Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Orzeczeniem z dnia 28 kwietnia 2022 r., (...). (...).2.34.2022 (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w G. postanowił nie zaliczyć małoletniej W. K. do osób niepełnosprawnych uznając, iż nie spełnia ona przesłanek zaliczenia jej do osób niepełnosprawnych.

Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. orzeczeniem z dnia 10 czerwca 2022 r. znak ON. (...).2.147.2022.AR utrzymał w mocy orzeczenie (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności. Organ wskazał, że W. K. jest pod kontrolą specjalistyczną, jednak zakres skutków związanych z rozpoznanym schorzeniem nie ogranicza w sposób istotny funkcjonowania dziecka w porównaniu do dzieci w tym wieku. Dziewczynka samodzielnie wykonuje czynności fizjologiczne, porusza się i komunikuje, zatem w świetle przepisów rozpoznane schorzenia nie dają podstaw do orzeczenia jej niepełnosprawności.

W odwołaniu od powyższego orzeczenia, działająca w imieniu W. K. jej przedstawicielka ustawowa domagała się zaliczenia jej do osób niepełnosprawnych oraz uznania, że wymaga ona stałego współudziału na co dzień opiekuna w procesie leczenia i edukacji oraz, że wymaga ona stałej i długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. W uzasadnieniu odwołania wskazano, że małoletnia, u której występuje poważna wada serca męczy się, ma duszności płucne, zgłasza bóle i ścisk w klatce piersiowej, często ciężko choruje na infekcje dróg oddechowych. Zdarzyły się u niej także zasłabnięcia, co jest przecież realnym zagrożeniem życia.

W odpowiedzi na odwołanie Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. wniósł o jego oddalenie w całości, nie znajdując podstaw do zmiany orzeczenia.

Z treści pisma z dnia 29 grudnia 2022 r. przedstawicielki ustawowej odwołującej wynika, że domaga się ona także ustalenia spełniania przesłanek z art. 8 ust. 3a pkt 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r . – Prawo o ruchu drogowym.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W. K. urodziła się w dniu (...) w K.. Obecnie ma niespełna 7 lat.

niesporne

W. K. urodziła się z wrodzoną wadę serca – przełożeniem wielkich pni tętniczych. Występuje u niej narastające zwężenie tętnic płucnych.

W dniu 11 stycznia 2018 r. W. K. przeszła operację skutecznie korygującą wadę wrodzoną serca. W dniu 24 lutego 2019 r. przeszła ona zaś angioplastykę balonową zwężonych tętnic płucnych, jednak nieskuteczną, gdyż nadal stwierdzano u niej postępujące zwężanie tych tętnic. Podczas hospitalizacji W. K. w okresie 5 do 7 grudnia 2022 r. stwierdzono u niej ciasne zwężenie prawej tętnicy płucnej i umiarkowane zwężenie lewej tętnicy płucnej, tętniakowate poszerzenie gałęzi dolnopłatowej lewej tętnicy płucnej. Przeprowadzono wówczas u niej balonoplatykę zwężenia prawej tętnicy płucnej, jednak po deflacji balonu nastąpił nawrót zwężenia tętnicy, choć w postaci umiarkowanej.

Dowód : opinia biegłego sądowego z zakresu kardiologii G. K. – k. 22, opinia uzupełniająca biegłego z zakresu kardiologii G. K., k. – 54, opinia uzupełniająca biegłego z zakresu kardiologii G. K., k. – 86, opinia biegłego z zakresu kardiologii dziecięcej A. N. – k. 129-130v, opinia uzupełniająca biegłego z zakresu kardiologii dziecięcej A. N. – k. 131-130v, dokumentacja lekarska, koperta k. 20, k.42-43, 45-46, k. 76-77, koperta k. 78, k. 127-128, k. 146-151, k. 185-190 oraz w aktach organu

Stan zdrowia W. K. powoduje jej niepełnosprawność, okresowo do dnia 31 grudnia 2027 r. z symbolem 07-S. Wymaga ona częstych zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych w domu oraz poza domem - dalszej systematycznej opieki kardiologicznej, wykonywania badań echo serca, EKG ze względu na konieczność monitorowania układu krążenia i stanu tętnic płucnych. Obecnie nie przyjmuje leków nasercowych. W przyszłości bardzo prawdopodobna będzie konieczność leczenia operacyjnego interwencyjnego.

W. K. nie wymaga ona stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

Małoletnia jest samodzielna w wykonywaniu czynności życiowych stosownie do wieku metrykalnego. Uczęszcza do przedszkola. Wymaga jedynie częściowej pomocy osoby drugiej (np. przy dźwiganiu). W. K. wymaga ograniczenia wysiłku fizycznego oraz unikania infekcji dróg oddechowych. U W. K. nie występują zaburzenia rytmu serca, nie wymaga leczenia farmakologicznego.

U W. K. nie występuje znaczne ograniczenie możliwości samodzielnego poruszania się.

Dowód : opinia biegłego sądowego z zakresu kardiologii G. K. – k. 22, opinia uzupełniająca biegłego z zakresu kardiologii G. K., k. – 54, opinia uzupełniająca biegłego z zakresu kardiologii G. K., k. – 86, opinia biegłego z zakresu kardiologii dziecięcej A. N. – k. 129-130v, opinia uzupełniająca biegłego z zakresu kardiologii dziecięcej A. N. – k. 131-130v, dokumentacja lekarska, koperta k. 20, k.42-43, 45-46, k. 76-77, koperta k. 78, k. 127-128, k. 146-151, k. 185-190 oraz w aktach organu

Sąd zważył, co następuje:

Orzekanie o stopniu niepełnosprawności jest regulowane przez ustawę z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776 z późn. zm.) oraz wykonujące ją rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. Nr 139, poz. 1328) i rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia (Dz. U. Nr 17, poz. 162).

Zgodnie z art. 4a ust. 1 wyżej wskazanej ustawy, osoby, które nie ukończyły 16 roku życia zaliczane są do osób niepełnosprawnych, jeżeli mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku.

Szczegółowe zasady ustalania niepełnosprawności u osób poniżej 16 roku życia zostały określone we wskazanym wyżej rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia. Zgodnie z § 1 rozporządzenia, oceny niepełnosprawności u osoby w wieku do 16 roku życia, zwanej dalej „dzieckiem”, dokonuje się na podstawie następujących kryteriów:

1) przewidywanego okresu trwania upośledzenia stanu zdrowia z powodu stanów chorobowych, o których mowa w § 2, przekraczającego 12 miesięcy,

2) niezdolności do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, takich jak: samoobsługa, samodzielne poruszanie się, komunikowanie z otoczeniem, powodującej konieczność zapewnienia stałej opieki lub pomocy, w sposób przewyższający zakres opieki nad zdrowym dzieckiem w danym wieku, albo

3) znacznego zaburzenia funkcjonowania organizmu, wymagającego systematycznych i częstych zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych w domu i poza domem.

§ 2 stanowi natomiast, że do stanów chorobowych, które uzasadniają konieczność stałej opieki lub pomocy dziecku, należą:

1) wady wrodzone i schorzenia o różnej etiologii prowadzące do niedowładów, porażenia kończyn lub zmian w narządzie ruchu, upośledzające w znacznym stopniu zdolność chwytną rąk lub utrudniające samodzielne poruszanie się,

2) wrodzone lub nabyte ciężkie choroby metaboliczne, układu krążenia, oddechowego, moczowego, pokarmowego, układu krzepnięcia i inne znacznie upośledzające sprawność organizmu, wymagające systematycznego leczenia w domu i okresowo leczenia szpitalnego,

3) upośledzenie umysłowe, począwszy od upośledzenia w stopniu umiarkowanym,

4) psychozy i zespoły psychotyczne,

5) zespół autystyczny,

6) padaczka z częstymi napadami lub wyraźnymi następstwami psychoneurologicznymi,

7) nowotwory złośliwe i choroby rozrostowe układu krwiotwórczego do 5 lat od zakończenia leczenia,

8) wrodzone lub nabyte wady narządu wzroku powodujące znaczne ograniczenie jego sprawności, prowadzące do obniżenia ostrości wzroku w oku lepszym do 5/25 lub 0,2 według S. po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi, lub ograniczenie pola widzenia do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni,

9) głuchoniemota, głuchota lub obustronne upośledzenie słuchu nie poprawiające się w wystarczającym stopniu po zastosowaniu aparatu słuchowego lub implantu ślimakowego.

Przy ocenie niepełnosprawności dziecka bierze się pod uwagę:

1) rodzaj i przebieg procesu chorobowego oraz jego wpływ na stan czynnościowy organizmu,

2) sprawność fizyczną i psychiczną dziecka oraz stopień jego przystosowania do skutków choroby lub naruszenia sprawności organizmu,

3) możliwość poprawy stanu funkcjonalnego pod wpływem leczenia i rehabilitacji.

W § 1 rozporządzenia ustawodawca określił zatem dwa typy kryteriów, które alternatywnie mogą decydować o uznaniu dziecka za niepełnosprawne: niezdolność do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, takich jak: samoobsługa, samodzielne poruszanie się, komunikowanie z otoczeniem, powodującej konieczność zapewnienia stałej opieki lub pomocy, w sposób przewyższający zakres opieki nad zdrowym dzieckiem w danym wieku bądź znaczne zaburzenie funkcjonowania organizmu, wymagające systematycznych i częstych zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych w domu i poza domem. Wystarczy, iż w stosunku do osoby mającej zostać uznaną za niepełnosprawną zajdą okoliczności wymienione w jednym spośród dwóch powyższych przypadków.

Odmawiając uznania małoletniej W. K. za osobę niepełnosprawną, Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. uznał, że nie spełnia ona żadnego z tych kryteriów.

Strona odwołująca domagała się natomiast uznania, że W. K. spełnia oba kryteria, przy czym pierwsze z ww. kryteriów należy uznać za kwalifikowane. Każda osoba niepełnosprawna poniżej 16 roku życia będzie wymagać konieczność stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. Nie każda z tych osób będzie natomiast wymagać konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji.

Zauważyć należy, że zakresu stałej opieki i pomocy cytowane powyżej rozporządzenie nie określa, nie wyznaczając konkretnych stanów psychofizycznych osoby niepełnosprawnej, które w przypadku zaistnienia uzasadniałyby konieczność opieki lub pomocy. Wyznacza ten zakres posiłkowo § 29 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności, wskazując, iż konieczność sprawowania opieki oznacza całkowitą zależność osoby od otoczenia, polegającą na pielęgnacji w zakresie higieny osobistej i karmienia lub w wykonywaniu czynności samoobsługowych, prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz ułatwiania kontaktów ze środowiskiem. Jedynie taki stan dziecka polegający na całkowitej zależności od otoczenia powodowałby konieczność stałej, a nie czasowej opieki lub pomocy. Tym bardziej, że § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia zakłada pewną gradację stopnia nasilenia schorzeń tam wymienionych kwalifikując jako uzasadniające całkowitą lub długotrwałą opiekę lub pomoc tylko te o znacznym stopniu nasilenia i istotnym negatywnym wpływie na funkcjonowanie osoby ocenianej.

Zgodnie z art. 8 ust. 3a pkt 1 z dnia 20 czerwca 1997 r. ustawy - Prawo o ruchu drogowym kartę parkingową wydaje się osobie niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności mającej znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala na stwierdzenie, że małoletnia W. K. jest osobą niepełnosprawną w związku z faktem, iż występuje u niej znaczne zaburzenie funkcjonowania organizmu i wymaga ona konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. Brak natomiast podstaw do stwierdzenia, że wymaga ona konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością do samodzielnej egzystencji. Ponadto, W. K. nie ma znacznie ograniczonej możliwości samodzielnego poruszania się.

Ponieważ rozstrzygnięcie sprawy wymagało wiadomości specjalnych, Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu kardiologii – stosownie do schorzenia odwołującej.

W pierwszej kolejności wypowiedział się biegły z zakresu kardiologii G. K.. W ocenie biegłego, który przeprowadził badanie małoletniej w dniu 25 października 2022 r. – schorzenia W. K. powodują niepełnosprawność okresowo do dnia 31 grudnia 2024 r. Niepełnosprawność wynika ze znacznego zaburzenia funkcjonowania organizmu, wymagającego systematycznych i częstych zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych w domu i poza domem, a w konsekwencji pomocy innych osób w stopniu przewyższającym wsparcie osobie w tym samym wieku. Biegły nie zgodził się zatem z orzeczeniem zarówno Powiatowego jak i Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności. Biegły zarzucił organom brak rozpoznania utrzymującego się, a nawet nasilającego zwężenia tętnic płucnych. Biegły sądowy ocenił, że u odwołującej nie występuje konieczność stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby, w związku ze znacznie ograniczoną możliwością do samodzielnej egzystencji.

Zarzuty do opinii biegłego wniosła przedstawicielka ustawowa małoletniej, stawiając przede wszystkim zarzut braku uznania przez biegłego wymogu stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Domagała się jednocześnie uznania, że małoletnia spełnia przesłanki uprawniające do wydania karty parkingowej. Przebieg badania był jej zdaniem niewystarczający, pokój, w którym było przeprowadzone badanie nie był wyposażony w sprzęt medyczny umożliwiający wykonanie biegłemu badań typu echokardiogram, próba wysiłkowa, czy USG serca. Zdaniem przedstawicielki ustawowej zaznaczenie w treści opinii co do pkt 7 i 9 wskazań słów „nie wymaga” i „nie spełnia” było wynikiem najprawomocniej pomyłki pisarskiej. Jednocześnie wraz z ww. pismem przedłożono nową dokumentację lekarską, którą należy, zdaniem jego autorki, uwzględnić przy sporządzeniu opinii. Mianowicie złożono kartę informacyjną leczenia szpitalnego wskazującą na pobyt w szpitalu w dniach 5 – 7 grudnia 2022 r., z której wynika pogorszenie stanu zdrowia.

W pierwszej opinii uzupełniającej biegły z zakresu kardiologii G. K. wskazał, że po wykonaniu podczas pobytu w szpitalu w ww. okresie balonoplastyki prawej tętnicy płucnej, nastąpiła deflacja balonu i nawrót zwężenia tętnicy, ale oceniony już jako umiarkowany, co oznacza, że nastąpiła poprawa. Biegły wyjaśnił, że brak jest podstaw do uznania, że małoletnia wymaga konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby, w związku ze znacznie ograniczoną możliwością do samodzielnej egzystencji, ponieważ wymaga ona jedynie pomocy częściowej, np. przy dźwiganiu, załatwieniu kontroli lekarskiej, czy w czasie podróży. Nie występują u niej objawy niewydolności serca, omdlenia, sinica czy zaburzenia rytmu serca. Nie wymaga ona leczenia farmakologicznego, uczęszcza do przedszkola. Jest ona samodzielna w wykonywaniu podstawowych czynności życiowych stosownie do wieku metrykalnego, a zakres udzielanej pomocy w niewielkim tylko stopniu przekracza zakres pomocy udzielanej zdrowemu dziecku w tym samym wieku.

Przedstawicielka ustawowa ponownie nie zgodziła się z wnioskami opinii i wniosła o przeprowadzenie dowodu z kolejnej opinii uzupełniającej, wskazując, że dopiero po upływie pół roku od wykonania balonoplastyki tętnicy będzie można ocenić wyniki operacji. Ponadto wniosła o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu kardiologii dziecięcej w celu zweryfikowania opinii dotychczasowego biegłego.

W drugiej opinii uzupełniającej, sporządzonej, zgodnie z wnioskiem przedstawicielki ustawowej małoletniej, po upływie pół roku od przeprowadzenia operacji i po przedłożeniu aktualnej dokumentacji lekarskiej, biegły z zakresu kardiologii G. K. podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko, że małoletnia nie wymaga stałej lub długotrwałej opieki i pomocy w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji, gdyż u dziecka nie występują takie niepokojące objawy jak omdlenia czy zaburzenia rytmu serca. Wymaga ona częściowej pomocy w wykonywaniu tylko niektórych czynności, przy których wymagany jest dość duży wysiłek fizyczny.

W związku z wnioskiem przedstawicielki ustawowej małoletniej dopuszczono w sprawie dowód z opinii biegłego z zakresu kardiologii dziecięcej.

Biegły kardiolog dziecięcy A. N. po dokonaniu kompleksowej analizy dokumentacji medycznej i przeprowadzeniu w dniu 11 grudnia 2023 r. badania małoletniej wywiódł takie same wnioski co biegły z zakresu kardiologii G. K.. Jedynie odmiennie, co nie było bez związku z upływem dłuższego czasu od momentu wszczęcia niniejszego postępowania, biegły ocenił okres, na który powinna zostać orzeczona niepełnosprawność W. K., tj. do dnia 31 grudnia 2027 r. Biegły argumentował, że u małoletniej konieczna jest dalsza systematyczna opieka kardiologiczna, monitorowanie układu krążenia oraz stanu tętnic płucnych. Biegły stwierdził, że występuje u niej konieczność zapewnienia stałego współudziału opiekuna na co dzień w procesie leczenia, rehabilitacji i edukacji, ale obecny stan jej zdrowia nie powoduje konieczności stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji.

Zarzuty do opinii tego biegłego złożyła przedstawicielka ustawowa małoletniej. Zaakcentowała, że biegły nie wyjaśnił z jakich konkretnych przyczyn małoletnia nie ma znacznie ograniczonej możliwości do samodzielnej egzystencji i dlaczego nie wymaga stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby. Zarzuciła ponadto biegłemu brak odniesienia się do postępującego u małoletniej zwężenia tętnic oraz przemilczenie niezbędnej analizy porównawczej gradientów mmHG w stosunku do wieku i masy ciała dziecka.

W ustosunkowaniu do tych zarzutów biegły kardiolog dziecięcy podtrzymał swoje stanowisko i rozwinął uzasadnienie wniosków opinii. Zaznaczył, że konieczny jest ścisły i regularny nadzór ze strony rodziców oraz badania kontrolne. Biegły podkreślił, że nowe badania wykonane w dniu 29 stycznia 2024 r. dołączone przez przedstawicielkę ustawową, są porównywalne do badań sprzed sześciu miesięcy. Biegły wyjaśnił, że u małoletniej nie występują takie niebezpieczne sytuacje jak omdlenia, zasłabnięcia, bóle w klatce piersiowej, kołatania serca, czy obrzęki, a tolerancja wysiłku jest jedynie obniżona w porównaniu do rówieśników małoletniej. Tym samym biegły nie stwierdził znacznie ograniczonej możliwości do samodzielnej egzystencji, wskazując na potrzebę systematycznej opieki kardiologicznej. U małoletniej nie występuje także znacznie ograniczona możliwość samodzielnego poruszania się.

Przedstawicielka ustawowa małoletniej W. K., pomimo braku zakreślenia terminu do złożenia zarzutów i wyznaczenia terminu rozprawy, w piśmie z dnia 4 października 2024 r., wniosła o niewydawanie na tym etapie postępowania orzeczenia kończącego w sprawie, które jej zdaniem byłoby przedwczesne. Zarzuciła, że opinia biegłego zawiera merytoryczne błędy, ponieważ w jednym miejscu opinii biegły napisał o chłopcu zamiast o dziewczynce, a w innym pomylił rok badania odwołującej, wskazując na datę 11 grudnia 2024 r. zamiast 11 grudnia 2023 r., a nadto, że biegły nie zbadał ponownie małoletniej. Przedstawicielka ustawowa zarzuciła także brak przeprowadzenia przez biegłego kolejnego badania małoletniej przed wydaniem opinii uzupełniającej. W końcu wniosła o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego endokrynologa i psychologa dziecięcego, wskazując, że W. K. jest aktualnie poddawana diagnostyce pod kątem małorosłości. Lekarz domowy już w marcu 2024 r. zauważyła znaczące odchylenia dziecka od normy w zakresie masy jego ciała i wzrostu oraz brak oczekiwanego wzrostu w okresie letnim 2024 r., w związku z czym skierowała dziecko do poradni endokrynologii i diabetologii (w sierpniu 2024 r.). Przedstawicielka wskazała, że dalsza obserwacja wzrastania , dalsza obserwacja funkcji tarczycy poprzez wykonanie porównawczych badań z profilu tarczycowego odbędzie się za 6 miesięcy i te badania z pewnością zostaną wykonane. Nie wskazano, ani nie przedłożono dokumentacji medycznej, aby małoletnia pozostawała dotąd pod opieką psychologa, a wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii psychologa (podobnie jak dowód z opinii biegłego endokrynologa) złożono na okoliczność oceny rozwoju psychoruchowego W. K..

Sąd ocenił zarzuty przedstawicielki ustawowej W. K. jako pozbawione wartości merytorycznej. Wskazywane przez nią błędy nie mają istnego znaczenia. Są to oczywiste omyłki pisarskie. Strona odwołująca, niepogodzona z wnioskami opinii (w sumie 5 opinii sporządzonych przez dwóch różnych biegłych z zakresu kardiologii, w tym biegłego z zakresu kardiologii dziecięcej), powiela te same zarzuty i nie przyjmuje oceny biegłych, którzy zgodnie i konsekwentnie oceniali stan zdrowia i funkcjonowania W. K. na niewymagający zapewnienia stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji i w sposób przekonywujący uzasadnili swoją ocenę. Należy wskazać, że nie ma obowiązku przeprowadzania badania osoby orzekanej w przypadku każdorazowego sporządzania opinii przez biegłego. Przy wydawaniu kolejnych opinii uzupełniających biegli odnosili się przy tym do składanej na bieżąco nowej dokumentacji lekarskiej małoletniej i uaktualniali swoją opinię. Nie ma też obowiązku przed wydaniem opinii przeprowadzania przez biegłych specjalistycznych badań typu echokardiogram, próba wysiłkowa, czy USG serca. Nie jest to zadanie biegłych sądowych. Biegli opierają się w tym zakresie (i oparli) na dokumentacji lekarskiej przedłożonej przez strony postępowania. Opinie sporządzone na potrzeby niniejszego postępowania charakteryzują się zrozumiałością i brakiem wewnętrznych sprzeczności, jak również wnikliwością. W rezultacie, całokształt wniosków przedstawionych przez powołanych w sprawie biegłych sądowych odpowiadał na zadane przez Sąd pytania i zawierał logiczny wywód oparty o wszechstronną analizę zgromadzonej dokumentacji medycznej. Biegli w sposób przekonujący uzasadnili swoje stanowisko odnosząc się do obowiązujących przepisów stanowiących podstawę orzekania o niepełnosprawności oraz wskazując przesłanki medyczne, które legły u podstaw dokonanej przez nich oceny. Opinie zawierają jasno sformułowane wnioski oparte na analizie dokumentacji medycznej i po bezpośrednim badaniu małoletniej, nadto szczegółowym wywiadzie na temat jej funkcjonowania rodzinnego i społecznego. Prawidłowość sporządzenia opinii nie budzi wątpliwości Sądu.

Mając to wszystko na względzie liczne zarzuty do opinii biegłych oraz składanie na tym etapie postępowania (po przeszło dwóch latach procesu) kolejnych wniosków o przeprowadzenie dowodu z opinii innych biegłych specjalistów, zostały poczytane przez tutejszy Sąd jako zmierzające jedynie do przedłużenia postępowania. Wobec tego Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c., pominął wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego endokrynologa i psychologa dziecięcego, zwłaszcza jeżeli się zważy na fakt, iż nie przedłożono dokumentacji medycznej potwierdzającej pozostawanie przez małoletnią pod opieką psychologa i nie powołano się na ten fakt oraz moment zaistnienia podejrzenia co do ewentualnej małorosłości małoletniej i okoliczność, że jest ona dopiero diagnozowana w tym zakresie. Ciężko też, nawet nie posiadając wiedzy medycznej, przypisać związek takiego schorzenia z koniecznością stałej lub długotrwałej pomocy lub opieki innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Należy podkreślić, iż rolą Sądu w postepowaniu kontrolnym w zakresie prawidłowości wydania orzeczenia o niepełnosprawności nie jest zlecanie biegłym lekarzom przeprowadzania diagnostyki osób, których dotyczy orzeczenie, czy oczekiwanie na oddalone w czasie wyniki takiej diagnostyki przeprowadzanej poza postępowaniem sądowym. Trzeba wskazać też, że zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych obowiązuje zasada oceny prawidłowości decyzji według stanu istniejącego w dacie jej wydania. Mimo, że sąd ubezpieczeń społecznych rozpoznaje sprawę merytorycznie na nowo, to jednak jako organ kontrolny wobec organu rentowego ma obowiązek odniesienia się do stanu rzeczy istniejącego w dacie wydania decyzji. Z tej przyczyny obowiązująca w "klasycznym" procesie cywilnym reguła wyrażona w art. 316 § 1 k.p.c., zgodnie z którą sąd bierze pod uwagę stan rzeczy z chwili zamknięcia rozprawy, doznaje wyjątku w postępowaniu odrębnym w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, ze względu na jego szczególny, odwoławczy charakter (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 grudnia 2014 r., II UK 76/14, LEX nr 1777882). Oznacza to, że ocena stanu zdrowia małoletniej odwołującej dokonywana była najpóźniej na dzień 10 czerwca 2022 r. (data wydania orzeczenia przez Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności). Zmiany, które zaszły w jej stanie zdrowia po tej dacie nie mogły podlegać ocenie w niniejszym postępowaniu sądowym.

W konsekwencji Sąd doszedł do wniosku, że schorzenie małoletniej nie upośledza sprawności organizmu W. K. w stopniu powodującym jej całkowitą zależność od otoczenia. W przypadku dzieci chorych na przewlekłe choroby, niezależnie od ich wieku, opieka rodzica musi być nieco szersza niż u dzieci zdrowych, bo obejmuje przynajmniej podawanie leków czy dbanie o odpowiednią dietę, dokładniejsze monitorowanie stanu zdrowia – przykładowo regularne mierzenie ciśnienia krwi, itp., towarzyszenie dziecku w drodze do, z i podczas wizyt u lekarzy, rehabilitantów. Konieczność takiej zwiększonej opieki nie zawsze jednak skutkuje uznaniem, iż jest ono niezdolne do samodzielnej egzystencji. Decydujące znaczenie ma tu bowiem nie występowanie danego schorzenia, a jego wpływ na funkcjonowanie małoletniego – stopień zaburzenia tego funkcjonowania. Zakres opieki nad chorym dzieckiem - tym, u którego stopień zaburzenia organizmu nie jest na tyle duży, by skutkować niepełnosprawnością i tym, u którego zaburzenia te są istotne i łączą się z koniecznością stałego leczenia i rehabilitacji - jest szerszy w tym znaczeniu, że rodzic (opiekun) wykonywać musi inne dodatkowe czynności, których nie wykonują, albo wykonują okazjonalnie – w czasie zwykłych chorób, po urazach rodzice dzieci zdrowych. Nie zawsze jest natomiast szerszy w tym znaczeniu, że obejmuje wykonywanie przy dziecku czynności, z którymi jego zdrowi rówieśnicy radzą już sobie dobrze. A właśnie w tym ostatnim znaczeniu rozpatruje się go na potrzeby ustalenia niepełnosprawności przy ocenie, czy dziecko wymaga stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy w związku ze znacznie ograniczoną zdolnością do samodzielnej egzystencji. Taka opieka lub pomoc bez wątpienia występuje w przypadku dzieci z rozmaitymi niedowładami, upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim itp. Nie są one bowiem w stanie samodzielnie podejmować zwykłych codziennych czynności wykonywanych już przez rówieśników. W ocenie, Sądu, po przeprowadzeniu postępowania dowodowego w sprawie, taki przypadek nie zachodzi w przypadku małoletniej W. K..

Wszystko powyższe prowadzi do wniosku, że małoletnia nie spełnia określonych przesłanek do uznania, że jest osobą o znacznie ograniczonej możliwości do samodzielnej egzystencji, wymagającą konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby. U małoletniej nie występuje także znacznie ograniczona możliwość samodzielnego poruszania się. Jest ona natomiast osobą niepełnosprawną.

Dalsze monitorowanie rozwoju małoletniej oraz systematyczna ocena możliwości jej funkcjonowania w środowisku będą stanowić podstawę uaktualniania bieżącej oceny stopnia jego niepełnosprawności. Ewentualne zaistnienie podstaw do objęcia małoletniej stałą opieką rodziców będzie mogło uzasadniać konieczność zmiany orzeczenia Zespołu w przyszłości i uznaniem, że małoletnia ma znacznie ograniczoną możliwość do samodzielnej egzystencji. Tymczasem, na dzień orzekania w niniejszej sprawie brak jest ku temu przesłanek. Zgodnie z § 15 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności - w przypadku zmiany stanu zdrowia osoba niepełnosprawna posiadająca orzeczenie o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności może wystąpić z wnioskiem, o którym mowa w § 6 ust. 1, o wydanie orzeczenia o ponowne wydanie orzeczenia uwzględniającego zmianę stanu zdrowia.

W tym stanie rzeczy, w oparciu o treść art. 477 ¹⁴ § 1 i 2 k.p.c., orzeczono jak w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)

6.11.2024 r.