Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 grudnia 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXVII Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 grudnia 2023 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa A. J.

przeciwko (...) sp. z o.o. z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie

z dnia 10 listopada 2021 r., sygn. akt II C 2575/19

1.  oddala apelacje,

2.  zasądza od A. J. na rzecz (...) sp. z o.o. kwotę 450 zł (czterysta pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.

Sygn. akt XXVII Ca 2882/22

UZASADNIENIE

Niniejsza sprawa jest rozpoznawana w postępowaniu uproszczonym i do uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego stosuje się art. 505 ¹³ § 2 k.p.c., zgodnie z którym, jeżeli Sąd odwoławczy nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy w całości podzielił ustalenia faktyczne, dokonane w sprawie przez Sąd Rejonowy, czyniąc je jednocześnie podstawą swojego rozstrzygnięcia. Sąd I instancji, w wyniku prawidłowo przeprowadzonego postępowania dowodowego, ustalił wszystkie istotne dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności, które znajdowały odzwierciedlenie w całokształcie zaoferowanego przez strony materiału dowodowego. Sąd Rejonowy na podstawie tak przeprowadzonych ustaleń, dokonał prawidłowego rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Sąd Okręgowy nie podzielił zarzutu naruszenia art. 327 § 1 pkt 1 oraz pkt 2 k.p.c. w zw. z art. 7a ustawy o prawach konsumentów oraz art. 205c pkt 2 oraz 6 ustawy prawo lotnicze. Sąd odwoławczy nie stwierdził jakoby pisemne uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie spełniało wymagań opisanych w art. 327 ¹ § 1 pkt 1 i 2 k.p.c.. Zgodnie z powołanym przepisem uzasadnienie wyroku powinno zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, obejmującej ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. Naruszenie przepisu określającego wymagania, jakim winno odpowiadać uzasadnienie wyroku sądu może być ocenione jako mogące mieć istotny wpływ na wynik sprawy w sytuacjach tylko wyjątkowych, do których zaliczyć można takie, w których braki w zakresie poczynionych ustaleń faktycznych i oceny prawnej są tak znaczne, że sfera motywacyjna orzeczenia pozostaje nieujawniona bądź ujawniona w sposób uniemożliwiający poddanie jej ocenie instancyjnej (tak trafnie wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 26 stycznia 2023 r., I ACa 292/22). Pisemne uzasadnienie zaskarżonego orzeczenia tego rodzaju nieprawidłowości nie zawiera. Przedstawione w postawionym zarzucie oczekiwania strony pozwanej co do treści uzasadnienia, nie oznaczają, że ich brak sprawia, że uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie spełnia wymogów opisanych w powołanym przepisie, albo nie poddaje się kontroli instancyjnej.

Co zaś się tyczy wpływu statusu konsumenta posiadanego przez powoda oraz konsekwencji nieudzielenia odpowiedzi na reklamację (por. zarzut naruszenia art. 205c ust. 6 ustawy prawo lotnicze w zw. z art. 7a ustawy o prawach konsumentów).

Nie ulegała wątpliwości, że zgodnie z 205c ust. 6 ustawy prawo lotnicze, ale i art. 7a ustawy o prawach konsumentach) nieudzielenie przez przewoźnika lotniczego, organizatora turystyki albo sprzedawce biletów odpowiedzi na reklamację w wymaganym terminie skutkuje uwzględnieniem reklamacji. Powyższe jednakże nie oznacza, iż w przypadku wytoczenia powództwa o roszczenie związane z wywiedzioną reklamacją podlega ono niejako automatycznemu uwzględnieniu. Nawet bowiem uchybienie terminowi na udzielenie odpowiedzi na reklamację nie prowadzi do zamknięcia drogi sądowej dla oceny, czy przewóz został wykonany prawidłowo czy też nie (taki też pogląd wyraził Sąd Najwyższy m.in. w uchwale z dnia 13 czerwca 2018 r. w sprawie III CZP 113/17 na tle art. 8 ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym, którego brzmienie jest identyczne w sensie semantycznym z regulacją przewidzianą art. 205c ust. 6 ustawy prawo lotnicze, ale i art. 7a ustawy o prawach konsumenta).

Brak udzielenia odpowiedzi na reklamację przez pozwanego miał zatem jedynie ten skutek, że doszło do zmian w zakresie ciężaru dowodu spoczywającego na stronach procesu. Nie sposób jednak na podstawie powyższych przepisów wywieść, że nieudzielenie odpowiedzi na reklamacje stanowi samodzielną i skuteczną przesłankę materialnoprawną, czy też podstawę faktyczną, żądania skonstruowanego w niniejszej sprawie.

W konsekwencji status konsumenta bądź nie strony powodowej, ale również okoliczność braku udzielenia odpowiedzi na reklamację pozostaje bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, ze względu na jednoznaczny rozkład ciężaru dowodu w przypadku przesłanek ekskulpacyjnych przewidzianych w art. 5 ust. 3 i 4 rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 11 lutego 2004 r. ustanawiającym wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającym rozporządzenie (EWG) nr 2951/91. Innymi słowy nawet odwrócenie ciężaru dowodu co do okoliczności leżących u podstaw materialnoprawnych strony powodowej, nie wpływał ostatecznie na wynikającą z przepisów powinność pozwanego do wykazania okoliczności uwalniających go od skierowanego przeciwko niemu roszczenia.

Wbrew zarzutowi naruszenia art. 6 k.c. w zw. 5 ust. 3 w zw. z punktem 14 preambuły rozporządzenia (WE) nr 261/2004, na pozwanym nie spoczywa obowiązek dowodzenia przesłanek przewidzianych w art. 5 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 261/2004 na podstawie „oficjalnych dokumentów podróży”. Postępowanie sądowe prowadzone w przedmiocie roszczeń wynikających z rozporządzenia (WE) nr 261/2004 nie zawiera żadnych, szczególnych, wymogów co do formy dowodowej przedkładanych do akt sprawy dowodów na potwierdzenie okoliczności faktycznych. Podlegają one normalnym rygorom przewidzianym dla postępowania dowodowego w procesie cywilnym. Twierdzenia te znajdują potwierdzenie chociażby wśród stanowisk literatury (np. J. Luzak w: K. Osajda (red.) Rozporządzenie (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiające wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylające rozporządzenie (EWG) nr 295/91. Komentarz.) w której wskazuje się, że jako dowód przewoźnik lotniczy może przedstawić wewnętrzne wyciągi z dzienników pokładowych lub sprawozdań dotyczących zaistniałych nadzwyczajnych okoliczności oraz ich konsekwencji, zaszłych incydentów. Dopuszczalne jest przedstawienie również zewnętrznych dokumentów i oświadczeń. Ten sposób prowadzenia dowodów został zresztą zaakceptowany przez Komisję Europejską w wytycznych interpretacyjnych dotyczących rozporządzenia (WE) Nr 261/2004 (por. pkt 5.1 Zawiadomienia Komisji Europejskiej Wytyczne interpretacyjne dotyczące rozporządzenia (WE) Nr 261/2004, 2016/C 214/04, Dz.Urz. UE C z 2016 r. Nr 214, s. 5). Na gruncie niniejszego procesu, uwzględniając normy wynikające z Kodeksu postępowania cywilnego, brak jest podstaw do dyskwalifikowania dowodów przedłożonych w niniejszej sprawie przez pozwanego tylko z tego powodu, że nie stanowią one dowodu którego oczekiwałaby strona przeciwna.

Zarzut dotyczący naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. jest nieuzasadniony, ponieważ przepis ten daje wyraz obowiązywaniu zasady swobodnej oceny dowodów. Istota tej zasady przejawia się w tym, że Sąd dokonuje oceny wiarygodności i mocy zebranych dowodów według własnego przekonania - na podstawie wszechstronnego rozważenia zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Interpretacja powyższej zasady wielokrotnie już była przedmiotem rozważań doktryny i judykatury, które zgodnie przyjmują, że postawienie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. czy też błędu w ustaleniach faktycznych nie może polegać na zaprezentowaniu przez skarżącego stanu faktycznego przyjętego przez niego na podstawie własnej oceny dowodów. Ponadto, w wyroku z dnia 18 stycznia 2002 r. Sąd Najwyższy wyraźnie stwierdził, iż aby skutecznie zarzucić naruszenie art. 233 k.p.c. „skarżący powinien dokładnie wskazać jaki konkretnie dowód mający istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy Sąd uznał za wiarygodny i mający moc dowodową albo niewiarygodny i niemający mocy dowodowej i w czym przy tej ocenie przejawia się naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów" (wyrok SN z 18 stycznia 2002 r., I CKN 132/2001, Legalis).

Apelacja strony powodowej powyższych wymogów nie spełnia, powtarzając w tym zakresie argumenty tożsame z zarzutem opisanym jako zarzut naruszenia art. 6 k.c. w zw. z art. 5 ust. 3 w zw. z punktem 14 preambuły rozporządzenia (WE) nr 261/2004. Tymczasem jak ustalił Sąd I instancji opóźnienie lotu w dniu 16 kwietnia 2018 r. spowodowane zostało zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności – tj. awarii samolotu innego przewoźnika na pasie startowym w R., co zmusiło do nałożenia ograniczeń przez organ kontroli ruchu lotniczego w postaci czasowego wstrzymania operacji i skierowania rejsów zmierzających do R. w kierunku lotnisk zapasowych. Powyższa okoliczność z całą pewnością należy do nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków w rozumieniu art. 5 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 261/2004. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwalał na uznanie, że podjęcie przez pozwanego przewoźnika lotniczego wszelkich technicznie i ekonomicznie możliwych dla niego do przyjęcia środków pozwoliłoby na wykonanie spornego lotu bez opóźnienia.

Wobec powyższego na podstawie art. 385 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.

O kosztach procesu w postępowaniu odwoławczym Sąd Okręgowy orzekł kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy wynikającą z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. zasądzając od powódki na rzecz pozwanego kwotę 450 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego ustalonego na podstawie § 2 pkt 3 w związku z § 10 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.