Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 sierpnia 2022 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

po rozpoznaniu 5 sierpnia 2022 r. w W.

na rozprawie

sprawy z odwołania Zakładu (...) sp. z o.o. z siedzibą w Ż.

przeciwko Państwowemu Gospodarstwu Wodnemu Wody Polskie Dyrektorowi Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we W.

z udziałem W. O.

o zawarcie umowy o odprowadzanie ścieków

na skutek odwołania Zakładu (...) sp. z o.o. z siedzibą w Ż. od decyzji Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we W. z 23 lipca 2020 r. Nr (...)

1.  uchyla zaskarżoną decyzję;

2.  zasądza od Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we W. na rzecz Zakładu (...) sp. z o.o. z siedzibą w Ż. kwotę 837 zł (osiemset trzydzieści siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Sędzia SO Andrzej Turliński

Sygn. akt XVII AmW 137/20

UZASADNIENIE

Decyzją z 23 lipca 2020 r. Nr (...) Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie we W. na podstawie art. 27e ust. 1 pkt 1) i ust. 2 pkt 1) w związku z art. 27a ust. 3 pkt 3) oraz art. 27f ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (tekst jedn. Dz. U. z 2019 r. poz. 1437 ze zm. - dalej u.z.z.w.) w związku z art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2020 r., poz. 256 ze zm.- dalej k.p.a.), po rozpatrzeniu wniosku W. O., w sprawie rozstrzygnięcia sporu dotyczącego odmowy zawarcia umowy na odprowadzanie ścieków przez Zakład (...) Sp. z o.o. w Ż. dla nieruchomości M. pl. (...), (...)-(...) Ż., nakazał Zakładowi (...) Sp. z o.o. w Ż. zawarcie umowy z W. O. na odprowadzanie ścieków z nieruchomości położonej na działce nr (...), M. pl. (...), (...)-(...) Ż..

(decyzja k. 6-8)

Zakład (...) Sp. z o.o. w Ż. zaskarżył w całości powyższą decyzję, domagając się jej uchylenia oraz zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości trzykrotności stawki minimalnej, a także kwoty 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Strona odwołująca zarzuciła zaskarżonej decyzji naruszenie:

1.  art. 32 k.p.a. w zw. z art. 65 § 1 k.c. poprzez ich błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że udzielone przez powoda pełnomocnictwo (złożone wraz z zażaleniem na postanowienie wydane przez pozwanego na podstawie art. 27e ust. 3 u.z.z.w.) upoważnia pełnomocnika wyłącznie do działania w sprawie ustanowienia na podstawie art. 27e ust. 3 u.z.z.w. warunków odprowadzania ścieków do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia sporu, podczas gdy złożone pełnomocnictwo jest pełnomocnictwem ogólnym, a zakres umocowania w żaden sposób nie został ograniczony do postępowania zażaleniowego;

1.  art. 40 § 2 k.p.a. poprzez jego niezastosowanie i wadliwe doręczenie decyzji bezpośrednio powodowi, a nie jego pełnomocnikowi;

2.  art. 27e ust. 2 pkt 1, art. 2 pkt 4, art. 6 ust. 1 oraz art. 17 ust. 1 u.z.z.w. w zw. z art. 6 i art. 28 k.p.a. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na nakazaniu powodowi zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków ze stroną (wnioskodawcą) w sytuacji gdy:

a)  powód nie wykonywał i nie wykonuje na terenie Gminy W. Ż. działalności gospodarczej z zakresu zbiorowego odprowadzania ścieków, nie zawierał umów o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków z odbiorcami z terenu tej Gminy, ani bezpośrednio nie świadczył na ich rzecz usługi odprowadzania ścieków,

b)  powód nie posiada statusu przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego na terenie Gminy W. Ż., a to z uwagi na brak zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie zbiorowego odprowadzania ścieków na tym obszarze, a tym samym nie posiada legitymacji do bycia stroną postępowania i adresatem decyzji, o której mowa w art. 27e ust. 1 u.z.z.w.

c)  powód nie określił taryfy dla zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie Gminy W. Ż., jak również nie był i nie jest beneficjentem wydanej przez pozwanego decyzji zatwierdzającej taryfę dla zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie Gminy W. Ż., co w konsekwencji oznacza, że pozwany poprzez wydaną decyzję zmusza powoda do stosowania pozataryfowych cen i stawek opłat niezatwierdzonych, co stanowi delikt administracyjny w rozumieniu art. 29 ust. 1 pkt 1 u.z.z.w.,

d)  powód nigdy nie przejawiał woli bezpośredniej obsługi odbiorców usług z terenu Gminy W. Ż. i w konsekwencji nie występował i nie zamierza występować o wydanie decyzji administracyjnych wskazanych w pkt. b i c,

e)  do dnia 31 sierpnia 2019 r. Gmina W. Ż. była stroną umowy o odprowadzanie ścieków zawartej ze stroną (wnioskodawcą), a tym samym pełniła funkcję przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego na jej obszarze i świadczyła usługi odprowadzania ścieków na podstawie taryfowych cen i stawek opłat, zatwierdzonych prawomocną, ostateczną decyzją organu regulacyjnego (tj. decyzją powoda),

f)  Gmina W. Ż. w dalszym ciągu jest stroną umów o odprowadzanie ścieków zawartych z mieszkańcami Gminy W. Ż.,

4.  art. 55 ¹ k.c. w zw. z art. 2 pkt 4 i 20 oraz art. 16 ust. 1 u.z.z.w. poprzez ich błędną wykładnię polegającą na uznaniu, że:

a)  warunkiem wystarczającym uznania danego przedsiębiorcy za przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne jest spełnienie przesłanek z art. 55 ¹ k.c. oraz samo bycie właścicielem części urządzeń kanalizacyjnych, bez względu na to:

⚫

czy dany przedsiębiorca przejawia wolę wykonywania działalności z zakresu zbiorowego zaopatrzenia w wodę lub zbiorowego odprowadzania ścieków,

⚫

czy dany przedsiębiorca legitymuje się zezwoleniem na prowadzenie zbiorowego odprowadzania ścieków, o którym mowa w art. 16 ust. 1 u.z.z.w. na terenie danej gminy,

⚫

czy wiąże go jakikolwiek stosunek prawny lub faktyczny z bezpośrednimi odbiorcami usług kanalizacyjnych,

b)  własność sieci kanalizacyjnej zlokalizowanej na terenie danej gminy samodzielnie przesądza o tym, że właściciel tej sieci prowadzi działalność z zakresu zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie tej gminy,

4.  art. 27e ust. 2 pkt 1 w zw. z art. 6 ust. 2 u.z.z.w. poprzez jego błędną wykładnię i uznanie, że warunkiem wystarczającym do nakazania powodowi zawarcia umowy o odprowadzanie ścieków ze stroną (wnioskodawcą) jest przyłączenie strony do sieci powoda oraz wystąpienie z pisemnym wnioskiem o zawarcie umowy, bez względu na to, że powód nie legitymuje się zezwoleniem na prowadzenie zbiorowego odprowadzania ścieków, o którym mowa w art. 16 ust. 1 u.z.z.w. na terenie Gminy W. Ż.;

5.  art. 27e ust. 2 pkt 1 w zw. z art. 6 ust. 1 i 3 u.z.z.w. poprzez ich błędną wykładnię i nakazanie powodowi zawarcia ze stroną (wnioskodawcą) umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków bez wskazania treści elementów przedmiotowo istotnych (essentailia negotii) tejże umowy;

6.  art. 86 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2020r., poz. 310) (dalej: Prawo wodne) w zw. z art. 3 ust. 1 oraz art. 24b ust. 3 u.z.z.w. poprzez ich błędną wykładnię i uznanie, że aglomeracja jest podstawową jednostką terytorium, na którym prowadzone jest gospodarowanie ściekami komunalnymi, a w konsekwencji, że ustanowienie obszaru aglomeracji Ż. jest przesłanką uznania powoda za podmiot faktycznie prowadzący działalność na terenie Gminy W. Ż. w świetle przepisów u.z.z.w.;

7.  art. 124 § 1 i 2, art. 107 § 3 w zw. z art. 126 k.p.a. oraz art. 8, art. 9, art. 11 k.p.a. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na niezawarciu przez pozwanego w zaskarżonej decyzji uzasadnienia faktycznego i prawnego wskazującego okoliczności faktyczne i prawne, którymi pozwany kierował się przy wydawaniu zaskarżonej decyzji, oceny zebranego w postępowaniu materiału dowodowego, wykładni stosowanych przepisów oraz oceny przyjętego stanu faktycznego w świetle obowiązującego prawa;

8.  art. 7, art. 77 § 1 i art. 80 k.p.a. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie oraz dowolną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego, co w konsekwencji doprowadziło do ustalenia błędnego stanu faktycznego sprawy, a polegające na:

a)  stwierdzeniu, że powód faktycznie prowadzi działalność polegającą na odprowadzaniu i oczyszczaniu ścieków na terenie miejscowości M. i G.,

b)  stwierdzeniu, że powód oczyszcza ścieki z terenu miejscowości M. i G. podczas gdy powód nie jest właścicielem oczyszczalni ścieków, bowiem ścieki są oczyszczane przez odrębny podmiot , tj. Spółkę (...)

c)  pominięciu faktu samodzielnej realizacji przez Gminę W. Ż. zadania własnego w zakresie zbiorowego odprowadzania ścieków,

d)  pominięciu faktu, że Gmina W. Ż. nigdy nie powierzyła realizacji zadania z zakresu zbiorowego odprowadzania ścieków ani w sferze publicznoprawnej innej gminie, ani w sferze bezpośredniej realizacji działalności żadnemu przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu, w tym powodowi,

e)  pominięciu faktu dotychczasowego świadczenia przez Gminę W. Ż. usług odprowadzania ścieków na swoim obszarze w oparciu o:

⚫

umowę o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków zawartą ze stroną (wnioskodawcą)

⚫

prawomocną ostateczną decyzję pozwanego nr(...)z dnia 9 sierpnia 2019 r. zatwierdzającą taryfę dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie gminy Ż. (Gminy W. Ż.) na okres 3 lat,

⚫

regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków uchwalony przez Radę Gminy Ż. na mocy uchwały nr (...)z dnia 26 marca 2019 roku,

f)  pominięciu okoliczności w postaci uwzględnienia wnioskodawcy jako odbiorcy usług przez Gminę W. Ż. w kalkulacji taryfy dla zbiorowego odprowadzania ścieków, obowiązującej na terenie Gminy W. Ż., na podstawie istnienia prawomocnej, ostatecznej decyzji pozwanego nr (...) z dnia 9 sierpnia 2019 r. zatwierdzającej taryfę dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie gminy na okres 3 lat,

g)  pominięciu okoliczności wynikających z treści studium wykonalności projektu nr (...) pn. „Budowa i modernizacja sieci oraz urządzeń wodno-kanalizacyjnych w aglomeracji Ż.” w części dotyczącej strategii cenowej w postaci ustalania przez Gminę W. Ż. i Gminę (...) Ż. zasad samodzielnego świadczenia usług odprowadzania ścieków przez każdą z tych gmin na swoim terenie, w tym samodzielnego opracowywania taryf dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków dla terenu każdej z tych gmin,

h)  pominięciu okoliczności w postaci tego, że Regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków na obszarze Gminy Ż., uchwalony przez Radę Gminy Ż. na mocy uchwały nr (...) z dnia 26 marca 2019 roku wyraźnie wskazuje, że to Gmina W. Ż. jest przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym.

(odwołanie, k. 9-26)

W odpowiedzi na odwołanie Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we W. Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie wnosił o jego oddalenie.

(odpowiedź na odwołanie – k. 60-62)

Zainteresowany W. O. nie podniósł w sprawie argumentacji merytorycznej.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W. O. zawarł z Gminą Ż. w dniu 10 listopada 2015 r. umowę nr (...) o dostawę wody i odbiór ścieków dla nieruchomości M. pl. (...), (...)-(...) Ż.. Wnioskiem z dnia 27 sierpnia 2019 r. wystąpił do Gminy Ż. o rozwiązanie powyższej umowy w zakresie świadczenia usługi odprowadzania ścieków na mocy porozumienia stron. Gmina Ż. pismem z dnia 20 września 2019 r. poinformowała odbiorcę usług o rozwiązaniu umowy z dnia 10 listopada 2015 r. nr (...) z dniem 31 sierpnia 2019 r.

(vide uzasadnienie zaskarżonej decyzji k. 6V akt sąd. – fakt niekwestionowany).

W dniu 27 sierpnia 2019 r. zainteresowany W. O. wystąpił do Zakładu (...) Sp. z o.o. w Ż. o zawarcie umowy o odprowadzanie ścieków z nieruchomości położonej w miejscowości M. przy ul. (...).

(wniosek k. 11 akt adm.)

Pismem z dnia 29 sierpnia 2019 r. przedsiębiorstwo odmówiło zawarcia umowy z wnioskodawcą, powołując się na fakt braku zezwolenia na prowadzenia zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie Gminy W. Ż..

(pismo k. 9 akt adm.)

W dniu 09 września 2019 r. do Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we W. Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie wpłynął wniosek W. O. z dnia 04 września 2019 r. o rozstrzygnięcie sporu dotyczącego odmowy zawarcia umowy na odprowadzanie ścieków przez Zakład (...) Sp. z o.o. w Ż. dla nieruchomości wnioskodawcy położonej w miejscowości M. Plac (...). Ponadto na podstawie art. 27 e ust. 3 u.z.z.w. strona wniosła o określenie tymczasowych warunków odprowadzania ścieków do czasu rozstrzygnięcia przedmiotowego sporu.

(wniosek k. 8 akt adm.)

W dniu 9 października 2019 r. zostało wszczęte postępowanie w przedmiotowej sprawie.

(vide uzasadnienie zaskarżonej decyzji k 6 akt sąd. – fakt niekwestionowany)

W dniu 23 lipca 2020 r. Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we W. Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie wydał decyzję zaskarżoną w niniejszym postępowaniu .

(decyzja k. 6-8)

Zakład (...) Sp. z o.o. w Ż. prowadzi działalność w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę oraz zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie Gminy M. Ż. w oparciu o zezwolenie Burmistrza Miasta Ż. na prowadzenie tego rodzaju działalności.

(okoliczność niesporna).

Spółka posiadała zatwierdzoną przez Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we W. Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie taryfę, która obowiązuje na terenie Gminy Ż. o statusie miejskim.

(decyzja k. 2 akt adm.)

Bezsporne jest w sprawie, że na terenie Gminy W. Ż. usługi zbiorowego odprowadzania ścieków świadczy też Gmina W. Ż..

Gmina ta posiada Regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków (vide uzasadnienie zaskarżonej decyzji k 7 akt sąd. – fakt niekwestionowany). Zgodnie z obowiązującym w Gminie W. Ż. Regulaminem dostarczania wody i odprowadzenia ścieków na obszarze Gminy Ż. (załącznik do uchwały nr (...) Rady Gminy Ż. z dnia 26 marca 2019 r.) dostawcą usług – jest zakład – przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne, o którym mowa art. 6 u.z.z.w. (§ 1 ust. 2 lit. d), a w myśl § 5 ust. 1 Regulaminu to gmina zawiera umowę na wniosek przyszłego dostawcy ścieków. Podobna regulacja występowała w Regulaminie świadczenia usługi zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie własnej Gminy przez Urząd Gminy Ż. uchwalonym dnia 28 grudnia 2006 r. (fakt znany Sądowi z urzędu z innych toczących się przed nim spraw, np. sprawy o sygn. akt XVII AmW 165/20, XVII AmW 122/20, XVII AmW 144/20 i XVII AmW 160/20).

Gmina W. Ż. posiada taryfę na odprowadzenie ścieków na terenie Gminy W. Ż. zatwierdzoną decyzją Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we W. Państwowego Gospodarstwa (...) z 9 sierpnia 2019 r. (vide uzasadnienie zaskarżonej decyzji k 7 akt sąd. – fakt niekwestinowany).

Sieć kanalizacyjna znajdująca się na obszarze Gminy W. Ż., która została wybudowana w ramach wspólnego przedsięwzięcia Gminy M. Ż. i Gminy W. Ż. (Projekt nr (...) pn. Budowa i modernizacja sieci oraz urządzeń wodno-kanalizacyjnych w aglomeracji Ż.), a która znajduje się we władaniu (...) stanowi własność Spółki. Znane jest Sądowi z urzędu z innych toczących się przed nim spraw, np. sprawy o sygn. akt XVII AmW 165/20, XVII AmW 122/20, XVII AmW 144/20 i XVII AmW 160/20, że w studium wykonalności projektu nr (...)w części dotyczącej strategii cenowej, zostało ustalone pomiędzy Gminami, że Gmina W. Ż. i Gmina Miejska Ż. będą samodzielnie świadczyć usługi odprowadzania ścieków przez każdą z tych gmin na swoim terenie, w tym będą samodzielnie opracowywały taryf dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków dla terenu każdej z tych gmin.

Odbiór ścieków z terenu Gminy W. Ż. do 31 lipca 2019 r. był regulowany między Spółką a Gminą W. Ż. umową hurtowego odbioru ścieków z dnia 10 grudnia 2018 r. Na mocy tej umowy strony ustaliły cenę za 1 m ³ odebranych ścieków w wysokości 17,27 zł netto. Następnie strony prowadziły dalsze negocjacje odnośnie do wysokości ceny za usługę hurtowego odbioru ścieków, ale nie doszły do porozumienia. Umowa ta wygasła z dniem 31 lipca 2019 r.

(pisma- k. 33 – 35 akt sąd., okoliczności niesporne).

Spółka w dalszym ciągu odbiera ścieki z terenu Gminy W. Ż.. Kwestia rozliczeń stanowi przedmiot odrębnego postępowania sądowego, bowiem Spółka wystąpiła przeciwko Gminie z pozwem o bezumowne korzystanie z usług hurtowego odbioru ścieków.

(okoliczność bezsporna)

Uchwałą Sejmiku Województwa (...) z 16 listopada 2015 r. wyznaczona została aglomeracja Ż. o równoważnej liczbie mieszkańców 41.954, z oczyszczalnią ścieków zlokalizowaną w Ż., której obszar obejmuje miasto Ż. oraz w obszarze Gminy Ż. miejscowości G., M. i Ł..

(uchwała, k. 1 akt adm. )

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o dowody z dokumentów zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym i sądowym oraz fakty powszechnie znane, które nie były kwestionowane przez żadną ze stron niniejszego postępowania. Okoliczności znane Sądowi z urzędu to te, o których Sąd powziął wiedzę przy rozpoznawaniu zażaleń na postanowienia określające tymczasowe warunki odbioru ścieków, odnoszących się zasadniczo do tego samego sporu, a dotyczących tylko innych podmiotów przyłączonych do sieci powoda na obszarze Gminy W. Ż..

Sąd pominął na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. wnioskowane przez powoda dowody z przesłuchania stron, tj.:

1. powoda w osobie Prezesa Zarządu- Z. C. na fakt:

a)  zasad i warunków świadczenia przez powoda na rzecz Gminy W. Ż. usług hurtowego odbioru ścieku,

b)  nieprowadzenia przez powoda działalności gospodarczej z zakresu zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie Gminy W. Ż.,

c)  przebiegu i rezultatu negocjacji prowadzonych przez powoda z Gminą W. Ż. w zakresie wynagrodzenia za hurtowy odbiór ścieków,

d)  bycia stroną przez Gminę W. Ż. (w roli przedsiębiorstwa wodociągowo- kanalizacyjnego) umów o odprowadzanie ścieków z (...);

2. strony na fakt:

a)  zasad i warunków rozliczania strony za odprowadzane ścieki na przestrzeni ostatnich lat,

b)  przyczyn i okoliczności rozwiązania za porozumieniem stron umowy o odprowadzanie ścieków z Gminą W. Ż.,

uznając, że wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy zostały wykazane za pomocą dokumentów zgromadzonych w sprawie. Nie było zatem podstaw do przeprowadzenia tych dowodów na gruncie art. 299 k.p.c. skoro nie pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Natomiast okoliczności, o których mowa w pkt 1 b) i 2 a) i b) nie miały znaczenia w sprawie.

Sąd nie zobowiązał, na podstawie art. 248 k.p.c., Gminy W. Ż. do przedłożenia pisemnej informacji (lub dokumentu) dotyczącej ilości zawartych aktualnie (tj. na dzień złożenia odwołania) umów o odprowadzanie ścieków z mieszkańcami Gminy W. Ż. jako odbiorcami usług w rozumieniu art. 2 pkt 3 u.z.z.w., gdyż dane te nie były istotne dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie, a decyzja Prezesa URE podlega uchyleniu.

Decyzja w niniejszej sprawie wydana została na podstawie art. 27e ust. 1 pkt 1 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, zgodnie z którym w razie odmowy zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne, na wniosek strony, rozstrzyga organ regulacyjny w drodze decyzji. Rozstrzygnięcie organu regulacyjnego może polegać na nakazaniu przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu:

­– zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków,

– przywrócenia dostaw wody,

– otwarcia przyłącza kanalizacyjnego,

– przyłączenia do sieci.

Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we W. Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie nakazał Zakładowi (...) Sp. z o.o. w Ż. zawarcie umowy z W. O. na odprowadzanie ścieków z należącej do zainteresowanego nieruchomości uznając, że powód, na terenie Gminy W. Ż., posiada status przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego w rozumieniu art. 2 pkt 4 u.z.z.w. Zgodnie z tym przepisem przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym jest przedsiębiorstwo w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (tj. z dnia 8 grudnia 2020 r, Dz.U. z 2021 r. poz. 162), jeżeli prowadzi działalność gospodarczą w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę lub zbiorowego odprowadzania ścieków, oraz gminne jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, prowadzące tego rodzaju działalność.

Istotne znaczenie w sprawie ma jednak to, że zgodnie z art. 3 ust. 1 u.z.z.w., zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków jest zadaniem własnym gminy. Wynika to także z art. 7 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym , który wskazuje, że zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz. Stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, w celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi.

Zgodnie natomiast z art. 3 ust. 1 i 2 ustawy o gospodarce komunalnej powierzenie wykonywania zadań z zakresu gospodarki komunalnej wymaga podjęcia uchwały powierzającej jej wykonywanie zadań podmiotowi, który posiada wymagane zezwolenie. Działalność gospodarcza w zakresie zbiorowego zaopatrzenia wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków może być prowadzona w różnych formach organizacyjno-prawnych. Przedsiębiorstwo to może bowiem posiadać formę samorządowego zakładu budżetowego, spółki handlowej, przedsiębiorstwa państwowego lub spółdzielni. Może być prowadzone również przez osobę fizyczną będącą przedsiębiorcą (art. 3 ust. 1 Ustawy o gospodarce komunalnej).

Nałożenie na gminę obowiązku wykonania zadania własnego oznacza, że nie może się ona uchylić od jego realizacji. Oznacza to, że zbiorowe odprowadzanie ścieków z obszaru Gminy W. Ż. należy do obowiązków własnych tej Gminy, a wobec niepowołania do tego specjalnej jednostki organizacyjno-prawnej, zadanie te Gmina W. wykonywać musi samodzielnie, poprzez swoje organy. Obowiązek ten zaś nie ciąży na Zakładzie (...) sp. z o.o. w Ż., gdyż Gmina W. nie powierzyła mu tego zadania. Gmina nie może uchylać się od wykonania ciążącego na niej zadania własnego poprzez proponowanie swoim mieszkańcom, aby samodzielnie zawierali umowy na odbiór ścieków z powodem, przerzucając na nich w ten sposób problem, który powinna rozwiązać sama.

W ocenie Sądu nie budzi wątpliwości, że Gmina W. Ż. samodzielnie wykonywała zadanie własne w zakresie odprowadzania ścieków. To Gmina W. Ż. zawierała z (...) umowy hurtowego odbioru ścieków (ostatnia umowa podpisana została 10 grudnia 2018 r; i strony ustaliły w niej cenę za 1 m ^{( 3 )}hurtowo odbieranych ścieków w wysokości 17,27 zł netto). Ponadto Gmina W. Ż. uzyskała na swoją rzecz, decyzją Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie z 9 sierpnia 2019 roku nr (...), taryfę dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie gminy Ż..

Do momentu rozwiązania dotychczas obowiązujących umów o dostawę usług (odbioru ścieków) z mieszkańcami, stroną tych umów, na terenie Gminy W. Ż. (jako dostawca usługi odbioru ścieków), była ta Gmina. Zgodnie z art. 6 ust. 1 u.z.z.w., występując jako strona tych umów, Gmina musiała mieć status przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjnego, o którym mowa w art. 2 pkt 4 u.z.z.w. Gmina mogła być stroną takiej umowy bowiem tylko wtedy, kiedy jednocześnie pełniła funkcję przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego.

Istotne znaczenie ma także to, że zgodnie z obowiązującym w Gminie W. Ż. Regulaminem dostarczania wody i odprowadzenia ścieków na obszarze Gminy Ż. (załącznik do uchwały nr (...) Rady Gminy Ż. z dnia 26 marca 2019 r.) dostawcą usług – jest zakład – przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne, o którym mowa art. 6 u.z.z.w. (§ 1 ust. 2 lit. d), a w myśl § 5 ust. 1 Regulaminu to gmina zawiera umowę na wniosek przyszłego dostawcy ścieków. Podobna regulacja występowała w Regulaminie świadczenia usługi zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie własnej Gminy przez Urząd Gminy Ż. uchwalonym dnia 28 grudnia 2006 r.

Wskazać należy, że usług zbiorowego odprowadzania ścieków na rzecz (...) nie mógł bezpośrednio świadczyć (...), gdyż nie posiadał zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie zbiorowego zaopatrzenia wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie Gminy W. Ż., a Gmina W. nie powierzyła mu zadania własnego dotyczącego obszaru tej gminy. Zezwolenie takie w Gminie W. Ż. w ogóle nie zostało wydane, gdyż w sytuacji gdy Gmina sama pełni funkcję przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego, nie spoczywa na niej obowiązek uzyskania takiego zezwolenia.

Oznacza to, że Gminę W. Ż. należy traktować na jej terenie jako przedsiębiorstwo wodociągowo – kanalizacyjne, na którym ciąży obowiązek zbiorowego odprowadzania ścieków, a więc i zawierania umów o odprowadzanie ścieków z nieruchomości położonych na terenie Gminy W. Ż.. Gmina W. Ż. w tym zakresie powinna być nadal traktowana jako przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne, w rozumieniu art. 2 pkt 4 u.z.z.w.

Zasadny jest zatem zarzut powoda, że (...) sp. z o.o. w Ż. nie posiada statusu przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego na terenie Gminy W. Ż. i nie wykonuje działalności gospodarczej z zakresu zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie tej gminy. Wymogiem świadczenia usług zbiorowego odprowadzania ścieków jest co najmniej posiadanie zezwolenia na odprowadzanie ścieków i właściwej taryfy oraz powierzenie przez Gminę tego zadania własnego. W Gminie W. Ż. to Gmina przyjęła na siebie samą zadanie własne związane z odbiorem ścieków, korzystając z infrastruktury podmiotu trzeciego – powoda na podstawie umowy cywilnoprawnej. Zatem sam fakt, że powód jest przedsiębiorstwem w rozumieniu art. 55 ¹ k.c. oraz dysponuje infrastrukturą pozwalającą na odbiór ścieków od mieszkańców gminy nie determinuje jego pozycji jako przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego w rozumieniu u.z.z.w. zobligowanego do zawarcia umów na odprowadzanie ścieków z terenu Gminy W. Ż..

Podobnie niezasadny jest argument oparty na tym, że miejscowości M., G. oraz miasto Ż. stanowią obszar jednej aglomeracji. Zgodnie z art. 86 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (tekst jedn. z 2020 r. poz. 310 ze zm.) przez aglomerację należy rozumieć teren, na którym zaludnienie lub działalność gospodarcza są wystarczająco skoncentrowane, aby ścieki komunalne były zbierane i przekazywane do oczyszczalni ścieków albo do końcowego punktu zrzutu tych ścieków. Zatem chodzi w tym przepisie o wyznaczenie terenu, z którego ścieki będą zbierane i przekazywane do jednej oczyszczalni ścieków albo punktu zrzutu. Powołanie zatem aglomeracji w oparciu o ww. przepisy nie uzasadnia tezy, iż odprowadzeniem ścieków musi zajmować się jedno i to samo przedsiębiorstwo wodociągowo – kanalizacyjne.

Tworzenie aglomeracji ma obniżać koszty gospodarki wodno-kanalizacyjnej poprzez umożliwienie gminom wspólnego wykonywania zadań własnych związanych z kanalizacją i oczyszczaniem ścieków na podstawie porozumień umożliwiających np. wybudowanie wspólnej oczyszczalni, systemu kanalizacyjnego itd. W niniejszej sprawie porozumienie międzygminne zawarte pomiędzy Gminą W. Ż. oraz miastem Ż. umożliwiło wspólną realizację projektu dotyczącego budowy sieci kanalizacyjnej, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej. Gmina W. Ż. nie powierzyła jednak swojego zadania własnego, dotyczącego odbioru ścieków innemu podmiotowi. Gmina W. Ż. zdecydowała się sama, dokonywać odbioru ścieków od mieszkańców, samodzielnie przejmując rolę przedsiębiorstwo wodno-kanalizacyjnego, co możliwe było wskutek zawarcia z powodem umowy cywilnoprawnej hurtowego odbioru ścieków, na podstawie której to powód odbierał ścieki od mieszkańców Gminy. Nie jest istotne dla ustalenia podmiotu zobowiązanego do odprowadzania ścieków z obszaru określonej gminy to, kto dysponuje tytułem prawnym do sieci kanalizacyjnej, zlokalizowanej na jej obszarze, ale to na kim ciąży formalnoprawny obowiązek odprowadzania ścieków.

W konsekwencji należało podzielić zawarte w odwołaniu stanowisko powoda, iż na terenie Gminy W. Ż. nie posiada on statusu przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjnego w rozumieniu u.z.z.w., gdyż taki status posiada wyłącznie sama Gmina W. Ż.. Posiadanie statusu przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego w rozumieniu art. 2 pkt 4 u.z.z.w. przez podmiot inny niż gmina, wymaga zaś uprzedniego powierzenia przez gminę realizacji obowiązku wynikającego z art. 7 ust. 1 pkt 3 Ustawy o samorządzie gminnym w zakresie dostarczania wody i doprowadzania ścieków (por. Wyrok SN z 30 czerwca 2021 roku, sygn. akt IV CSKP 39/21).

W związku z powyższym, w ocenie Sądu, brak jest podstaw prawnych do nałożenia na (...) sp. z o.o. w Ż. obowiązku odprowadzania ścieków od odbiorców zlokalizowanych na terenie Gminy W. Ż.. Zaskarżona decyzja narusza zatem art. 27e ust. 2 pkt 1, art. 2 pkt 4, art. 6 ust. 1 oraz art. 17 ust. 1 u.z.z.w w związku z art. 6 i art. 28 k.p.a., gdyż pozwany nie był uprawniony do wydania, na podstawie art. 27 ust. 2 pkt 1 u.z.z.w. decyzji nakazującej zawarcie umowy na odbiór ścieków powodowej spółce, co skutkuje koniecznością jej uchylenia.

Ponadto zaskarżona decyzja w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą (art. 156 § 1 pkt 6 k.p.a.), co stanowi podstawę stwierdzenia nieważności decyzji na gruncie przepisów postępowania administracyjnego. Decyzja nakłada bowiem na powoda obowiązek zawarcia umowy z zainteresowanym, mimo że powód nie posiada zezwolenia na prowadzenie działalności jako przedsiębiorstwo wodociągowo – kanalizacyjne na terenie Gminy W. Ż. i nie posiada zatwierdzonej taryfy. Prowadzenie takiej działalności bez zezwolenia podlega karze grzywny na podstawie art. 60 ¹ kodeksu wykroczeń. Karze podlega także prowadzenie działalności bez przedstawienia do zatwierdzenia taryfy (art. 24 b w ust. 1 i art. 29 ust. 1 pkt 1 u.z.z.w.).

Mając powyższe na uwadze Sąd w oparciu o przepis art. 479 ⁸⁶ § 2 k.p.c. orzekł o uchyleniu zaskarżonej decyzji.

O kosztach postępowania rozstrzygnięto na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty procesu oraz § 20 w zw. z § 14 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z 2 października 2015 roku (tj. z 3 stycznia 2018 roku, Dz. U. z 2018 r. poz. 265) Sąd nie uwzględnił wniosku powoda w zakresie zasądzenia na jego rzecz wielokrotności stawki minimalnej kosztów zastępstwa procesowego. Pomimo, że sprawa ma skomplikowany charakter i wymagała zwiększonego nakładu pracy pełnomocnika, to pomiędzy stronami toczy się bardzo wiele spraw opartych na tym samym stanie prawnym jak i faktycznym, w których powód jest reprezentowany przez tą samą kancelarię prawną. Okoliczność ta jest znana Sądowi z urzędu. W poszczególnych sprawach pełnomocnik powoda powiela więc jednolite stanowisko wypracowane w sprawie, co nie wiąże się już z takim znacznym nakładem pracy.

Sędzia SO Andrzej Turliński