Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 4 sierpnia 2022 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXIII Wydział Gospodarczy Odwoławczy i Zamówień Publicznych w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Andrzej Sobieszczański

Sędziowie: SO Magdalena Nałęcz

SO Bolesław Wadowski

po rozpoznaniu w dniu 4 sierpnia 2022 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy w uproszczonym postepowaniu restrukturyzacyjnym dłużnika (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

w przedmiocie zatwierdzenia układu

na skutek zażalenia wierzyciela (...) spółki jawnej – (...) i spółka w J.

na postanowienie Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie

z dnia 18 marca 2022 r., sygn. akt XVIII GRz 220/21

postanawia:

oddalić zażalenie.

SSO Magdalena Nałęcz SSO Andrzej Sobieszczański SSO Bolesław Wadowski

Sygn. akt XXIII Gz 490/22

UZASADNIENIE

Postanowieniem z 18 marca 2022 r. Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie

w punkcie I zatwierdził układ zawarty w drodze samodzielnego zbierania głosów przez (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. w restrukturyzacji, który zakłada wyodrębnienie dwóch grup wierzycieli i spłatę wierzytelności na następujących warunkach:

GRUPA I obejmująca wierzycieli publicznoprawnych (Zakład Ubezpieczeń Społecznych):

1. spłata 100% wierzytelności głównej i należności ubocznych,

2. płatność nastąpi w 18 (osiemnastu) równych ratach miesięcznych, płatnych co miesiąc na koniec każdego miesiąca, z których pierwsza rata płatna będzie w miesiącu, w którym upłynie 6 (sześć) miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia o zatwierdzenie układu;

GRUPA II obejmująca pozostałych wierzycieli (niezabezpieczonych rzeczowo):

1. spłata w 60 % wierzytelności głównej,

2. płatność nastąpi w 18 (osiemnastu) ratach płatnych miesięcznie, przy czym pierwsza rata płatna będzie na koniec pełnego kwartału kalendarzowego następującego po kwartale, w którym nastąpiło uprawomocnienie się postanowienia o zatwierdzeniu układu,

3. umorzenie pozostałej części wierzytelności przysługujących tym wierzycielom, tj. umorzenie odsetek naliczonych od należności głównej;

w punkcie II określił, że podstawą jurysdykcji sądów polskich jest art. 342 ust. 1 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne (Dz.U. z 2016 r. poz. 1574 tj.), a postępowanie ma charakter postępowania głównego.

Zażalenie na powyższe postanowienie wniósł wierzyciel (...) sp.j. B. K. i spółka w J. wnosząc o jego uchylenie w całości oraz odmowę zatwierdzenia układu. zaskarżając je w całości.

Postanowieniu temu skarżąca zarzuciła, że postepowanie restrukturyzacyjne miało tylko i wyłącznie uwolnić zarząd dłużnej spółki od odpowiedzialności na podstawie art. 299 k.s.h. Podniosła też, że propozycje układowe są bezsensowne i jest oczywiste, że układ nie zostanie wykonany. Zdaniem skarżącej postepowanie przygotowane przez doradcę restrukturyzacyjnego zostało źle przygotowane i jest wewnętrznie sprzeczne. Wyraziła też ona podejrzenie, że w okresie między dniem 31 stycznia 2022 r., a dniem 2 marca 2022 r. nastąpiło „wyprowadzenie” środków pieniężnych ze spółki. Dodatkowo skarżąca wyjaśniła powody dla których nie złożyła zastrzeżeń przeciw układowi.

W odpowiedziach na zażalenia nadzorca układu wniósł o oddalenie zażaleń w całości.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie okazało się oczywiście bezzasadne.

Sąd Okręgowy w całości podziela poczynione przez sąd pierwszej instancji ustalenia faktyczne oraz dokonaną na ich podstawie ocenę prawną i przyjmuje je za własne. Na aprobatę zasługuje przedstawiona w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia analiza prawidłowości postępowania w przedmiocie przyjęcia układu w drodze samodzielnego zbierania głosów przez dłużnika, w szczególności jednak ocena braku przesłanek uzasadniających odmowę zatwierdzenia układu, które Sąd Okręgowy w pełni podziela i przyjmuje za własne.

W zażaleniu skarżący nie sformułował zarzutów naruszenia konkretnych przepisów czy to ustawy Prawo restrukturyzacyjne, czy to przepisów Kodeksu postepowania cywilnego, przedstawił natomiast swoje uwagi zarówno w odniesieniu do przebiegu postępowania restrukturyzacyjnego jak i samego układu zatwierdzonego przez Sąd pierwszej instancji.

Na wstępie uzasadnienia zażalenia skarżący zauważył, skądinąd trafnie, że celem postępowania restrukturyzacyjnego jest unikniecie ogłoszenia upadłości dłużnika. Ze stanowiskiem tym nie sposób się nie zgodzić, tym bardziej że znajduje ono oparcie wprost w treści art. 3 ust. 1 ustawy Prawo restrukturyzacyjne. Zgodnie z tym przepisem celem postępowania restrukturyzacyjnego jest uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika przez umożliwienie mu restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami, a w przypadku postępowania sanacyjnego - również przez przeprowadzenie działań sanacyjnych, przy zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli. Dążenie przez dłużnika do uniknięcia ogłoszenia upadłości nie tylko zatem nie może stanowić naruszenia przepisów ustawy Prawo restrukturyzacyjne, ale stanowi wprost realizację celu tej ustawy w sposób i w trybie w niej uregulowanym. Nie wdając się w szersze rozważania tego zagadnienia wyjaśnić należy, że uniknięcie ogłoszenia upadłości korzystne jest nie tylko dla samego dłużnika, który może kontynuować działalność, ale przede wszystkim wierzycieli takiego dłużnika, których zaspokojenie w toku restrukturyzacji jest z reguły daleko wyższe niż w upadłości. Oczywiście przeprowadzona z sukcesem restrukturyzacja wyklucza odpowiedzialność członków zarządu na podstawie art. 299 k.s.h., jednak nie można być podstawa zarzutu skorzystanie przez dłużnika z prawnie dopuszczonego sposobu realizacji zobowiązań jakim jest postepowanie restrukturyzacyjne.

Oceniając zasadność dalszych zarzutów zażalenia skupić się należało na treści art. 165 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 1588) określającego przesłanki mogące być podstawą odmowy zatwierdzenia układu. Zgodnie z tym przepisem sąd odmawia zatwierdzenia układu, jeżeli narusza on prawo, w szczególności jeżeli przewiduje udzielenie pomocy publicznej niezgodnie z przepisami, albo jeżeli jest oczywiste, że układ nie będzie wykonany. Domniemywa się, że jest oczywiste, że układ nie będzie wykonany, jeżeli dłużnik nie wykonuje zobowiązań powstałych po dniu otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego (ust. 1). Sąd może odmówić zatwierdzenia układu, jeżeli jego warunki są rażąco krzywdzące dla wierzycieli, którzy głosowali przeciw układowi i zgłosili zastrzeżenia (ust. 2). Sąd odmawia zatwierdzenia układu w postępowaniu o zatwierdzenie układu albo przyspieszonym postępowaniu układowym, jeżeli suma spornych wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem (ust. 3).

Na wstępie wyjaśnić należy, że każda z opisanych w art. 165 ust. 1 – 3 pr.r. przesłanek odmowy zatwierdzenia układu jest niezależna od pozostałych. Innymi słowy wystarcza, że zachodzi którakolwiek z tych przesłanek by niedopuszczalnym było (w przypadku przesłanek obligatoryjnych) lub możliwym, po rozważeniu okoliczności konkretnej sprawy (w przypadku przesłanek fakultatywnych), zatwierdzenie przyjętego przez wierzycieli układu. Po stwierdzeniu, że w okolicznościach danej sprawy zachodzi którakolwiek ze wskazanych w art. 165 pr.r. przesłanek konieczna staje jest zatem odmowa zatwierdzenia układu, bez konieczności badania istnienia pozostałych.

Przed przystąpieniem do dalszych rozważań podkreślić należy, że podstawą odmowy zatwierdzenia układu w niniejszej sprawę mogły być tylko przesłanki wskazane w ust. 1 art. 165 pr.r., jak to bowiem wprost ustalił Sąd pierwszej instancji dłużnik nie ma wierzytelności spornych, żaden z glosujących nad układem wierzycieli nie głosował też przeciwko układowi, a jedyny głosujący przeciwko układowi wierzyciel (skarżący w niniejszej sprawie) nie zgłosił do niego zastrzeżeń.

Wyjaśnić należy, że naruszenie prawa, które na podstawie art. 165 ust. 1 pr.r. uzasadnia odmowę zatwierdzenia układu nie musi być rażące, oznacza to, że każde naruszenie prawa jest podstawą odmowy zatwierdzenia układu.

Przyjmuje się, że w rozumieniu art. 165 ust. 1 pr.r. „układ narusza prawo” zarówno wtedy, gdy do naruszenia prawa doszło w trakcie jego przyjmowania – naruszenie proceduralne, jak i wtedy gdy jego treść jest sprzeczna z obowiązującym porządkiem prawnym – naruszenie materialnoprawne. Przy czym w doktrynie w zasadzie zgodne wskazuje się, że proceduralne naruszenia układu skutkujące odmową jego zatwierdzenia należy zawęzić do przepisów bezpośrednio odnoszących się do przyjęcia układu przez wierzycieli, tj. w praktyce głosowania nad układem.

Przechodząc do oceny zarzutu naruszenia art. 165 ust. 1 pr.r. wyjaśnić na wstępie należy, że układ przyjęty przez wierzycieli w niniejszej sprawie z pewnością nie przewiduje udzielenia pomocy publicznej. W szczególności przyjęty przez wierzycieli układ przewiduje, że jedyny wierzyciel publicznoprawny – Zakład Ubezpieczeń Społecznych zostanie zaspokojony w 100 %.

Odnieść się zatem należy do drugiej ze wskazanych w art. 165 ust. 1 pr.r. przesłanek odmowy zatwierdzenia układu, na którą zresztą powołał się w zażaleniu wierzyciel, tj. oczywistą niewykonalność układu. Odnosząc się do tej przesłanki odmowy zatwierdzenia układu podkreślić należy, że w rozpoznawanej sprawie nie wystąpiła podstawa domniemania oczywistej niewykonalności układu jaka jest brak wykonywania przez dłużnika zobowiązań powstałych po dniu otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego. Skarżący nie tylko nie wykazał aby dłużnik nie wykonywał swoich zobowiązań powstałych po dniu układowym, ale nawet okoliczności tej nie podnosił. Co więcej z samej treści uzasadnienia zażalenia, choć nie wprost wynika, że dłużnik w toku postępowania restrukturyzacyjnego realizował bieżące zobowiązania. Dodatkowo w odpowiedzi na zażalenie nadzorca układu wprost wskazał, że dłużnik reguluje wszystkie zobowiązania powstałe po dniu układowym.

Poza przytoczonym stanowiskiem S. Gurgula, który powołał się na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 20 lipca 1995 r., sygn. akt III CZP 87/95 (opubl. OSNC 1995, nr. 11, poz. 162), którym oczywiście trudno odmówić słuszności, skarżący nie był w stanie przedstawić jakichkolwiek argumentów uzasadniających wątpliwości, że układ nie zostanie wykonany, a tym bardziej by niewykonalność układu była oczywista. Co więcej wskazane przez skarżącego w uzasadnieniu zażalenia okoliczności potwierdzają jedynie zdolności dłużnika do wykonania układu. Wprawdzie test prywatnego inwestora wskazują na brak majątku dłużnika, niemniej skarżący sam zauważa, że sprawozdania na koniec 2020 i 2021 r. wykazują znaczne kwoty w pozycjach bilansowych – należności handlowe oraz środki pieniężne. Dodatkowo uwagę skarżącego zwróciły znaczne przychody ze sprzedaży w 2021 r., które wynosiły 1 569 974, 30 zł, oraz 2020 r., które wyniosły 2 012 715, 81 zł. Podkreślić zaś należy, że okoliczności te, zarówno wysokość należności handlowych, ale przede wszystkim przychody ze sprzedaży jedynie potwierdzają szanse powodzenia wykonania układu.

Sam fakt ograniczonego dostępu do finansowania bankowego oraz trudności w pozyskaniu inwestora zewnętrznego, czy też brak środków na rachunku bankowym czy w kasie, nie przesądzają o oczywistej niewykonalności układu z wierzycielami. Jak to zauważył sam skarżący, o czym była już mowa dłużna spółka posiada znaczne należności oraz osiąga znaczne przychody. Jak najbardziej możliwe jest zatem finansowanie układu z jednej strony z windykacji należności od kontrahentów, a z drugiej strony z zysku osiąganego z bieżącej działalności. Zwrócić należy też uwagę, że spłata wierzycieli rozłożona została na dość długi okres czasu, a sama wielkość rat nie wydaje się przerastać możliwości dłużnika, tym bardziej, że mają one być regulowane w odstępach kwartalnych.

Ponoszona w ostatnich miesiącach strata również nie przesądza o oczywistej niewykonalności zawartego układu. Dodatkowo zwrócić należy uwagę, że układ spotkał się z pozytywną ocena wierzycieli, został on bowiem zaakceptowany, większość z nich widzi zatem szanse na jego realizację.

Odnosząc się do zasygnalizowanych w uzasadnieniu zażalenia nieprawidłowości w toku postępowania restrukturyzacyjnego wyjaśnić należy, że jak to wyżej wyjaśniono, nieprawidłowości proceduralne mogą być uznane za naruszenia układu skutkujące odmową jego zatwierdzenia, niemniej odnieść to należy jedynie do przepisów bezpośrednio odnoszących się do przyjęcia układu przez wierzycieli, tj. w praktyce głosowania nad układem. Tymczasem w zażaleniu nie wskazano żadnych czy to poważnych, czy to błahych naruszeń przepisów lub innych reguł choćby pośrednio dotyczących głosowania nad układem. Wskazane przez skarżącego okoliczności nie mogły zatem skutkować odmową zatwierdzenia układu.

Sąd Okręgowy po krótce jednak odniesie się do zastrzeżeń wskazanych w uzasadnieniu zażalenia i je wyjaśni.

Rzekoma nieścisłość odnośnie jedynego wierzyciela publicznoprawnego jakim jest ZUS polegająca na tym, że w planie restrukturyzacyjnym wymieniona została wierzytelność w wysokości 72 087, 58 zł, natomiast w spisie wierzytelności oraz wniosku o zatwierdzenie układu widnieje kwota 46 181 zł, zaś w karcie do głosowania 45 803, 50 zł wynika z tego, że w toku postepowania restrukturyzacyjnego wysokość zaległości względem ZUS ulegała zmianom. W toku normalnego prowadzenia działalności jest to zresztą zjawisko naturalne, składki z jednej strony są bowiem naliczone, a z drugiej regulowane, ciągła zmienność zobowiązań względem ZUS jest zatem zjawiskiem naturalnym.

Zdziwienia nie powinno tez budzić zmieniająca się wysokość zobowiązań dłużnika z tytułu kredytów i pożyczek. Również też zmiany uznać należy za zjawisko naturalne, spłata zobowiązań kredytowych i zaciąganie kolejnych w zależności od potrzeb normalnym elementem działalności gospodarczej. Co istotne, z przedstawionych w zażaleniu danych wynika, że zobowiązania dłużnika z tytułu zobowiązań kredytowych systematycznie spadają, co niewątpliwie jest zjawiskiem pozytywnym i dodatkowo potwierdza pozytywną prognozę co do szans na wykonanie przyjętego przez wierzycieli układu.

Wpływu na wykonalność układu, czy szerzej na przebieg postępowania restrukturyzacyjnego nie może też mieć fakt zbycia 100 % udziałów w spółce przez dotychczasowego wspólnika K. F.. Po pierwsze sprzedaż nastąpiła przeszło dwa lata przed rozpoczęciem postępowania restrukturyzacyjnego, a po drugie wspólnik ma co najwyżej pośredni wpływ na działalność spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, bezpośrednio sprawy spółki prowadzi bowiem zarząd.

Oczywiście bezzasadny jest też argumentacja skarżącego w zakresie rzekomej niemożności zgłoszenia zastrzeżeń. Podkreślić bowiem nalży, że kartę do głosowania skarżący otrzymał dnia 18 stycznia 2022 r. (k. 65 v), głos przeciwko układowi oddany został dnia 18 lutego 2022 r. (k. 116). Trudno zatem zrozumieć dlaczego wierzyciel podjął starania zmierzające do zapoznania się z dokumentami postępowania dopiero dnia 7 marca 2022 r., tj. kilka tygodni po oddaniu głosu przeciwko układowi, w sytuacji kiedy, zgodnie z art. 164 ust. 3 pr.r. sąd nie bierze pod uwagę zastrzeżeń zgłoszonych po upływie tygodnia od dnia przyjęcia układu. Reasumując to skarżący wierzyciel, nie podejmując stosownych działań we właściwym czasie, sam pozbawił się możliwości skutecznego wniesienia zastrzeżeń, które są warunkiem jego kwestionowania na podstawie art. 165 ust. 2 pr.r.

Uznając z przedstawionych względów podniesione przez skarżącego zarzuty i argumenty za oczywiście bezzasadne, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 3 k.p.c. w zw. z art. 209 pr.r. postanowił o oddaleniu zażalenia.

SSO Bolesław Wadowski SSO Andrzej Sobieszczański SSO Magdalena Nałęcz