Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 października 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie w X Wydziale Karnym Odwoławczym

Przewodniczący - sędzia SO Wanda Jankowska - Bebeszko

Protokolant: protokolant sądowy Karolina Popowska

przy udziale Prokuratora Roberta Makowskiego

po rozpoznaniu w dniu 4 października 2023 r. sprawy

P. O. oskarżonego o czyn z art. 284 § 2 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Piasecznie z dnia 25 października 2022 r. sygn. akt II K 1279/20

orzeka:

przyjmując, iż wartość telefonu wyniosła 690 zł, a czyn stanowi wykroczenie z art. 119 § 1 k.w., uchyla zaskarżony wyrok i postępowanie przeciwko P. O., na podstawie art. 5 § 1 pkt 4 k.p.s.w. umarza,

kosztami postępowania w sprawie obciąża Skarb Państwa,

na podstawie art. 632b w zw. z art. 121 § 1 k.p.s.w. orzeka od Skarbu Państwa na rzecz oskarżyciela posiłkowego (...) sp. z o.o. sp. k. zwrot wydatków z tytułu ustanowienia pełnomocnika w kwocie 2 040 (dwa tysiące czterdzieści) zł.

Sygn. akt X Ka 257/23

UZASADNIENIE

P. O. został oskarżony o to, że w dniu 26 czerwca 2020 roku w miejscowości J. woj. (...) dokonał przywłaszczenia powierzonej rzeczy ruchomej w postaci telefonu komórkowego marki H. (...) o nr (...) wraz z kartą SIM o nr abonenckim (...), powodując straty w wysokości 960 zł na szkodę (...) sp. z o.o. sp. k.

tj. o czyn z art. 284 § 2 k.k.

Sąd Rejonowy w Piasecznie wyrokiem z dnia 25 października 2022 r., sygn. II K 1279/20, uznał oskarżonego P. O. za winnego popełnienia zarzucanego czynu, przyjmując wartość telefonu na kwotę 700 zł i za to na podstawie art. 284 § 2 kk skazał go, a na podstawie art. 284 § 2 kk przy zastosowaniu art. 37a § 1 kk wymierzył mu karę grzywny w wymiarze 100 stawek dziennych, określając wysokość jednej stawki na kwotę 20 złotych, na podstawie art. 46 § 1 kk orzekł wobec oskarżonego obowiązek naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonej (...) sp. z o.o. sp. k. kwoty 700 zł, zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty postępowania w kwocie 270 zł złotych, w tym kwotę 200 zł tytułem opłaty.

Apelację od powyższego wyroku wniósł oskarżony P. O..

Nie określił jej zakresu i nie sformułował zarzutów. Z całości apelacji należy wnioskować, że zaskarżenie dotyczy całości wyroku. Świadczy o tym kwestionowanie umyślności działania oraz wniosek końcowy o uniewinnienie. W uzasadnieniu znalazła się jednak argumentacja związana wyłącznie z kwestią związaną z ustaleniem wartości telefonu.

Oskarżony wniósł o uniewinnienie.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja oskarżonego nie jest zasadna, jednak zaskarżenie wyroku doprowadziło do jego uchylenia i umorzenia postępowania na podstawie art. 5 § 1 pkt 4 k.p.s.w w zw. z art. 45 § 1 k.w.

Analizując treść osobistej apelacji oskarżonego wskazać należy, że odnosi się ona do dwóch kwestii - prawidłowości ustalenia umyślności działania oraz wartości telefonu.

Wbrew stanowisku oskarżonego, sąd II instancji nie znalazł podstaw do podważenia ustaleń faktycznych dotyczących popełnienia czynu polegającego na przywłaszczeniu telefonu komórkowego marki H..

Oskarżony był posiadaczem przedmiotowego aparatu, który zakupiła spółka (...) na potrzeby przedsięwzięcia gospodarczego. Telefon został wypożyczony oskarżonemu do prowadzenia działalności na rzecz spółki. Z umowy o świadczenie usług pośrednictwa handlowego na zasadzie zlecenia z dnia 1 września 2018 r. wynikało, że przedmioty wypożyczone oskarżonemu, w tym telefon, są własnością firmy czyli (...) (§ 7 ust. 4 umowy – k. 15). Oskarżony miał tego świadomość, ponieważ podpisał umowę. Niekwestionowanym jest też, że został on użytkownikiem tego telefonu na czas trwania umowy. Ta ulegała rozwiązaniu z dniem 31 stycznia 2020 r., co wiązało się z koniecznością zwrotu „materiałów potrzebnych do prowadzenia działalności” w określonym terminie spółce (...), czyli z upływem okresu wypowiedzenia, który upływał 31 stycznia 2020 roku. O powyższym P. O. został zawiadomiony (k.18). Bezspornym jest fakt, iż nie zwrócił on pokrzywdzonej spółce powierzonego uprzednio telefonu. Doszło zatem do przywłaszczenia tej rzeczy na szkodę spółki.

Oskarżony uzyskał prawo do posiadania telefonu za aprobatą właściciela, ale na jasno określonych warunkach, których miał świadomość, o czym świadczy podpisanie umowy oraz treść korespondencji mailowej. Ewidentnie ze zgromadzonych dowodów, w tym także wyjaśnień oskarżonego, wynika więc, że po zakończeniu współpracy z (...) miał nastąpić zwrot telefonu.

Bez większego znaczenia pozostaje okoliczność prowadzenia ,,negocjacji” z przedstawicielami spółki w kwestii odkupienia telefonu, ponieważ należało najpierw zwrócić sprzęt, a potem prowadzić rozmowy w kwestii jego ewentualnego wykupienia. Nadto, jasne i kategoryczne od początku stanowisko przedstawicieli spółki co do warunków potencjalnego wykupu, przy braku akceptacji tych warunków przez oskarżonego, z góry skazywało te ,,negocjacje” na niepowodzenie. Oskarżony był więc w pełni świadomy tego, że nie ma żadnego tytułu do zatrzymania telefonu, mimo to nie zwracał go uprawnionej spółce. Jednocześnie, nie godził się na zaproponowaną cenę wykupienia telefonu. W tej sytuacji, nie może być żadnych wątpliwości, że działał umyślnie, z zamiarem przywłaszczenia, co prawidłowo ustalił Sąd Rejonowy.

Błędnie natomiast przyjęto, bezkrytycznie za aktem oskarżenia, iż do przywłaszczenia doszło 26 czerwca 2020 r., czyli w dniu upływu terminu określonego w ostatecznym wezwaniu do zwrotu.

Dokonanie zmiany w powyższym zakresie nie było jednak możliwe, bowiem wyrok został zaskarżony jedynie na korzyść oskarżonego. Zmiana daty czynu byłaby natomiast działaniem na niekorzyść oskarżonego (wskazana przez biegłego wartość telefonu na dzień 31 stycznia 2020 r. – 840 zł nadal kwalifikowałaby czyn jako przestępstwo).

Ponieważ głównym zarzutem apelacji była kwestia wartości przedmiotowego telefonu, a P. O. negował prawidłowość ustalenia wartości przyjętej przez Sąd Rejonowy w oparciu o szacunek pokrzywdzonego, Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu wyceny ruchomości celem określenia wartości rynkowej telefonu.

Należy w tym miejscu podkreślić, że wartość przyjęta w a/o (960 zł) oraz wartość przyjęta przez sąd I instancji w wyroku (700 zł) opierały się wyłącznie na szacunkach strony pokrzywdzonej, nie poddających się jakiejkolwiek weryfikacji. Kwota 960 zł stanowiła koszt zakupu nowego telefonu, przy czym był on użytkowany przez okres 1 roku. Z drugiej strony, jak wiadomo, przy zakupie większej ilości, firmom oferowane są telefony w znacznie niższych cenach niż klientom indywidualnym.

Nie do zaakceptowania było też stanowisko apelującego, który wartość telefonu oceniał samodzielnie, odwołując się do własnych ocen oraz cen odkupu telefonów od (...) przez ,,inne” osoby współpracujące ze spółką na podobnych zasadach jak on.

W tej sytuacji, wbrew stanowisku pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego, istniała konieczność obiektywnego oszacowania wartości telefonu, co mogło nastąpić jedynie w drodze opiniowania przez biegłego.

Biegły S. B. ustalił tę wartość na dzień 26 czerwca 2020 r. na kwotę 690 złotych.

Opinia ta jest wyczerpująca, jasna i niesprzeczna wewnętrznie. Sąd Okręgowy uznał opinię biegłego za wartościowy dowód, na podstawie którego należy ustalić wartość przywłaszczonego telefonu.

Pismem z dnia 10 września 2023 r. oskarżony zakwestionował prawidłowość ustalenia wartości telefonu przez biegłego (k.323), podnosząc, iż biegły przyjął błędne założenie co do wyjściowej ceny nowego telefonu na kwotę 1 599 zł, gdyż zgodnie z fakturą telefon zakupiono za kwotę 960 zł. Stanowisko to jednak nie zasługuje na uwzględnienie.

Prawidłowo biegły wskazał, jaka wartość była punktem wyjścia do określenia wartości telefonu (...). Była to cena rynkowa takiego modelu telefonu, określona na 1599 zł. Kwota ta stanowi cenę dla klientów indywidualnych, a nie firm, zatem za taką mógł zakupić telefon oskarżony jako osób fizyczna (indywidulanie).

Cena zakupu wskazana na fakturze (960 zł netto za sztukę) była to natomiast oferta skierowana do przedsiębiorcy, który jak wynika z tej faktury dokonał zakupu 50 sztuk telefonów na potrzeby prowadzonej działalności. Przyjąć zatem należy, że wskazana cena była ofertą indywidualną, specjalnie przygotowaną dla określonego nabywcy będącego przedsiębiorcą.

Nie zasługują też na akceptację dalsze rozważania oskarżonego, dotyczące ustalania parametrów wpływających na wartości telefonów. Oskarżony nie ma wiadomości specjalnych w zakresie wyceny ruchomości. Oskarżony kwestionuje opinię dlatego, że nie odpowiada ona jego osobistej wycenie telefonu.

Na dzień orzekania przez sąd odwoławczy doszło do istotnych zmian w obowiązującym stanie prawnym, na skutek czego czyn przypisany oskarżonemu jako przestępstwo z art. 284 § 2 k.k., ze względu na wartość przedmiotu czynu stał się wykroczeniem z art. 119 § 1 k.w.

Zgodnie z ustawą z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r., poz. 2600 ze zm.) z dniem 1 października 2023 r. kwotą graniczną pomiędzy przestępstwem a wykroczeniem w odniesieniu do kradzieży i przywłaszczenia, stała się kwota 800 zł.

Ustalenie wartości telefonu na 690 zł oznacza zatem konieczność uznania czynu P. O. za wykroczenie z art. 119 § 1 k.w.

Zgodnie z przepisem art. 45 § 1 k.w., karalność wykroczenia ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął rok, jeżeli natomiast w tym okresie wszczęto postępowanie, karalność wykroczenia ustaje z upływem 2 lat od zakończenia tego okresu.

W niniejszym przypadku, od daty czynu, to jest 26 czerwca 2020 r., upłynął już okres 3 lat, zatem ustała jego karalność.

Przedawnienie orzekania stanowi ujemną przesłankę procesową z art. 5 § 1 pkt 4 k.p.s.w. skutkującą koniecznością umorzenia wszczętego postępowania. Okoliczność tego rodzaju sąd odwoławczy jest obowiązany uwzględnić z urzędu, niezależnie od zarzutów apelacji.

Z powyższych przyczyn Sąd Okręgowy przyjął, iż czyn zarzucany P. O. wyczerpuje znamiona wykroczenia z art. 119 § 1 k.w., uchylił zaskarżony wyrok i na podstawie art. 5 § 1 pkt 4 k.p.s.w. postępowanie przeciwko niemu umorzył.

Zgodnie z art. 119 § 2 pkt 1 k.p.s.w., kosztami procesu obciążono Skarb Państwa.

Stosownie do art. 632b k.p.k. jeżeli w sprawach, o których mowa w art. 632 pkt 2 k.p.k., przyczyny umorzenia powstały w toku postępowania, sąd może orzec od Skarbu Państwa zwrot należności z tytułu ustanowienia jednego pełnomocnika.

Sąd Okręgowy stwierdził, że powyższy przepis ma zastosowanie w niniejszej sprawie. Do umorzenia postępowania doszło z przyczyn niezależnych zarówno od oskarżonego, jak i oskarżyciela posiłkowego.

Pełnomocnik wnosił o zwrot wydatków oskarżycielowi posiłkowemu z tytułu zastępstwa prawnego na poszczególnych etapach postępowania.

Sąd Rejonowy przyznał oskarżycielowi kwotę 1 200 zł z tytułu poniesionych wydatków postanowieniem z dnia 29 listopada 2022 r. (k. 203), ale od oskarżonego. Postanowienie to zostało również zaskarżone przez P. O., a wobec treści wyroku sąd odwoławczy je uchylił. Kwotę 1 200 zł (360 zł + 840 zł) należy więc uwzględnić przy orzekaniu o zwrocie uzasadnionych wydatków oskarżycielowi. Zwrot wydatków za postępowanie odwoławcze ustalono na kwotę 840 zł, to jest w stawce minimalnej, gdyż pełnomocnik nie brał udziału w rozprawie apelacyjnej, jego aktywność polegała na przedstawianiu pisemnego stanowiska.

Z tych względów orzeczono, jak w części dyspozytywnej wyroku.