Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 12 czerwca 2024 r.

Sąd Rejonowy Gdańsk – Południe w Gdańsku

Wydział XII Cywilny Sekcja do Spraw Egzekucyjnych

w składzie:

Przewodniczący: SSR Joanna Krata

po rozpoznaniu w dniu 12 czerwca 2024 r. w Gdańsku na posiedzeniu niejawnym

sprawy egzekucyjnej Km (...) z wniosku wierzyciela (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko dłużnikowi M. C.

na skutek skargi dłużnika M. C. na postanowienie Komornika Sądowego (...) D. G. z dnia 20 marca 2024r.

postanawia:

1.  oddalić skargę;

2.  kosztami postępowania obciążyć skarżącą M. C., uznając je za uiszczone w całości.

Sędzia Joanna Krata

UZASADNIENIE

Dłużnik M. C. w dniu 10.04.2024r. złożyła skargę na postanowienie Komornika Sądowego (...) D. G. z dnia 20 marca 2024r., wydane w sprawie Km (...). Postanowieniem tym Komornik oddalił wniosek M. C. o umorzenie postępowania w zakresie egzekucji z nieruchomości, dla której urządzona jest księga wieczysta numer (...).

Skarżąca wskazała, że przedmiotowa nieruchomość stanowi świątynię i miejsce kultu i wykorzystywana jest przez nią – od dnia nabycia po dziś dzień – wyłącznie jako przedmiot służący do wykonywania praktyk religijnych, co odbywa się przez nią osobiście, członków jej rodziny oraz w obecności członków K. N. Skarżąca powołała się na przepisy art. 30 i art. 53 ust. 2 Konstytucji, a także przepisy art. 824 §1 pkt 2 k.p.c. i art. 829 pkt 6 k.p.c.

Do skargi dłużniczka dołączyła „Oświadczenie woli człowieka” z poświadczonym notarialnie w dniu 20.02.2024r. swoim podpisem. W treści tego dokumentu dłużniczka oświadczyła min., że „domostwo znajdujące się pod adresem G. ul. (...) od czasu rozpoczęcia przeze mnie jego użytkowania, tj. od chwili nabycia tejże nieruchomości aktem notarialnym, jest moim miejscem sakralnym i przedmiotem służącym do wykonywania praktyk religijnych” (k. 6).

W odpowiedzi na skargę Komornik wniósł o jej oddalenie.

Sąd ustalił, co następuje:

Komornik Sądowy (...) D. G. prowadzi postępowanie egzekucyjne GKm (...) wniosku wierzyciela Gminy M. G. – G. (...) Zakładu (...) przeciwko dłużniczkom H. C. i M. C..

W sprawie tej na wniosek wierzyciela Komornik wszczął egzekucję ze stanowiącej własność dłużniczki M. C. nieruchomości – odrębnej własności lokalu mieszkalnego, położonego w G. przy ulicy (...) - dla której urządzona jest księga wieczysta numer (...).

W dniu 08.02.2023 r. dłużniczka M. C. złożyła skargę na zajęcie przedmiotowej nieruchomości w sprawie GKm (...), wskazując że służy ona do wykonywania praktyk religijnych przez wspólnotę K. N. która urzeczywistnia swoje życie religijne również poprzez swoje jednostki organizacyjne – Gminy W.. Do skargi dłużniczka dołączyła „wydane na prośbę Zainteresowanego” Zaświadczenie nr (...) o wpisie nieruchomości do Rejestru S. K. N. pod pozycją 10. W zaświadczeniu zamieszczono min. zapis, że jest to miejsce konsekrowane, służące do wykonywania praktyk religijnych, wyłączone z wszelkich odwiedzin publicznych (k. 3-4 akt XII 1 Co (...)).

Pismem z dnia 08.02.2023 r., złożonym w sprawie GKm (...), dłużniczka H. C. – działając również jako Naczelna K. N.- poinformowała, że zajęta nieruchomość jest przedmiotem służącym do wykonywania praktyk religijnych przez wspólnotę K. N. z siedzibą w G., na dowód czego załączyła dekret konsekracji nieruchomości z dnia 21 grudnia 2021r., wystawiony przez nią jaką Naczelną K. Naturalnego (k. 149 i nast. akt GKm (...)). H. C. wniosła o umorzenie egzekucji z przedmiotowej nieruchomości. Komornik oddalił przedmiotowy wniosek postanowieniem z dnia 21.02.2023r. Postanowieniem z dnia 31.01.2024r. (sygn. akt: XII 1 Co (...)) Sąd oddalił skargę na przedmiotowe postanowienie Komornika, wskazując w uzasadnieniu, że chronioną przez ustawodawcę w art. 829 pkt 6 k.p.c. wartością jest zagwarantowana konstytucyjnie wolność sumienia i religii (art. 53 ust. 1 Konstytucji), tak by dłużnik mógł zaspokajać swoje potrzeby natury religijnej, pomimo ciążących na nim zobowiązań pieniężnych. Sąd podkreślił, że wyłączenie przedmiotów służących do wykonywania praktyk religijnych należy wiązać z osobą dłużnika, przytoczył także poglądy doktryny, wskazujące na to, że omawiane wyłączenie nie może obejmować tych nieruchomości, które nie służą bezpośrednio i wyłącznie wykonywaniu kultu religijnego. Odpis przedmiotowego postanowienia z uzasadnieniem doręczony został dłużniczce M. C. w dniu 19.02.2024r. (k. 47 akt XII 1 Co (...)). Postanowienie Sądu wobec złożenia zażalenia pozostaje nieprawomocne.

Pismem z dnia 24.11.2023r. (k. 227 akt GKm (...)) dłużniczka M. C. wniosła - w sprawie GKm (...) - o umorzenie egzekucji z przedmiotowej nieruchomości, powołując się na przepisy art. 829 pkt 6 k.p.c. i art. 824 §1 pkt 2 k.p.c. Dłużniczka wskazała, że zajęta nieruchomość jest przedmiotem służącym do wykonywania praktyk religijnych przez wspólnotę K. N.która urzeczywistnia swoje życie religijne również poprzez swoje jednostki organizacyjne, jakimi są Gminy W.; poinformowała nadto, że nieruchomość została konsekrowana przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego i pełni dla wspólnoty funkcję miejsca sprawowania praktyk religijnych. Postanowieniem z dnia 06.12.2023 r. Komornik oddalił wniosek dłużniczki M. C. (k. 232 akt GKm (...)). Postanowienie to wobec złożenia skargi pozostaje nieprawomocne (sygn. akt: XII 1 Co (...)).

W toku postępowania egzekucyjnego, po zajęciu nieruchomości o nr KW (...), doszło do dwukrotnego przeniesienia prawa własności.

Po raz pierwszy na rzecz (...) Spółki z o.o. z siedzibą w S., na podstawie umowy z dnia 20.09.2022r. przeniesienia nieruchomości w wykonaniu uchwały w sprawie podwyższenia kapitału zakładowego w spółce; nabywca nie zgłosił się do postępowania egzekucyjnego. Jak wynika z odpisu z KRS w dniu 20.01.2023r. wykreślono z rejestru Prezesa Zarządu Spółki T. D., co spowodowało jednocześnie utratę organu uprawnionego do reprezentacji. Okoliczność ta zgłoszona została do Komornika, jako sprawa pilna pismem z dnia 15.02.2023r. (k. 156 akt GKm (...)), podpisanym przez H. C. jako przełożoną Gminy W. G.. W piśmie tym zawarty został wniosek o zawieszenie postępowania egzekucyjnego, z uwagi na brak zarządu Spółki, ze wskazaniem na nieważność postępowania.

Po raz drugi doszło do zbycia przedmiotowej nieruchomości na rzecz Gminy W. G., którą reprezentował jako pełnomocnik ten sam T. D.. (...) Spółkę z o.o. z siedzibą w S. reprezentowała natomiast – jako Prezes Zarządu – M. C. (dłużniczka w sprawie niniejszej). Umowa sprzedaży zawarta została w dniu 22.01.2024r. W treści §1.3 umowy, M. C. oświadczyła min., że „przedmiotowy lokal mieszkalny nr (...) jest konsekrowanym miejscem kultu K. N. (…). Nieruchomość służy w całości wyłącznie do wykonywania praktyk i obrzędów religijnych K. N. i jednostki organizacyjnej K. N. Gminy W. G.” (k. k. 265-265v akt GKm (...)).

Gmina W. G. z siedzibą w G. – reprezentowana przez Przełożoną H. C. - złożyła w sprawie GKm (...) skargę z dnia 25.01.2024r. na zaniechanie przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym Gdańsk–Południe w Gdańsku D. G. umorzenia z urzędu postępowania w zakresie egzekucji z nieruchomości dla której prowadzona jest księga wieczysta numer (...). W uzasadnieniu skarżąca wskazała, że przedmiotowa nieruchomość jeszcze przed podpisaniem umowy sprzedaży w dniu 22.01.2024r. była i jest nadal we władaniu i użytkowaniu przez wspólnotę K. N.jako miejsce kultu i odprawiania sakramentów oraz obrzędów. Postanowieniem z dnia 10.06.2024r. (sygn. akt: XII 1 Co (...)) Sąd oddalił skargę, postanowienie to jest nieprawomocne.

Do postępowania w zakresie egzekucji z nieruchomości o numerze KW (...) prowadzonego w sprawie GKm (...), dołączył się kolejny wierzyciel (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W., na podstawie wniosku egzekucyjnego złożonego w dniu 22.02.2024r., zarejestrowanego pod sygnaturą akt Km(...).

Sąd zważył, co następuje:

Zdaniem Sądu, skarga dłużnika M. C. złożona w sprawie Km (...) nie zasługiwała na uwzględnienie.

Na wstępie wskazać należy, że zgodnie z przepisem art. 930 §1 zd. 1 k.p.c., rozporządzenie nieruchomością po jej zajęciu nie ma wpływu na dalsze postępowanie, a kolejni wierzyciele dłużnika mogą przyłączyć się do prowadzonej egzekucji. Przepis ten w brzmieniu zmienionym (z datą wejścia w życie 01.07.2023r.) ustawą z dnia 09.03.2023r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 614) ma zastosowanie w sprawie niniejszej na podstawie art. 19 ust. 1 tej ustawy, w myśl którego do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy (a taką jest sprawa GKm (...)) stosuje się przepisy ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą. W art. 19 ust. 3 tej ustawy wskazane zostały enumeratywnie przepisy, których nie stosuje się do egzekucji z nieruchomości wszczętych i niezakończonych przed dniem jej wejścia w życie; nie ma wśród nich wymienionego przepisu art. 930 §1 k.p.c.

Zarówno treść uzasadnienia do projektu nowelizacji ( (...) sejmowy Nr 2650, Sejm IX kadencji, pkt 108a), jak i literalna wykładnia przepisu art. 930 §1 zd. 1 k.p.c. prowadzi do wniosku, że procesową konsekwencją bezskuteczności rozporządzenia nieruchomością po jej zajęciu jest możliwość dalszego prowadzenia egzekucji ze zbytej nieruchomości, w tym możliwość przyłączenia się do egzekucji ze zbytej nieruchomości kolejnych wierzycieli dłużnika, tak jakby jej zbycie nie miało miejsca, co służyć ma realizacji zasady jedności egzekucji z nieruchomości wyrażonej w przepisie art. 927 k.p.c.

W poprzedniej części uzasadnienia przedstawiony został przebieg postępowania w zakresie egzekucji z nieruchomości o numerze KW (...), w tym treść wniosków, skarg i zarzutów co do możliwości jej prowadzenia, formułowanych zarówno przez dłużniczkę M. C. jak i inne podmioty.

Znamienna i łatwo dostrzegalna jest okoliczność, iż do dnia doręczenia uczestnikom odpisu postanowienia Sądu wraz z uzasadnieniem z dnia 31.01.2024r., wydanego w sprawie XII 1 Co (...), wszystkie wnioski, skargi i zarzuty opierały się na argumentacji wywodzonej wyłącznie z praw K. N. lub Gminy W. G.. Dotyczy to również wniosków, skarg i zarzutów formułowanych przez dłużniczkę M. C. (wniosek o umorzenie egzekucji z dnia 24.11.2023r. oraz skargi zarejestrowane w sprawach XII 1 Co (...)i XII 1 Co (...)). Pozostawało to zresztą spójne z oświadczeniem dłużniczki M. C., złożonym w charakterze Prezesa Zarządu (...) Spółki z o.o. z siedzibą w S., w umowie sprzedaży nieruchomości z dnia 22.01.2024r. o następującej treści: „Nieruchomość służy w całości wyłącznie do wykonywania praktyk i obrzędów religijnych K. N. i jednostki organizacyjnej K. N. Gminy W. G.”. Na ten zapis umowy powoływała się też zresztą Gmina W. G., opierając swoją skargę (XII 1 Co (...)) na twierdzeniu, że przedmiotowa nieruchomość jeszcze przed podpisaniem umowy sprzedaży była i jest nadal we władaniu i użytkowaniu przez wspólnotę K. N.jako miejsce kultu i odprawiania sakramentów oraz obrzędów.

Odpis postanowienia Sądu z uzasadnieniem w sprawie XII 1 Co (...) dłużniczka M. C. odebrała w dniu 19.02.2024r. W uzasadnieniu tym Sąd wyrażając swój pogląd na sprawę, podkreślił, że wyłączenie przedmiotów służących do wykonywania praktyk religijnych należy wiązać z osobą dłużnika, nie zaś z samym charakterem przedmiotu; wskazał, że przypadku wyłączenia spod egzekucji przedmiotów służących do wykonywania praktyk religijnych (art. 829 pkt 6 k.p.c.) chronioną przez ustawodawcę wartością jest zagwarantowana konstytucyjnie wolność sumienia i religii (art. 53 ust. 1 Konstytucji), tak by dłużnik mógł zaspokajać swoje potrzeby natury religijnej, pomimo ciążących na nim zobowiązań pieniężnych; Sąd przytoczył także poglądy doktryny, wskazujące na to, że omawiane wyłączenie nie może obejmować tych nieruchomości, które nie służą bezpośrednio i wyłącznie wykonywaniu kultu religijnego.

W dniu 20.02.2024r. (tj. w następnym dniu po odebraniu odpisu postanowienia z uzasadnieniem) dłużniczka M. C. złożyła w obecności notariusza podpis pod dokumentem zatytułowanym „Oświadczenie woli człowieka”, stanowiącym załącznik do skargi oznaczonej datą 09.04.2004r. W pismach tych dłużniczka M. C. wskazuje po raz pierwszy na swoje osobiste prawa wynikające z wolności sumienia i religii w kontekście przedmiotowej nieruchomości.

Mając na uwadze całokształt okoliczności sprawy niniejszej, powyższe – w ocenie Sądu - stanowi swoistą zmianę taktyki procesowej dłużniczki, celem dostosowania jej do poglądu prawnego Sądu nadzorującego egzekucję z przedmiotowej nieruchomości, wyrażonego w sposób jednoznaczny w uzasadnieniu postanowienia wydanego w sprawie XII 1 Co (...).

Z urzędu znana jest Sądowi praktyka, stosowana w innych postępowaniach egzekucyjnych toczących się na obszarze apelacji (...), a polegająca na powoływaniu się na dekrety o konsekracji nieruchomości, wystawione w imieniu K. N. czemu towarzyszą wnioski o umorzenie postępowań egzekucyjnych z powołaniem się na wolność religii i wyznania.

Jak wynika z zapisów w księdze wieczystej numer (...), stanowiąca przedmiot egzekucji nieruchomość została - jeszcze przed zajęciem przez Komornika i przed datą wydania dekretu o konsekracji - obciążona ograniczonymi prawami rzeczowymi, w postaci hipotek zabezpieczających wierzytelności banku (hipoteka umowna na kwotę 117 999,03 zł) oraz Gminy M. G. (hipoteka przymusowa na kwotę 26 579,20 zł).

W ocenie Sądu, okoliczności faktyczne sprawy niniejszej wskazują na próbę instrumentalnego wykorzystania przepisu art. 829 pkt 6 k.p.c.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd orzekł jak w punkcie 1 sentencji, na podstawie art. 767 §1 k.p.c. w zw. z art. 824 §1 pkt 2 k.p.c. w zw. z art. 829 pkt 6 k.p.c. a contrario oraz art. 930 §1 k.p.c..

O kosztach postępowania skargowego Sąd orzekł w punkcie 2 postanowienia na podstawie przepisu art. 98 §1 k.p.c. w zw. z art. 108 k.p.c. w zw. z art. 13 §2 k.p.c., mając na uwadze wynik postępowania – fakt oddalenia skargi w całości.

Sędzia Joanna Krata