Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 grudnia 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXVII Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 20 grudnia 2023 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. (...)

przeciwko B. G.

o opróżnienie lokalu mieszkalnego

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy- Śródmieścia w Warszawie

z dnia 12 maja 2022 r., sygn. akt I C 870/21

oddala apelację.

Sygn. akt XXVII Ca 1952/22

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 20 grudnia 2023 r.

Pozwem z dnia 30 marca 2021 roku powód Miasto (...) W. wniósł o nakazanie pozwanej B. G. opuszczenie i opróżnienie lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w budynku nr (...) przy ul. (...) w W. wraz z osobami i rzeczami prawa ich reprezentującymi oraz wydanie go powodowi oraz o orzeczenie o braku uprawnienia pozwanej do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu. Powód wniósł także o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda obowiązku zwrotu kosztów procesu wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz odsetkami od tych kwot w wysokości ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego zgodnie z art. 98 § 1 ^{( 1 )}k.p.c.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że pozwana zajmuje lokal mieszkalny nr (...) położony w budynku nr (...) przy ul. (...) w W., znajdujący się w zasobach m. (...). Powoda z pozwaną łączyła umowa najmu przedmiotowego lokalu, która została zawarta na czas oznaczony do dnia 31 grudnia 2017 r. Powód podniósł, iż po wygaśnięciu umowy powód odmówił pozwanej zawarcia kolejnej umowy najmu a powodem odmowy był fakt, iż pozwana była współwłaścicielką, a następnie właścicielką lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku przy ul. (...) w W., który w dniu 25 sierpnia 2017 r. darowała synowi. W ocenie powoda pozwana miała zatem możliwość zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych we własnym zakresie, a pomoc gminy w tym zakresie jest zbędna ( pozew k. 2-2 v).

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów postępowania według norm prawem przewidzianych. Pozwana wskazała, że nie zgadza się z treścią pozwu i zaprzecza twierdzeniom dotyczącym stanu faktycznego i prawnego przedstawionym przez powoda. Pozwana podniosła, że nigdy nie była właścicielem lokalu przy ul. (...), gdyż lokal ten pozwana nabyła w drodze spadku po swoim ojcu i od razu darowała go synowi. Ponadto podniosła, że nie ma możliwości zamieszkania w przedmiotowym lokalu razem z synem, gdyż prowadzi on oddzielne gospodarstwo domowe (odpowiedź na pozew k. 30, k. 38-38v).

Wyrokiem z d nia 12 maja 2022 roku Sąd Rejonowy dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie:

1.  nakazał pozwanej B. G. opuszczenie, opróżnienie i wydanie lokalu mieszkalnego przy ul. (...) nr (...) w W. oraz wydanie go powodowi Miastu (...) W.;

2.  orzekł, że pozwanej B. G. przysługuje uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego;

3.  nakazał wstrzymanie wykonania opróżnienia lokalu mieszkalnego opisanego w punkcie 1 wyroku do czasu złożenia pozwanej B. G. przez powoda Miasto (...) W. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego;

4.  odstąpił od obciążenia pozwanej B. G. kosztami procesu.

Z powyższym rozstrzygnięciem nie zgodził się powód, zaskarżając wyrok w części , to jest co do punktów 2, 3 i 4 sentencji wyroku. W ramach wywiedzionej apelacji zarzucił zaskarżonemu wyrokowi naruszenie:

1.  mające wpływ na rozstrzygnięcie sprawy naruszenie przepisów postępowania to jest 233 § 1 i 2 k.p.c. poprzez przyjęcie, iż na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego można przyjąć, że pozwana znajduje się w ciężkiej sytuacji życiowej i materialnej, że jest osobą niepełnosprawną oraz że nie może zamieszkać w innym lokalu niż lokal dotychczas zajmowany,

2.  naruszenie prawa materialnego to jest art. 14 ust. 1, 3 i 4 pkt 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, poprzez jego błędną wykładnię polegającą na uznaniu, iż pozwanej przysługuje prawo do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu, pomimo iż pozwana jest w stanie zaspokoić potrzeby mieszkaniowe we własnym zakresie,

Mając na uwadze powyższe zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez:

a)  zmianę punktu 2 i orzeczenie, że pozwanej B. G. nie przysługuje uprawnienie do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu,

b)  uchylenie punktu 3,

c)  zmianę punktu 4 i orzeczenie obowiązku zwrotu od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz odsetkami od tych kwot w wysokości ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego zgodnie z art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

Ponadto wniósł o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda obowiązku zwrotu kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy aprobuje i uznaje za własne ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji i wnioski, jakie legły u podłoża zaskarżonego orzeczenia, w tym również co do orzeczenia o uprawnieniu pozwanej do lokalu socjalnego.

Wbrew zarzutom pozwanego, Sąd Rejonowy nie dokonał błędów w ustaleniach faktycznych, co do ustalenia sytuacji bytowej pozwanej. Dokonując kontroli instancyjnej w niniejszej sprawie Sąd Okręgowy nie stwierdził, aby ocena dowodów dokonana przez Sąd Rejonowy miała charakter oceny dowolnej lub też by Sąd Rejonowy zaniechał wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego. Sąd I instancji odniósł się do wszystkich przeprowadzonych dowodów i podał przyczyny, dla których uznał za wiarygodne. Dokonana ocena jest pełna, przeprowadzona w sposób uwzględniający całość zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a jasność wywodu Sądu Rejonowego pozwala ocenić, że wyciągnięte wnioski odpowiadają doświadczeniu życiowemu i zasadom logicznego rozumowania. W szczególności należy zauważyć, iż Sąd Rejonowy oceniając sytuację zdrowotną pozwanej oparł się na zaświadczeniu lekarskim, badaniu z rezonansu magnetycznego kręgosłupa, decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, karty informacyjnej leczenia szpitalnego, a także orzeczenia o stopniu niepełnosprawności (k.66-71), których wiarygodność nie budziła wątpliwości sądu, ani nie była kwestionowana przez powoda w postępowaniu przed I instancją, zaś była dopiero w późniejszym etapie podstawą zarzutu apelacyjnego.

Sąd Okręgowy nie zgadza się ze stanowiskiem powoda, jakoby pozwana nie przedstawiła wiarygodnych dowodów na aktualny stan zdrowia, uzasadniający przyznanie lokalu socjalnego. Owszem przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego, czy też przyjęcia do szpitala miało miejsce 10 lat temu. Natomiast pozwana oprócz ww. dokumentów przedstawiła również aktualne na dzień orzekania przez Sąd I instancji zaświadczenie lekarskie z dnia 30 marca 2022 r., z którego jasno wynika, że pozwana ma bardzo duże problemy z poruszaniem się oraz z chodzeniem po schodach, pomimo przebytej operacji kręgosłupa.

Zatem w ocenie Sądu Okręgowego zarzut naruszenia art. art. 233 § 1 k.p.c. jest bezzasadny. Postępowanie dowodowe zostało przeprowadzone prawidłowo, w sposób wystarczający do wydania słusznego orzeczenia. Sama okoliczność, że strona skarżąca zaprezentowała odmienną ocenę materiału dowodowego, nie oznacza automatycznie, że konkluzje Sądu Rejonowego są błędne.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia prawa materialnego, Sąd Okręgowy w pierwszej kolejności pragnie wskazać, iż podstawą wytoczonego powództwa jest art. 222 § 1 k.c. konstruujący roszczenie windykacyjne służące ochronie prawa własności przed jakimikolwiek naruszeniami pochodzącymi od osób nieuprawnionych do władania rzeczą. Z istoty prawa własności wynika bowiem, że właściciel może z wyłączeniem innych osób korzystać z rzeczy i nią rozporządzać. W tym miejscu należy podkreślić, że w doktrynie prawa cywilnego powszechnie akceptowany jest pogląd, że prawnorzeczowe środki ochrony własności (w tym roszczenie windykacyjne) mają charakter obiektywny, zależą bowiem jedynie od naruszenia prawa własności. Natomiast skuteczność roszczenia wskazanego w art. 222 § 1 k.c. nie zależy od subiektywnych czynników podmiotowych, takich jak wina czy dobra lub zła wiara naruszyciela (tak np. S. Rudnicki, Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe, Warszawa 2006 str. 327; E. Gniewek, Kodeks cywilny. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe. Komentarz, Zakamycze, 2001). Jedynym zarzutem hamującym jest przysługujące osobie trzeciej skuteczne wobec właściciela uprawnienie do władania rzeczą.

Strony łączyła zawarta umowa najmu lokalu nr (...), położonego przy ul. (...) w W.. Sąd Rejonowy słusznie ocenił bowiem, że w toku procesu powód udowodnił swój tytuł prawny do lokalu. Natomiast pozwana nie przedstawiła żadnego tytułu do władania częścią tegoż lokalu, bowiem od chwili upływu terminu określonego w §8 umowy, tj. 31 grudnia 2017 r., stosunek najmu wygasł i pozwanej nie przysługuje skuteczne względem powoda uprawnienie do władania rzeczą.

Z kolei artykuł 14 ustawy o ochronie praw lokatorów zobowiązuje sąd do obligatoryjnego – pozytywnego lub negatywnego – orzeczenia o uprawnieniu osób eksmitowanych – byłych lokatorów – do najmu socjalnego lokalu (poprzednio – lokalu socjalnego), z uwzględnieniem dotychczasowego sposobu korzystania z lokalu oraz szczególnej sytuacji materialnej i rodzinnej osób, których takie orzeczenie dotyczy. R. Dziczek [w:] Komentarz do ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie Kodeksu cywilnego [w:] Ochrona praw lokatorów. Dodatki mieszkaniowe. Komentarz. Wzory pozwów, wyd. VIII, Warszawa 2023, art. 14.

Dla oceny uprawnienia do przyznania lokalu socjalnego zastosowanie ma art. 14 ust. 3. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu sąd, badając z urzędu, czy zachodzą przesłanki do zawarcia umowy najmu socjalnego, orzeka o tym uprawnieniu, biorąc pod uwagę dotychczasowy sposób korzystania przez najemcę z lokalu oraz jego szczególną sytuację materialną i rodzinną.

Odnosząc się do treści wniesionej apelacji, zaznaczyć należy, że w ocenie Sądu Odwoławczego żaden z podniesionych przez skarżącego zarzutów nie mógł odnieść zamierzonego skutku procesowego w toku postępowania apelacyjnego. Przede wszystkim uzasadnienia w realiach rozpoznawanej sprawy nie znajdują zarzuty dotyczące naruszenia przepisów ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (Dz.U.2023.725), albowiem pozostają w sprzeczności z dyspozycją art. 14 ust. 4 pkt 2 oraz art. 5 k.c.

Należy bowiem zauważyć, że B. G. jest emerytką i jest osobą schorowaną, albowiem ma problemy z poruszaniem się i chodzeniem po schodach. Jest to szczególnie istotne do oceny jej sytuacji mieszkaniowej. Co prawda, pozwana na podstawie umowy o częściowy dział spadku oraz umowy darowizny, nabyła lokal nr (...) położony przy ul. (...) w W. i jednocześnie darowała go na rzecz swojego syna G. G.. Niemniej lokal ten nie jest dostosowany do sytuacji zdrowotnej pozwanej, ponieważ nie posiada windy. Zatem należy zgodzić się z Sądem Rejonowym, iż tak naprawdę pozwana nie mogła zamieszkać w innym lokalu niż dotychczas używany, skoro nie może poruszać się po schodach.

Okoliczność, iż pozwana stwierdzoną niepełnosprawność miała do dnia 31 stycznia 2016 r., nie wpływa na zmianę rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego. Z aktualnego stanu zdrowotnego pozwanej, zatwierdzoną przez zaświadczenie lekarskie, wynika, że pozwana w dalszym ciągu ma problemy z kręgosłupem i poruszaniem się. W związku z czym, orzeczenie eksmisji z jednoczesnym pozbawieniem pozwanej do lokalu socjalnego, przez co koniecznością zamieszkania przez nią w lokalu przy ul. (...) w W. bez dostępu do windy, naruszałoby zasady współżycia społecznego w rozumieniu art. 5 k.c.

Biorąc zatem pod uwagę całokształt okoliczności w sprawie, Sąd Odwoławczy stoi na stanowisku, że twierdzenia i zarzuty skarżącego zawarte w złożonym środku odwoławczym sprowadzają się wyłącznie do polemiki z rozstrzygnięciem Sądu Rejonowego i nie uzasadniają korekty zaskarżonego wyroku.

W konsekwencji apelacja skarżącego podlegała oddaleniu jak w sentencji wyroku, stosownie do treści art. 385 k.p.c.