Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 października 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

po rozpoznaniu 18 października 2023 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania Gminnego Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w S.

przeciwko Państwowemu Gospodarstwu Wodnemu Wody Polskie Dyrektorowi Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w W.

z udziałem zainteresowanych K. Z., M. P. (1), M. P. (2)

o przyłączenie do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej

na skutek odwołania Gminnego Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w S. od Decyzji Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w W. z 13 lutego 2023 roku, numer(...)

oddala odwołanie;

zasądza od Gminnego Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w S. na rzecz Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w W. 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych), wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSO Maciej Kruszyński

Sygn. akt XVII AmW 9/23

UZASADNIENIE

Decyzją z 13 lutego 2023 r. Nr (...) Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w W. Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie ( dalej organ regulacyjny, Pozwany) na podstawie art. 27a i 27e ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2022 r., poz. 1549) (dalej u.z.z.w.) oraz art. 104 i 107 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 2000) (dalej k.p.a.), po wszczęciu postępowania na wniosek K. Z. w sprawie sporu pomiędzy Wnioskodawcą a przedsiębiorstwem wodociągowo- kanalizacyjnym, tj. Gminnym Przedsiębiorstwem (...) sp. z o.o. (dalej Powód) dotyczącego odmowy przyłączenia do gminnej sieci wodociągowej i kanalizacyjnej nieruchomości przy ulicy (...) (dz. (...)) w L. w Gminie S. za pośrednictwem wybudowanego odcinka sieci w dz. ew. (...), nakazał przedsiębiorstwu wodociągowo- kanalizacyjnemu, tj. Gminnemu Przedsiębiorstwu (...) sp. z o.o. przyłączenie do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej nieruchomości przy ulicy (...) (dz. (...)) w L. w Gminie S. za pośrednictwem wybudowanego odcinka sieci w dz. ew. (...).

Odwołanie od powyższej Decyzji złożył Powód. Zaskarżając Decyzję w całości Powód zarzucił, że została wydana z naruszeniem:

art. 27e ust. 1 pkt 2 u.z.z.w. w zw. z art. 479 pkt 1 k.p.c. - poprzez jego niezastosowanie (ewentualnie błędną wykładnię), albowiem organ regulacyjny na wniosek strony rozstrzyga w formie decyzji o odmowie przyłączenia do sieci nieruchomości osobie ubiegającej się o przyłączenie nieruchomości do sieci w rozumieniu wykonania przyłącza wodociągowego lub kanalizacyjnego, nie zaś o odmowie dokonania odbioru odcinka sieci prywatnej i jego włączenia do sieci gminnej (publicznej) bez zmiany statusu tego odcinka z prywatnego na gminny, co z kolei oznacza, że organ regulacyjny wydał Decyzję bez ustawowego upoważnienia, czym naruszył również art. 6 k.p.a.;

art. 15 ust. 4 w zw. z art. 31 ust. 1 u.z.z.w.- poprzez jego niewłaściwą wykładnię, albowiem:

Powód jako przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne jest obowiązany przyłączyć do sieci nieruchomość osoby ubiegającej się o przyłączenie nieruchomości do sieci poprzez przyłącze wod.-kan., jeżeli są spełnione warunki przyłączenia określone w Regulaminie dostarczania wody i odprowadzania ścieków oraz istnieją techniczne możliwości świadczenia usług, co nie jest równoznaczne z obowiązkiem połączenia odcinka sieci prywatnej z siecią gminną (publiczną) należącą do Powoda, bez przekazywania tego odcinka na majątek Powoda na warunkach określonych w umowie, czym organ naruszył również art. 6 k.p.a.;

wydane warunki techniczne przyłączenia do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej stanowią o obowiązku przekazania odcinka sieci na rzecz Powoda, zaś takie przekazanie musi odbyć się po uprzednim zawarciu między stronami umowy inwestycyjnej, przy czym zawarcie umowy inwestycyjnej poprzedza zawarcie umowy docelowej przenoszącej własność sieci na Powoda - organ błędnie ustalił i ocenił kolejność poszczególnych czynności;

art. 7 w zw. z art. 77 § 1 i art. 80 k.p.a. - poprzez niepodjęcie czynności niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli, w tym niezebranie kompletnego materiału dowodowego na okoliczność istnienia przesłanek do wydania zaskarżonej Decyzji, w szczególności na skutek zaniechania żądania od Wnioskodawców dokumentów i danych umożliwiających rzetelne przeanalizowanie ograniczenia podłączania do sieci gminnej nowych odbiorców na skutek połączenia odcinka sieci prywatnej z siecią gminną, co nie pozwala na dokonanie dogłębnej oceny żądanego przyłączenia do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej nie tylko pod względem zgodności z przepisami prawa ale także pod względem celowości przy jednoczesnym zapewnieniu ochrony interesów przyszłych odbiorców usług przed nieuzasadnionym ograniczeniem ze strony Wnioskodawców swobodnego podłączania się kolejnych konsumentów - co z kolei doprowadziło do dokonania przedwczesnej, a w konsekwencji błędnej oceny niekompletnego i zbyt ogólnego materiału dowodowego i tym samym doprowadziło do wydania wadliwej Decyzji administracyjnej;

art. 107 § 3 k.p.a., albowiem sporządzone przez organ regulacyjny uzasadnienie nie jest jasne, konkretne i przekonywujące, nie wyjaśnia w sposób kompleksowy i zrozumiały podstawy prawnej Decyzji, w szczególności mając na uwadze, że:

organ z jednej strony powołuje się na art. 27e ust. 2 pkt 4 u.z.z.w. jako podstawę swojego rozstrzygnięcia w zakresie nakazania przyłączenia do sieci (vide: ostatni akapit str. 6 uzasadnienia Decyzji) a z drugiej strony powołuje się na zupełnie odmienną, wskazaną przez Wnioskodawców, podstawę prawną w postaci art. 27e ust. 3 u.z.z.w. odnoszącą się do określenia warunków przyłączenia do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej (vide: str. 1 uzasadnienia Decyzji);

organ nie wyjaśnił, czy Wnioskodawcy wnoszą, a jeśli tak to na jakich warunkach, o połączenie wybudowanego przez nich odcinka sieci prywatnej wraz z przyłączami do sieci gminnej, czy żądają przyłączenia swoich nieruchomości do sieci gminnej bezpośrednio poprzez przyłącza wodociągowe i kanalizacyjne;

z uzasadnienia Decyzji nie wynika gdzie znajduje się sieć gminna, do której mieliby zostać przyłączeni Wnioskodawcy, jak przebiega odcinek sieci prywatnej i czy w ogóle w aktualnym stanie możliwym jest z technicznego punktu widzenia połączenie i prawidłowe funkcjonowanie obu sieci;

z uzasadnienia Decyzji nie wynika, co legło u podstaw przyjęcia określonego kręgu stron w postępowaniu prowadzonym przed organem regulacyjnym (z czego wynika tytuł prawny poszczególnych osób do konkretnych działek) oraz na jakich zasadach wszyscy Wnioskodawcy są współinwestorami odcinka sieci prywatnej (interes prawny), w tym do kogo należy przedmiotowa sieć (w jakich udziałach) oraz czy są do niej przyłączone nieruchomości Wnioskodawców poprzez już wybudowane przyłącza,

- co z kolei uniemożliwia dokonanie rzetelnej kontroli zaskarżonej Decyzji i czyni ją niekompletną i nieczytelną.

Biorąc pod uwagę powyższe zarzuty Powód wniósł o:

I. uwzględnienie odwołania i uchylenie w całości zaskarżonej Decyzji oraz orzeczenie co do istoty sprawy poprzez wskazanie, że Powód nie ma obowiązku połączenia odcinka prywatnej sieci wodociągowej i kanalizacyjnej w dz. ew. (...) w miejscowości L., gm. S., z należącą do Powoda siecią gminną (publiczną) bez przekazania odcinka sieci prywatnej na majątek Powoda na zasadach określonych uprzednio w umowie;

ewentualnie

II. uchylenie zaskarżonej Decyzji w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez organ regulacyjny;

III. zasądzenie od stron postępowania na rzecz Powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od daty uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty;

IV. przeprowadzenie dowodu z akt sprawy prowadzonej przez organ regulacyjny, w tym dowodu z dokumentów załączonych do pisma Powoda z dnia 15.01.2023 r. (znak: (...)) - w szczególności na fakt obowiązujących u Powoda zasad i warunków przekazywania infrastruktury wod.-kan., ustalenia rzeczywistego żądania Wnioskodawców oraz przekroczenia ustawowego zakresu upoważnienia do wydania zaskarżonej Decyzji;

V. przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron, z ograniczeniem do Wnioskodawców - celem ustalenia rzeczywistych przyczyn, jakie legły u podstaw odmowy przez Wnioskodawców zawarcia z Powodem umowy zobowiązującej do odpłatnego przekazania Powodowi odcinka wybudowanej przez nich sieci oraz możliwości podłączania się w przyszłości kolejnych odbiorców usług (konsumentów).

Zainteresowani – K. Z., M. P. (1), M. P. (2) w piśmie z 4 maja 2023 r. złożyli odpowiedź na odwołanie, wnosząc o:

oddalenie odwołania w całości,

uznanie, iż zaskarżona Decyzja winna być niezwłocznie wykonana,

zawarcie umowy pomiędzy stronami z pominięciem narzucanych jednostronnie przez Powoda warunków:

- zwrotu na rzecz Zainteresowanych tylko 40% wartości wykonanych robót z rozłożeniem na raty,

- obowiązku naprawy i serwisowania wybudowanego odcinka sieci wodociągowo- kanalizacyjnej przez 5 lat po przekazaniu na rzecz Powoda,

4) obciążenie Powoda wszystkimi kosztami postepowania procesowego,

5) na podstawie art. 755 § 1 pkt 1 k.p.c. w zw. z art. 5.1 u.z.z.w. o udzielenie zabezpieczenia polegającego na zobowiązaniu Powoda do formalnego odbioru zrealizowanych przez Zainteresowanych odcinków sieci wodociągowo- kanalizacyjnej na dz. ewid. (...), włączenia ich do istniejącej gminnej sieci wodociągowo- kanalizacyjnej oraz do przyłączenia do sieci wodociągowo- kanalizacyjnej wybudowanych przez nich domów jednorodzinnych przy ulicy (...), na dz. ewid. (...) w L., gm. S., z pozostawieniem do rozstrzygnięcia sądowego sprawy szczegółowych warunków umowy i wysokości zwrotu przez Powoda kosztów budowy odcinka sieci wodociągowo- kanalizacyjnej.

W odpowiedzi na odwołanie Pozwany podtrzymał dotychczasowe stanowisko zaprezentowane w Decyzji.

W replice na odpowiedź Zainteresowanych na odwołanie Powód wniósł o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków- J. K., A. R.- na fakt ustalenia przyczyn nie zawarcia przez Zainteresowanych umowy inwestycyjnej (następnie umowy przenoszącej własność odcinka sieci prywatnej), warunków proponowanej umowy inwestycyjnej oraz konsekwencji wynikających z ewentualnego podłączenia sieci prywatnej do sieci publicznej bez uprzedniego zawarcia umowy inwestycyjnej, czyli umowy zapewniającej przedsiębiorstwu wod.-kan. de facto możliwości dysponowania takim odcinkiem przejętej sieci na potrzeby obecnych i przyszłych odbiorców usług.

Na rozprawie w dniu 23 sierpnia 2023 r. strona Powodowa stwierdziła, że jeśli Zainteresowany nie zaprzecza temu, że została już podpisana umowa inwestycyjna cofa wniosek o przesłuchanie świadków. Natomiast Zainteresowany zaznaczył z jakich powodów umowa została podpisana. Na rozprawie w dniu 18 października 2023 r. strona Powodowa jak i zainteresowani potwierdzili, że umowa inwestycyjna została podpisana, Zainteresowani dostosowali się do wymagań Powoda.

Rozpoznając odwołanie Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Zainteresowani - K. Z., M. P. (1), M. P. (2) - ubiegali się o przyłączenie do gminnej sieci wodociągowej i kanalizacyjnej nieruchomości przy ulicy (...) (dz. (...)) w L. w Gminie S., na terenie której działa wyłącznie Powód jako przedsiębiorstwo wodociągowo- kanalizacyjne. Powyższe przyłączenie wiązało się z rozbudową tej sieci w dz. ew. (...) która to inwestycja nie została przewidziana przez Powoda. Zainteresowani zdecydowali się na wybudowanie brakującego odcinka sieci wodociągowej i kanalizacyjnej oraz przyłącza we własnym zakresie (okoliczności niesporne).

Powód wydał wszystkim Zainteresowanym 28 czerwca 2021 r. warunki dla projektowania i realizacji budowy sieci wodociągowej, warunki dla projektowania i realizacji budowy sieci kanalizacyjnej oraz wcześniej lub tego dnia, w zależności od Zainteresowanego, warunki techniczne dla budowy przyłącza wodociągowego i warunki techniczne dla projektu i realizacji przyłącza kanalizacji sanitarnej.

(dowód: warunki dla projektowania i realizacji budowy sieci wodociągowej dla wszystkich Zainteresowanych k. 60- 61 akt adm., warunki dla projektowania i realizacji budowy sieci kanalizacyjnej dla wszystkich Zainteresowanych k. 62 akt adm., warunki techniczne dla budowy przyłącza wodociągowego dla poszczególnych Zainteresowanych k. 63- 66 akt adm., warunki techniczne dla projektu i realizacji przyłącza kanalizacji sanitarnej k. 67- 70 akt adm.)

Zainteresowani zwrócili się do Powoda o zwrot całości kosztów za przedłużenie sieci wodociągowej i kanalizacyjnej w dz. ew. (...) w L. w Gminie S., jednak Powód w piśmie z 10 marca 2022 r. zaproponował im zwrot kosztów na poziomie 40% ich wartości, powołując się na uchwałę Zarządu Powoda w sprawie zasad nabycia urządzeń wodociągowych lub urządzeń kanalizacyjnych w Gminnym Przedsiębiorstwie (...) sp. z o.o. obowiązującą od 1 marca 2021 r., która określa wysokość zwrotu za przeniesienie własności urządzeń wod.-kan. co do zasady na poziomie 30% wartości wynikającej z wyceny. Z kolei w piśmie z 16 marca 2022 r. Powód poinformował Zainteresowanych, że przedmiotowa inwestycja nie została przewidziana w Wieloletnim planie rozwoju i modernizacji urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych na lata 2022- 2024, który został uchwalony przez Radę Gminy S..

(dowód: pismo Zainteresowanych k. 129- 130 akt adm., pismo Powoda z 10 marca 2022 r. k. 131- 132 akt adm., pismo Powoda z 16 marca 2022 r. k. 140 akt adm., Wieloletni plan rozwoju k. 233- 236 akt adm., uchwała Zarządu Powoda z 1 marca 2021 r. z załącznikami k. 237- 249 akt adm.)

We wniosku z 29 września 2022 r. Zainteresowani zwrócili się do Powoda o zawarcie umowy inwestycyjnej, z tym, że w związku z zaniżoną wyceną rozbudowy sieci i faktem, iż taka umowa zgodnie ze wzorem określonym przez Powoda miałaby zawierać postanowienia co do nabycia własności wybudowanego odcinka sieci wod.-kan. przez Powoda, wnieśli o zawarcie tej umowy jedynie w zakresie przyłączenia do istniejącej sieci.

(dowód: wniosek o zawarcie umowy inwestycyjnej k. 142 akt adm.)

W piśmie z 17 października 2022 r. Powód wskazał, że nie ma możliwości przyłączenia nowego odcinka sieci prywatnej do sieci publicznej bez przekazania wybudowanych urządzeń na majątek Powoda, gdyż takie działanie, czyli pozostawienie danego odcinka sieci jako prywatnego ograniczałoby możliwość swobodnego podłączania się do sieci przez kolejnych odbiorców, na co Powód nie miałby realnego wpływu. Powód wyjaśnił więc w piśmie z 15 listopada 2022 r., że odmówił zgody na rozwiązanie przedstawione przez Zainteresowanych. W piśmie z 20 grudnia 2022 r. Powód podtrzymał stanowisko wyrażone w piśmie z 17 października 2022 r., wskazując na konieczność zawarcia umowy inwestycyjnej określającej prawa i obowiązki stron związane z wybudowaniem oraz przeniesieniem własności urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych przez Zainteresowanych oraz włączeniem ich do sieci Powoda.

(dowód: pismo Powoda z 17 października 2022 r. k. 143 akt adm., pismo Powoda z 15 listopada 2022 r. k. 146- 147 akt adm., pismo Powoda z 20 grudnia 2022 r. k. 150 akt adm.)

Inwestycja została zrealizowana przez Zainteresowanych.

(dowód: pismo Zainteresowanych k. 149 akt adm., okoliczności niesporne)

Dnia 6 grudnia 2022 r. do Pozwanego wpłynął wniosek Zainteresowanej K. Z. w sprawie sporu dotyczącego odmowy przyłączenia przez Powoda do gminnej sieci wodociągowej i kanalizacyjnej nieruchomości zlokalizowanej przy ulicy (...) (dz. (...)) w L. w Gminie S. za pośrednictwem wybudowanego odcinka sieci w dz. ew. (...).

(dowód: wniosek k. 1 akt adm.)

Pismem z 8 grudnia 2022 r. Pozwany wezwał Zainteresowaną do usunięcia braków formalnych wniosku, tj. podania z jakiej podstawy prawnej oraz z jakiego zakresu art. 27e ust. 1 u.z.z.w. wnosi o rozstrzygnięcie sporu.

(dowód: wezwanie k. 3 akt adm.)

W piśmie z 14 grudnia 2022 r. Zainteresowana wniosła o interwencję Pozwanego na podstawie art. 27e ust. 1 pkt 2 u.z.z.w. oraz na podstawie art. 27e ust. 3 u.z.z.w. o określenie warunków technicznych przyłączenia do sieci wodociągowej oraz sieci kanalizacyjnej do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia sporu. Do pisma załączyła kilka dokumentów.

(dowód: pismo Zainteresowanej z 14 grudnia 2022 r. z załącznikami k. 5- 8 akt adm.)

Pismem z 19 grudnia 2022 r. Pozwany zawiadomił Zainteresowaną i Powoda o wszczęciu postepowania w sprawie rozstrzygnięcia powstałego między nimi sporu dotyczącego odmowy przyłączenia do sieci konkretnej nieruchomości za pośrednictwem wybudowanego odcinka.

(dowód: zawiadomienie o wszczęciu postepowania k. 9 akt adm.)

Zainteresowana przy piśmie z 3 stycznia 2023 r. przedłożyła szereg dokumentów.

(dowód: pismo Zainteresowanej z 3 stycznia 2023 r. z załącznikami k. 14- 164 akt adm.)

W piśmie z 5 stycznia 2023 r. Powód wskazał, że przyłączenie nowego odcinka wybudowanej sieci prywatnej do sieci publicznej bez przekazania wybudowanych urządzeń na majątek Powoda jest niemożliwe, gdyż spowoduje, że nie będzie miał realnego wpływu na możliwość swobodnego podłączania się kolejnych odbiorców usług, toteż nie wyraził zgody na działanie kolidujące z dobrem ogółu społeczności lokalnej. Do niniejszego pisma Powód załączył m.in. Wieloletni plan rozwoju i modernizacji urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych do roku 2021, Wieloletni plan rozwoju i modernizacji urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych na lata 2022- 2024, uchwałę Zarządu Powoda z jej załącznikiem w postaci Zasad nabywania urządzeń wodociągowych i/lub urządzeń kanalizacyjnych w Gminnym Przedsiębiorstwie (...) spółka z o.o., projekt wniosku o zawarcie umowy inwestycyjnej, projekt umowy inwestycyjnej, projekt umowy sprzedaży urządzeń wodociągowych/urządzeń kanalizacyjnych wraz z przeniesieniem autorskich praw majątkowych do dokumentacji projektowej.

(dowód: pismo Powoda z 5 stycznia 2023 r. k. 166- 224, 225- 285 akt adm.)

Pismem, które wpłynęło do Pozwanego 19 stycznia 2023 r. Zainteresowani M. P. (1) i M. P. (2) wnieśli o dołączenie do toczącego się postępowania z uwagi na fakt, że rozbudowane sieci będą zasilać również ich nieruchomości, tj. w przypadku M. P. (1) działkę (...), w przypadku M. P. (2) działkę (...). Zainteresowani podali, że odmowa odbioru sieci przez Powoda uniemożliwia im podłączenie ich nieruchomości do sieci wod.-kan. Natomiast Zainteresowana K. Z. wyraziła zgodę na powyższe.

(dowód: pismo Zainteresowanych M. P. (1) i M. P. (2) k. 287 akt adm., zgoda Zainteresowanej K. Z. k. 288 akt adm.)

Pismem z dnia 30 stycznia 2023 r. zawiadomiono strony o zakończeniu gromadzenia materiału dowodowego w sprawie rozstrzygnięcia sporu. Poinformowano przy tym strony o prawie do zapoznania z aktami sprawy, ewentualnie wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań, prawie do złożenia wniosku i uwag.

(dowód: zawiadomienie k. 294 akt adm.)

W dniu 13 lutego 2023 r. organ regulacyjny wydał zaskarżoną Decyzję (dowód: Decyzja k. 301- 304 akt adm.).

W toku postępowania sądowego Powód i Zainteresowani zawarli umowę inwestycyjną.

(dowód: protokół rozprawy z dnia 23 sierpnia 2023 r. k. 163- 164 akt sąd. i z dnia 18 października 2023 r. k. 166- 167 akt adm.)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie przedłożonych w sprawie dokumentów, których autentyczność nie była podważana przez żadną ze stron postępowania, jak też w oparciu o niekwestionowane twierdzenia stron.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem zaskarżona Decyzja jest słuszna i ma oparcie w przepisach prawa a podnoszone przez Powoda zarzuty nie są trafne, stąd nie mogą skutkować uchyleniem tej Decyzji.

Zgodnie z art. 27a ust. 1 u.z.z.w. organem regulacyjnym jest dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej Państwowego Gospodarstwa (...). Po myśli art. 27a ust. 3 pkt 3 u.z.z.w. do zadań organu regulacyjnego należy rozstrzyganie sporów między przedsiębiorstwami wodociągowo-kanalizacyjnymi a odbiorcami usług. Konkretnie art. 27e ust. 1 pkt 2 u.z.z.w. stanowi, że m.in. w sprawach spornych dotyczących odmowy przyłączenia do sieci nieruchomości osobie ubiegającej się o przyłączenie nieruchomości do sieci - na wniosek strony rozstrzyga organ regulacyjny w drodze decyzji. Przy czym jak normuje art. 27e ust. 2 pkt 4 u.z.z.w. rozstrzygnięcie organu regulacyjnego, o którym mowa w ust. 1, może polegać na nakazaniu przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu przyłączenia do sieci.

Istniejący między Powodem a Zainteresowanymi spór bez wątpienia dotyczy odmowy przyłączenia do sieci. Kwestia odmowy dokonania odbioru odcinka sieci prywatnej wybudowanej przez Zainteresowanych i braku zgody Powoda na jego włączenie do sieci gminnej bez zmiany jego statusu z prywatnego na gminny, skutkuje de facto odmową przyłączenia do sieci, toteż tak należy to postępowanie kwalifikować. W konsekwencji Pozwany rozstrzygnął spór w przedmiocie odmowy przyłączenia do sieci, mając do tego podstawę prawną w treści art. 27e ust. 1 pkt 2 u.z.z.w.

W stanie faktycznym sprawy jedynym właściwym rozstrzygnięciem było nakazanie Powodowi jako przedsiębiorstwu wodociągowo- kanalizacyjnemu przyłączenie do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej nieruchomości Zainteresowanych za pośrednictwem wybudowanego przez nich odcinka sieci.

W tym zakresie należy wskazać, że zgodnie z art. 15 ust. 4 u.z.z.w. przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne jest obowiązane przyłączyć do sieci nieruchomość osoby ubiegającej się o przyłączenie nieruchomości do sieci, jeżeli są spełnione warunki przyłączenia określone w regulaminie, o którym mowa w art. 19, oraz istnieją techniczne możliwości świadczenia usług. Przy czym chodzi tu o Regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków, który jest aktem prawa miejscowego uchwalanym przez radę gminy. Tym samym obowiązek przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego przyłączenia do sieci powstaje gdy wypełnione zostają warunki przyłączenia z ww. Regulaminu oraz istnieją techniczne możliwości świadczenia usług.

W niniejszej sprawie poza sporem jest natomiast, iż warunki Regulaminowe się ziściły, jednakowoż nie ma również technicznych przeszkód przyłączenia nieruchomości Zainteresowanych do gminnej sieci wodociągowej i kanalizacyjnej. Co istotne Powód wydał bowiem Zainteresowanym warunki dla projektowania i realizacji budowy sieci wodociągowej, warunki dla projektowania i realizacji budowy sieci kanalizacyjnej oraz warunki techniczne dla budowy przyłącza wodociągowego i warunki techniczne dla projektu i realizacji przyłącza kanalizacji sanitarnej, które potwierdzają techniczne możliwości świadczenia usług na wskazanych w nich warunkach. Już tylko z ich treści wynika, że po protokolarnym odbiorze nowowybudowanej sieci następuje jej przyłączenie do istniejącej sieci. Z kolei Zainteresowani dokonali budowy sieci wodociągowej i kanalizacyjnej wraz z przyłączami w oparciu o wydane warunki a Powód nie zakwestionował aby nowe odcinki sieci i przyłącza nie spełniały jakichkolwiek ustanowionych dla nich warunków technicznych. Tym samym nie było podstaw aby odmówić Zainteresowanym przyłączenia do sieci z powodów określonych w art. 15 ust. 4 u.z.z.w., zaś tylko te powody mogły implikować odmowę przyłączenia do sieci, ponieważ „są to jedyne warunki, które zainteresowany musi spełnić, aby uzyskać podłączenie do sieci przedsiębiorstwa” (P. Michalski (red.), Ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Komentarz, Warszawa 2022, Legalis).

Powód odmówił przyłączenia nieruchomości Zainteresowanych zarówno do sieci wodociągowej jak i kanalizacyjnej w związku z tym, że pomiędzy Powodem a Zainteresowanymi nie doszło do zawarcia umowy inwestycyjnej, która miała dotyczyć przeniesienia własności wybudowanych przez Zainteresowanych odcinków sieci na Powoda. Takie działanie nie znajduje zaś uzasadnienia w treści art. 15 ust. 4 u.z.z.w. Nawet w wydanych przez Powoda warunkach dla projektowania i realizacji budowy sieci sam Powód wskazuje, że dopiero po protokolarnym odbiorze nowowybudowanej sieci i przyłączeniu jej do istniejącej sieci dany odcinek sieci zostanie przekazany na rzecz Powoda i stanie się składnikiem mienia Powoda.

Jest to racjonalne i spójne, biorąc pod uwagę treść art. 49 k.c. Zgodnie z § 1 tego artykułu urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa. Niewątpliwie takimi urządzeniami są również urządzenia wodociągowe lub kanalizacyjne, wykorzystywane do prowadzania działalności z zakresu zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków. Brak rozwiązania prawnego z art. 49 k.c. oznaczałby, iż wspomniane urządzenia należałyby do części składowych nieruchomości, na której zostały wybudowane. Zgodnie z zasadą superficies solo cedit rozciągałoby się na nie prawo własności gruntu na którym powstały, w konsekwencji podmiot będący właścicielem nieruchomości stawałby się właścicielem urządzeń. Rozwiązanie przyjęte w art. 49 § 1 k.c. oznacza, że wymienione urządzenia z chwilą ich fizycznego połączenia z siecią należącą do przedsiębiorstwa przestają być częścią składową nieruchomości i stają się samoistnymi rzeczami ruchomymi, które mogą być przedmiotem odrębnej własności i obrotu. Może zatem dojść do przeniesienia ich własności w drodze umowy na rzecz przedsiębiorcy lub osoby trzeciej; można też oddać je w leasing lub najem (zob. wyrok SN z 22.1.2010 r., V CSK 195/09, Legalis). Dana kolejność nabycia urządzeń po ich przyłączeniu do sieci wynika wprost z art. 49 § 2 k.c., zgodnie z którym osoba, która poniosła koszty budowy urządzeń, o których mowa w § 1, i jest ich właścicielem, może żądać, aby przedsiębiorca, który przyłączył urządzenia do swojej sieci, nabył ich własność za odpowiednim wynagrodzeniem, chyba że w umowie strony postanowiły inaczej. Z żądaniem przeniesienia własności tych urządzeń może wystąpić także przedsiębiorca.

Dlatego skoro nabycie własności urządzeń sieci ma mieć miejsce dopiero na etapie po przyłączeniu ich do sieci przedsiębiorstwa wodociągowo- kanalizacyjnego, tym bardziej nie może tamować przyłączenia ich do sieci. Jak wskazał wprost Sąd Apelacyjny w Szczecinie: „Przepis art. 15 ust. 4 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (tj. Dz.U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 ze zm.) ustanawia dwie przesłanki, od spełnienia których zależy przyłączenie do sieci nieruchomości, a mianowicie: spełnienie przez powoda warunków przyłączenia określonych w regulaminie, o którym mowa w art. 19 ustawy, a po drugie istnienie technicznych możliwości świadczenia usług przez pozwaną - przy czym przesłanka ta, ma charakter zdroworozsądkowy. Możliwości świadczenia usług przez przedsiębiorstwo zależą głównie od istnienia sieci oraz od parametrów urządzeń, którymi dysponuje przedsiębiorstwo np. jej przepustowości, a nie od stosunków własnościowych urządzenia wodnokanalizacyjnego.” (wyrok SA w Szczecinie z 25.9.2012 r., I ACa 484/12, Legalis).

Należy zwrócić również uwagę na przepis art. 31 ust. 1 u.z.z.w., który reguluje, że osoby, które wybudowały z własnych środków urządzenia wodociągowe i urządzenia kanalizacyjne, mogą je przekazywać odpłatnie gminie lub przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu, na warunkach uzgodnionych w umowie. Ze stanowiska stron wynika zaś, że źródłem sporu i niezawarcia umowy dotyczącej przeniesienia własności, wymaganej przez Powoda, było niedojście do porozumienia odnośnie wielkości zwrotu przez Powoda kosztów budowy sieci. Jednakże są to kwestie wtórne w kontekście obowiązku przyłączenia przedsiębiorstwa wodociągowo- kanalizacyjnego do sieci, kwestie umowne między stronami, które mogą być w przypadku sporu w tym zakresie rozstrzygane przez właściwy sąd cywilny a nie przez organ regulacyjny i w konsekwencji, na skutek złożonego odwołania od jego decyzji, przez Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Jeśli po przyłączeniu nieruchomości Zainteresowanych do sieci nie nastąpi przeniesienie własności nowowybudowanych odcinków sieci na własność Powoda, może on wystąpić ze stosownym roszczeniem właśnie na drogę postępowania cywilnego.

W odniesieniu do zarzutów Powoda z pkt 4 b i c odwołania trzeba podnieść, że dane kwestie techniczne nie są istotne dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, w której organ regulacyjny ma za zadanie ocenić czy nakazać przyłączenia nieruchomości odbiorców do sieci. Ponadto kwestie techniczne powinny wynikać w pierwszej kolejności z warunków realizacji sieci i przyłączy i możliwości technicznych, które zna Powód.

Jeśli chodzi o zarzut Powoda z pkt 4d odwołania trzeba zaznaczyć, że jak wynika z materiału sprawy żaden organ, instytucja a nawet sam Powód nie kwestionował tytułu prawnego Zainteresowanych do poszczególnych działek, pozwalającego na ubieganie się o przyłączenie do sieci.

Dodać też trzeba, że Sąd nie dopatrzył się naruszenia przez organ regulacyjny procedury administracyjnej, która mogłaby skutkować potrzebą wyeliminowania Decyzji z obrotu prawnego.

Biorąc powyższe względy pod uwagę Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, nie znajdując podstaw do jego uwzględnienia, oddalił wniesione przez Powoda odwołanie na podstawie art. 479 ⁸⁶ § 1 k.p.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Z uwagi na nieuwzględnienie odwołania, Powoda należało uznać za stronę, która przegrała proces i zasądzić od niego na rzecz Pozwanego zwrot kosztów procesu, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 720,00 zł ustalone w oparciu o § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 265).

Sędzia SO Maciej Kruszyński