Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 10 czerwca 2024 r.

Sąd Rejonowy Gdańsk – Południe w Gdańsku

Wydział XII Cywilny Sekcja do Spraw Egzekucyjnych

w składzie:

Przewodniczący: SSR Joanna Krata

po rozpoznaniu w dniu 10 czerwca 2024 r. w Gdańsku na posiedzeniu niejawnym

sprawy egzekucyjnej GKm (...) z wniosku wierzyciela Gminy M. G. – G. (...) Zakładu (...)

przeciwko dłużniczkom H. C. i M. C.

na skutek skargi uczestnika Gminy W. G. z siedzibą w G. na zaniechanie przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym (...) D. G. umorzenia z urzędu postępowania w zakresie egzekucji z nieruchomości

postanawia:

1.  oddalić skargę;

2.  kosztami postępowania obciążyć skarżącą Gminę W. G. z siedzibą w G., uznając je za uiszczone w całości.

Sędzia Joanna Krata

UZASADNIENIE

Gmina W. G. z siedzibą w G. – reprezentowana przez Przełożoną H. C. - złożyła skargę z dnia 25.01.2024r. (k. 4 i n.), uzupełnioną pismem z dnia 13.03.2024r. (k. 23) na zaniechanie przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym (...) D. G. umorzenia z urzędu postępowania w zakresie egzekucji z nieruchomości dla której prowadzona jest księga wieczysta numer (...).

Skarżąca wskazała, że w dniu 22.01.2024r. nabyła przedmiotową nieruchomość, która uprzednio została konsekrowana dekretem Naczelnej K. N.jako miejsce kultu, miejsce sakralne i przedmiot służący wspólnocie do wykonywania praktyk religijnych. Skarżąca wskazała, że nieruchomość jeszcze przed podpisaniem umowy sprzedaży była i jest nadal we władaniu i użytkowaniu przez wspólnotę K. N.jako miejsce kultu i odprawiania sakramentów oraz obrzędów.

Skarżąca podała, że jest jednostką organizacyjną K. N., posiadającą osobowość prawną i jako nabywca nieruchomości przyłączyła się do postępowania egzekucyjnego.

Skarżąca powołała się na przepis art. 829 pkt 6 k.p.c., stanowiący o wyłączeniu z egzekucji przedmiotów służących do wykonywania praktyk religijnych; Komornik winien zatem z urzędu umorzyć postępowanie na podstawie art. 824 §1 pkt 2 k.p.c.

W odpowiedzi na skargę Komornik wskazał, że brak przeszkód do kontynuowania egzekucji z nieruchomości.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym (...) D. G. prowadzi postępowanie egzekucyjne GKm (...)z wniosku wierzyciela Gminy M. G. – G. (...) Zakładu (...) przeciwko dłużniczkom H. C. i M. C..

Na wniosek wierzyciela Komornik wszczął egzekucję ze stanowiącej własność dłużniczki M. C. nieruchomości – odrębnej własności lokalu mieszkalnego, położonego w G. przy ulicy (...) - dla której urządzona jest księga wieczysta numer (...) (k. 34 akt GKm).

Pismem z dnia 08.02.2023 r. dłużniczka H. C. – działając również jako Naczelna K. N. - poinformowała, że zajęta nieruchomość jest przedmiotem służącym do wykonywania praktyk religijnych przez wspólnotę K. N. z siedzibą w G., na dowód czego załączyła dekret konsekracji nieruchomości z dnia 21 grudnia 2021r., wystawiony przez nią jaką Naczelną K. N. (k. 149 i nast. akt GKm). H. C. wniosła o umorzenie egzekucji z przedmiotowej nieruchomości. Komornik oddalił przedmiotowy wniosek, przy czym postanowienie z dnia 21.02.2023r. wobec złożenia skargi pozostaje nieprawomocne (sygn. akt: XII 1 Co (...)).

Pismem z dnia 24.11.2023r. (k. 227 akt GKm) dłużniczka M. C. wniosła o umorzenie egzekucji z przedmiotowej nieruchomości, powołując się na przepisy art. 829 pkt 6 k.p.c. i art. 824 §1 pkt 2 k.p.c. Dłużniczka wskazała, że zajęta nieruchomość jest przedmiotem służącym do wykonywania praktyk religijnych przez wspólnotę K. Naturalnego, która urzeczywistnia swoje życie religijne również poprzez swoje jednostki organizacyjne, jakimi są Gminy W.; poinformowała nadto, że nieruchomość została konsekrowana przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego i pełni dla wspólnoty funkcję miejsca sprawowania praktyk religijnych. Postanowieniem z dnia 06.12.2023 r. Komornik oddalił wniosek dłużniczki M. C. (k. 232 akt GKm). Postanowienie to wobec złożenia skargi pozostaje nieprawomocne (sygn. akt: XII 1 Co (...)).

W toku postępowania egzekucyjnego w sprawie GKm (...), po zajęciu nieruchomości o nr KW (...), doszło do dwukrotnego przeniesienia prawa własności.

Po raz pierwszy na rzecz (...) Spółki z o.o. z siedzibą w S., na podstawie umowy z dnia 20.09.2022r. przeniesienia nieruchomości w wykonaniu uchwały w sprawie podwyższenia kapitału zakładowego w spółce; nabywca nie zgłosił się do postępowania egzekucyjnego. Jak wynika z odpisu z KRS w dniu 20.01.2023r. wykreślono z rejestru Prezesa Zarządu Spółki T. D., co spowodowało jednocześnie utratę organu uprawnionego do reprezentacji. Okoliczność ta zgłoszona została do Komornika, jako sprawa pilna pismem z dnia 15.02.2023r. (k. 156 akt GKm), podpisanym przez H. C. jako przełożoną Gminy W. G.. W piśmie tym zawarty został wniosek o zawieszenie postępowania egzekucyjnego, z uwagi na brak zarządu Spółki, ze wskazaniem na nieważność postępowania.

Po raz drugi doszło do zbycia przedmiotowej nieruchomości na rzecz Gminy W. G., którą reprezentował jako pełnomocnik ten sam T. D.. (...) Spółkę z o.o. z siedzibą w S. reprezentowała natomiast – jako Prezes Zarządu – M. C. (dłużniczka w sprawie niniejszej). Umowa sprzedaży zawarta została w dniu 22.01.2024r. W treści §1.3 umowy, M. C. oświadczyła min., że „przedmiotowy lokal mieszkalny nr (...) jest konsekrowanym miejscem kultu K. N. (…). Nieruchomość służy w całości wyłącznie do wykonywania praktyk i obrzędów religijnych K. N. i jednostki organizacyjnej K. N. Gminy W. G.” (k. 8-8v).

Nabywca nieruchomości, tj. Gmina W. G., reprezentowana przez H. C. (dłużnika w sprawie niniejszej) zgłosiła się skutecznie do postępowania (k. 261-268 akt GKm).

Gmina W. G. z siedzibą w G. posiada osobowość prawną jako jednostka organizacyjna K. N., wpisanego w dziale A Rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych pod pozycją 190 (zaświadczenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 12.12.2022r. w aktach sprawy XII 1 Co (...)).

W ocenie Sądu, skarga nie zasługiwała na uwzględnienie.

Zgodnie z przepisem art. 930 §1 k.p.c., rozporządzenie nieruchomością po jej zajęciu nie ma wpływu na dalsze postępowanie, a kolejni wierzyciele dłużnika mogą przyłączyć się do prowadzonej egzekucji. Nabywca może uczestniczyć w postępowaniu w charakterze dłużnika. W każdym razie czynności egzekucyjne są ważne tak w stosunku do dłużnika, jak i w stosunku do nabywcy.

Jak podkreśla się w doktrynie i orzecznictwie, ustawodawca wprowadził w interesie wierzycieli mechanizm chroniący ich przed niewłaściwym postępowaniem egzekwowanego dłużnika. Przepis art. 930 §1 k.p.c. nie podważa ważności umowy przeniesienia własności zajętej nieruchomości między dłużnikiem a nabywcą, lecz powoduje bezskuteczność tej umowy w stosunku do wierzycieli dłużnika. Procesową konsekwencją bezskuteczności umowy jest możliwość dalszego prowadzenia egzekucji ze zbytej nieruchomości, tak jakby jej zbycie nie miało miejsca.

Skarżąca Gmina W. G. oparła swoją skargę na twierdzeniu, że przedmiotowa nieruchomość jeszcze przed podpisaniem umowy sprzedaży była i jest nadal we władaniu i użytkowaniu przez wspólnotę K. N. jako miejsce kultu i odprawiania sakramentów oraz obrzędów. Skarżąca wskazała (k. 4v), że powyższe zostało potwierdzone w akcie notarialnym, obejmującym umowę sprzedaży, gdzie znalazło się oświadczenie M. C. w tym przedmiocie (§1.3. myślnik piąty).

Zdaniem Sądu, błędny jest zarzut braku zastosowania przez Komornika art. 824 §1 pkt 2 k.p.c. w zw. z art. 829 pkt 6 k.p.c.

Na wstępie dalszych rozważań przypomnieć należy, że zgodnie z jedną z podstawowych reguł wykładni prawa - przepisy o ograniczeniu egzekucji, jako wyjątek, nie powinny podlegać wykładni rozszerzającej.

Ograniczenia przedmiotowe egzekucji wywodzą się z przesłanek natury humanitarnej, społecznej i gospodarczej. Ustawodawca dąży do zwiększenia ochrony dłużnika, gwarantując jemu, jak i jego rodzinie, zapewnienie minimum egzystencji i możliwości zachowania przedmiotów o szczególnej wartości osobistej. Co istotne, przepisy o ograniczeniach egzekucji dotyczą wyłącznie egzekucji świadczeń pieniężnych; w konsekwencji przedmioty wymienione w art. 829 k.p.c. nie są wyłączone spod egzekucji świadczeń niepieniężnych, polegającej na ich odebraniu (Komentarz do KPC. Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne. Tom 8, pod red. Kingi Flagi-Gieruszyńskiej).

W przypadku wyłączenia spod egzekucji przedmiotów służących do wykonywania praktyk religijnych (art. 829 pkt 6 k.p.c.) chronioną przez ustawodawcę wartością jest zagwarantowana konstytucyjnie wolność sumienia i religii (art. 53 ust. 1 Konstytucji), tak by dłużnik mógł zaspokajać swoje potrzeby natury religijnej, pomimo ciążących na nim zobowiązań pieniężnych.

Nie budzi wątpliwości Sądu, że wyłączenie spod egzekucji przedmiotów służących do wykonywania praktyk religijnych nie ma charakteru absolutnego, lecz musi się wiązać z osobą dłużnika.

Oczywistym jest przy tym, z uwagi na brzmienie przepisu art. 930 §1 k.p.c., że nie chodzi tu o nabywcę nieruchomości, który zgłasza swój udział w postępowaniu w charakterze dłużnika. Bez znaczenia są zatem okoliczności dotyczące nabywcy, w szczególności posiadanie statusu jednostki organizacyjnej kościoła, wpisanego Rejestrze kościołów i innych związków wyznaniowych, czy korzystanie z nieruchomości do wykonywania praktyk religijnych.

Wyraźnego podkreślenia wymaga, że skarga opiera się na argumentacji wywodzonej wyłącznie z praw Gminy W. G. i K. N. podobnie jak miało to miejsce w skargach dotyczących prowadzenia egzekucji z tej samej nieruchomości, zarejestrowanych pod sygnaturami akt: XII 1 Co (...)i XII 1 Co (...). Pozostaje to zresztą spójne z oświadczeniem dłużniczki M. C. (złożonym w charakterze Prezesa Zarządu (...) Spółki z o.o. z siedzibą w S., w umowie sprzedaży nieruchomości z dnia 22.01.2024r.) o następującej treści: „Nieruchomość służy w całości wyłącznie do wykonywania praktyk i obrzędów religijnych K. N. i jednostki organizacyjnej K. N. Gminy W. G.”.

Z urzędu znana jest Sądowi praktyka, stosowana w innych postępowaniach egzekucyjnych toczących się na obszarze apelacji (...), a polegająca na przedkładaniu do akt postępowań egzekucyjnych dekretów o konsekracji nieruchomości, wystawionych przez dłużniczkę H. C. (działającą w imieniu K. N., czemu towarzyszą wnioski o umorzenie postępowań egzekucyjnych z powołaniem się na wolność religii i wyznania.

Jak wynika z zapisów w księdze wieczystej numer (...), stanowiąca przedmiot egzekucji nieruchomość została - jeszcze przed zajęciem przez Komornika i przed datą wydania dekretu o konsekracji - obciążona ograniczonymi prawami rzeczowymi, w postaci hipotek zabezpieczających wierzytelności banku (hipoteka umowna na kwotę 117 999,03 zł) oraz Gminy M. G. (hipoteka przymusowa na kwotę 26 579,20 zł).

W ocenie Sądu, okoliczności faktyczne sprawy niniejszej wskazują na próbę instrumentalnego wykorzystania przepisu art. 829 pkt 6 k.p.c.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd na podstawie art. 767 §1 k.p.c. w zw. z art. 824 §1 pkt 2 k.p.c. w zw. z art. 829 pkt 6 k.p.c. a contrario, orzekł jak w punkcie 1 sentencji.

O kosztach postępowania skargowego Sąd orzekł w punkcie 2 postanowienia na podstawie przepisu art. 98 §1 k.p.c. w zw. z art. 108 k.p.c. w zw. z art. 13 §2 k.p.c., mając na uwadze wynik postępowania – fakt oddalenia skargi w całości jako bezzasadnej.

Sędzia Joanna Krata