Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 maja 2023 r.

Sąd Rejonowy w Rybniku I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Kamila Przeczek

Protokolant: protokolant sądowy Edyta Stanek

po rozpoznaniu w dniu 17 maja 2023 r. w Rybniku

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) w Z. (Szwajcaria)

przeciwko P. B. (B.)

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej P. B. na rzecz powoda (...) kwotę 5.120,50 zł (pięć tysięcy sto dwadzieścia złotych pięćdziesiąt groszy) wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od kwoty 4.000 zł (cztery tysiące złotych) od dnia 11 marca 2022 r.;

2.  zasądza od pozwanej P. B. na rzecz powoda (...) kwotę 2.217 zł (dwa tysiące dwieście siedemnaście złotych) tytułem kosztów sądowych.

Sygn. akt I C 164/23

UZASADNIENIE

Powód (...) z siedzibą w Z. (Szwajcaria) wniósł przeciwko P. B. pozew o zapłatę 5.120 zł z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od kwoty 4.000 zł od dnia 12 marca 2022 r., oraz o zasądzenie zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazał, że poprzednika prawnego powoda i pozwaną łączyła umowa pożyczki. Pomimo upływu terminu zapłaty pożyczki i wezwań pozwanej do zapłaty do tej pory pożyczka nie została zwrócona. Na dochodzoną kwotę składają się: kwota pożyczki - 4.000 zł, prowizja – 1.088,77 zł i odsetki kapitałowe – 31,23 zł.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów procesu.

Strona pozwana zakwestionowała roszczenie co do zasady, jak i wysokości, wskazując, że powód nie wykazał, by umowa została w ogóle zawarta (przedłożono tylko kopię umowy), by pozwana dokonała przelewu weryfikacyjnego, oraz by pozwana otrzymała środki z tytułu pożyczki. Nadto zarzucono brak legitymacji czynnej powoda (w cesji brak zindywidualizowanej wierzytelności), a także podniesiono zarzut zastosowania w umowie klauzul niedozwolonych (abuzywnych).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 4 stycznia 2022 r. P. B. zawarła z (...) Sp. z o. o. w W. umowę pożyczki nr (...), na mocy której została jej udzielona pożyczka w kwocie 4.000 zł na okres 30 dni. Całkowita kwota do zwrotu wynosiła 5.120 zł, w tym prowizja 1.088,77 zł oraz odsetki kapitałowe 31,23 zł. Kwota pożyczki została wypłacona pozwanej na jej rachunek bankowy tego samego dnia. Jednocześnie strony zastrzegły, że w razie opóźnienia w spłacie pożyczki pożyczkobiorca będzie zobowiązany do zapłaty odsetek maksymalnych za opóźnienie. Jednym z warunków zawarcia umowy było uprzednie utworzenie Profilu Klienta, czyli indywidulanego konta internetowego, założonego przez pożyczkobiorcę z chwila prawidłowego wypełnienia i złożenia wniosku o pożyczkę. Na wskazany przez pozwaną adres internetowy pożyczkodawca przesłał potwierdzenie złożenia wniosku, potwierdzenie przyznania pożyczki wraz z formularzem informacyjnym, oraz umowę. Zawarta z pozwaną umowa dopuszczała możliwość przedłużenia terminu spłaty pożyczki, z czego pozwana skorzystała. Ostateczny termin spłaty upłynął 11 marca 2022r. Umowa pożyczki zawarta została za pośrednictwem (...) Sp. z o.o. w W..

(dowód: umowa pożyczki z załącznikami k. 7-8, potwierdzenie przelewu k. 9, elektroniczne potwierdzenie przesłania dokumentacji k. 68-71, umowa pośrednictwa kredytowego k.72-85)

22 grudnia 2021r. (...) Sp. z o. o. w W. (Cedent) i (...) z siedzibą w Z. (Cesjonariusz) zawarli Ramową Umowa Przelewu Wierzytelności, na mocy której cedent sprzedawał cesjonariuszowi przysługujące mu wymagalne wierzytelności niespłacane terminowo. Pliki danych zawierające sprzedawane wierzytelności przesyłane miały być do Cesjonariusza, który musiał je zaakceptować. Przeniesienie wierzytelności następowało w dniu wystawienia Aktu cesji. W dniu 27 kwietnia 2022 r. wystawiono Akt cesji nr 04/04/22 do Ramowej Umowy Zakupu wierzytelności z 22 grudnia 2021r., na mocy której Cedent przeniósł na powoda m.in. wierzytelność przysługującą wobec P. B. wynikającą z umowy nr (...). Cesjonariusz dokonał zapłaty stosownej ceny zakupu wierzytelności.

(dowód: ramowa umowa cesji z zał. i aneksem o sprostowaniu k.14-18, Akt cesji z zał. k. 11-12, oświadczenie k.13, opinia tłumacza przysięgłego k.60)

Pismem z dnia 5 maja 2022 r. (...) z siedzibą w Z. poinformowało pozwaną o przelewie jej wierzytelności i o wysokości zadłużenia. Jednocześnie wezwano pozwaną do zapłaty zadłużenia w terminie 7 dni od otrzymania wezwania do zapłaty.

(dowód: zawiadomienie o cesji wraz z przedsądowym wezwaniem do zapłaty k. 10, korespondencja mailowa k. 99)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o złożone i wskazane powyżej dokumenty, uznając zgromadzony w ten sposób materiał dowodowy za wystarczający i w pełni wiarygodny, a przeprowadzone postępowanie dowodowe za pozwalające na rozstrzygnięcie sprawy.

Odnośnie mocy dowodowej dokumentów prywatnych, wydruki komputerowe mogą stanowić dowód w postępowaniu cywilnym, co wynika z przyjętej powszechnie wykładni przepisów art. 308 k.p.c. Wydruki komputerowe stanowią, bowiem "inny środek dowodowy", o którym mowa w art. 308 k.p.c. i art. 309 k.p.c., gdyż wymieniony tam katalog ma charakter otwarty.

Jednocześnie należy zauważyć, że wydrukami są jedynie umowa pożyczki i dowód przelewu. Pozostałe dokumenty potwierdzone zostały za zgodność z oryginałem przez fachowego pełnomocnika.

Sąd zważył, co następuje:

W świetle poczynionych ustaleń faktycznych w ocenie Sądu poza sporem był fakt, że pozwaną łączyła z pierwotnym wierzycielem umowa pożyczki.

Zgodnie z art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Z tytułu udzielenia pożyczki pożyczkodawca może żądać wynagrodzenia w formie odsetek albo prowizji za korzystanie przez pożyczkobiorcę z jego środków finansowych.

Z kolei w myśl art. 3 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 12 czerwca 2019 r. o kredycie konsumenckim przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 złotych albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi, przy czym za umowę o kredyt konsumencki uważa się między innymi umowę pożyczki.

W pierwszej kolejności należało odnieść się jednak do zarzutu pozwanej odnośnie niewykazania legitymacji procesowej przez powoda, jako zarzutu najdalej idącego.

Powód celem wykazania swojej legitymacji przedłożył dokument w postaci ramowej umowy przelewu wierzytelności z dnia 22 grudnia 2021r. i akt cesji z 27 kwietnia 2022 r. wraz z wydrukiem załącznika, z którego wynikało, iż wierzytelność dochodzona pozwem została przelana na powoda przez pożyczkodawcę.

Zgodnie z art. 509 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Ponadto, należy wskazać, iż dla skuteczności umowy cesji istotne jest, by wierzytelność będąca przedmiotem przelewu oznaczona była poprzez wskazanie świadczenia i stosunku prawnego w ramach którego ma ono zostać spełnione. W przedłożonym załączniku do aktu cesji niewątpliwie wskazano jakiego stosunku prawnego dotyczy (pożyczki nr (...)), umożliwiając tym samym weryfikację, czy powodowi przysługuje wierzytelność w niniejszej sprawie. Strona powodowa dołączyła także stosowne pełnomocnictwa, oraz oświadczenie cedenta o zapłacie ceny. W ocenie Sądu wykazała więc, że cesja była skuteczna, a zatem powód posiadał legitymację czynną w sprawie. Tym samym zarzut braku legitymacji czynnej powoda okazał się chybiony.

Przywołana wyżej ustawa dopuszcza zawieranie umowy o kredyt konsumencki (w tym umowy pożyczki) za pomocą środków porozumiewania się na odległość. Umowa o kredyt konsumencki zawierana na odległość to taka umowa, która spełnia warunki przewidziane w art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta. Jest to zatem umowa, którą kredytodawca zawiera z konsumentem w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie.

Umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej. Zgodnie z art. 772 k.c. do zachowania dokumentowej formy czynności prawnej wystarcza złożenie oświadczenia woli w postaci dokumentu, w sposób umożliwiający ustalenie osoby składającej oświadczenie. Biorąc pod uwagę powyższe argumenty należy uznać, że umowę o kredyt konsumencki można zawrzeć zarówno w formie pisemnej (z własnoręcznymi podpisami), jak i na innym trwałym nośniku. W myśl powyższej interpretacji - nie jest konieczne opatrzenie dokumentu umowy przez strony własnoręcznym podpisem albo podpisem elektronicznym. Forma, jakiej wymaga art. 29 ust. 1 ustawy
o kredycie konsumenckim (z uwzględnieniem wykładni prounijnej oraz celowościowej), jest zachowana również wtedy, gdy treść oświadczeń woli spisano na dokumencie papierowym, ale nie zamieszczono pod nim własnoręcznych podpisów albo umieszczono faksymile lub innego rodzaju podpis powielony mechanicznie. Dopuszczalne są różnorodne sposoby dochowania wymaganej formy przy zawieraniu umowy o kredyt konsumencki. Sposobem takim może być m.in. złożenie oświadczeń woli przez strony za pomocą środków porozumiewania się na odległość (np. telefonu, poczty elektronicznej, przelewu weryfikacyjnego), a następnie spisania postanowień umowy na papierowym dokumencie (np. w postaci wydruku) czy pliku, bez własnoręcznych podpisów. Wobec tego, wbrew twierdzeniom pozwanej, wykazanie zawarcia umowy nie wymagało przedłożenia umowy opatrzonej własnoręcznymi podpisami stron.

Pozwana podniosła zarzut niewykazania dochodzonego roszczenia, ale - w przeciwieństwie do powoda - nie przedstawiła żadnych dowodów na potwierdzenie swoich zarzutów. Sąd natomiast nie może opierać się na gołosłownych twierdzeniach pozwanej.

Co więcej, zarzut podnoszony przez pozwaną, a dotyczący nieotrzymania przez nią kwoty pożyczki, również nie może zasługiwać na uwzględnienie. Należy wskazać, że powód dołączył wydruk komputerowy potwierdzenia przelewu na konto pozwanej kwoty pożyczki z 4 stycznia 2022 r. na kwotę 4.000 zł. By dowieść swojej racji pozwana mogła np. przedłożyć wyciąg z rachunku bankowego za miesiąc styczeń 2022 r. i dowodzić że nie otrzymała kwoty 4.000 zł, bądź że otrzymaną kwotę spłaciła poprzez potwierdzenie przelewu. Powyższego jednak pozwana nie uczyniła. Nie przedłożyła żadnych dokumentów poświadczających wpłatę całości zobowiązania na rzecz powoda ani nie wykazała swoich racji w inny sposób.

Zarzut stosowania w umowie niedozwolonych postanowień umownych również okazał się nietrafiony. Żądane przez powoda koszty zawarte w umowie pożyczki obok kapitału głównego – prowizja, nie przekroczyły maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytów zgodnie z art. 36a ww. ustawy o kredycie konsumenckim. Analiza postanowień umownych pod kątem ich abuzywnego charakteru w świetle art. 385 ¹ § 1 k.c. nie wykazała, aby zaistniały wszystkie przesłanki wynikające z tego przepisu. W niniejszej sprawie postanowienia umowne dotyczące prowizji wprawdzie nie dotyczą głównego świadczenia stron i nie zostały indywidualnie uzgodnione z pozwaną, gdyż umowa pożyczki stanowi wzorzec umowy, lecz w żaden sposób nie kształtują jej praw i obowiązków w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jej interesy. Ustalona zatem wysokość prowizji na kwotę 1.088,77 zł nie stanowi rażącego naruszenie interesów pozwanej jako konsumenta. Postanowienie umowne określające kwotę prowizji nie można uznać za przerzucenie na pozwaną kwot niebędących realnymi kosztami danej pożyczki, obliczonymi jedynie na maksymalny zysk danego przedsiębiorcy. Powszechnie znany jest fakt, że instytucje kredytowe (pożyczkowe) udzielają kredytów (pożyczek) oceniając zdolność kredytową konsumenta w sposób mniej rygorystyczny niż banki. Ze względu na to ponoszą większe ryzyko niewypłacalności potencjalnego pożyczkobiorcy, co z kolei przekłada się na stosowne opłaty narzucane w poszczególnych umowach, mające niejako „równoważyć” nieściągalne należności. Prowizja w wysokości 1.088,77 zł stanowi zaledwie 27% kwoty przekazanej pozwanej z tytułu umowy pożyczki, tj. 4.000 zł. Nie jest zatem kwotą wygórowaną. Jednocześnie umowa pożyczki nie przewidywała innych kosztów pozaodsetkowych. Z tego względu postanowienia umowne w przedmiocie pozaodsetkowych kosztów kredytu w niniejszej sprawie, tj. prowizji nie stanowiły w ocenie Sądu niedozwolonych klauzul umownych.

Rozstrzygniecie o odsetkach Sąd oparł o art. 481 § 2 ¹ k.c. oraz umowę stron. Powód domagał się odsetek umownych w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od kwoty 4.000 zł od dnia 12 marca 2022 r. tj. od dnia następnego po upływie okresu, na jaki pożyczka została ostatecznie udzielona. Zgodnie z umową wierzyciel mógł domagać się od zadłużenia przeterminowanego odsetek maksymalnych za opóźnienie. W tej sytuacji roszczenie odsetkowe należało uznać w pełni za zasadne.

Mając na uwadze powyższe Sąd w całości zasądził od pozwanej na rzecz powoda dochodzoną kwotę tj. 5.120 zł z odsetkami maksymalnymi za opóźnienie od kwoty 4.000 zł od dnia 12 marca 2022 r.

O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął po myśli art. 98 k.p.c. obciążając nimi pozwaną jako stronę przegrywającą proces.

Na koszty te złożyły się: opłata od pozwu w kwocie 400 zł, koszty zastępstwa procesowego w kwocie 1.800 zł (§ 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych) oraz opłatę skarbową od pełnomocnictwo w kwocie 17 zł, czyli łącznie 2.217 zł.

Sędzia