniom wzajemnym odpowiada.

Zdaniem, Sądu o ile poniesienie przez pozwaną opłaty wstępnej w kwocie 1.530 zł, której charakter odpowiada prowizji za udzielenie kredytu, należy uznać za uzasadnione w świetle okresu trwania pożyczki (2 lata) oraz zasad wynikających z art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim, zgodnie z którym należy ustalać kwotę maksymalnych pozaodsetkowych kosztów kredytu. To jednak dalsze pozaodsetkowe koszty kredytu w postaci opłaty administracyjnej oraz miesięczne za prowadzenie rachunku są nadmierne i stanowią opłaty abuzywne.

Na podstawie zawartej umowy konsument nie mógł w sposób przejrzysty ustalić na poczet jakich wzajemnych świadczeń musi uiścić należności stanowiące łącznie kwotę 7851,75 złotych (1.530 zł + 5.343,75 zł + 24x37zł). Strona powodowa zaś nie wyjaśniła jakie względy ekonomiczne były przyczyną obciążenia pozwanej tak wysokimi opłatami z których każda ma charakter prowizji. Poprzez wprowadzenie w umowie warunków o pobraniu kilku opłat o podobnych charakterze nie zostało zapewnione ogólne zrozumienie przez konsumenta jego obowiązków zapłaty i skutków ekonomicznych przewidujących te koszty (motyw 78 ww. wyroku (...)). Warunki te, poprzez ich nieprzejrzystość, wprowadzają znaczącą nierównowagę stron i jako takie powinny zostać wyeliminowane.

Nie można zgodzić się przy tym z argumentacją strony powodowej, zawartą w piśmie z dnia 12 października 2023 r. że tak wysoki koszt pożyczki wynika z tego, że pożyczkodawca w momencie udzielenia pożyczki zobowiązany jest ponieść każdorazowo koszty takie jak koszty przetworzenia, weryfikacji wniosku w systemie pożyczkowym, weryfikacji wniosku i załączonych dokumentów, oceny zdolności kredytowej strony pozwanej, weryfikacji strony pozwanej w bazie wewnętrznej powoda, sprawdzenie pracodawcy w internetowych bazach firm, potwierdzenie telefonu do pracodawcy w niezależnym źródle, sprawdzenie poprawności numeru NIP/REGON pracodawcy, koszty pośrednictwa finansowego. W tym ww. koszty obejmują koszty wynagrodzenia pracowników, wynajmu pomieszczeń, zapewnienia sprzętu biurowego (teleinformatycznego), płatnego dostępu do baz danych oraz weryfikacji informacji i dokumentów.

Z ww. argumentacji strony powodowej wynika, że dotyczy momentu udzielenia pożyczki a zatem ewentualnie właśnie uwzględnionej przez Sąd w kosztach pożyczki opłaty wstępnej. Nie uzasadnia to jednak dalszych opłat jak opłata administracyjna czy prowadzenie rachunku bankowego. W przypadku prowadzenia rachunku bankowego naliczanie opłaty za tę usługę, która w istocie jest niezbędna dla spłaty pożyczki, strona powodowa niewątpliwe też wykorzystała swoją nadrzędną wobec pożyczkobiorcy-konsumenta pozycję.

Tym samym, skoro z umowy pożyczki wynika, że koszty z tytułu świadczeń z zakresu doradztwa kredytowego należne za przygotowanie spersonalizowanej oceny kredytowej oraz udzielenia dostępu do platformy informacyjnej na którą składa się dostęp do ofert pożyczkowych stanowią opłatę wstępną w kwocie 1.530 zł, to jednocześnie powódka nie wykazała zasadności naliczenia wynagrodzenia związanych z dalszymi kosztami pożyczki wskazanymi w umowie łącznej kwocie w kwocie 6.321,75 zł (5.343,75 zł + 24x37 zł), które stanowi równowartość 84,62% kwoty wypłaconej pozwanej pożyczki w kwocie 7.470 złotych. Szczególnie, że w przypadku uwzględnienia ww. opłaty wstępnej łączna kwota pozaodsetkowych opłat wynosiła kwotę 7.851,75 złotych, co przekraczało ww. kwotę wypłaconej pozwanej kwoty pożyczki.

Podnieść również należy, że wobec treści umowy nie można stwierdzić, że pożyczkobiorca uzyskał wyczerpującą informację o pozaodsetkowych kosztach kredytu w momencie zawierania umowy pożyczki, a to ten moment jest relewantny dla oceny umowy na podstawie art. 385 ¹ k.c.

Nadto, treść pisma z dnia 12 października 2023 r. nie pozwala na stwierdzenie, że właśnie takie koszty pożyczki zostały poniesione w przypadku tej umowy. Pełnomocnik strony powodowej w powyższym piśmie nie odniósł się bowiem do tej konkretnie umowy, a wskazał jedynie na ogólne zasady funkcjonujące w firmach pożyczkowych. Tu na marginesie można dostrzec, że treść pisma procesowego strony powodowej nie w każdym fragmencie dotyczyła niniejszej sprawy. Pełnomocnik strony powodowej przedstawił bowiem argumentację odnoszącą się do niepodniesionych przez stronę pozwaną w sprzeciwie zarzutów w zakresie umowy cesji wierzytelności. Takie zarzuty w sprzeciwie nie zostały podniesione albowiem reprezentowana przez pełnomocnika powoda (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. była stroną umowy pożyczki z dnia 9 maja 2019 r. zawartej z pozwaną.

Zdaniem Sądu postanowienia dotyczące ustalenia pozaodsetkowych kosztów kredytu nie były przy tym uzgadniane indywidualnie z pożyczkobiorcą. Pozwana nie miała żadnego wpływu na treść, bowiem zostały one narzucone jej w ramach stosowania przez powoda wzorca umowy. O możliwości wpływu na te postanowienia umowy w szczególności nie może świadczyć zgoda pożyczkobiorcy jak również możliwość zapoznania się z treścią dokumentów.

Sumując, strona powodowa uwzględniła w pozwie trzy opłaty o podobnym charakterze, przy czym tylko w zakresie jednej w treści umowy zawarła jakiekolwiek wyjaśnienie podstawy jej poboru. W tym stanie rzeczy Sąd uznał, że o ile poniesienie przez pozwaną skredytowanej w pożyczce opłaty wstępnej było uzasadnione, to jednak całkowitemu wyeliminowaniu z zobowiązania strony pozwanej powinna podlegać opłata administracyjna oraz opłata za prowadzenie rachunku bankowego.

Oceniając zasadność powództwa co do kwoty Sąd ustalił, na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, że według umowy kwota pożyczki, uwzgledniająca opłatę wstępną, wynosiła 9.000 zł, a odsetki i koszty pożyczki wynosiły 6.995, 37 zł. Łącznie kwota do spłaty wynosiła 15.995,37 złotych. Z kwoty łącznej odsetek i kosztów należało wyeliminować kwotę 5.343,75 złotych stanowiącą opłatę administracyjną oraz 888 złotych tj. 24 miesięcznych opłat za prowadzenie rachunku bankowego w kwocie 37 złotych miesięcznie. Po wyeliminowaniu ww. kwot pozostała należna od pozwanej kwota odsetek w wysokości 763,62 złotych. Łącznie zatem zdaniem Sądu pozwana powinna zwrócić stronie powodowej tytułem umowy pożyczki kwotę 9.763,62 złotych.

Jednocześnie z dokumentów dołączonych do pozwu, a wygenerowanych przez stronę pozwaną wynikało, że w od 6 maja 2019 r. do 16 marca 2020 r. pozwana uiściła na rzecz powoda 7 pierwszych rat w kwotach po 666,47 złotych oraz częściowo kwotę 8 raty w kwocie 375,20 zł (do całkowitej spłaty 8 raty pozostała kwota 291,27 zł – dane na podstawie Wpis do bazy (...) z 16 marca 2020 r., k. 17verte). Łącznie w tym okresie pozwana uiściła więc kwotę 5.040,49 złotych.

Kolejno jak wynika z dołączonych do pisma z dnia 12 października 2023 r. dowodów przelewów, w okresie od 8 stycznia 2021 r. do 17 stycznia 2023 r. strona pozwana tytułem spłaty pożyczki uiściła łącznie kwotę 2.980 złotych (k. 49-74). Wpłaty te mając na względzie ich daty tj. po 1.01.2021 r. nie zostały zatem z całą pewnością uwzględnione ww. dokumencie wygenerowanym w dniu 16 marca 2020 r., a jednocześnie przez ich złożenie powód wykazał dalsze spełnienie świadczenia przez pozwaną. Łącznie zatem pozwana uiściła tytułem spłaty pożyczki kwotę 8.020,49 złotych. Tym samym różnica pozostała do zapłaty stanowi kwotę 1743,13 złotych (9.763,62 złotych - 8.020,49 złotych) i w takiej to części powództwo zostało uwzględnione.

O odsetkach ustawowych za opóźnienie od zasądzonego w części roszczenia orzeczono na podstawie art. 481 § 2 ¹ k.c. Taką wysokość odsetek strony ustaliły zgodnie w umowie kredytu (pkt 6 ust. 2 umowy). Sąd uznał, że żądanie pozwu w zakresie odsetek było uzasadnione od dnia wniesienia pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym tj. od dnia 10 lutego 2023 r. W sprawie Sąd odnotował, że po pierwsze wnosząc o zasądzenie odsetek strona powodowa pozostawała nie tylko niekonsekwentna w we wnioskach swoich pism, ale również w ich uzasadnieniach. W pozwie strona powodowa wniosła o zasądzenie odsetek umownych w wysokości odsetek maksymalnych od dnia 18 lutego 2020 r. W uzasadnieniu pozwu nie podała jednak podstawy tak wyliczonej daty wymagalności, choć zgodnie z umową miała ona trwać od 6 maja 2019 r. (data zawarcia) do 15 maja 2021 r. (data płatności ostatniej raty). Co więcej w uzasadnieniu pozwu, strona powodowa wskazała, że kwota 5.427,96 zł należna jest z odsetkami umownymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Nadto, na taki termin wskazał również pełnomocnik strony powodowej w piśmie z dnia 12 października 2023 r. oraz w pozwie wniesionym w dniu 10 lutego 2023 r. w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Na późniejsze zobowiązanie Sądu w tym zakresie pełnomocnik nie udzielił odpowiedzi.

Sąd mając za podstawę materiał dowodowy zgromadzony w sprawie uznał zatem, że odsetki dochodzone pozwem są należne od dnia wniesienia pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym tj. od 10 lutego 2023 r. Strona powodowa nie wykazała bowiem załączonymi do pozwu pismami by spełniła warunki skutecznego wypowiedzenia umowy przed upływem płatności ostatniej raty (8 ust. 1 umowy wymagał w tym zakresie wysłania monitu do pożyczkobiorcy zaś w aktach sprawy brak dowodu nadania bądź odbioru takiego monitu). Nadto w pozwie wniesionym w elektronicznym postępowaniu upominawczym, które dotyczyło tego samego roszczenia strona powodowa wnosiła o zasądzenie odsetek od dnia wniesienia pozwu tj. 10 lutego 2023 r.

W tym stanie rzeczy Sąd w pkt I wyroku orzekł o uwzględnieniu powództwa w części tj. co do kwoty 1.743,13 złotych wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od dnia 10 lutego 2023 r. do dnia zapłaty. O oddaleniu powództwa w pozostałej części Sąd orzekł jak w pkt II wyroku.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 k.p.c. w związku z art. 100 k.p.c.

Sąd jako uzasadnione koszty poniesione przez powódkę uwzględnił łączną kwotę 2.217 zł na którą składała się kwoty: 400 zł tytułem opłaty od pozwu, 1.800 zł tytułem kosztów wynagrodzenia pełnomocnika (§ 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, Dz. U. z 2018 r., poz. 265), 17 zł tytułem opłaty od pełnomocnictwa.

Pozwana w toku procesu, w tym na etapie wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty była reprezentowana przez radcę prawnego, a zatem uzasadnione było ustalenie, że poniosła ona koszty procesu w kwocie 1.800 zł tytułem kosztów wynagrodzenia pełnomocnika (§ 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, Dz. U. z 2018 r., poz. 265).

Wobec tego, że powódka wygrała sprawę w 32,11% (1.743,13 zł/5/427,96 zł) powyższe odpowiadało należnej jej kwocie kosztów procesu w wysokości 711,88 zł. Jednocześnie wobec tego, że pozwana wygrała sprawę 67,89%, należne jej koszty procesu wynoszą kwotę 1.222,002 złotych. Tym samym, po ich wzajemnym rozliczeniu należało zasądzić od strony powodowej na rzecz pozwanej Ż. W. kwotę 510,14 złotych tytułem kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. O czym orzeczono jak w pkt III wyroku.

Asesor sądowy Anna Bindas-Smoderek