Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 lutego 2022 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 17 lutego 2022 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa Zakładów (...)Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K.

przeciwko A. C. (1) i (...)Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w likwidacji w K.

o zapłatę

na skutek apelacji strony powodowej

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 24 sierpnia 2020 r. sygn. akt IX GC 103/19

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od strony powodowej na rzecz pozwanego A. C. (1) kwotę 2.700 zł (dwa tysiące siedemset złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego;

3.  przyznaje od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Krakowie na rzecz radcy prawnego O. J. kwotę 3.321 zł (trzy tysiące trzysta dwadzieścia jeden złotych), w tym podatek Vat w wysokości 621 zł, tytułem wynagrodzenia za pełnienie funkcji kuratora osoby prawnej.

SSA Beata Kurdziel

Sygn. akt I Ga 274/20

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Krakowie wyrokiem wydanym w dniu 24 sierpnia 2020r. w sprawie z powództwa ZAKŁADY (...)spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. przeciwko A. C. (1) oraz (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w likwidacji z siedzibą w K. o zapłatę, oddalił powództwo przeciwko A. C. (1) (pkt I), zasądził od powoda ZAKŁADY(...)spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. na rzecz A. C. (1) kwotę 5 417 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt II), zasądził od pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w likwidacji z siedzibą w K. na rzecz strony powodowej kwotę 25 691,07 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 21 576, 98 zł od dnia 20 czerwca 2018 roku do dnia zapłaty oraz od kwoty 4 114, 09 zł od dna 07 czerwca 2018 roku do dnia zapłaty (pkt III), w pozostałym zakresie powództwo przeciwko pozwanej spółce w likwidacji oddalił (pkt IV), zasądził od pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w likwidacji z siedzibą w K. na rzecz strony powodowej kwotę 3 558,60 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt V) oraz przyznał radcy prawnemu O. J. z zaliczki uiszczonej przez powoda kwotę 2 160 zł tytułem wynagrodzenia za pełnienie funkcji kuratora osoby prawnej (pkt VI).

W uzasadnieniu ww. wyroku Sąd Okręgowy wskazał, że strona powodowa ZAKŁADY (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. domagała się zasądzenia od pozwanego A. C. (1) kwoty 64 114,09 zł z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia wniesienia pozwu (po sprecyzowaniu – od 20 czerwca 2018r.) do dnia zapłaty, podnosząc, że 11 maja 2015r. zawarła z (...) sp. z o.o. w organizacji umowę dzierżawy nieruchomości w Z., składającej się z działki ewidencyjnej (...), dla której Sąd Rejonowy (...)wK. prowadzi księgę wieczystą (...). 28 października 2015r. pozwany wypowiedział umowę dzierżawy, nie zachowując okresu wypowiedzenia oznaczonego §9 ust. 1 umowy, a w związku z wypowiedzeniem umowy spółka zaprzestała uiszczania czynszu. Na podstawie §9 ust.1 w związku z §9 ust. 5 i 6 umowy stron powód obciążył spółkę kwota 60 000 zł. Pozwany ponosi odpowiedzialność solidarną za zobowiązania spółki w organizacji na podstawie art. 13 ust. 1 k.s.h w zw. z art. 366 k.c. Na kwotę dochodzoną pozwem oprócz kwoty 60 000 zł, składa się suma skapitalizowanych do kwoty 4 114, 09 zł odsetek za opóźnienie w zapłacie świadczeń: czynszu za sierpień, wrzesień i październik 2015r., należności za zużycie wody (odprowadzenie ścieków), zużycie gazu, przegląd kotłowni, dostawę energii (tabela z zestawieniem dat płatności, kwot cząstkowych k. 4 akt).

Pismem złożonym 20 czerwca 2018 r. strona powodowa rozszerzyła żądanie pozwu wnosząc o zasądzenie od pozwanego dalszej kwoty 21 576, 78 zł z tytułu niezapłaconych faktur za opłaty eksploatacyjne: zużycia energii, wody, ścieków, przeglądu, kotłowni, gazu, oraz czynszu dzierżawnego za sierpień, wrzesień i październik 2015r.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 13 listopada 2018r. referendarz w Sądzie Okręgowym w Krakowie nakazał pozwanemu zapłatę kwoty dochodzonej pozwem z odsetkami ustawowymi oraz oznaczonymi na kwotę 4 672 zł kosztami procesu.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany A. C. (1) wniósł o oddalenie powództwa w całości. Zarzucił, że już 11 maja 2015r. spółka w organizacji powołała jednoosobowy zarząd w osobie M. L.. Pozwany nie jest osobą, która działała za spółkę w jej imieniu w rozumieniu art. 13 ust. 1 k.s.h., zawierając umowę dzierżawy, zwłaszcza że jako wspólnik spółki w całości wniósł wkłady oznaczone umową. 27 maja 2015r. spółka w organizacji została wpisana do rejestru przedsiębiorców i uzyskując osobowość prawną, utraciła zarazem status spółki w organizacji. Roszczenie dochodzone pozwem powstało w okresie, gdy spółka nie była spółką w organizacji. Pozwany jako prokurent spółki wypowiedział umowę dzierżawy z uwagi na niewykonanie przez powoda obowiązku oznaczonego §1 pkt 4 umowy tj. ogrodzenia stalową siatką nieruchomości, co z punktu widzenia celu dzierżawy: prowadzenia działalności leczniczej dla osób z zaburzeniami psychicznymi, było istotnym warunkiem. Wykonanie tego obowiązku było odkładane w czasie, w międzyczasie pozwana kompletowała niezbędną dokumentację umożliwiającą działalność.

W dalszym postępowaniu strona powodowa podtrzymała żądanie pozwu i jego uzasadnienie. Wskazała, że termin wniesienia ogrodzenia upływał 30 września 2015r. i nie zwalniał z obowiązku płaceni czynszu. Skoro dzierżawca dopuściła się rażącego naruszenia postanowień umowy, strona powodowa skorzystała z uprawnienia przewidzianego § 9 ust. 5 i 6 umowy, żądając zapłaty kwoty równej należnościom czynszowym za okres wypowiedzenia.

Na wniosek powoda postanowieniem z dnia 15 maja 2019r. do udziału w sprawie została wezwana (...)sp. z o.o. w likwidacji w K., dla której wobec braku organów i skutecznego złożenia rezygnacji z funkcji likwidatora postanowieniem z dnia 20 lutego 2020 r. Sąd ustanowił kuratora w osobie radcy prawnego O. J..

Kurator ze skutkiem dla pozwanej(...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w likwidacji w K. wniósł o oddalenie powództwa w całości i rozpoznanie sprawy pod jego nieobecność. Zaprzeczył istnieniu podstawy do zapłaty odszkodowania za okres dochodzony pozwem, udowodnieniu powództwa w zakresie poniesionych kosztów mediów, ważności umowy dzierżawy oraz podstawie dochodzonego roszczenia ( powód nie dotrzymał warunków umowy w zakresie ogrodzenia budynku).

Sąd Okręgowy wskazał, że bezspornym w sprawie było, że:

Aktem notarialnym z dnia 11 maja 2015r. A. C. (1) i E. L. zawarli umowę spółki z ograniczoną odpowiedzialnością pod firmą (...), przy czym A. C. (1) obejmował 55 udziałów w spółce o wartości 50 zł każdy i pokrył w całości wkład pieniężny ze środków pochodzących z majątku odrębnego, natomiast E. L. obejmowała 45 udziałów o wartości 50 zł każdy i pokryła w całości wkład pieniężny ze środków pochodzących z majątku odrębnego. Do pierwszego zarządu spółki powołano M. L.. W dniu 28 maja 2015r. spółka została wpisana do rejestru przedsiębiorców KRS (nr (...)). W dniu 17 kwietnia 2018r. ujawniono w rejestrze udzielenie prokury A. C. (1).

W dniu 11 maja 2015r. strona powodowa jako właściciel nieruchomości składającej się z działki ewidencyjnej nr (...) obręb Z. (objętej księgą wieczystą (...)) zabudowanej obiektem fortecznym zaadaptowanym na trzygwiazdkowy hotel o powierzchni użytkowej 1087, 20 m ², z terenem zewnętrznym o powierzchni około 9 000 m ², oddała obiekt wraz z terenem przyległym w dzierżawę (...) spółce z o.o. w organizacji. W umowie wskazano, że spółka jest reprezentowana przez A. C. (1) . Zgodnie z §2 umowy umowa dzierżawy została zawarta w celu prowadzenia przez dzierżawcę kliniki w zakresie psychiatrii, psychologii i terapii. Dzierżawca zobowiązał się do zapłaty w terminie do 10. dnia miesiąca:

- na podstawie przesyłanych faktur VAT czynszu z ustawowymi odsetkami za zwłokę, przy czym do 31 maja 2015r. w kwocie 1000 zł netto, w kolejnym 5 miesiącach tj. do 31 października 2015r. po 5000 zł netto miesięcznie, w kolejnych ośmiu miesiącach tj. do 30 czerwca 2016r po 10 0000 zł netto miesięcznie i od 1 lipca 2016r. po 20 000 zł netto miesięcznie;

- opłat eksploatacyjnych związanych z używaniem nieruchomości, w tym koszt ogrzewania pomieszczeń, energii elektrycznej, zużycia wody i odprowadzenia ścieków, koszt utrzymania terenów zewnętrznych, przeglądów technicznych, prowadzenia książki obiektu,

- od 01października 2015r.podatku od nieruchomości.

Umowa została zawarta na czas nieokreślony z możliwością jej pisemnego wypowiedzenia przez strony w terminie 6 miesięcy liczonego na koniec miesiąca kalendarzowego (§9 ust.1).

W §9 ust. 5 strony postanowiły, że Wydzierżawiająca może rozwiązać umowę dzierżawy bez zachowania terminu wypowiedzenia ze skutkiem natychmiastowym w przypadku rażącego naruszenia postanowień niniejszej umowy przez Dzierżawcę. Za rażące naruszenie postanowień umowy przez Dzierżawcę, strony uznają w szczególności:

a)  opóźnienie w zapłacie wynagrodzenia umownego i pozostałych płatności (…) przez 3(trzy)kolejne okresy płatności i w takim przypadku Wydzierżawiająca zobowiązana jest wezwać pisemnie Dzierżawcę do zaprzestania rażących naruszeń umowy, określając ostatecznie termin uregulowania zaległych należności;

b)  wykonywanie umowy sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

W §9 ust. 6 strony postanowiły

W przypadku rozwiązania umowy zgodnie z ust. 5 a i b niniejszego paragrafu Wydzierżawiającej przysługuje odszkodowania w wysokości należnego czynszu a okres wypowiedzenia, o którym mowa w pkt 1 i takim przypadku postanowienia §9 ust. 2 nie mają zastosowania.

W dniu 28 października 2015r. (...) sp. z o.o. reprezentowana przez prokurenta A. C. (1) wypowiedziała umowę dzierżawy nieruchomości zawartą 11 maja 2015r. Oświadczenie pisemne strona powodowa otrzymała 28 października 2015r. W tym samym dniu nieruchomość została zwrócona stronie powodowej.

Notą księgową z dnia 9 grudnia 2016r. strona powodowa obciążyła pozwaną spółkę W związku z odstąpieniem od umowy dzierżawy (…) kwotą 60.000 PLN (…) tytułem odszkodowania związanego z niedotrzymaniem terminu wypowiedzenia umowy określonego w §9 ust. w powiązaniu z postanowieniami ust. 5 i 6 tegoż paragrafu.

Wnioskiem z dnia 24 marca 2017r. strona powodowa wezwała (...) sp. z o.o. w Z. do zawarcia ugody w sprawie zapłaty kwoty 61 961, 40 zł, wskazując w uzasadnieniu, że przeciwnik wypowiedział umowę nie zachowując 6 miesięcznego okresu wypowiedzenia, w związku z dokonanym wypowiedzeniem przeciwnik zaprzestał regulowania czynszu na rzecz wnioskodawcy i w związku z czym po stronie wnioskodawcy powstała wierzytelność w kwocie 60 000 zł oraz skapitalizowanych odsetek od nieterminowej zapłaty faktur przez przeciwnika. Na posiedzeniu pojednawczym w dniu 15 lutego 2019r. przed Sądem Rejonowym (...)w K.strony nie osiągnęły porozumienia w sprawie (sygn. akt (...))

Nadto Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Umowa dzierżawy stwierdzona pismem z dnia 11 maja 2015r. była przez pozwaną wykonywana, w tym poprzez uiszczanie czynszu, objęcie nieruchomości w posiadanie i prowadzenie pierwszych czynności adaptacyjnych. Tu ulokowali faktycznie swoje siedziby zarząd spółki i wspólnicy. Pozwana nie zapłaciła czynszu za sierpień, wrzesień i październik 2015r. w kwotach po 6150 zł brutto. W dniu 10 sierpnia 2015r. strona powodowa pokryła koszt przeglądu kotłowni w obiekcie w wysokości 850, 67 zł refakturując ten wydatek na pozwaną spółkę. W dniu 3 września 2015 r. strona powodowa pokryła koszt zużycia energii elektrycznej w obiekcie dzierżawionym pozwanej spółce w wysokości 674,42 zł, refakturując ten wydatek na pozwaną spółkę. W dniu 03 września 2015 r. strona powodowa pokryła koszt dostawy wody i zużycia ścieków w dzierżawionym pozwanej spółce w wysokości 16,35 zł, refakturując ten wydatek na pozwaną spółkę. W dniu 3 września 2015 r. strona powodowa pokryła koszt zużycia gazu w obiekcie dzierżawionym pozwanej spółce w wysokości 1 399,03 zł, w dniu 15 października 2015r. z tego samego tytułu kwotę 133, 62 zł, a w dniu 28 października 2015r. 52, 69 zł, refakturując wszystkie te wydatki na pozwaną spółkę.

Do wypowiedzenia umowy dzierżawy doszło na skutek śmierci w dniu 25 października 2015r. wspólnika pozwanej spółki, która z racji wykształcenia miała kwalifikacje merytoryczne prowadzenia na nieruchomości kliniki psychiatrii. W efekcie zwrotu w dniu 28 października 2015r. nieruchomości stronie powodowej (z opróżnieniem z osób, rzeczy oraz zwierząt pozwanej z nieruchomości), po 28 października 2015r. pozwana nie posiadała nieruchomości w żaden sposób.

Sąd Okręgowy, w oparciu o relacje złożone przez przedstawiciela powoda oraz pozwanego, za wykazaną przez powoda uznał okoliczność, że w chwili zawarcia umowy z dnia 11 maja 2015r. pozwany A. C. (1) działał w imieniu i ze skutkiem dla pozwanej spółki (aktualnie w likwidacji, wówczas w organizacji). Podstawa tej reprezentacji pozostaje bez znaczenia w sprawie, skoro pozwana spółka przystąpiła do realizacji umowy, wykonywała ją w pierwszych miesiąca trwania umowy, przede wszystkim- objęła nieruchomość w posiadanie (por. art. 103 §1 k.c.). Nie ma jednakże wątpliwości, że strona powodowa domaga się w postępowaniu:

- odszkodowania na podstawie §9 ust. 5 i ust. 6 umowy w związku z §9 ust. 1

- zaległych czynszów za okres sierpień- październik 2015r.

- opłat eksploatacyjnych za okres od sierpnia do października 2015r.,

które to należności pochodzą z okresu po 28 maja 2015r., a zatem po dacie, w której (...) sp.z o.o. w organizacji stała się osobą prawną, samodzielnie ponoszącą odpowiedzialność za zobowiązania. Z tej przyczyny fakt powstania podstawy prawnej świadczenia czynszowego w maju 2015r., nie daje podstaw do wniosku, że jakiekolwiek należności względem powoda powstały w okresie organizacji spółki, a w konsekwencji, że są to zobowiązania, za które ponosi odpowiedzialność w rozumieniu art. 13 §1 k.s.h.

Za niewykazaną przez pozwaną Sąd I instancji uznał okoliczność, jakoby w związku z zajmowaniem nieruchomości powoda przez pozwaną do 28 października 2015r., pozwana nie generowała zużycia wody, energii elektrycznej i gazu, oraz nie produkowała ścieków, ażeby nie był konieczny przegląd techniczny kotłowni lub by nie został przeprowadzony- na koszt stwierdzony fakturami załączonymi do pozwu przez powoda. Dokumentom tym z uwzględnieniem umowy stron oraz art. 309 k.p.c. Sąd dał wiarę, albowiem pozwana spółka nie kwestionowała faktu posiadania nieruchomości, nie przedstawiła także dowodów, ażeby oczywiste koszty funkcjonowania budynku (z trzygwiazdkowym hotelem) pozwana spółka płaciła. Pozwana nie kwestionowała także, że przedmiotowe dokumenty otrzymała.

Za niewykazaną przez powoda Sąd uznał okoliczność, jakoby §9 ust. 1 umowy stron został w zamiarze stron powiązany z sankcją oznaczoną §9 ust. 6 umowy, której w wymiarze oznaczonym pozwem strona dochodzi na podstawie §9 ust. 5 i 6. Z brzmienia §9 ust. 1 umowy wynika generalne uprawnienie stron do rozwiązania umowy w drodze wypowiedzenia, przy czym przepis ten nie jest jasny w zakresie, w jakim nie wynika z niego wprost, czy uprawnienie do wypowiedzenia umowy strony posiadały w terminie 6 miesięcy od daty zawarcia umowy (po tym terminie już nie), czy też okres wypowiedzenia wynosić miał 6 miesięcy. W tym ostatnim znaczeniu rozumie zapis strona powodowa, co jednoznacznie wynika z uzasadnienia pozwu, a pozwana spółka, poza zarzutem nieważności umowy, nie podniosła twierdzeń w tym zakresie. Uwzględniając odwołujący się do § 9 ust. 1 umowy § 9 ust. 6 wiążący ustalający odszkodowanie w wysokości należnego czynszu za okres wypowiedzenia, o którym mowa w pkt 1, uprawniona jest wykładnia oświadczenia 9 ust. 1 umowy prowadząca do wniosku, że w zapisie tym strony zastrzegły uprawnienie do wypowiedzenia umowy z zachowaniem 6 miesięcy okresu wypowiedzenia. Skoro jednak strona powodowa dochodzi odszkodowania, powyższa niejasność pozostaje bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Zwłaszcza że uprawnienie do wypowiedzenia umowy dzierżawy zawartej na czas nieokreślony wynika dla pozwanej także z art. 704 k.c.

Za niewykazaną przez powoda Sąd uznał okoliczność, że strona powodowa dokonała wypowiedzenia umowy w warunkach oznaczonych §9 ust. 5 w związku z §9 ust. 6. W tym zakresie nie złożono żadnego pisma (a strony zastrzegły w tym zakresie formę pisemną), do chwili wypowiedzenia umowy przez pozwaną (28 października 2015r.) nie upłynął okres 3 miesięcy zwłoki z zapłatą świadczeń, upoważniających powoda do rozwiązania umowy bez wypowiedzenia.

W ocenie Sądu Okręgowego powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie w stosunku do pozwanego A. C. (1) oraz zasługiwało na częściowe uwzględnienie w stosunku do pozwanej spółki.

Strona powodowa domagała się zapłaty kwot:

- 60 000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 07 czerwca 2018r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania związanego z tym, że pozwany wypowiedział przedmiotową Umowę nie zachowując sześciomiesięcznego okresu wypowiedzenia przewidzianego w §9 ust. 1 umowy. Kwota ta wynika z noty księgowej definiującej odszkodowanie na podstawie z powodu niedotrzymania określonego § 9 ust. 1 terminu wypowiedzenia w powiązaniu z postanowieniami ust. 5 i 6. tegoż paragrafu

- 4 114, 09 zł jako odsetek ustawowych liczonych od kwot

- od kwoty 850, 67 zł od dnia 18 sierpnia 2015r. do dnia 21 maja 2018r.

- od kwoty 6150,00 zł od dnia 21 sierpnia 2015r. do dnia 21 maja 2018r.,

- od kwoty 6150,00 zł od dnia 18 września 2015r. do dnia 21 maja 2018r.,

- od kwoty 674,42 zł od dnia 18 września 2015r. do dnia 21 maja 2018r.,

- od kwoty 16,35 zł od dnia 18 września 2015r. do dnia 21 maja 2018r.,

- od kwoty 1399,03 zł od dnia 18 września 2015r. do dnia 21 maja 2018r.,

- od kwoty 6150,00 zł od dnia 22 października 2015r. do dnia 21 maja 2018r.,

- od kwoty 133,82 zł od dnia 30 października 2015r. do dnia 21 maja 2018r.,

- od kwoty 52,69 zł od dnia 12 listopada 2015r. do dnia 21 maja 2018r.,

z dalszymi odsetkami za opóźnienie od dnia 07czrwca 2018r. do dnia zapłaty;

- kwoty 21 576, 98 zł jako sumy należności, od których strona nalicza odsetki j.w. (czynsz za sierpień, wrzesień, październik 2015r., należność za energię elektryczna, gaz, wodę i ścieki oraz opłatę za przegląd kotłowni), z ustawowymi odsetkami od dnia 20 czerwca 2018 r. do dnia zapłaty.

Strona powodowa nie wykazała żadnej podstawy dochodzonego roszczenia wobec pozwanego A. C. (1), domagała się bowiem świadczeń za okres, w czasie którego spółka reprezentowana przy zawarciu umowy przez A. C. (1) w organizacji, stała się osobą prawną samodzielnie odpowiadającą za swoje zobowiązania. W sprawie nie ma zastosowania art. 13 k.s.h., skoro przedmiotowe zobowiązania za okres od sierpnia do października 2015r. powstały w czasie funkcjonowania osoby prawnej (nie zaś spółki w organizacji).

Wyniki postępowania dowodowego prowadzą do wniosku, że w oparciu o umowę z dnia 11 maja 2015r. oraz brak dowodów wpłat pozwanej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, zasadne pozostaje żądanie zapłaty obejmujące:

- kwoty 21 576, 98 zł jako sumy należności, od których strona nalicza odsetki (czynsz za sierpień, wrzesień, października 2015r., należność za energię elektryczna, gaz, wodę i ścieki oraz opłatę za przegląd kotłowni) obciążające pozwaną spółkę z mocy §9 4 i 7. umowy stron

- kwoty 4 114, 09 zł jako skapitalizowanych do dnia 21 maja 2018r. odsetek, naliczonych zgodnie z art. 481 k.c. i uwzględnieniem terminów płatności wyznaczonych wezwaniami do zapłaty (fakturami), doręczonymi stronie pozwanej i nie kwestionowanymi do dnia rozwiązania umowy stron.

Dalej idące żądanie zapłaty nie znajduje podstawy prawnej. Z mocy art. 485 k.c., jeżeli przepis szczególny stanowi, że w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego dłużnik, nawet bez umownego zastrzeżenia, obowiązany jest zapłacić wierzycielowi określoną sumę, stosuje się odpowiednio przepisy o karze umownej. W analizowanej sprawie w § 9 ust. 6 umowy strony zastrzegły jednoznacznie, że stronie powodowej jako wydzierżawiającej przysługuje odszkodowanie w wysokości należnego czynszu za okres wypowiedzenia o którym mowa w pkt 1 i w takim przypadku postanowienia §9 ust. 2 nie mają zastosowania [przepis ten stanowi o zwrocie nakładów], ale tylko w przypadku rozwiązania umowy zgodnie z § 9 ust. 5 a i 5 b umowy, a zatem tylko jeśli dojdzie do rozwiązania umowy bez wypowiedzenia, na skutek oświadczenia strony powodowej jako wydzierżawiającej, motywowanego zwłoką w zapłacie świadczeń za trzy kolejne okresy płatności (wymaga to uprzedniego pisemnego wyzwania do zapłaty z zakreśleniem ostatecznego terminu pokrycia zaległości) lub naruszeniem zasad współżycia społecznego.

Żaden z tych przypadków nie miał miejsca, to nie strona powodowa wypowiedziała umowę, tylko pozwana.

Mając powyższe na względzie, na podstawie umowy stron i art. 354 §1 k.c. Sąd oddalił powództwo o zapłatę kwoty 60 000 zł.

O kosztach procesu powoda i pozwanego A. C. (1) Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., a zatem zgodnie z zasadą odpowiedzialności za te koszty przegrywającego spór.

O kosztach postępowania strony powodowej i pozwanej spółki w likwidacji Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c., a zatem zgodnie z zasadą, że w razie częściowego uwzględnienia roszczenia koszty te zostaną wzajemnie zniesione lub rozliczone.

Apelację od powyższego wyroku wniosła strona powodowa, zaskarżając go w części tj. w zakresie pkt I, II i III i zarzucając:

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego, to jest art. 13 § 1 k.s.h. poprzez jego błędną wykładnię i błędne uznanie przez sąd, że:

a)  sam fakt powstania podstawy prawnej świadczenia czynszowego w dacie zawarcia umowy dzierżawy w dniu 11 maja 2015 roku, a więc jeszcze przed zarejestrowaniem pozwanej (...) Sp. z o.o. w organizacji w rejestrze przedsiębiorców KRS (która to rejestracja nastąpiła w dniu 28 maja 2015 roku) nie daje podstaw do wniosku, że należności wynikające z tej umowy względem strony powodowej powstały w okresie organizacji spółki i w konsekwencji, brak jest podstaw do wniosku, że są to zobowiązania, za które odpowiedzialność ponosić miałby pozwany A. C. (1) na zasadzie art. 13 § 1 k.s.h. jako osoba, która działała w imieniu spółki z o.o. w organizacji przy zawarciu wspomnianej umowy, podczas gdy odpowiedzialność osób, o których mowa w art. 13 § 1 ksh, wobec kontrahentów spółki w organizacji nie ustaje automatycznie z chwilą rejestracji tej spółki, ponieważ osoby, o których mowa w art. 13 § 1 k.s.h. są odpowiedzialne wobec kontrahentów również za zdolność przyszłej spółki z o.o. do wykonania zaciągniętych zobowiązań po jej zarejestrowaniu,

b)  strona powodowa rzekomo nie wykazała żadnej podstawy prawnej dochodzonego roszczenia o świadczenia z okresu po zarejestrowaniu spółki w rejestrze przedsiębiorców KRS wobec pozwanego A. C. (1), który zawarł ze stroną powodową umowę dzierżawy w dniu 11 maja 2015 roku, działając w imieniu i na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, podczas gdy odpowiedzialność pozwanego A. C. (1) jako osoby działającej w imieniu spółki z o.o. w organizacji, nie ustała wobec strony powodowej z momentem rejestracji tej spółki w rejestrze przedsiębiorców KRS, lecz trwa ona nadal nawet po zarejestrowaniu spółki, ponieważ należności dochodzone przez stronę powodową wynikają z umowy zawartej przez spółkę kapitałową w organizacji,

oraz wskazując, że w konsekwencji powyższych naruszeń Sąd I instancji błędnie przyjął, że pozwany A. C. (1) nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji wynikające z umowy dzierżawy zawartej w dniu 11 maja 2015 roku na zasadzie art. 13 § 1 k.s.h.

W oparciu o powyższe zarzuty strona powodowa wniosła o zmianę punktu I., II. oraz III. wyroku Sądu I instancji poprzez zasądzenie od pozwanego A. C. (1) oraz pozwanej (...) z siedzibą w Z. solidarnie na rzecz strony powodowej Zakłady (...)Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. kwoty 25.691,07 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi:

- od kwoty 21.576,98 zł od dnia 20 czerwca 2018 roku do dnia zapłaty,

- od kwoty 4.114,09 zł od dnia 7 czerwca 2018 roku do dnia zapłaty,

zasądzenie od pozwanego A. C. (1) oraz pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w likwidacji z siedzibą w Z. solidarnie na rzecz strony powodowej zwrotu kosztów procesu wraz z kosztami zastępstwa adwokackiego, według norm prawem przewidzianych,

względnie:

o uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu I instancji i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania z pozostawieniem temu Sądowi orzeczenia o kosztach postępowania za wszystkie instancje.

Pozwany A. C. (1) oraz kurator strony pozwanej (...) sp. z o.o. w likwidacji wnieśli o oddalenie apelacji oraz zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny przyjął za własne ustalenia faktyczne Sądu I instancji i zważył, co następuje:

Apelacja strony powodowej nie zasługiwała na uwzględnienie.

Spór w niniejszej sprawie na etapie postępowania odwoławczego dotyczy wykładni art. 13§1 k.s.h. oraz ustalenia, czy ww. przepis stanowi podstawę odpowiedzialności osoby, która działała w imieniu spółki w organizacji za należności czynszowe oraz opłaty eksploatacyjne wynikające z zawartej w imieniu spółki w organizacji umowy dzierżawy dotyczące okresu, w którym spółka była już zarejestrowana. Jak wynika bowiem z zakresu zaskarżenia oraz wniosków apelacyjnych strona powodowa domagała się w apelacji zmiany zaskarżonego wyroku oraz zasądzenia od obu pozwanych solidarnie kwoty 25.691,07 zł z ustawowymi odsetkami, przy czym na ww. kwotę składały się należności czynszowe za okres sierpień –październik 2015r. oraz należności za opłaty eksploatacyjne dotyczące okresu od sierpnia 2015r. Okolicznościami bezspornymi w sprawie było, że umowa dzierżawy zawarta została w dniu 11 maja 2015r. oraz że (...) sp. z o.o. została zarejestrowana w dniu 28 maja 2015r.

W ocenie Sądu Okręgowego, skoro dochodzone należności dotyczą okresu, w którym nastąpiła już rejestracja spółki, art. 13§1 k.s.h. nie może stanowić podstawy prawnej dochodzonych roszczeń. Stanowisko to Sąd Apelacyjny w całości podziela.

Zgodnie z art. 13§1 k.s.h., za zobowiązania spółki kapitałowej w organizacji odpowiadają solidarnie spółka i osoby, które działały w jej imieniu. Na gruncie ww. przepisu konieczne jest zatem ustalenie znaczenia użytego pojęcia „zobowiązanie”. Termin „zobowiązanie" jest bowiem używany w języku prawnym i prawniczym w różnych znaczeniach. Przez zobowiązanie można rozumieć rodzaj łączącego strony stosunku cywilnoprawnego o cechach wskazanych w przepisach prawa. Pojęcie zobowiązania zdefiniowane jest w art. 353 § 1 k.c., zgodnie z którym zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić. Korelatem wierzytelności jest zatem zespół obowiązków dłużnika określany mianem długu. W ocenie Sądu Apelacyjnego brak podstaw do przyjęcia, iż pod pojęciem „zobowiązanie” użyte w art. 13§1 k.s.h. rozumieć należy określony stosunek prawny, bez względu na wynikające z niego wierzytelności i długi. Odpowiedzialność za „zobowiązania” winna być rozumiana jako odpowiedzialność za długi, które wynikają ze stosunku prawnego. Do takiej wykładni prowadzi wprost treść art. 13§1 k.s.h., w którym mowa o odpowiedzialności „za zobowiązania”, a nie o odpowiedzialności „za zobowiązania wynikające ze stosunków prawnych, których stroną była spółka w organizacji". Nie ma żadnych racjonalnych argumentów, aby w przypadku stosunków długoterminowych (jak w niniejszej sprawie), rozszerzać odpowiedzialność osób działających w imieniu spółki w organizacji za długi spółki w okresie po jej zarejestrowaminiu. Podkreślić należy, że w takiej sytuacji odpowiedzialność ww. osób mogłaby istnieć wiele lat po zawarciu danego stosunku. Uznanie, że ustawodawca chciał uczynić osoby działające za spółkę w organizacji swoistymi gwarantami wszelkich zobowiązań wynikających ze stosunków prawnych, których stroną była ta spółka, nawet jeżeli do powstania tych zobowiązań doszło po zarejestrowaniu spółki, uznać należy za nieracjonalne. Za taką argumentacją przemawia także geneza art. 13§1 k.s.h. Pierwowzorem powyższego przepisu co do spółek z ograniczoną odpowiedzialnością jest art. 171 § 2 Kodeksu handlowego z 1934 r. Zgodnie z tym przepisem, osoby działające w imieniu spółki przed jej zarejestrowaniem odpowiadają osobiście i solidarnie. Na jego gruncie w doktrynie i orzecznictwie wyrażany był pogląd, iż "[w) przypadku, gdy umowa, zawarta imieniem spółki przed jej zarejestrowaniem, wiąże spółkę po zarejestrowaniu, ustaje odpowiedzialność osób, które w jej imieniu działały, gdyż nie podobna przyjąć, że obok spółki odpowiadają także osoby, które za nią działały" (M. Allerhand, Kodeks handlowy. Komentarz, Lwów 1935, s. 289-290; por. też orzeczenie SN z 10 lutego 1959 r., I CR 1229/58).

Wobec powyższego, apelacja strony powodowej podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c. O kosztach postępowania apelacyjnego w stosunku do pozwanego A. C. (1) orzeczono na podstawie art. 98§1 k.p.c. w zw. z art. 391§1 k.p.c., zasądzając od strony powodowej na rzecz ww. pozwanego wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 2700 zł obliczone na podstawie §2 pkt 5 w zw. z §10 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności radcowskie.

Kosztami wynagrodzenia kuratora strony pozwanej (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością obciążono Skarb Państwa – Sąd Okręgowy w Krakowie, przyjmując, że z uwagi na zakres zaskarżenia brak podstaw do obciążania ww. kosztami apelującego. Wynagrodzenie kuratora obliczone zostało na podstawie wskazanych przepisów ww. rozporządzenia, z tym, że wynagrodzenie to powiększono o stawkę podatku VAT na podstawie art. 603 ^{( 3 )}§4 k.p.c. (uchwała SN z dnia 5.11.2021r., III CZP 68/20).

SSA Beata Kurdziel