Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 października 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 25 października 2012 r. w Poznaniu

sprawy z wniosku W. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

o emeryturę

na skutek apelacji wnioskodawcy W. K.

od wyroku Sądu Okręgowego - VIII Wydział Ubezpieczeń Społecznych w P.

z dnia 17 lutego 2012 r. sygn. akt VIII U 3299/10

oddala apelację.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27.10.2010r., znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P., odmówił W. K. prawa do emerytury. W uzasadnieniu organ rentowy wyjaśnił, że prawo do emerytury nie może być przyznane, gdyż wnioskodawca nie ukończył wymaganego wieku emerytalnego wynoszącego 65 lat oraz na dzień 31 grudnia 1998r. nie udowodnił 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze. Jednocześnie na w/w dzień nie wykazał on, iż legitymuje się wymaganym 25-letnim okresem składkowym i nieskładkowym. Oddział wskazał, że staż sumaryczny W. K. wynosi na dzień 01.01.1999r. 24 lata 9 miesięcy i 7 dni, gdyż nie zaliczono do niego okresu prowadzenia przez wnioskodawcę działalności gospodarczej od 07.03.1992r., ponieważ do 31.12.1998r. nie podlegał on ubezpieczeniu społecznemu ze względu na pobieraną rentę z tytułu niezdolności do pracy. Natomiast do wymaganego okresu pracy w warunkach szczególnych ZUS zaliczył jedynie okres pomiędzy 19.10.1984r. a 04.03.199Ir. (tj. łącznie 6 lat, 4 miesiące i 17 dni) na podstawie świadectwa z dnia 15.04.2005r. wystawionego przez (...) S.A. w P. albowiem wnioskodawca nie przedłożył innych dokumentów potwierdzających pracę w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Odwołanie od powyższej decyzji, w ustawowym terminie, złożył W. K., wnosząc o ponowne rozpoznanie sprawy i orzeczenie co do istoty, poprzez przyznanie prawa do emerytury przy obniżonym wieku emerytalnym Wskazał, że ze złożonych przez niego do ZUS dokumentów wynika w sposób niewątpliwy, że w okresie od 01.04.1981r. do 20.05.1982r. i od 20.05.1982r. do 18.10.1984r. wykonywał tę samą pracę co uznana przez ZUS, tj. pracę murarza pełniąc jednocześnie obowiązki mistrza budowy, a co potwierdza świadectwo pracy z dnia 03.03.1993r. oraz w złożone zaświadczenie Rp-7. Nadto odwołujący wskazał, że w latach 1970-1976 był zatrudniony w spółce (...) na stanowisku murarza i okres ten winien być uwzględniony w oparciu o zaświadczenie Rp-7 znajdujące się w aktach rentowych ZUS oraz na podstawie zeznań świadków, którzy wraz z odwołującym pracowali na budowach prowadzonych przez firmę (...) S.A. albowiem z uwagi na likwidację zakładu pracy nie jest on w stanie przedstawić wymaganego świadectwa potwierdzającego pracę w szczególnych warunkach. Poza tym odwołujący zakwestionował okoliczność, iż organ rentowy zaliczył mu do ogólnego stażu pracy jedynie okres 2 miesięcy i 1 dzień pracy w rolnictwie zamiast całego okresu potwierdzonego załączonym w 1992r. do wniosku o rentę zaświadczeniem z Urzędu Gminy i oświadczeniami świadków oraz nie uwzględnił tego, że w okresie przebywania na rencie odwołujący prowadził działalność gospodarczą.

Dodatkowo, na wezwanie Sądu z dnia 31.12.2010r. ZUS wyjaśnił, iż okres pracy odwołującego w gospodarstwie rolnym rodziców po ukończeniu przez niego 16 lat został uwzględniony przez ZUS jedynie począwszy od 31.12.1966 do 28.02.1967r., a nie od dnia 12.04.1966r. (gdy faktycznie ukończył on 16 lat), gdyż w dokumentacji odwołującego znajdują się zeznania świadków z dnia 06.12.1991r. , którzy potwierdzają jego pracę w gospodarstwie rolnym rodziców od 1966r. bez podania dokładnej daty. W tej sytuacji ZUS, na posiedzeniu kolegialnym w dniu 27.10.2010r., uznał ten okres od dnia 31.12.1966r. skoro świadkowie nie potwierdzają dokładnej daty początkowej tego okresu.

Wyrokiem z dnia 17 lutego 2012r., sygn. akt VIII U 3299/10, Sąd Okręgowy w Poznaniu Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie W. K..

Podstawę rozstrzygnięcia Sądu I instancji stanowiły następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne.

W. K. urodził się w dniu (...), z zawodu jest mistrzem murarskim.

W dniu 18.10.1991r. ówczesny zakład pracy odwołującego wystąpił do ZUS z wnioskiem o przyznanie W. K. renty inwalidzkiej z uwagi na przedłużający się okres choroby i brak poprawy w stanie zdrowia. Do wniosku dołączone zostały dokumenty potwierdzające dotychczasowy przebieg zatrudnienia odwołującego, w szczególności: zaświadczenie Urzędu Gminy we W. na potwierdzenie, iż ojciec odwołującego we wsi B. posiadał w latach 1950 - 1984 gospodarstwo rolne, zaświadczenie o pobieraniu praktycznej nauki zawodu murarza w Zakładzie (...) w okresie od 01.03.1967r. do 01.05.1970r., świadectwo pracy z dnia 14.05.1982r. potwierdzające zatrudnienie w okresie od 26.09.1970r. do 31.08.1976r.w (...) Przedsiębiorstwie (...) P. na stanowisku murarza, zaświadczenie Cechu (...) we W. potwierdzające, że w okresie od 08.09.1976r. do 01.04.1981r. prowadził on indywidualny zakład murarski oraz zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu wystawione przez (...) sp. z o.o. (...) (...) w P. z dnia 15.10.1991r. potwierdzające zatrudnienie od dnia 01.04.1981r. jako mistrz budowy i wskazujące, że w czasie od 21.11.1988r. do 31.12.1990r. W. K. pracował na budowie eksportowej w związku z czym, za w/w okres przyjęto wynagrodzenie zastępcze pracownika zatrudnionego w kraju na stanowisku mistrza budowy. Dodatkowo odwołujący przedłożył oświadczenie, że w okresie pracy w gospodarstwie rolnym rodziców prowadził z nimi wspólne gospodarstwo domowe i nie uczęszczał w tym czasie do szkoły ponadpodstawowej a nadto dołączył pisemne zeznania świadków - sąsiadów z B.: R. G. i W. R., potwierdzających że od 1966r. do 01.03.1970r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracował on w gospodarstwie swoich rodziców. W dniu 11.12.1991r. ubezpieczony złożył w ZUS świadectwo pracy z dnia 06.12.1991r. stwierdzające, że do dnia 17.11.1991r. był on zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) sp. z o.o., ostatnio na stanowisku majstra budowy, a wcześniej jako płytkarz. Komisja lekarska ds. Inwalidztwa i Zatrudnienia w orzeczeniu z dnia 20.11.199Ir. zaliczyła odwołującego do III grupy inwalidów z ogólnego stanu zdrowia (choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa, choroba wrzodowa dwunastnicy i ślepota oka lewego) na okres do listopada 1994r. Na tej podstawie, decyzją z dnia 16.04.1992r. została mu przyznana renta i inwalidzka począwszy od dnia 18.11.1991r. Świadczenie to było odwołującemu okresowo przedłużane.

W dniu 18.09.1999r. W. K. wystąpił do ZUS z wnioskiem o przeliczenie podstawy wymiaru jego świadczenia rentowego z uwzględnieniem dochodów uzyskiwanych z prowadzonej działalności gospodarczej oraz na podstawie załączonych do wniosku zaświadczeń Rp-7 wystawionych mu w dniu 23.09.1999r. przez (...) S.A i tak:

1)  potwierdzające zatrudnienie w okresie 26.09.1970r. do 31.08.1976r. na stanowisku murarza, zawierające wskazanie wynagrodzenia za lata 1972-1976 i informację, że w/w od 08.09.1975r. do 21.06.1976r. skierowany był do pracy na budowie eksportowej,

2)  o zatrudnieniu od 01.04.1981r do 17.11.1991r na stanowisku mistrza budowy przedstawiające wynagrodzenie za okres 1981-1991 i informujące, że w/w od 23.05.1982r. do 18.10.1984r. i od 21.11.1988r. do 04.03.1991r był skierowany do pracy na budowie eksportowej.

Wyrokiem z dnia 13.08.2002r. Sąd Okręgowy w Poznaniu w sprawie VIII U 22624/01 zmienił decyzję ZUS z dnia 25.05.2001r. i przyznał odwołującemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na stałe, natomiast począwszy od 01.01.2010r. odwołujący pobiera rentę z tytuły całkowitej niezdolności do pracy orzeczonej na stałe.

W dniu 31.03.2010r. W. K. wystąpił z wnioskiem o przyznanie emerytury. Na potwierdzenie przebiegu swojego zatrudnienia w zakresie stażu pracy oraz charakteru wykonywanych prac odwołujący powołał się na dokumenty złożone przy wniosku o rentę i znajdujące się w aktach rentowych. Dodatkowo do wniosku dołączył świadectwo z dnia 15.04.2005r. wystawione przez (...) S.A. - Oddział (...) w P. potwierdzające, że w okresie od 01.04.1981r. do 17.11.1991r. był zatrudniony w w/w firmie, a w okresie od 19.10.1984r. do 04.03.1991r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przewidziane w Wykazie A, dział XIV poz. 24 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r., tj. dozór inżynieryjno - techniczny na wydziałach i oddziałach na stanowisku mistrza budowy, wymienionym w Wykazie A. Dziale XIV, poz. 24 pkt. 1 stanowiącym załącznik nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 01.08.1983r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w budownictwie, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Do wniosku dołączył też pismo otrzymane z Archiwum (...) S.A. , że spółka - następca prawny byłego (...) Przedsiębiorstwa (...) - na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach osobowych wystawiło świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych tylko za wskazany w świadectwie okres, gdyż z akt wynika, że wcześniej odwołujący zajmował stanowiska murarza-tynkarza, płytkarza- betoniarza, a takie stanowiska nie zostały wyszczególnione w wykazie przy Zarządzeniu nr 9 Min. Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych.

Odwołujący nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego oraz ma rozwiązany stosunek pracy.

W. K. urodził się w B. i do początku lat 70-tych, gdy mieszkał tam i prowadził wspólne gospodarstwo domowe z rodzicami, pomagał w prowadzonym przez nich gospodarstwie rolnym. Gospodarstwo liczyło ponad 8 ha ziemi, składało się z budynku mieszkalnego i budynków gospodarczych, w których chowane były różne zwierzęta. W okresie 1966r. rodzina posiadała 2 konie, co najmniej 4 krowy, cielęta, ok. 20 sztuk świń, drób. Głównie dla ich utrzymania uprawiane były na gospodarstwie ziemniaki, lucerna, zboża, buraki a także okresowo cebula i len. Odwołujący wykonywał praktycznie wszystkie czynności związane z oprzątaniem i karmieniem zwierząt, doił krowy, pomagał w pracach polowych: wykopkach, zbiorach buraków, cebuli, żniwach. Prace te wykonywał codziennie, przez cały rok, bez względu na porę roku, poza czasem kiedy uczęszczał do szkoły w G., a po ukończeniu szkoły podstawowej, poza czasem gdy odbywał praktyczną naukę zawodu murarza. Odwołujący musiał pomagać rodzinie w pracy na roli i przy zwierzętach, gdyż jego ojciec po wojnie był osobą schorowaną, a starszy brat -z uwagi na tą sytuację - bezpośrednio po szkole podjął pracę, aby finansowo wspierać rodzinę. Pracę wykonywaną przez odwołującego w gospodarstwie rodziców potwierdziły H. F. oraz H. P., które także mieszkały w B., bezpośrednim sąsiedztwie gospodarstwa K., a będąc w tym czasie niewiele starsze od odwołującego, wspólnie z nim pracowały przy żniwach czy wykopkach, wspólnie z nim wyganiały zwierzęta na popas, sprowadzały po wypasie do domu itp., widywały jak odwołujący rowerem dojeżdża do szkoły w G., a po szkole wykonuje wszystkie niezbędne czynności w gospodarstwie. Świadkowie z pełnym przekonaniem i świadomością wagi składanych zeznań potwierdziły, że praktycznie od ukończenia 12 roku życia W. K. - podobnie jak i one oraz inne wiejskie dzieci - pomagał stale, aż do opuszczenia domu rodzinnego w momencie podjęcia pracy w P., we wszystkich pracach na gospodarstwie swoich rodziców.

Począwszy od 01.03.1967r. W. K. rozpoczął naukę zawodu murarza w Zakładzie (...) we W., a następnie od 29.09.1970r. rozpoczął pracę w (...) Przedsiębiorstwie (...) w P. jako murarz i był tam zatrudniony do 31.08.1976r. W okresie tym (...) było w regionie znaczącą firmą na rynku robót budowlanych i prowadziło wiele istotnych oraz dużych budów, m. in. rozbudowę zakładów (...) we W. lub budowę zakładu (...) w P.. Z uwagi na braki siły fachowej, nawet pracownikom nie posiadającym znaczącego doświadczenia zawodowego, powierzano funkcje brygadzistów, gdyż na takich dużych budowach pracowało po kilka brygad murarskich, ciesielskich itp. W związku z tym także odwołujący w okresie od 09.1970r. do początku 09.1975r.( kiedy to został skierowany na budowę eksportową do C. pełnił obowiązki brygadzisty jednej z brygad murarsko-betoniarskich. Był wówczas tzw. brygadzistą pracującym, a więc na równi z podległymi mu innymi pracownikami - murarzami i betoniarzami, wykonywał wszystkie niezbędne czynności związane z wykonywaniem takich prac na budowie: murował ściany, mieszał i przygotowywał beton, wylewał beton na posadzki itp. Czynności związane z organizowaniem i rozdzielaniem prac poszczególnym członkom brygady, czy nadzór nad wykonywaniem przez nich tych czynności i inne czynności administracyjne, zabierały odwołującemu niewiele czasu w ciągu dnia, więc stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, codziennie, w godzinach co najmniej od 7 do 17 wykonywał na tych budowach czynności brygadzisty pracującego jako betoniarz - murarz. W tych latach, w brygadzie odwołującego pracował W. S. (1), który rozpoczął pracę w (...) Przedsiębiorstwie (...)od sierpnia 197Ir. i od początku trafił do brygady kierowanej przez W. K.. W brygadzie odwołującego był do przełomu 1973 i 1974r., gdyż potem sam został brygadzistą na budowie zakładów (...) i kierował już własnym zespołem. Widywał jednak na tej budowie odwołującego pracującego oraz kierującego brygadą murarzy i betoniarzy, wykonującego także ze swoimi ludźmi- poza tymi zasadniczymi pracami - także prace tynkarskie, monterskie tj. tzw. „szlichtę betonową". W brygadzie odwołującego pracował wówczas także świadek J. K., który w (...) Nr 1 rozpoczął pracę w czerwcu 1975r. i z odwołującym współpracował do momentu jego wyjazdu na budowę w C., tj. do IX 1975r. W. K. na budowie eksportowej w C. w okresie 09.1975 – 06.1976r. wykonywał prace murarskie (budowa zajezdni autobusowej w P.).

Kolejne zatrudnienie w (...) Przedsiębiorstwie (...) odwołujący rozpoczął od 01.04.1981r. i praktycznie od pierwszego dnia zatrudnienia, po uzyskaniu stosownych zaświadczeń lekarskich, został skierowany na budowę pomnika „(...)". Na budowie tej pełnił funkcję mistrza budowy i kierował zespołami pracowników wykonujących prace betoniarskie i murarskie. Za udział w pracach przy budowie tego pomnika odwołujący otrzymał medal wydany przez (...) Komitet (...). W aktach osobowych za ten okres zatrudnienia widnieją wpisy świadczące jedynie o wykonywaniu przez odwołującego prac na stanowisku murarz-tynkarz (świadectwo pracy z dnia 03.03.1993r.).

Następnie odwołujący od dnia 20.05.1982r. został skierowany przez Przedsiębiorstwo (...) do pracy na budowie eksportowej w B., gdzie w miejscowości A. firma ta budowała hotel. Na budowie tej odwołujący wykonywał funkcje brygadzisty kierującego grupą betoniarzy i płytkarzy, wspólnie i na równi z podlegającymi mu pracownikami wykonywał wszystkie prace związane z betonowaniem i kładzeniem płytek, ale także - gdy było to niezbędne - także prace związane z murowaniem czy tynkowaniem. Praca na tej budowie odbywała się w warunkach szczególnych z uwagi na konieczność obsługi urządzeń i maszyn betoniarskich, m. in. wibratora podającego wyrobiony już beton w celu wylania go w odpowiednim miejscu, zalania zbrojenia itp., które to urządzenia powodowały wibracje, hałasowały. Praca odbywała się w każdych warunkach atmosferycznych, praktycznie w systemie ciągłym, a co najmniej przez 10 godzin dziennie. W tym okresie, począwszy od lipca 1982r. kierownikiem budowy eksportowej hotelu w A. był - aż do sierpnia 1983r. - W. S. (2), który potwierdził fakt współpracy z odwołującym, który na tej budowie wykonywał prace jako brygadzista betoniarzy - płytkarzy i jednocześnie wykonywał takie prace na równi z podlegającymi mu pracownikami. Po zjeździe z budowy w B. odwołujący został skierowany przez firmę (...) na budowę zakładów w B., gdzie pełnił funkcję mistrza budowy począwszy od 19.10.1984r. do 17.11.1988r., a następnie kolejny raz został skierowany do pracy na budowie eksportowej w C., gdzie także powierzono mu obowiązki mistrza budowy od dnia 18.11.1988r. do 04.03.1991r. (oba okresy pracy jako mistrz budowy, w oparciu o wystawione przez (...) S.A. świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, zostały uwzględnione przez ZUS przy ustalaniu wymaganego okresu pracy w warunkach szczególnych).

W aktach osobowych W. K. nadesłanych przez (...) S.A. znajdują się m.in. karty osobowe pracownika - zaświadczenia potwierdzające wysokość uzyskanych wynagrodzeń walutowych i złotowych za pracę na budowach eksportowych, w tym na budowie w B. w okresie 23.05.1982r. do 05.08.1984r., wystawione przez (...) - W., a także świadectwo pracy z dnia 03.03.1993r. wystawione przez (...) sp. z o.o. wydane pracownikowi, w którym zostało wskazane, że odwołujący w okresie zatrudnienia zajmował stanowiska: murarza - tynkarza w okresie od 01.04.1981r. do 20.05.1982r.; murarza, tynkarza i płytkarza na eksporcie w B. od 20.05.1982r. do 18.10.1984r.; mistrza budowy od 19.10.1984r. do 17.11.1988r. oraz mistrza budowy na eksporcie w C. od 18.11.1988r. do 04.03.1991r., angaże z a lata 1984, 1985 i 1986 określające stawkę wynagrodzenia odwołującego jako mistrza budowy K-23, karty urlopowe, kwestionariusz osobowy wskazujący na zawód wyuczony i wykonywany w zakresie murarz - tynkarz, umowa z dnia 18.05.1982r. o skierowaniu na budowę w B. na stanowisko płytkarz, betoniarz do dnia 31.05.1983r., umowa z dnia 18.11.1988r. o pracę na budowie eksportowej w C. - B., na stanowisku mistrz budowy oraz umowa o pracę z dnia 01.04.198Ir. o zatrudnieniu z tym dniem w (...) 1 na stanowisku murarz - tynkarz.

Ze względów zdrowotnych odwołujący faktycznie od końca 1990r. więcej przebywał już w kraju, a z uwagi na przedłużający się okres korzystania ze zwolnień lekarskich i niekorzystne rokowania co do poprawy stanu zdrowia, pracodawca skierował do ZUS wniosek o przyznanie mu prawa do renty. Równocześnie z pobieraniem renty odwołujący prowadził własną działalność gospodarczą- układanie glazury. Przychód z tytułu tej działalności zgłaszał organowi rentowemu do 2007r. W momencie składania wniosku o przyznanie emerytury w marcu 2010r., odwołujący własnej działalności gospodarczej nie prowadził. Utrzymywał siebie i rodzinę jedynie z otrzymywanej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy przyznanej na stałe.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty zgromadzone w aktach ZUS, dokumenty przedłożone do akt sprawy oraz zeznania świadków: W. S. (1), J. K., H. F., H. P., W. S. (2), zeznań odwołującego.

Mając powyższe na uwadze oraz przepisy ustawy z dnia 17 października 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 98.162.1118 z późn. zm.), Sąd Okręgowy stwierdził, biorąc pod uwagę zebrany w sprawie materiał dowodowy, że odwołujący nie spełnia warunków do uzyskania wnioskowanego świadczenia. Sąd badał przesłanki z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS pod kątem ich spełnienia przez odwołującego.

W pierwszej kolejności Sąd rozważył, czy odwołujący posiada wymagany ogólny staż pracy. W tym celu Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe w celu wykazania, czy odwołującemu można zaliczyć jako okres uzupełniający okres pracy w gospodarstwie rodziców (12.04.1966r. – 30.12.1966r.). W związku z przeprowadzonym postępowaniem dowodowym Sąd meriti uznał, że sporny okres należy zaliczyć odwołującemu do stażu pracy, a co za tym idzie spełnia warunek posiadania 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych.

W dalszej kolejności Sąd badał, czy odwołujący spełnia warunek posiadania 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Sąd stwierdził, że na dzień 1 stycznia 1999r. odwołujący nie wykazał 15 lat pracy w szczególnych warunkach. W związku z powyższym Sąd Okręgowy uznał, że odwołujący nie może uzyskać prawa do wnioskowanego świadczenia na, a to czyni odwołanie bezzasadnym.

W związku z powyższym Sąd I instancji na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

Powyższy wyrok w całości apelacją z dnia 20 marca 2012r. zaskarżył W. K.. Apelujący zarzucił Sądowi I instancji naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. przez uznanie, że odwołujący nie udowodnił wymaganego okresu pracy w szczególnych warunkach, w tym w szczególności, gdy był zatrudniony podczas prac eksportowych w C. w okresie od 08.09.1975r. do 21.06.1976r. oraz na budowie w kraju w okresie od 01.04.1981r. do 20.05.1982r. Ponadto błąd w ustaleniu ogólnego okresu zatrudnienia.

Wskazując na powyższe, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości zgodnie z odwołaniem, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Sąd Apelacyjny stwierdza, że apelacja jest bezzasadna i jako taka podlega oddaleniu.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd I Instancji wbrew zarzutom apelacji przeprowadził wystarczająco wnikliwe postępowanie dowodowe, a zebrany materiał poddał wszechstronnej ocenie z zachowaniem granic swobodnej oceny dowodów przewidzianej przez art. 233 § 1 k.p.c. Na tej podstawie Sąd Okręgowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne i rozważania prawne, które Sąd Apelacyjny w pełni podziela i przyjmuje za własne bez konieczności ponownego, szczegółowego ich przytaczania.

Zgodnie art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Ust. 2 emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Ust. 3 przy ustalaniu podstawy obliczenia emerytury ubezpieczonego, który złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa, składki na ubezpieczenie emerytalne, zaewidencjonowane na jego koncie w Zakładzie, zwiększa się przez pomnożenie wskaźnikiem korygującym 19,52/12,22, stanowiącym stosunek pełnej wysokości składki na ubezpieczenie emerytalne do wysokości zaewidencjonowanej na koncie ubezpieczonego w Zakładzie.

Sąd Okręgowy dokonał właściwej wykładni, a następnie prawidłowo zastosował cytowany powyżej przepis prawa materialnego, a nadto przepisy rozporządzenia Rady Ministrów, z dnia 7 lutego 1983r., w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 83.8.43 z późn. zm.). Sąd Apelacyjny stwierdza i dodaje jedynie do ustaleń Sądu I instancji, że przepisy przewidujące prawo do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, są przepisami szczególnymi i podlegają wykładni ścisłej, a ich wykładnia rozszerzająca jest niedopuszczalna. W związku z powyższym brak chociażby części wymaganego okresu pracy w szczególnych warunkach (15 lat) pozbawia go prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. 98.162.1118 z późn. zm.).

Do ustalenia było w postępowaniu dowodowym, co trafnie wskazał Sąd I instancji, czy odwołujący w następujących okresach wykonywał wskazywane przez siebie czynności związane z odpowiednimi stanowiskami pracy ujętymi w Wykazie A i to w pełnym wymiarze czasu pracy:

1)  w okresie od 09.1970r. do 09.1975r. – prace zbrojarskie i betoniarskie,

2)  w okresie od 08.09.1975r. do 21.06.1976r. – prace na stanowisku betoniarza,

3)  w okresie od 01.04.1981r. do 20.05.1982r. – dozór inżynieryjno-techniczny na wydziałach i oddziałach, w których jako podstawowe są prace wykonywane wykazie A,

4)  w okresie od 20.05.1982r. do 18.10.1984r. - prace zbrojarskie i betoniarskie.

Podnieść należy, że z dokumentów jakie znajdują się w aktach ZUS oraz zostały przedłożone do akt niniejszej sprawy, a które były badane w postępowaniu dowodowym, nie wynika jednoznacznie, aby we wskazanych powyżej okresach odwołujący wykonywał pracę w szczególnych warunkach. Brak jest stosownych zaświadczeń pracodawców z tych okresów. Co prawda odwołujący starał się wykazać wszelkimi środkami dowodowymi, że w spornych okresach wykonywał pracę szczególnych warunkach i w tym zakresie przesłuchani zostali świadkowie zawnioskowani przez odwołującego, jednak całość materiału dowodowego nie pozwoliła uznać twierdzeń odwołującego za udowodnione. Sąd Apelacyjny wskazuje, mając na uwadze, że odwołujący kwestionował ustalenia faktyczne Sadu I instancji (art. 233 § 1 k.p.c.), że prace jakie wykonywał odwołujący w spornych, nie mogą być zaliczone do wskazanych prac z Wykazu A rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983r. Sąd I instancji prowadząc postępowanie dowodowe nakierowane na przedmiot sporu nie naruszył zasady swobodnej oceny dowodów i to przy zasadzie braku ograniczeń dowodowych w postępowaniu odrębnym z zakresu ubezpieczeń społecznych.

Wskazać zatem należy, że w okresie od 17.08.1971r. do 30.04.1977r., jak wynika ze świadectwa pracy z dnia 15.03.2001r. odwołujący W. K. zatrudniony był na stanowisku murarza. Jak wynika z zeznań przesłuchanych świadków pracujących w tym okresie z odwołującym, co prawda nie wykonywał on wyłącznie prac murarskich, które nie są ujęte w Wykazie A rozporządzenia, ale wykonywał również inne prace i w tym np. betoniarza. Żaden jednak ze świadków nie potwierdził, aby prace betoniarza, które są ujęte w Wykazie A rozporządzenia odwołujący wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy. Z materiału dowodowego wynika również jednoznacznie, co potwierdzają nawet zeznania odwołującego, że w okresie objętym wskazanym wyżej świadectwem, każdy pracownik wykonywał prace, jakie akurat były do wykonania na danej budowie i nie obowiązywało ściśle przestrzegane zaszeregowanie.

W okresie od 01.04.1981r. do 20.05.1982r. oraz od 20.05.1982r. do 18.10.1984r. odwołujący pracował na budowie w B. oraz przy budowie pomnika (...). W okresach tych pełnił obowiązki brygadzisty, ale równocześnie wykonywał prace razem z podległymi mu pracownikami. Również w tym zakresie Sąd Apelacyjny wskazuje, że odwołujący pomimo ograniczeń w postępowaniu dowodowym nie wykazał, aby w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w szczególnych warunkach. Powyższe wynika z zeznań świadków, którzy wskazali, że również w tych okresach nie przestrzegano zaszeregowania pracowników, którzy wykonywali wszelkie prace jakie akurat były do wykonania na danej budowie. Jednocześnie Sąd wskazuje, że natężenie hałasu, czy praca na wysokości, a także w wydłużonym czasie pracy nie decyduje o zaliczeniu jej jako pracy w szczególnych warunkach. Materiał dowodowy nie potwierdził twierdzeń odwołującego, co uniemożliwia uznanie ich za jednoznacznie prawdziwe.

Sąd Apelacyjny wskazuje, że subiektywne odczucie ubezpieczonego o jego ciężkiej pracy, nie może prowadzić do zaliczenia jej jako wykonywanej w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Brak jednoznacznego materiału dowodowego w zakresie faktów z jakich odwołujący wywodzi skutki prawne musi skutkować uznaniem jego twierdzeń za niepotwierdzone.

Sąd Apelacyjny wskazuje, że Sąd I instancji nie ograniczył odwołującego w możliwości składania wniosków dowodowych i miał na uwadze, że w postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych nie mają zastosowania ograniczenia dowodowe. Sąd Okręgowy starał się również prowadzić postępowanie z dowodowe z urzędu, czego nie musiał czynić wobec treści art. 6 k.c. Powyższe nie doprowadziło jednak do potwierdzenia twierdzeń W. K. i musiało skutkować uznaniem, że materiał dowodowy nie pozwala na uznanie twierdzeń odwołującego za prawdziwe.

W konsekwencji Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do uwzględnienia apelacji. Jak trafnie uznał Sąd I instancji, odwołujący nie spełnia warunków do nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych), co skutkowało koniecznością oddalenia odwołania, a następnie apelacji. W szczególności odwołujący nie wykazał posiadania 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze.

Z tych względów Sąd Apelacyjny, działając w oparciu o art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji niniejszego wyroku.

SSA Marta Sawińska SSA Dorota Goss-Kokot SSA Iwona Niewiadowska-Patzer