Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 listopada 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –	SSO Maciej Kruszyński
Protokolant –	Sekr. sądowy Magdalena Ratajczyk

po rozpoznaniu 15 listopada 2023 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania Syndyka masy upadłości (...) sp. z o.o. w upadłości w S.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o obliczenie opłaty koncesyjnej

na skutek odwołania Syndyka masy upadłości (...) sp. z o.o. w upadłości w S. od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 3 stycznia 2023 roku, numer (...)

oddala odwołanie;

zasądza od Syndyka masy upadłości (...) sp. z o.o. w upadłości w S. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, tytułem zwrotu kosztów procesu, 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych) z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty.

SSO Maciej Kruszyński

Sygn. akt XVII AmE 124/23

UZASADNIENIE

Decyzją z 3 stycznia 2023 r. Nr (...) ((...)) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (dalej Prezes URE, Pozwany) na podstawie art. 34 ust. 1 w zw. z art. 30 ust. 1 ustawy z 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz.U. z 2022 r., poz. 1385 ze zm.) (dalej p.e.) w brzmieniu obowiązującym do dnia 17 stycznia 2018 r. i art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2022 r., poz. 2000 ze zm.) (dalej k.p.a.), art. 21 § 3 i art. 23 § 3 w związku z art. 2 § 2 i 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2022 r., poz. 2651 ze zm.) oraz § 6 ust. 2 i 4 w zw. z ust. 1-3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 maja 1998 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki corocznych opłat wnoszonych przez przedsiębiorstwa energetyczne, którym została udzielona koncesja (Dz. U. z 1998 r. Nr 60, poz. 387 ze zm.), po przeprowadzeniu wszczętego z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie obliczenia opłaty koncesyjnej określił dla (...) SP. Z O.O., na rzecz której działa Syndyk A. K. (dalej Powód), opłatę należną za 2018 r., którą należało obliczyć i wnieść na rachunek Urzędu Regulacji Energetyki w terminie do dnia 31 marca 2018 r. z tytułu koncesji w zakresie: obrót paliwami ciekłymi (decyzja Prezesa URE nr (...) z dnia 5 listopada 2012 r.) na kwotę 48 284,00 zł (słownie: czterdzieści osiem tysięcy dwieście osiemdziesiąt cztery złote i 00/100).

Odwołanie od niniejszej Decyzji złożył Powód. Zaskarżając Decyzję w całości Powód wniósł o jej uchylenie w całości i zasądzenie na rzecz Powoda kosztów postępowania wywołanego wniesieniem odwołania.

Zaskarżonej Decyzji Powód zarzucił naruszenie:

art. 41 ust. 2c pkt 4 p.e. w zw. z art. 3 pkt 12 p.e. poprzez jego niezastosowanie, co skutkowało błędnym przyjęciem, że spółka (...) sp. z o.o. w upadłości z siedzibą w S. ma status podmiotu, któremu przysługuje koncesja na obrót paliwami ciekłymi, która to koncesja jest podstawą do obliczania opłaty koncesyjnej, podczas gdy ww. Spółka utraciła uprawnienia do koncesji z chwilą ogłoszenia jej upadłości;

art. 41 ust. 2 pkt 1 p.e. w zw. z art. 33 ust. 3 pkt 1 p.e. poprzez jego niezastosowanie, co skutkowało błędnym przyjęciem, że spółka (...) sp. z o.o. w upadłości z siedzibą w S., pomimo ogłoszonej wobec niej upadłości, nie zaprzestała w sposób trwały prowadzenia działalności gospodarczej – w tym działalności objętej koncesją, a co za tym idzie, że nie zachodzą wobec ww. podmiotu przesłanki do cofnięcia udzielonej koncesji na obrót paliwem ciekłym;

art. 34 ust. 1 w zw. z art. 30 p.e. oraz § 5 pkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 października 2021 r. w sprawie opłaty koncesyjnej poprzez błędne ustalenie wysokości opłaty koncesyjnej płatnej w dniu 15 kwietnia 2019 r.

Pozwany Prezes URE złożył odpowiedź na odwołanie, w której wniósł o oddalenie odwołania oraz o zasądzenie od Powoda na rzecz Pozwanego kosztów postępowania według norm przepisanych.

Rozpoznając odwołanie Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki decyzją nr (...) z dnia 5 listopada 2012 r. udzielił (...) sp. z o.o. z siedzibą w S. (dalej Spółka) koncesji w zakresie obrotu paliwami ciekłymi.

(dowód: decyzja koncesyjna k. 1- 4 akt adm.)

Spółka osiągnęła w 2016 r. z działalności objętej ww. koncesją przychód w wysokości (...)zł i uiściła w oparciu o ten przychód w 2017 r. wyliczoną opłatę koncesyjną.

(dowód: formularz opłaty z tytułu działalności objętej koncesją składany w 2017 r. k. 9 akt adm.)

Postanowieniem z dnia 12 października 2017 r. pod sygn. VIII GU 428/17 Sąd Rejonowy dla Krakowa- Śródmieścia w Krakowie, VIII Wydział Gospodarczy dla spraw upadłościowych i restrukturyzacyjnych ogłosił upadłość Spółki.

(dowód: odpis postanowienia Sądu z dnia 12 października 2017 r. k. 20- 23 akt sąd.).

W piśmie z 14 marca 2018 r. Powód wyjaśnił Prezesowi URE, że Spółka nie prowadzi działalności gospodarczej co najmniej od dnia ogłoszenia upadłości a faktycznie zaprzestała ją prowadzić w okresie poprzedzającym ogłoszenie upadłości. W piśmie tym Powód zaznaczył, że załącza kopię postanowienia o ogłoszeniu upadłości Spółki i kopię postanowienia o zmianie syndyka masy upadłości.

(dowód: pismo Powoda z 14 marca 2018 r. k. 17 akt sąd., okoliczności niesporne)

Opłata koncesyjna za rok 2018 nie została uregulowana przez Powoda (okoliczności niesporne).

Decyzją z 22 marca 2018 r. nr (...)Prezes URE odmówił zmiany koncesji na obrót paliwami ciekłymi na wniosek Spółki i cofnął Spółce z urzędu tą koncesję.

(dowód: decyzja Prezesa URE z 22 marca 2018 r. k. 5- 6 akt adm.)

Pismem z dnia 19 września 2022 r. Prezes URE wezwał Powoda do niezwłocznego wniesienia opłaty z tytułu udzielonej koncesji wnoszonej w roku 2018 oraz do nadesłania formularza dotyczącego jej wyliczenia.

(dowód: wezwanie z dnia 19 września 2022 r. k. 7 akt adm., z.p.o. k. 8 akt adm.)

Pomimo powyższego wezwania Powód nie uiścił zaległej opłaty koncesyjnej (okoliczności niesporne).

Wobec powyższego zawiadomieniem z dnia 7 listopada 2022 r. Prezes URE wszczął z urzędu postępowanie administracyjne w sprawie obliczenia corocznej opłaty z tytułu koncesji na obrót paliwami ciekłymi udzielonej decyzją Prezesa URE nr (...) z dnia 5 listopada 2012 r., należnej za 2018 r., którą należało obliczyć i wnieść na rachunek Urzędu Regulacji Energetyki w terminie do dnia 31 marca 2018 r. Powód został poinformowany, że w postępowaniu występują fakty znane Prezesowi URE z urzędu w rozumieniu art. 77 § 4 k.p.a., tj. przychody osiągnięte przez Spółkę z działalności objętej koncesją w roku 2016. Ponadto Prezes URE zawiadomił Powoda o przysługującym mu prawie do zapoznania się z całością zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów, jak również o prawie do złożenia dodatkowych uwag i wyjaśnień.

(dowód: zawiadomienie o wszczęciu z urzędu postępowania k. 10- 11 akt adm.)

W dniu 3 stycznia 2023 r. Prezes URE wydał zaskarżoną Decyzję (dowód: Decyzja k. 13- 15 akt adm.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane wyżej dowody z dokumentów, które nie były podważane przez żadną ze stron, a Sąd także nie znalazł podstaw by odmówić im wiarygodności, jak też w oparciu o niekwestionowane twierdzenia stron.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 34 ust. 1 p.e. obowiązującym do 17 stycznia 2018 r. włącznie przedsiębiorstwa energetyczne, którym została udzielona koncesja, wnoszą coroczne opłaty do budżetu państwa, obciążające koszty ich działalności. Zgodnie zaś z art. 34 ust. 1 p.e. w brzmieniu od 18 stycznia 2018 r. przedsiębiorstwo energetyczne, któremu została udzielona koncesja, wnosi coroczną opłatę do budżetu państwa, obciążającą koszty jego działalności, zwaną dalej „opłatą koncesyjną”.

Przy czym zasady, wysokość i sposób pobierania opłat koncesyjnych uregulowano przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 maja 1998 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki corocznych opłat wnoszonych przez przedsiębiorstwa energetyczne, którym została udzielona koncesja (Dz. U. z 1998 r. Nr 60, poz. 387, z późn. zm.) (dalej Rozporządzenie).

Jak stanowi § 1 ust. 1 tego Rozporządzenia, wysokość corocznej opłaty, wnoszonej przez przedsiębiorstwo energetyczne, któremu została udzielona koncesja, stanowi iloczyn przychodów przedsiębiorstwa energetycznego, uzyskanych ze sprzedaży produktów (wyrobów i usług) lub towarów w zakresie jego działalności, objętej koncesją, osiągniętych w roku poprzedzającym ustalenie opłaty oraz współczynników opłat, z zastrzeżeniem § 2. Współczynniki opłat, o których mowa w ust. 1, określone zostały w tabeli stanowiącej załącznik do Rozporządzenia (ust. 2). Z kolei § 2 ust. 1 Rozporządzenia reguluje, że opłata dla każdego rodzaju działalności objętej koncesją nie może być niniejsza niż 200 zł i nie większa niż 1 000 000 zł. W myśl natomiast z § 4 ust. 1 Rozporządzenia, opłatę wnosi się w terminie do 31 marca każdego roku.

Z powyższego wynika, że udzielenie koncesji obliguje koncesjonariusza do wnoszenia z tego tytułu opłat. Obowiązek wniesienia opłaty koncesyjnej powstaje co roku, co do zasady z dniem 1 stycznia, przy czym termin płatności tej opłaty upływa z dniem 31 marca każdego roku. Oznacza to, że opłata z tytułu posiadania koncesji jest opłatą płatną z góry, a jej wysokość ustala się na podstawie przychodów osiągniętych w roku poprzedzającym ustalenie opłaty.

W niniejszej sprawie niesporne jest natomiast, że Powód nie uiścił opłaty koncesyjnej należnej za 2018 r., którą należało obliczyć i wnieść na rachunek Urzędu Regulacji Energetyki w terminie do dnia 31 marca 2018 r., mimo takiego obowiązku, wobec posiadania koncesji na obrót paliwami ciekłymi udzielonej decyzją Prezesa URE nr (...) z dnia 5 listopada 2012 r.

Odnosząc się do zarzutów Powoda należy podkreślić, że ogłoszenie upadłości Spółki będącej koncesjonariuszem nie niweczy automatycznie obowiązku wniesienia opłaty koncesyjnej. Wprawdzie jak słusznie zauważył Powód, zgodnie z art. 41 ust. 2c pkt 4 p.e. Prezes URE cofa koncesję na obrót paliwami ciekłymi, gdy wobec przedsiębiorstwa energetycznego występują okoliczności, o których mowa w art. 33 ust. 3 pkt 1, czyli znajduje się w postępowaniu upadłościowym lub likwidacji, tym niemniej do czasu cofnięcia tej koncesji koncesjonariusz musi w dalszym ciągu wypełniać ciążące na nim ustawowe obowiązki. Istotnym jest przy tym, że Powód zawiadomił Prezesa URE o ogłoszeniu upadłości Spółki dopiero pismem z dnia 14 marca 2018 r. a nie wiadomo kiedy to pismo dotarło do URE. Jednak już 22 marca 2018 r. Prezes URE cofnął Spółce koncesję, chociaż z innych powodów niż pozostawanie w stanie upadłości. Zaistniał zatem oczekiwany skutek w postaci odebrania Spółce koncesji. Biorąc jednak pod uwagę, że z dniem 1 stycznia 2018 r. w odniesieniu do Spółki powstał obowiązek uiszczenia opłaty koncesyjnej z racji dalszego posiadania koncesji uprawniającej do prowadzenia działalności koncesjonowanej, Spółka powinna wnieść stosowną opłatę.

Ponadto, jak twierdzi Powód, Spółka najpóźniej od dnia ogłoszenia upadłości, tj. od 12 października 2017 r. trwale zaprzestała prowadzenia działalności gospodarczej, w tym działalności koncesjonowanej, wskutek ogłoszonej upadłości, podczas gdy zgodnie z art. 41 ust. 2 pkt 1 p.e. Prezes URE cofa koncesję m.in. w przypadku gdy przedsiębiorstwo energetyczne nie podjęło w wyznaczonym terminie działalności objętej koncesją, mimo wezwania Prezesa URE, albo trwale zaprzestało wykonywania tejże działalności. W tym kontekście należy jednak zaznaczyć, że ogłoszenie upadłości nie jest równoznaczne z zaprzestaniem prowadzenia działalności gospodarczej a trwałe zaprzestanie prowadzenia działalności Powód zgłosił dopiero w ww. piśmie z dnia 14 marca 2018 r. Co więcej organ w takim wypadku i tak musi dokonać ustaleń pozwalających na wydanie ewentualnej decyzji w przedmiocie cofnięcia koncesji z tego powodu. Tym samym samo zakończenie wykonywania działalności koncesjonowanej nie przesądza o wyłączeniu obciążenia opłatą koncesyjną. Natomiast, jak już wcześniej zauważono, z dniem 1 stycznia 2018 r. w odniesieniu do Spółki powstał obowiązek uiszczenia opłaty koncesyjnej, której ta nie uiściła.

W przypadku zaś, gdy we wskazanym powyżej terminie – do 31 marca (jak przewiduje Rozporządzenie obowiązujące w czasie zaktualizowania się danego obowiązku i w terminie na jego wykonanie) a nie jak twierdzi Powód, do 15 kwietnia - nie zostanie obliczona i wniesiona opłata koncesyjna Prezes URE wzywa, zgodnie z § 6 ust. 1 i 4 Rozporządzenia, przedsiębiorstwo energetyczne do obliczenia i wniesienia opłaty koncesyjnej.

Pomimo stosownego wezwania, wystosowanego przez Prezesa URE, bezspornym jest, że zaległa opłata koncesyjna za 2018 r. nie została uiszczona, podobnie nie został złożony formularz dotyczący opłaty koncesyjnej.

W tym miejscu należy zauważyć, że w sprawach dotyczących opłaty koncesyjnej stosuje się odpowiednio ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa.

Jak wynika bowiem z treści art. 2 § 2 Ordynacji podatkowej, jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, przepisy działu III stosuje się również do opłat, do których ustalenia lub określenia uprawnione są inne niż wymienione w § 1 pkt 1 organy. Organom tym przysługują uprawnienia organów podatkowych (art. 2 § 3 Ordynacji podatkowej).

Zatem do opłat koncesyjnych znajdują zastosowanie przepisy działu III Ordynacji podatkowej w zakresie nieuregulowanym przepisami lex specialis, tj. ustawą - Prawo energetyczne oraz Rozporządzeniem w sprawie opłat, czyli m.in. przepisy art. 21 § 3, 23 i art. 53 Ordynacji podatkowej.

Zgodnie z art. 21 § 3 Ordynacji podatkowej, jeżeli w postępowaniu podatkowym organ podatkowy stwierdzi, że podatnik, mimo ciążącego na nim obowiązku, nie zapłacił w całości lub w części podatku, nie złożył deklaracji albo, że wysokość zobowiązania podatkowego jest inna niż wykazana w deklaracji, albo powstałego zobowiązania nie wykazano, organ podatkowy wydaje decyzję, w której określa wysokość zobowiązania podatkowego.

Tym samym Prezes URE władny był w niniejszym przypadku do samodzielnego określenia wysokości opłaty koncesyjnej za 2018 r.

W tym celu musiał oznaczyć podstawę opodatkowania, czyli w niniejszej sprawie faktycznie przychód Spółki z działalności koncesjonowanej z 2017 r., którego nie oznaczył Powód.

Wynika to z faktu, iż według § 1 ust. 1 Rozporządzenia wysokość opłaty koncesyjnej stanowi iloczyn przychodów przedsiębiorstwa energetycznego, uzyskanych ze sprzedaży produktów (wyrobów i usług) lub towarów w zakresie jego działalności objętej koncesją, osiągniętych w roku poprzedzającym ustalenie opłaty oraz odpowiedniego ze współczynników, określonych w Rozporządzeniu.

Skoro zaś stosownie do § 2 ust. 1 Rozporządzenia opłata koncesyjna dla każdego rodzaju działalności objętej koncesją, nie może być niniejsza niż 200 zł, a zatem nawet w przypadku braku przychodów z działalności koncesjonowanej przedsiębiorstwo energetyczne posiadające koncesję jest obowiązane do wniesienia opłaty koncesyjnej w minimalnej wysokości.

Tym niemniej Prezes URE słusznie, w świetle art. 23 § 1 Ordynacji podatkowej, wobec braku informacji na temat przychodów Spółki w 2018 r., które Powód miałby podać na wezwanie w rozliczeniu opłaty koncesyjnej, musiał określić podstawę opodatkowania w drodze oszacowania.

Z uwagi na niedostępność niezbędnych danych do wyboru jednej z metod oszacowania podstawy opodatkowania, o których mowa w art. 23 § 3 Ordynacji podatkowej, ale również nieobligatoryjność tych metod, podstawę opodatkowania oszacowano, na podstawie złożonego przez Spółkę formularza opłaty koncesyjnej za 2017 r., uwzględniając kwotę przychodu osiągniętego przez Spółkę w 2016 r. oraz średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w roku 2017, tj. 102,0% (M.P. z 2018 r. poz. 106).

W celu obliczenia opłaty organ przyjął, że przychody ze sprzedaży za 2016 r. wynosiły (...) zł w zakresie objętym koncesją (zgodnie z przekazanym formularzem za 2017 r.), toteż przychody ze sprzedaży za 2017 r. w zakresie objętym koncesją wyniosły (...) zł (przychody ze sprzedaży za 2016 r. powiększone o ww. wskaźnik).

W tej sytuacji prawidłowym było obliczenie opłaty koncesyjnej poprzez pomnożenie ustalonych w drodze przyjętej metody przychodów Spółki na poziomie (...) zł przez współczynnik opłat 0,0004 określony w tabeli stanowiącej załącznik 1 do Rozporządzenia w sprawie opłat. Wynik w kwocie 48 284,00 zł wskazuje wysokość opłaty koncesyjnej, jaka powinna zostać uiszczona za 2018 r.

Z kolei mimo, że Powód ostatecznie w toku postepowania sądowego przedłożył wyliczenie opłaty koncesyjnej za 2018 r., podając swój przychód z działalności koncesjonowanej za 2017 r., nie mogło to prowadzić do zmiany Decyzji w zakresie określonej wysokości opłaty. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ocenia bowiem stan rzeczy co do zasady na datę wydania Decyzji organu regulacyjnego a nie na datę zamknięcia rozprawy.

W tym stanie rzeczy, nie znajdując podstaw do uwzględnienia odwołania Sąd na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c. orzekł o jego oddaleniu.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Z uwagi na oddalenie odwołania w całości, Powoda należało uznać za stronę, która przegrała proces i zasądzić od niego na rzecz Pozwanego zwrot kosztów procesu. Na powyższe koszty składa się wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego w wysokości 720,00 zł ustalone w oparciu § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 265).

Sędzia SO Maciej Kruszyński