Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 września 2024 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu XIV Zamiejscowy Wydział Cywilny z siedzibą w Pile

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Marcin Garcia Fernandez

po rozpoznaniu w dniu 3 września 2024 r. w Pile

na posiedzeniu niejawnym sprawy

z powództwa Banku (...) SA z siedzibą w W.

przeciwko M. G. (1) i M. G. (2)

o zapłatę

oraz z powództwa wzajemnego M. G. (1) i M. G. (2)

przeciwko Bankowi (...) SA z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  oddala powództwo Banku (...) SA;

2.  co do żądania ewentualnego powoda Banku (...) SA umorzyć postępowanie;

3.  zasądza od powoda Banku (...) SA na rzecz pozwanych M. G. (1) i M. G. (2) łącznie, jako zwrot kosztów procesu, kwotę 10.834 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocniania się niniejszego wyroku do dnia zapłaty;

4.  zasądza od pozwanego wzajemnego Banku (...) SA na rzecz powodów wzajemnych M. G. (1) i M. G. (2) łącznie kwotę 52.331,86 CHF (pięćdziesiąt dwa tysiące trzysta trzydzieści jeden i 86/100) CHF (franków szwajcarskich) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 11 stycznia 2023 r. do dnia zapłaty;

5.  w pozostałym zakresie powództwo wzajemne oddala;

6.  kosztami procesu w zakresie powództwa wzajemnego obciąża pozwanego wzajemnego w całości i z tego tytułu zasądza od tego pozwanego na rzecz powodów wzajemnych łącznie kwotę 11.800 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocniania się niniejszego wyroku do dnia zapłaty.

Marcin Garcia Fernandez

UZASADNIENIE

Powód Bank (...) SA z siedzibą w W. w pozwie z 16 grudnia 2022 r. wniósł o zasądzenie od pozwanych M. G. (1) i M. G. (2) solidarnie na jego rzecz kwot: 222.000,01 zł i 82.353,94 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu oraz kosztów procesu według norm przepisanych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie.

W uzasadnieniu powód wskazał, że 10 kwietnia 2008 r. zawarł z pozwanymi umowę kredytu hipotecznego nr KH/ (...) indeksowanego do CHF. Wywiązał się z niej przekazując pozwanym 222.000,01 zł kredytu. W konsekwencji zakwestionowania przez pozwanych w pozwie z 6 lipca 2019 r. mechanizmu indeksacji, Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku z 25 czerwca 2021 r. zasądził od niego na rzecz pozwanych 40.975 zł i 116.257,96 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie. W wyniku jego apelacji, Sąd Apelacyjny w Warszawie oddalił powództwo o zapłatę 111.412,76 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie oraz zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od zasądzonej w punkcie pierwszym kwoty 45.820 zł od 28 lipca 2022 r. i w pozostałym zakresie powództwo oddalił. Sąd ten wyrokował przyjmując, że umowa kredytu jest nieważna. Na jego roszczenie składa się 222.000,01 zł wypłaconego pozwanym kapitału kredytu i 82.353,94 zł ich bezpodstawnego wzbogacenia, wynikłego z korzystania przez nich z kapitału kredytu w okresie do 10 września 2014 r.

W odpowiedzi na pozew pozwani wnieśli o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na ich rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu zaprzeczyli istnieniu wierzytelności powoda o zwrot kapitału kredytu, wskazali, że jej istnienie nie zostało udowodnione, podnieśli zarzuty przedawnienia roszczenia o jej zwrot i dokonania potrącenia z ich wzajemną wierzytelnością o zwrot świadczeń spełnionych w wykonaniu umowy kredytu. Podnieśli także, że powodowi nie przysługuje roszczenie o zapłatę bezpodstawnego wzbogacenia wynikłego z korzystania z kapitału kredytu, gdyż nie ma ono oparcia w przepisach prawa.

Wraz z odpowiedzią na pozew pozwani złożyli także pozew wzajemny, w którym wnieśli o zasądzenie od powoda na ich rzecz łącznie 53.6572,32 CHF z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 11 stycznia 2023 r. oraz kosztów procesu według norm przepisanych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie. W uzasadnieniu powołali się na to, że w wyniku potrącenia wierzytelności dochodzonej pozwem z ich wierzytelnością, ta pierwsza uległa w całości umorzeniu, natomiast po ich stronie została reszta wierzytelności o zwrot nienależnych świadczeń spełnionych w ramach umowy kredytu w wysokości 53.6572,32 CHF. Domagają się jej zasądzenia w ramach pozwu wzajemnego (k. 43-55).

W piśmie z 6 kwietnia 2023 r. powód (pozwany wzajemny) wniósł o odrzucenie pozwu, a w razie nieuwzględnienia tego wniosku, o oddalenie powództwa wzajemnego i zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. Ponadto rozszerzył żądanie pozwu w ten sposób, że na wypadek oddalenia powództwa w zakresie żądania zapłaty 82.353,94 zł, zgłosił żądanie ewentualne o zmianę wysokości świadczenia nienależnego, którego zwrot mu przysługuje od pozwanych w związku z wypłaceniem im kredytu, poprzez jego waloryzację i zasądzenie od pozwanych na jego rzecz 157.075 zł (k. 110-118).

W piśmie z 30 stycznia 2023 r. pozwani wnieśli o oddalenie powództwa także w zmodyfikowanym kształcie (k. 146-149).

Na rozprawie 15 listopada 2023 r. powód cofnął wniosek o odrzucenie pozwu i wycofał się z zarzutów, na których był oparty (k. 170v).

Pismem z 15 lutego 2024 r. powód cofnął pozew bez zrzeczenia się roszczenia w części obejmującej żądanie zasądzenia 82.353,94 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie (k. 187). W piśmie z 5 marca 2024 r. pozwani oświadczyli, że nie wyrażają zgody na to cofnięcie pozwu bez zrzeczenia się roszczenia (k. 192). Pismem z 2 kwietnia 2024 r. powód cofnął pozew w części obejmującej żądanie zasądzenia 82.353,94 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie i zrzekł się roszczenia (k. 198).

Postanowieniem z 5 kwietnia 2024 r. Sąd umorzył postępowanie w części objętej cofnięciem pozwu (k. 200).

W piśmie z 15 maja 2024 r. powód cofnął pozew ze zrzeczeniem się roszczenia w zakresie żądania ewentualnego zgłoszonego w piśmie z 6 kwietnia 2023 r. (k. 206).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód (pozwany wzajemny) Bank (...) SA 10 kwietnia 2008 r. zawarł z pozwanymi (powodami wzajemnymi) M. G. (1) i M. G. (2) umowę kredytu, na mocy której udzielił im kredytu hipotecznego indeksowanego do franka szwajcarskiego (CHF) w kwocie 222.000,01 zł. Kwota kredytu został pozwanym wypłacona i podjęli oni jego spłatę, najpierw w złotych a później we frankach. 10 września 2014 r. pozwani dokonali wcześniejszej, całkowitej spłaty kredytu przez zapłatę kwoty 88.760,94 CHF. W ramach wykonania zobowiązania z umowy kredytu pozwani zapłacili powodowi: od 21 maja 2008 r. do 21 lutego 2014 r. kwotę 85.891,24 zł, od 21 marca 2014 r. do 21 sierpnia 2014 r. kwotę 2.182,28 CHF i 10 września 2014 r. kwotę 88.760,94 CHF. Łącznie więc pozwani zapłacili 85.891,24 zł i 90.943,22 CHF (k. 69-73v, 74, 85-87, 170v).

Pismem z 19 czerwca 2018 r. pozwani skierowali do powoda reklamację i wezwanie do zapłaty kwot: 157.232,96 zł, 5.484 zł i 494,05 zł. W piśmie tym pozwani, przyjmując założenie ważności umowy kredytu, domagali się zwrotu części świadczeń spełnionych w jej wykonaniu, powołując się na abuzywny charakter klauzuli indeksacyjnej (k. 60-64).

Pozwani M. G. (1) i M. G. (2) w procesie, zainicjowanym pozwem z 29 sierpnia 2019 r. wniesionym do Sądu Okręgowego w Warszawie, domagali się zasądzenia od powoda Banku (...) SA na swoją rzecz łącznie kwot: 157.232,96 zł, 5.484 zł i 494,05 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie. Jako ewentualne zgłosili żądanie zasądzenia: 45.820,20 zł i 90.943,22 CHF oraz 5.484 zł i 494,05 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie. Podstawą żądania głównego było twierdzenie, że umowa kredytu zawiera niedozwolone postanowienia umowne, dotyczące indeksacji kredytu do franka szwajcarskiego oraz ubezpieczeń niskiego udziału własnego i zwiększonego ryzyka, które ich nie wiążą. Ich usunięcie z umowy powoduje, że w jej wykonaniu nadpłacili kwoty, których zasądzenia się domagają. Z kolei podstawą żądania ewentualnego było stanowisko, że w razie nieważności umowy kredytu, należy im się zwrot całości świadczeń spełnionych w jej wykonaniu.

Wyrokiem z 25 czerwca 2021 r. Sąd Okręgowy w Warszawie zasądził od Banku (...) SA na rzecz M. i M. G. (2) 157.232,96 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 6 czerwca i 10 sierpnia 2018 r., oddalił powództwo główne w pozostałej części i rozstrzygnął o kosztach. Od wyroku tego apelację wniósł jedynie Bank, zaskarżając go w części zasądzającej i rozstrzygającej o kosztach.

Wyrokiem z 29 lipca 2022 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie: zmienił zaskarżony wyrok w części zasądzającej w ten sposób, że oddalił powództwo o zapłatę 111.412,76 zł z odsetkami a od pozostałej kwoty 45.820,20 zł zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od 28 lipca 2022 r. i w posłanej części powództwo oddalił; w pozostałym zakresie apelację oddalił oraz rozstrzygnął o kosztach za obie instancje. Podstawą takiego orzeczenia było stanowisko, że umowa kredytu jest nieważna a jej strony zobowiązane są do zwrotu sobie nawzajem całości świadczeń otrzymanych w jej wykonaniu. Należycie pouczeni kredytobiorcy w postępowaniu apelacyjnym zaakceptowali nieważność umowy i domagali się zasądzenia 45.820,20 zł i 90.943,22 CHF. Jednak, ponieważ nie zaskarżyli wyroku Sądu Okręgowego, na ich rzecz mogła być zasądzona jedynie kwota w złotych (k. 83-101, 122-141, 170v).

Pismem z 23 grudnia 2022 r. pozwani wezwali powoda do zapłaty w terminie 7 dni 85.891,24 zł i 90.943,22 CHF, jako zwrotu ich nienależnych świadczeń spełnionych w wykonaniu umowy kredytu. Powód otrzymał pismo 3 stycznia 2023 r. (k. 75-79).

16 stycznia 2023 r. powód wypłacił pozwanym 45.820,20 zł zasądzone wyrokiem Sądu Apelacyjnego oraz 2.601,09 zł odsetek ustawowych za opóźnienie (k. 111v).

W piśmie z 19 stycznia 2023 r. pozwani złożyli powodowi oświadczenie o potrąceniu. Wskazali w nim, że dokonują potrącenia wierzytelności, przysługujących im wobec niego w kwotach 40.071,04 zł oraz 90.943,22 CHF tytułem nienależnych świadczeń spełnionych w wykonaniu umowy kredytu od 21 maja 2008 r. do 10 września 2014 r., objętych wezwaniem do zapłaty z 23 grudnia 2022 r., z wierzytelnością, przysługującą Bankowi wobec nich w wysokości 222.000,01 zł z tytułu wypłaconego im kapitału kredytu. Pismo zostało doręczone 23 stycznia 2023 r. (k. 80-82).

Powyższy stan faktyczny był w istocie bezsporny, gdyż wynikał ze zgodnych twierdzeń stron albo z niekwestionowanych kopii dokumentów (art. 229 k.p.c. i 230 k.p.c.). Obie strony złożyły dokumenty urzędowe i prywatne w kserokopiach. Złożenie tych kserokopii stanowiło w istocie zgłoszenie twierdzeń o istnieniu dokumentów o wynikającej z nich formie i treści. Odwołanie się przez jedną stronę do złożonej przez przeciwnika kopii dokumentu było ewidentnym przyznaniem takiego twierdzenia (art. 229 k.p.c.). Natomiast niedoniesienie się do złożonych przez przeciwnika kserokopii stanowiło nie wypowiedzenie się co do jego twierdzeń o istnieniu dokumentów o wynikającej z kopii formie i treści, które pozwalało uznać je za przyznane, gdyż pozostawały w zgodzie z wynikami rozprawy (art. 230 k.p.c.). Dawało to możliwość przeprowadzenia dowodów z dokumentów, których istnienie, treść i forma zostały przyjęte bez dowodów, tak jakby zostały one złożone w oryginałach.

Dokumenty urzędowe i prywatne, na podstawie których Sąd dokonał ustaleń, nie budziły wątpliwości co do swojej prawdziwości, jak też nie były przez strony podważane pod jakimkolwiek względem. Dlatego Sąd uznał je za w pełni godne zaufania. Pozostałe, zgromadzone w aktach dokumenty nie miały znaczenia dla ustalenia istotnych faktów.

Sąd oddalił wniosek dowodowy powoda (pozwanego wzajemnego) o dopuszczenie dowodu z przesłuchania stron, gdyż zmierzał on do ustalenia faktów albo bezspornych albo nieistotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Ostatecznie powód - Bank (...) SA domagał się zasądzenia od pozwanych 222.000,01 zł, które wypłacił im w ramach umowy kredytu z 10 kwietnia 2008 r., która okazał się nieważna. Nieważność umowy obie strony słusznie uznawały za przesądzoną (k. 170v), gdyż wynikała z prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z 25 czerwca 2021 r. w kształcie nadanym mu przez Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem z 29 lipca 2022 r. (art. 365 § 1 k.p.c.).

W sprawie było bezsporne, że w wykonaniu nieważnej umowy kredytu powód przekazał pozwanym 222.000,01 zł. Konsekwencje nieważności umowy określa art. 405 k.c. w zw. z art. 410 k.c. Świadczenie spełnione w wykonaniu nieważnej czynności prawnej jest objęte ostatnią z wymienionych w art. 410 § 2 k.c. kondykcji - czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia ( condictio sine causa). W przypadku nieważności umowy kredytu kredytobiorcy i kredytodawcy przysługują odrębne roszczenia o zwrot świadczeń pieniężnych spełnionych w jej wykonaniu (por. uchwałę 7 sędziów Sądu Najwyższego z 7 maja 2021 r., III CZP 6/21). Zatem powództwo miało podstawy faktyczne i prawnie, więc mogło być uwzględnione, pod warunkiem nieskuteczności zgłoszonych przez pozwanych zarzutów. Spośród nich na poważne potraktowanie zasługiwały zarzuty przedawnienia i potrącenia.

Zarzut przedawnienie był bezzasadny. Art. 385 ¹ § 1 k.c. wprowadza sankcję niezwiązania konsumenta niedozwolonym postanowieniem umownym (klauzulą abuzywną). Oznacza to, że postanowienie takie nie wywołuje żadnych skutków prawnych od początku i z mocy prawa. Konsument może jednak następczo udzielić na nie zgody i w ten sposób przywrócić mu skuteczność z mocą wsteczną albo odmówić zgody, co spowoduje jego trwałą bezskuteczność (nieważność). Decyzja konsumenta co do zaakceptowania niedozwolonego postanowienia jest wiążąca, pod warunkiem należytego poinformowania go o jej skutkach. Jeśli postanowienie stało się definitywnie bezskuteczne wskutek wiążącej odmowy jego potwierdzenia przez konsumenta, o obowiązywaniu umowy decyduje to, czy weszła w jego miejsce jakaś regulacja zastępcza. To zaś zależy od tego, czy bezskuteczność (nieważność) umowy naraża konsumenta na szczególnie niekorzystne konsekwencje, czemu może on wiążąco zaprzeczyć, sprzeciwiając się utrzymaniu umowy. Do chwili, w której należycie poinformowany konsument wyrazi zgodę na związanie niedozwolonym postanowieniem umownym albo zgody tej odmówi, umowa kredytu, która bez tego postanowienia nie może wiązać, znajduje się w stanie bezskuteczności zawieszonej, tj. nie wywołuje skutków prawnych, choć skutki te może wywołać w razie wyrażenia zgody na to postanowienie albo w razie jego zastąpienia regulacją zastępczą. Oznacza to, że do chwili wyrażenia zgody albo odmowy jej wyrażenia, kredytodawca nie może zażądać zwrotu spełnionego świadczenia nienależnego (kapitału kredytu) i w ten sposób postawić to roszczenie w stan wymagalności (art. 455 k.c.). W takiej sytuacji rozpoczęcie biegu przedawnienia tego roszczenia nie wchodzi w rachubę. Termin ten może rozpocząć bieg dopiero po podjęciu przez konsumenta wiążącej decyzji o niewyrażeniu zgody na niedozwolone postanowienie umowne i akceptacji skutków nieważności umowy. Dopiero wtedy można uznać, że brak podstawy prawnej świadczenia stał się definitywny, a każda ze stron umowy może skutecznie zażądać zwrotu nienależnego świadczenia - art. 120 § 1 zd. 1 k.c. (por. wyżej powołaną uchwałę 7 sędziów Sądu Najwyższego z 7 maja 2021 r., III CZP 6/21, uchwałę Sądu Najwyższego z 16 lutego 2021 r., III CZP 11/20, wyrok Sądu Najwyższego z 11 grudnia 2019 r., V CSK 382/18).

Trzyletni termin przedawnienia roszczenia powoda (art. 118 k.c.) rozpoczął bieg najpóźniej 4 sierpnia 2022 r., czyli po upływie tygodnia od dnia dowiedzenia się przez niego o złożeniu przez pozwanych w postępowaniu apelacyjnym oświadczenia o akceptacji skutków nieważności umowy (k. 99v). W tym czasie bowiem mógł skierować do pozwanych skuteczne wezwanie do zapłaty (art. 120 § 1 k.c.) Bieg tego terminu został przerwany przez złożenie pozwu w niniejszej sprawie (art. 118 k.c. w zw. z art. 123 § 1 pkt 1 k.c.).

Pozwani powoływali się na to, że rozpoczęcie biegu terminu przedawnienia spowodowało doręczenie powodowi ich wezwania do zapłaty z 19 czerwca 2018 r. (k. 49v). Wystąpienie przez konsumenta z żądaniem zwrotu świadczenia (wezwanie do zapłaty) może być uznane za wyraz podjęcia wiążącej decyzji o odmowie potwierdzenia klauzuli abuzywnej i akceptacji skutków upadku umowy i w konsekwencji prowadzić do zakończenia stanu bezskuteczności zawieszonej tej umowy. Muszą być jednak spełnione dwa warunki. Po pierwsze, z wezwania musi wynikać, że jest oparte na założeniu trwałej bezskuteczności (nieważności) umowy. Po drugie, musi mu towarzyszyć wyraźne oświadczenie konsumenta, potwierdzające otrzymanie wyczerpującej informacji o skutkach abuzywności klauzuli. Ten ostatni wymóg wynika z tego, że skonfrontowany z żądaniem zapłaty kredytodawca musi mieć pewność, że konsument był należycie poinformowany o konsekwencjach abuzywności (por. wyżej powoływaną uchwałę 7 sędziów Sądu Najwyższego z 7 maja 2021 r., III CZP 6/21).

Wezwanie do zapłaty z 19 czerwca 2018 r. oparte zostało na założeniu ważności umowy kredytu i nie towarzyszyło mu oświadczenie pozwanych, że otrzymali wyczerpującą informację o skutkach abuzywności klauzuli. Nie mogło więc spowodować ustania stanu bezskuteczności zawieszonej zawartej przez strony umowy kredytu i prowadzić do rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia.

Z tych względów zarzut przedawnienia nie mógł być uwzględniony. Natomiast zasługiwał na uwzględnienie zarzut potrącenia.

Podstawą zarzutu potrącenia była wierzytelność niesporna, gdyż na rozprawie 15 listopada 2023 r. powód przyznał, że pozwani w wykonaniu nieważnej umowy kredytu zapłacili mu 85.891,24 zł i 90.943,22 CHF (k. 171v). Pozwani zgłosili zarzut potrącenia w odpowiedzi na pozew. Zatem zachodziły przewidziane w art. 203 ¹ k.p.c. warunki dopuszczalności tego zarzutu w procesie.

Również wszystkie przewidziane w art. 498 k.c. i art. 499 k.c. przesłanki materialnej skuteczności potrącenia były spełnione. Każdej ze stron przysługiwała względem drugiej wierzytelność pieniężna o zwrot nienależnego świadczenia. W przypadku powoda wynosiła ona 222.000,01 zł a w przypadku pozwanych 85.891,24 zł i 90.943,22 CHF. Dla skuteczności potrącenia wystarczająca była wymagalność roszczenia pozwanych. Nastąpiła ona najpóźniej na skutek doręczenia powodowi ich pisma z 23 grudnia 2022 r., w którym wezwali go do zapłaty 85.891,24 zł i 90.943,22 CHF (art. 120 § 1 zdanie drugie w zw. z art. 455 k.c.). Powód otrzymał pismo 3 stycznia 2023 r.

Pozwani złożyli powodowi oświadczenie o potraceniu w piśmie z 19 stycznia 2023 r. Wskazali w nim, że dokonują potrącenia wierzytelności przysługujących im wobec Banku w kwotach 40.071,04 zł oraz 90.943,22 CHF tytułem nienależnych świadczeń spełnionych w wykonaniu umowy kredytu z wierzytelnością Banku wobec nich w kwocie 222.000,01 zł z tytułu wypłaconego im kapitału kredytu. Zaznaczyć trzeba, że Sąd podziela dominujący pogląd, że dopuszczalne jest potrącenie wierzytelności wyrażonej w złotych z wierzytelnością w walucie obcej, o ile jest to waluta wymienialna. Pismo z oświadczeniem o potrąceniu zostało doręczone powodowi 23 stycznia 2023 r. W związku z tym przedstawiona do potrącenia kwota w złotych (40.071,04) uległa umorzeniu w całości a z wierzytelność powoda pozostało 181.928,97 zł, które skompensowały się z częścią wierzytelności pozwanych we frankach szwajcarskich.

Przy obliczaniu, jaka część tej ostatniej wierzytelności uległa umorzeniu, Sąd uznał, że wbrew przekonaniu pozwanych (k. 50), art. 358 § 1 k.c. nie mógł mieć zastosowania, bo na jego podstawie wyłącznie powód był uprawniony do spełnienia w złotych świadczenia wyrażonego w walucie po kursie wskazanym w art. 358 § 2 k.c. W tej sytuacji Sąd uznał, że wartość waluty obcej należy określić według kursu z dnia dotarcia do powoda oświadczenia pozwanych o potrąceniu, czyli 23 stycznia 2023 r. (art. 61 § 1 k.c.), gdyż to tego dnia nastąpiło umorzenie obu wierzytelności (art. 498 § 2 k.c.). W tym dniu kurs średni NBP dla CHF wyniósł 4,7118 zł (https://nbp.pl/archiwum-kursow/tabela-nr-015-a-nbp-2023-z-dnia-2023-01-23/). Dlatego reszta wierzytelności powoda - 181.928,97 zł uległa potrąceniu z kwotą 38.611,36 CHF.

W konsekwencji oświadczenia woli pozwanych o potrąceniu, obie wierzytelności umorzyły się do wysokości wierzytelności powoda, jako niższej (art. 498 § 2 k.c.). Tym samym wierzytelność powoda została całkowicie zaspokojona i przestała istnieć. Prowadziło to do oddalenia powództwa o jej zasądzenie - punkt 1 wyroku.

Powód w zakresie żądania ewentualnego cofnął pozew i zrzekł się roszczenia, co powodowało konieczność umorzenia w tej części postępowania (art. 355 § 1 k.p.c. w zw. z art. 203 § 1 k.p.c.) - punkt 2 wyroku.

Pozwani wnieśli powództwo wzajemne o zapłatę 53.572,32 CHF, jako pozostałej po dokonanym potrąceniu części świadczeń nienależnych spełnionych przez nich w wykonaniu umowy kredytu. Powództwo to odpowiadało wymogom z art. 204 § 1 k.p.c., gdyż zostało zgłoszone w odpowiedzi na pozew a roszczenie wzajemne zarówno było w związku z roszczeniem powoda (wynikało z tego samego zdarzenia prawnego), jak też nadawało się do potrącenia.

Zarzut powoda (pozwanego wzajemnego), że powództwo wzajemne jest oparte na zarzucie potrącenia (k. 111) był oparty na nieporozumieniu. Pozwani (powodowie wzajemni) w ramach powództwa wzajemnego nie domagali się tej części swojej wierzytelności, którą przedstawili do potracenia, tylko tej jej części, która pozostała po dokonaniu potrącenia.

W wyniku potrącenia z wierzytelności powodów wzajemnych wyrażonej w CHF pozostało 52.331,86 CHF (90.943,22 CHF minus 38.611,36 CHF). Dlatego do tej kwoty powództwo wzajemne było zasadne i podlegało uwzględnieniu.

Powodowie wzajemni domagali się zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie i żądanie to było uzasadnione na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. Pismem z 23 grudnia 2022 r. pozwani wezwali powoda do zapłaty w terminie 7 dni 85.891,24 zł i 90.943,22 CHF. Wezwanie to powód otrzymał 3 stycznia 2023 r. Termin wyznaczony przez powodów odpowiadał wymogom art. 455 k.c. Zatem powód powinien był dokonać zapłaty do 10 stycznia 2023 r. Ponieważ tego nie uczynił, od następnego dnia jest w opóźnieniu i żądanie odsetek od tego dnia było uzasadnione.

Mając powyższe na uwadze Sąd częściowo uwzględnił powództwo wzajemne - punkt 5 wyroku. Natomiast w części, w której powództwo to było bezpodstawne, zostało oddalone w punkcie 5 wyroku.

O kosztach procesu wywołanych powództwem głównym Sąd rozstrzygnął w punkcie 3 wyroku na podstawie art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 k.p.c. i art. 99 k.p.c. Pozwani wygrali w całości, więc przysługiwał im zwrot od powoda wszystkich kosztów, które ponieśli. Składały się na nie opłaty skarbowe od pełnomocnictw 34 zł i wynagrodzenie pełnomocnika 10.800 zł.

O kosztach procesu wywołanych powództwem wzajemnym Sąd rozstrzygnął w punkcie 6 wyroku na podstawie art. 100 zdanie drugie k.p.c. w zw. z art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 k.p.c. i art. 99 k.p.c. Powodowie wzajemni ulegli co do nieznacznej części swego żądania, co uzasadniało obciążenia pozwanego wzajemnego całością poniesionych przez nich kosztów. Składały się na nie opłata od pozwu 1.000 zł i wynagrodzenie pełnomocnika 10.800 zł.

SSO Marcin Garcia Fernandez