Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 maja 2022 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Józef Wąsik
Protokolant:	starszy sekretarz sądowy Marta Sekuła

po rozpoznaniu w dniu 7 kwietnia 2022 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa S. (1) S.A. w V.

przeciwkoA. K. (2) S.A. w K.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 24 sierpnia 2020 r. sygn. akt IX GC 100/19

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od strony pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 8.100 zł (osiem tysięcy sto złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Józef Wąsik

Sygn. akt I A Ga 313/20

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy – Sąd Gospodarczy w Krakowie wyrokiem z dnia 24 sierpnia 2020r:

I. zasądził od pozwanej A. K. (2) spółki akcyjnej w K. na rzecz strony powodowej S. (1)S.A. w V. (Szwajcaria) kwotę 321 316,44 euro z ustawowymi odsetkami:

a) w transakcjach handlowych liczonymi od kwoty 300 000 (trzysta tysięcy) euro od dnia 31 stycznia 2019 roku do dnia zapłaty;

b) za opóźnienie liczonymi od kwoty 15 706, 85 euro (piętnaście tysięcy siedemset sześć euro osiemdziesiąt pięć eurocentów) od dnia 31 stycznia 2019 roku do dnia 15 kwietnia 2019 roku;

c) za opóźnienie liczonymi od kwoty 21 316,44 euro (dwadzieścia jeden tysięcy trzysta szesnaście euro czterdzieści cztery eurocenty) od dnia 16 kwietnia 2019 roku do dnia zapłaty;

II. w pozostałym zakresie powództwo oddalił;

III. zasądził od strony pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 65 343,02 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

IV. tytułem niepokrytej części opłaty od pozwu nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Krakowie kwoty:

a) od S. (1) S.A. w V. (Szwajcaria) kwotę 1 161,62 zł,

b) odA. K. (2) spółki akcyjnej w K. kwotę 3 646,38 zł.

Podstawą faktyczną zaskarżonego wyroku był następujący stan faktyczny:

S. (1) S.A. została zawiązana w celu nabywania i zbywania udziałów oraz zarządzania udziałami w kapitale zakładowym różnych spółek, w szczególności we wszystkich dziedzinach produkcji maszyn; wykonywania uprawnień zarządczych i administracyjnych związanych z posiadanymi udziałami oraz świadczenie wszelkich związanych z nimi usług, w szczególności pomocy administracyjnej, finansowej i handlowej; nabywania, posiadania i zbywania nieruchomości.

Od 9 marca 2018r celem spółki jest nabywanie i zbywanie udziałów oraz zarządzanie udziałami w kapitale zakładowym różnych spółek, wykonywanie uprawnień zarządczych i administracyjnych związanych z posiadanymi udziałami oraz świadczenie wszelkich związanych z nimi usług, w szczególności pomocy administracyjnej, finansowej i handlowej.

Prezesem zarządu strony powodowej jest H. D., który jest wspólnikiem lub udziałowcem spółek tworzących na terenie Unii Europejskiej spółki współtworzące h. S. (1) oraz spółki D. (1). W szczególności, także na terytorium Polski lub jako udziałowiec spółek w Polsce działały:

- "D." sp. z o.o. z siedzibą w Ś.,

- "D. (...)" sp. z o.o. z siedzibą w Ś.,

- "A." sp. z o.o. z siedzibą w Ś. (potem w miejscowości K.),

- A. (1)S.A. w Ś.,

- A. (...) Ltd.,

- A. B. (1) GmbH,

- D. (1)GmbH w A. (Niemcy),

- S. w G. (Holandia),

- S. (1) S.A. w V..

W dniu 11 grudnia 2014r., po zbadaniu due dilligence A. (1) S.A. z dostępem do wszystkich żądanych dokumentów i informacji, została zawarta umowa trójstronna pomiędzyS. (1) S.A., pozwaną A. K. (2) S.A. oraz A. (1) S.A., na mocy której S. (1) S.A. sprzedała pozwanej 8 021 053 akcji imiennych zwykłych serii (...) spółki A. S.A. w K. za cenę 5 120 000 euro.

Strony ustaliły, że pierwsza część ceny w wysokości 4 820 000 euro zostanie zapłacona w terminie 3 dni roboczych od dnia zawarcia umowy- co nastąpiło.

Druga część ceny tj. 300 0000 zł miała zostać zapłacona:

§3. 8. (…) nie później niż do dnia 31 stycznia 2016 roku na zasadach określonych poniżej oraz pod warunkiem wskazanym w ust. 9 poniżej. Druga część Ceny Stałej będzie stanowić zabezpieczenie dla Kupującego ewentualnych zaspokojonych przez A. (1) SA roszczeń, do których poniesienia zobowiązana będzie A. (1)SA w okresie od dnia zawarcia niniejszej Umowy do dnia 31 grudnia 2015r. z tytułu:

- wszelkich roszczeń podmiotów trzecich kierowanych doA. (1) SA lub (...) Spółek (...), wynikających ze zdarzeń zaistniałych przed dniem zawarcia niniejszej Umowy

- ewentualnych roszczeń organów podatkowych z tytułu wszelkich zaległości Spółki lub (...) Spółek (...) z tytułu Podatków, wynikających ze skutecznego zakwestionowania przez jakiekolwiek Organy Podatkowe poprawności rozliczeń Podatków za okres do dnia zawarcia niniejszej Umowy.

W razie powstania roszczeń, wynikających z przesłanek opisanych w zd. 2 powyżej Kupujący ma prawo pomniejszenia Drugiej Części Ceny Stałej, o kwotę roszczeń, które zostały zaspokojone przez Spółkę. O zaistnieniu zdarzenia stanowiącego podstawę redukcji Drugiej Części Ceny Stałej Kupujący poinformuje Sprzedającego i przedłoży przed redukcją stosowne dokumenty, potwierdzające zaistnienie zdarzenia i spełnienie przesłanek do dokonania potracenia z Drugiej części Ceny Stałej nie później niż w ciągu 10 Dni Roboczych od daty uzyskania informacji o zdarzeniu, stanowiącym podstawę redukcji Drugiej Części Ceny Stałej. Kupujący dochowa należytej staranności przy ustalaniu istnienia i wysokości roszczeń zgłoszonych wobec Spółki oraz w razie ich bezzasadności podejmie właściwe kroki prawne. W razie gdyby po zaspokojeniu danego roszczenia przez Spółkę, zaistniała podstawa do jego zwrotu i Spółka otrzymałby taki zwrot, to kwota takiego zwrotu winna być zapłacona na rzecz Sprzedającego w terminie 14 dni od dnia otrzymania zwrotu tytułem Drugiej Części Ceny Stałej, o ile nie zostały spełnione inne przesłanki redukcji Drugiej Części Ceny Stałej określone w ustępie lub ust. 9 niniejszego paragrafu

§3. 9. W razie spadku poziomu wartości sprzedaży Spółki na rynku niemieckim – w ujęciu porównawczym rok 2015 do roku 2014, Druga Część Ceny Stałej w wysokości 300.000 EUR (…) nie zostanie zapłacona przez Kupującego, za wyjątkiem sytuacji, gdy wskazany spadek sprzedaży jest wynikiem działań lub zaniechań Kupującego. Kupujący przedłoży Sprzedającemu stosowne dokumenty potwierdzające spadek wartości sprzedaży Spółki i jego przyczyny. (k. 62)

W § 14 umowy strony wskazały, że umowa podlega prawu polskiemu i zgodnie z nim będzie interpretowana, a wszelkie spory rozstrzygane będą wedle siedziby kupującego (strony pozwanej).

W okresie do 31 stycznia 2016r. i po tej dacie pozwana nie złożyła oświadczenia w przedmiocie obniżenia ceny sprzedaży o kwotę 300 000 euro (lub inną), oświadczenia w przedmiocie zaspokojenia roszczeń podmiotów trzecich z kwoty 300 000 euro ani oświadczenia o potrąceniu, którego przedmiotem byłaby wierzytelność 300 000 euro.

Strona pozwana nie złożyła stronie powodowej żadnych dokumentów wskazujących na pokrycie roszczeń podmiotów trzecich opisanych w §3 ust. 8- 9, ani dokumentów wskazujących na spadek wartości sprzedaży A. (1) S.A. na rynku niemieckim w ujęciu porównawczym rok 2015 do roku 2014, nie wskazała też dokumentów potwierdzających przyczyny spadku wartości sprzedaży.

W dniu 25 stycznia 2016r. pozwana poinformowała S. (1)SA, że w związku z roszczeniami podniesionymi przez syndyka masy upadłości D. (1) GmbH przeciwko A. (1)SA z siedzibą w K., znanych i skierowanych do Państwa w pismach z dnia 07.08.2015r. oraz 22.09.2015r., które do dnia dzisiejszego nie zostały przez syndyka wycofane, A. K. (2) SA wstrzyma się z zapłatą Drugiej Części Ceny Stałej, o której mowa w §3 ust. 8 Umowy (…) do czasu ostatecznego wycofania przez syndyka masy upadłości D. (1) GmbH roszczeń podniesionych przeciwkoA. (1) SA.(k. 81- 82).

Pismem z dnia 13 października 2016r. pozwana reprezentowana przez adwokata informowała pełnomocnika powoda, że odmawia zapłaty kwoty 300 000 euro, albowiem kwota stanowi obecnie zabezpieczenie roszczeń skierowanych przeciwko A. (1)SA z siedziba w K. przez syndyka masy upadłościD. (1) GmbH (…) pozostaje ono w sprzeczności z uzgodnionym stanowiskiem Stron co do istnienia podstaw do zatrzymania zapłaty Drugiej Części Ceny Stałej w rozumieniu Umowy. Jedyną kwestią dotąd niesprecyzowaną pozostawał zakres w jakim Druga Część ceny miała podlegać dalszemu zatrzymaniu, co Strony uzależniały od skali roszczeń Syndyka. Nadto, Strony uzgodniły, że z zatrzymanej kwoty pokrywane będą koszty pomocy prawnej ponoszone w związku z roszczeniami kierowanymi przez syndyka przeciwkoA. (1)Sa, skutkiem czego część Drugiej Części Ceny Stałej została już w tym zakresie pomniejszona. (…) Wobec powyższego, do czasu prawomocnego oddalenia w całości powództwa syndyka masy upadłości D. (1) GmbH przeciwko A. (1) SA, kierowanie żądań zapłaty Drugiej Części Ceny Stałej w rozumieniu umowy należy uznać za przedwczesne tak co do zasady jak i co do wysokości. (k. 150- 152)

W tym samym dniu, co umowa sprzedaży akcji, tj. 11 grudnia 2014r. A. (1) S.A. zawarła z D. (1)GmbH w A. umowę, na podstawie której D. (1) GmbH w A. udzielił jej nieograniczonej terytorialnie licencji niewyłącznej do korzystania z patentów na wynalazek K. (licencja na prawa autorskie i licencja dotyczące praw własności przemysłowej) oraz umowę licencyjną w sprawie trzech wzorów wspólnotowych (k. 200- 286).

Wyrokiem z dnia 05 grudnia 2017r. Sąd Okręgowy w P. oddalił powództwo wzajemne Syndyka masy upadłości D. (1) GmbH w A. przeciwko A. (1) S.A. o przeniesienie zwrotne prawa użytkowania utworów przyznanych na podstawie umów z 11 grudnia 2014r., nakazanie udzielenie informacji o utworach powstałych na bazie prawa autorskich, praw przemysłowych i prawa do wzorów użytkowych, informacji o ilości wytworzonych produktów, sumie przychodów uzyskanych z dostaw produktów wykonanych w wyniku użytkowania praw, sumy kosztów wytworzenia i zapłaty rekompensaty za uzyskane pożytki wraz z odsetkami 5 % powyżej państwowej stopy procentowej od 01 sierpnia 2015r. (k. 84- 107)

Postanowieniem z dnia 02 maja 2018r. Wyższy Sąd Krajowy w P. postanowił o wycofaniu apelacji syndyka masy upadłości D. (1)GmbH w A. od wyroku z dnia 27 lutego 2018r. (k. 109- 111) W dniu 28 lipca 2018r. strona powodowa pozyskała informację od syndyka masy upadłości D. (1) GmbH w A. informację, że nie dochodzi już żadnych roszczeń wobec A. (1) SA (k. 114-121)

Wyrokiem z dnia 17 sierpnia 2018r. Sąd Okręgowy w K. stwierdził, że A. (1)SA przysługują wierzytelności wobec majątku spółki D. (1) GmbH w A. w kwocie 9 766, 02 euro, zgłoszona na listę wierzytelności 25 listopada 2015r. (k. 123- 139)

W dniu 29 marca 2018r., 15 czerwca 2018r. i pismem 28 września 2018r. strona powodowa wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 300 000 euro z odsetkami ustawowymi od dnia 1 lutego 2016r. do dnia zapłaty w terminie 14 od daty otrzymania wezwania (k.141-148).

W odpowiedzi pozwana informowała powoda pismem z dnia 5 września 2018r. (k. 153- 159), że w związku z negocjacjami ugodowymi syndyka masy upadłości D. (1) GmbH oraz H. D. także w odniesieniu do prawa własności intelektualnej nabytych przez A. (1) SA, przynajmniej do czasu rozstrzygnięcie ww. wątpliwości, odmawia zapłaty ww. kwoty 300 000, 00 Euro.

W tym piśmie i kolejnym z dnia 09 listopada 2018r. pozwana żądała nadesłania odpisu ugody zawartej przez H. D. z syndykiem masy upadłości.

Ugodą sądową z dnia 30 kwietnia 2018r. H. D. zadeklarował m. in. nie zgłaszać swoich wierzytelności do masy upadłości D. (1) GmbH w A., syndyk masy upadłości z kolei wycofać apelację w sprawie przeciwko A. (1)S.A. (k. 1358).

(okoliczności bezsporne)

Nadto Sąd Okręgowy ustalił, co następuje.

Celem zawarcia umowy stron dla pozwanej był wzrost sprzedaży produktów A. (2) S.A. na rynku niemieckim, zastąpienie sprzedaży na rynku wschodnim (Ukraina, Rosja, Białoruś) sprzedażą na rynek zachodnioeuropejski, zdywersyfikowanie i uzupełnienie oferty produkcyjnej Tymczasem pomimo wzrostu wartości sprzedaży na rynek niemiecki w okresie 2015 r. (z kwoty 250 mln zł do 300 mln zł) w 2016r. doszło do spadku sprzedaży do 260- 270 mln zł - wyłącznie na skutek okoliczności leżących po stronie pozwanej: decyzji organizacyjnych w postaci przeniesienia produkcji ze Ś. do N., równolegle odpływu pracowników do fabryki samochodów osobowych, która powstawała w W., przeniesienie kadry obsługującej rynek niemiecki do K., zwolnienie wyspecjalizowanego pracownika odpowiedzialnego za sprzedaż na rynek niemiecki A. L., zaprzestanie sprzedaży katalogowych wanien i brodzików, mimo sporych zapasów magazynach, opóźnienia w wykonywaniu umów sprzedaży na rynek niemiecki i wywołany tym spadek wolumenu sprzedaży produktów przy pozostaniu tej samej liczby klientów, braku rozpoznawalności marki na rynku niemieckim i adekwatnych działań promocyjnych w tym kierunku, przy silnej konkurencji na tym rynku firm lokalnych.

Sąd pominął dowód z zeznań świadka A. L., albowiem wniosek dowodowy w tym zakresie został cofnięty. Sąd pominął dowód z zeznań świadka W. V. (k. 365/2), albowiem w oparciu o dokument złożone w aktach sprawy (wypis z rejestru oraz statur strony powodowej, przy uwzględnieniu, że pozwana dysponowała i zbywała uprzednio udziały w innych spółkach na terytorium Polski i poza nim), Sąd uznał za wykazaną przez pozwaną okoliczność (art. 6 k.c.), że sprzedaż dokonana umową z dnia 11 grudnia 2014r. pozostawała w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy strony powodowej w rozumieniu art. 554 k.c. i zarazem była umową zawartą w związku z wykonywaną działalnością w rozumieniu art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 08 marca 2013r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (Dz. U. z 2020r. Poz. 935 ze zm., do 31 grudnia 2019r, pod tytułem o terminach zapłaty w transakcjach handlowych). Skoro strona powodowa domaga się ostatecznie odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych, nie może równolegle twierdzić, że przedmiotowa czynność prawna nie pozostawała w związku z działalnością przedsiębiorstwa powoda lub że miała charakter jednorazowy, incydentalny, pierwotny. Strona powodowa został założona w celu także nabywania i sprzedaży akcjami różnych spółek. Czynność z dnia 11 grudnia 2014r., co także niesporne między stronami, nie była pierwszym zbyciem udziałów / akcji strony powodowej (na terenie Polski uprzednio zbywała udziały w D. s.a. 17 września 2013r., D. (...) sp. z o.o.). Obrót akcjami/ udziałami jest takim samym przedmiotem przedsiębiorstwa tej spółki, jak i zarządzanie spółkami. Transakcja przedmiotowa nie wiązała się z restrukturyzacją czy przekształceniami podmiotowymi powoda lub pozwanej. To, że skądinąd transakcja zbycia udziałów / akcji nie jest czynnością częstą, a nawet jeśli jest to jedna z pierwszych tego typu czynności strony, nie oznacza, że nie ma związku z działalnością strony lub nie mieściła się w działalności jej przedsiębiorstwa (o czym także niżej).

Z tożsamych przyczyn Sąd oddalił wniosek o pozyskanie oznaczonych dokumentów od D. S.A. (k. 364)

Sąd oddalił wniosek pozwanej o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu ekonomii, rachunkowości i finansów w celu ustalenia, czy w spółce A. (1) S.A. doszło do spadku poziomu wartości sprzedaży za rok 2015 w stosunku do roku 2014r., albowiem okoliczność ta jest bezsporna jeśli opierać wniosek na dokumentacji tworzonej po 2019 roku dla pozwanej (por. dokumentacja finansowa, podatkowa i księgowa: k. 1187 401- 506), co do roku 2015r. potwierdził tę okoliczność także świadek T. K. i stwierdzają dokumenty finansowe na nośnikach elektronicznych (pendrive k. 1208, k. 1219). Z kolei, jeśli uwzględnić dokumenty bezpośrednio z roku 2015r. złożone przez powoda, ale odniesione tylko do spółki powiązanej z pozwaną jako właścicielem 100 % akcji A. (1)S.A. - A. B. (1) Gmbh na rynku niemieckim, wyniki finansowe są odmienne, potwierdzają tezę powoda, że spadku wartości sprzedaży na tym rynku nie było (por. sprawozdanie finansowe k. 164- 171). Jednakże ewentualny spór stron w tym aspekcie pozostaje już bez znaczenia w sprawie. Za wykazaną bowiem przez powoda (art. 6 k.c.) Sąd uznał okoliczność, że przyczyny, dla których doszło do spadku sprzedaży wartości na rynku niemieckim, leżały wyłącznie po stronie pozwanej, a zatem zaistniał wyjątek opisany §3 ust. 9 umowy, który obligował pozwaną do zapłaty drugiej transzy ceny sprzedaży, bez względu na spadek wartości A. (1) S.A. na rynku niemieckim. Wskazują na to spójne, wiarygodne, logicznie umotywowane i wiarygodne relacje wszystkich przesłuchanych w sprawie osób. Z zeznań tych wynika jednoznacznie, że przede wszystkim dążąc do oszczędności kilku milionów złotych rocznie, pozwana po przejęciu akcji A. (1)S.A. podjęła decyzje o zwolnieniu kadry zarządzającej tej spółki i przeniesieniu miejsca produkcji form (armatury, brodzików, akcesoriów) ze Ś. do (...), co skutkowało dalszym odpływem pracowników dotąd zatrudnionych przy produkcji, a to skądinąd zbiegło się z czasem z tworzeniem fabryki samochodów osobowych V. w (...) i przejęciem przez producenta aut wykwalifikowanych pracowników niezainteresowanych pracą z dala od miejsca zamieszkania. Strona pozwana okoliczności tej nie doceniła. Rozwiązanie finalnie stosunku pracy z A. L., a potem z A. L., odpowiedzialnymi w A. (1) S.A. za sprzedaż na rynku niemieckim, ogromna konkurencja na tym rynku, brak rozpoznawalności marki A. K. (2) S.A. na tym rynku i adekwatnych do takich potrzeb działań marketingowych, wywołały nie tyle spadek ilości klientów A. (1) S.A. na rynku niemieckim, lecz spadek wolumenu sprzedaży, albowiem pracownicy pozostali w tej firmie i w firmie pozwanej nie nadążali z wykonywaniem zamówień, pojawiały się nawet wielotygodniowe opóźnienia w realizacji dostaw na rynek niemiecki. Z powyższym zbiegła się sytuacja geopolityczna, bo spółka A. (1) S.A. nie mogła działać na Ukrainie, Rosji czy Białorusi z powodu konfliktu zbrojnego na Ukrainie. W efekcie, to chaos organizacyjny w wyniku nie do końca przemyślanych decyzji organizacyjnych, za które odpowiada wyłącznie pozwana, skutkowały powstaniem spadku wyniku sprzedażowego na rynku niemieckim w 2015r. w stosunku do 2014 r. W tej sytuacji analiza biegłych sądowych diagnozująca ewentualnie spadek wartości na rynku niemieckim, okazuje się bez znaczenia w sprawie. Zważyć także należy, co również jest okolicznością niesporną, że w terminie do zapłaty drugiej transzy ceny (300 000 euro), czyli do 31 styczna 2016r. pozwana nie przedłożyła powodowi żadnych dokumentów potwierdzających spadek sprzedaży na rynku niemieckim, a przecież zgodnie cytowanym wyżej §3 ust. 9 umowy stron miała obowiązek umowny przedłożenia Sprzedającemu stosowne dokumenty potwierdzające spadek wartości sprzedaży Spółki i jego przyczyny. Także i w toku postępowania nie przedkłada żadnych dokumentów stwierdzających inne przyczyny spadku sprzedaży na rynku niemieckim, aniżeli stwierdzone zeznaniami świadków.

Sąd oddalił wniosek pozwanej o zwrócenie się do Sądu Rejonowego w K. o wydanie odpisu ugody H. D. z syndykiem masy upadłości D. (1) GmbH w A. (sygn. (...)), albowiem dokument ten nie ma żadnego znaczenia w sprawie, podobnie jak inne ugody zawierane przez syndyka masy upadłości D. (1) GmbH w A. po 31 grudnia 2015r. Jak wynika z §3 ust. 8 umowy stron, pozwana zachowywała uprawnienie do złożenia oświadczenia o redukcji ceny – którego nie złożyła (a tylko w ten sposób mogła uwolnić się od obowiązku zapłaty); po wtóre, oświadczenie to wymagało zaistnienia zdarzenia w postaci zaspokojenia należności podmiotów trzecich przez pozwaną lub A. (1) S.A. do 31 grudnia 2015r. (co niewątpliwie nie miało miejsca); kolejno, konieczność pokrycia ceny nie została wbrew §3 ust. 8 wykazana (pozwana nie świadczyła na rzecz podmiotów, organów trzecich), wreszcie: w terminie 10 dni roboczych od zaistnienia zdarzenia polegającego na zapłacie świadczeń z okresu do 31 stycznia 2016r., pozwana nie złożyła stronie powodowej dokumentów stwierdzających to zdarzenie; wreszcie, syndyk masy upadłościD. (1)GmbH w A. po 31 grudnia 2015r. w piśmie z 28 lipca 2018r. jednoznacznie oświadczył, że nie zgłasza żadnych roszczeń wobec A. (1) S.A.

Sąd poczynił następujące rozważania prawne:

Powództwo zasługuje na częściowe uwzględnienie. Postępowanie dowodowe przeprowadzone w sprawie oraz okoliczności niesporne, w tym wynikające z treści dokumentów złożonych przez strony, prowadza do wniosku, że strony procesu jako strony transakcji z 31 grudnia 2014r. dokonały przedmiotem czynności sprzedaży akcji w A. (1) S.A. w ramach działalności przedsiębiorstwa i w związku z prowadzoną działalnością. Zagadnienie to powstało wokół zarzutu pozwanej, że roszczenie pozwu uległo przedawnieniu.

Zgodnie z art. 554 k.c. Roszczenia z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy, roszczenia rzemieślników z takiego tytułu oraz roszczenia prowadzących gospodarstwa rolne z tytułu sprzedaży płodów rolnych i leśnych przedawniają się z upływem lat dwóch. Z uwzględnieniem art. 555 k.c. przepis ten ma zastosowanie także przy sprzedaży praw, a takim są uprawnienia inkorporowane w papierach wartościowych – akcjach. Strona powodowa wśród celów swojego działania oraz zadań statutowo umieściła obrót udziałami/akcjami. W 2013r. i wcześniej dokonywała zbycia akcji/ udziałów innych spółek, także na terytorium kraju. W oceni Sadu, nie ma żadnego znaczenia, czy obrót akcjami/ udziałami następował za cenę rynkową i czy dopuszczone były do tej sprzedaży (obrotu) inne podmioty. Jeśli strona powodowa w piśmie rozszerzającym powództwo dostrzega związek transakcji związek transakcji z wykonywaną działalnością w rozumieniu art. 4 pkt 1) ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (aktualnie pod tytułem „o przeciwdziałaniu nadmiernym w transakcjach handlowych) nie do obrony jawi się pogląd, że w przypadku sankcji za opóźnienie w zapłacie ceny strona dostrzega związek z działalnością strony i to wykonywaną, a nie dostrzega do, jeśli chodzi o identyfikowanie długości okresu przedawnienia w związku z działalnością przedsiębiorstwa sprzedawcy. Przedsiębiorstwo sprzedawcyS. (1) S.A. nie opiera się na produkcji towarów, zasobie maszynowym, lecz właśnie na posiadaniu (obracaniu) akcjami i udziałami w spółkach oraz zarządzaniu udziałami w kapitale zakładowym różnych spółek, wykonywaniu uprawnień zarządczych i administracyjnych związanych z posiadanymi udziałami oraz świadczeniu wszelkich związanych z nimi usług, w szczególności pomocy administracyjnej, finansowej i handlowej.

Sąd zwrócił uwagę, że sprzedaż i nabywanie (obrót) udziałów w spółkach kapitałowych nie stanowi, co do zasady przedmiotu działalności gospodarczej ani osób fizycznych, ani prawnych, w tym spółek będących przedsiębiorcami, jeżeli obrót udziałami wynika z wykonywania ich majątkowych uprawnień z tytułu stosunku spółki (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 2010 r., I CSK 10/10). W rezultacie przyjmuje się, że sprzedaż udziałów np. w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością między dotychczasowymi wspólnikami tylko wyjątkowo może być sprzedażą w zakresie działalności przedsiębiorstwa.

Jednakże, w wyroku z dnia 19 listopada 2004r. (II CK 175/04) Sąd Najwyższy podkreślił, że „działalność przedsiębiorstwa sprzedawcy" w rozumieniu art. 554 k.c. wynikać może nie tylko z ustawy (statutu), ale może być także determinowana bieżącą praktyką gospodarczą, to jest wynikać z potrzeb i strategii gospodarczo-rynkowej przedsiębiorcy - sprzedawcy, polegającej na przykład na wycofywaniu się z określonego segmentu rynku. W tym kontekście faktycznym Sąd Najwyższy przyjął, że sprzedaż udziałów w spółce z o.o. może być kwalifikowana, jako sprzedaż dokonana w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy w rozumieniu art. 554 k.c. Dokładnie taka sytuacja faktyczna zaistniała w analizowanej sprawie: strona powodowa, reprezentowana przez H. D., w realizacji planów i strategii powodowej spółki akcyjnej zdecydowała się wycofać z rynku polskiego, zbywając najpierw akcje D. S.A., a kolejno A. (1) S.A. Niewykluczone, że miała na to wpływ także pogarszająca się sytuacja D. (1) GmbH w A., niemniej z całą pewnością nie można uznać, że transakcja z 11 grudnia 2014r. nie miała związku z działalnością przedsiębiorstwa sprzedawcy.

Uwzględniając powyższe Sąd przyjął, że roszczenie o zapłatę reszty ceny sprzedaży należnej stronie powodowej do dnia 31 stycznia 2016r. uległo przedawnieniu w terminie dwóch lat od tej daty. Postępowanie dowodowe, w tym odniesione do treści wymienionych przez strony dokumentów w 2016 r. i późniejszych, nie doprowadziło do ustalenia, by w okresie przed 31 stycznia 2016r. strony dokonały zmiany terminu świadczenia. Na taką zmianę terminu świadczenia mogły naprowadzać oświadczenia profesjonalnego pełnomocnika pozwanej złożone w piśmie z dnia 13 października 2016r., w którym pozwana odmawiając zapłaty 300 000 euro wskazywała, że żądanie zapłaty pozostaje ono w sprzeczności z uzgodnionym stanowiskiem Stron co do istnienia podstaw do zatrzymania zapłaty Drugiej Części Ceny Stałej w rozumieniu Umowy. Jedyną kwestia dotąd niesprecyzowana pozostawał zakres w jakim Druga Część ceny miała podlegać dalszemu zatrzymaniu, co Strony uzależniały od skali roszczeń Syndyka. Nadto, Strony uzgodniły, że z zatrzymanej kwoty pokrywane będą koszty pomocy prawnej ponoszone w związku z roszczeniami kierowanymi przez syndyka przeciwko A. (1) SA skutkiem czego część Drugiej Części Ceny Stałej została już w tym zakresie pomniejszona. Jednak żadna ze stron w procesie nie podnosiła zarzutu zmiany terminu świadczenia, a skądinąd także żadna strona nie powoływała się na ewentualne uzgodnienia dotyczące rozszerzenia podstaw zatrzymania części ceny z uwagi na dodatkowe okoliczności, a to związane np. z kosztami ochrony prawnej ponoszonymi w związku z postępowaniami wokół D. (1) GmbH w A.. O tyle słusznie, że finalnie syndyk masy upadłości przegrał wszystkie postępowania (wokół listy wierzytelności i praw licencyjnych, do znaków wspólnotowych i przemysłowych) zA. (1) S.A., a co za tym idzie, to syndyk został zobowiązany do pokrycia kosztów sądowych A. (1) S.A.

Wraz z przedawnieniem roszczenia o zapłatę należności głównej 300 000 euro uległy przedawnieniu roszczenia odsetkowe, które mimo swojego okresowego charakteru dzielą los należności głównej. Zbędne jawi się powielanie argumentacji wyłożonej w odniesieniu do zasady akcesoryjności należności odsetkowej w stosunku do należności głównej, znakomicie, wyczerpująco i kompletnie omówione w uchwale 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2013 r. (III CZP 42/04). Wypada jedynie zauważyć, że w sprawie nie doszło do zapłaty należności głównej (tu 300 000 euro), co stanowiłoby wyjątek od zasady akcesoryjności roszczeń o świadczenia uboczne i rzeczywiście skutkowało uruchomieniem przewidzianego dla świadczeń okresowych trzyletniego terminu przedawnienia.

Za skuteczny Sąd uznał natomiast zarzut nadużycia prawa przy podniesieniu przez pozwaną zarzutu przedawnienia roszczenia, argumentowany przez powoda w szczególności naruszeniem przez pozwaną zasady uczciwości, lojalności i nienadużywania zaufania w relacjach gospodarczych (art. 5 k.c. w zw. z art. 118 k.c.). W tym aspekcie Sąd wskazał, że w stosunkach między przedsiębiorcami, ze specyfiki obrotu gospodarczego wynika, że stwierdzenie nadużycia prawa podmiotowego powinno mieć charakter wyjątkowy, gdyż w ramach tego obrotu zachodzi konieczność ciągłego i świadomego ponoszenia ryzyka, co profesjonaliści powinni umieć przewidywać. W innym razie osłabione zostałoby praktyczne znaczenie zasady trwałości umów, z zagrożeniem dla pewności i bezpieczeństwa obrotu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 kwietni 2014 r. , III CSK 178/13). Stanowisko o takim nadużyciu musi być zbudowane na podstawie kompleksowego rozważenia stosunków i zdarzeń, które doprowadziły do upływu terminu przewidzianego na dochodzenie roszczenia, przy uwzględnieniu wzajemnych powiązań między stronami i staranności oraz zapobiegliwości, jaką powinien wykazać przedsiębiorca w zakresie minimalizowania ryzyka strat w prowadzonej działalności (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 2009r. III CSK 272/08).

W realiach rozpoznawanej sprawy należało uwzględnić, że w żadnym okresie trwania dwuletniego okresu przedawnienia roszczenia o znacznej wartości w przedsiębiorstwie obu stron, strona powodowa nie dała podstaw do stwierdzenia, że zaniechała roszczenia o zapłatę kwoty 300 000 euro. Nie da się również wskazać okresu nieusprawiedliwionej bezczynności tej strony w dochodzeniu roszczenia.

W dniu 25 stycznia 2016r., a zatem tuż przed upływem umówionego terminu świadczenia, pozwana poinformowała S. (1) SA, że w związku z roszczeniami podniesionymi przez syndyka masy upadłości D. (1)GmbH przeciwko A. (1) SA z siedzibą w K., znanych i skierowanych do Państwa w pismach z dnia 07.08.2015r. oraz 22.09.2015r., które do dnia dzisiejszego nie zostały przez syndyka wycofane, A. K. (2) SA wstrzyma się z zapłatą Drugiej Części Ceny Stałej, o której mowa w §3 ust. 8 Umowy (…) do czasu ostatecznego wycofania przez syndyka masy upadłości D. (1) GmbH roszczeń podniesionych przeciwko A. (1) SA.(k. 81- 82).

Okoliczność ogłoszenia upadłości spółki w Niemczech, od której A. (1)S.A. nabyła konglomerat praw do znaków towarowych, wzorów użytkowych, majątkowych praw autorskich (na których produkcję i sprzedaż na rynki zachodnioeuropejskie opierała ta spółka), była nową i nieprzewidzianą przez strony w dniu 11 grudnia 2014r. okolicznością. Fakt wystąpienia w 2015r. przez syndyka masy upadłości o zwrot praw do wzorów wspólnotowych, praw do znaków towarowych czy stwierdzenie wygaśnięcia licencjiA. (1)S.A. również było zdarzeniem nieoczekiwanym, które samoistnie mogło wywołać zmiany w sferze prawnopodatkowej i sytuacji sprzedażowej tej spółki rynku niemieckim A. (1) S.A.

Zasadnie zatem strona powodowa, pod wpływem jednoznacznego i stanowczego oświadczenia pozwanej o przedwczesności roszczenia, wstrzymała się z egzekwowaniem sądowej ochrony roszczeń, albowiem nawet posiedzenie pojednawcze (ugodowe) nie mogłoby doprowadzić do osiągnięcia celu takiego postępowania. Sytuacja pozostawała patowa dla obu stron.

Analogicznie strona pozwana opowiedziała się co do roszczeń powoda w piśmie z 13 października 2016r. wskazując wprost, że kierowanie żądań zapłaty Drugiej Części Ceny Stałej w rozumieniu umowy należy uznać za przedwczesne tak co do zasady jak i co do wysokości. (k. 150- 152)

Bezpośrednio po zakończeniu postępowań z udziałem syndyka, po uzyskaniu w dniu 28 lipca 2018r. oświadczenia jego o braku jakichkolwiek roszczeń względem A. (1) S.A. (k. 114-121), strona powodowa pismem z 28 września 2018r. wystąpiła z wezwaniem do zapłaty świadczenia, a 31 stycznia 2019r. wniosła pozew w sprawie, uprzednio pismami 05 września 2018r. i z następnie z dnia 09 listopada 2018r. otrzymując kolejne żądania pozwanej, mające wpłynąć jej zdaniem na wymagalność świadczenia, tym razem były to żądania wydania ugody zawartej przez H. D. z syndykiem. W tym ostatnim aspekcie strona powodowa zasadnie nie przystała na nowe żądania, albowiem jak już powiedziano wyżej, fakt zawarcia ugody H. D. z syndykiem masy upadłości w żaden sposób nie mógł zagrażać interesom A. (1) S.A. i pozwanej, nie miał żadnego wpływu na bieg terminów oznaczonych §3 ust. 8 i 9 umowy stron, a przy tym sam H. D. wskazał w zeznaniach jednoznacznie, że rzeczona ugoda oznaczała jego przysporzenie kwotą 2 mln euro masy upadłości, bez uszczerbku dla praw A. (1)S.A., a co za tym idzie wartości jej akcji oraz sytuacji pozwanej.

Uwzględniając powyższe Sąd ocenił, że pozwana nadużywa zasad zaufania i lojalności jako zasad współżycia społecznego, podnosząc aktualnie zarzut przedawnienia roszczenia, z tym że równolegle Sąd uznał, że przywołane wyżej względy lojalności, słuszności i sprawiedliwości nakazują przyjąć, że skoro strona powodowa nie mogła dochodzić roszczenia (albowiem trwało wyjaśnianie przed organami podatkowymi czy sądowymi w Niemczech, czy pozwana jest zobowiązana do zapłaty i jakiej kwoty) i skoro w ten sposób strona powodowa usprawiedliwia termin zainicjowania postępowania w sprawie, nie można uznać, że pozwana była zobowiązana do zapłaty przedawnionych odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia za okres od 01 lutego 2016 r. do 30 kwietnia 2018r., skoro do daty zawarcia ugody finalizującej spór syndyka z A. (1)S.A. (30 kwietnia 2018r.) nie można było zdiagnozować wysokości ewentualnej należnej stronie powodowej kwoty. Skoro jednak strona pozwana (jako akcjonariusz A. (1) SA) pozostaje świadoma zawarcia ugody skutkującej cofnięciem apelacji i roszczeń syndyka wobec A. (1) S.A. od daty zawarcia ugody, należało przyjąć, że do świadczenia była zobowiązana najpóźniej dnia następnego po 30 kwietnia 2018r., a skoro ten przypadał w dzień ustawowo wolny od pracy (1 maja, art. 115 k.c.) termin świadczenia pieniężnego przypadał na 2 maja 2018r. Ostatecznie zatem w opóźnieniu z zapłatą odsetek za opóźnienie w spełnieniu transakcji handlowej, nieusprawiedliwionym zasadami współżycia społecznego w granicach podniesionych przez strony zarzutów (przedawnienia i nadużycia prawa podmiotowego), pozwana pozostaje w okresie od 03 maja 2018 r. do dnia poprzedzającego wniesienie pozwu (30 stycznia 2019r.) co daje sumę 21 316, 44 euro.

Z tych przyczyn, na podstawie umowy stron oraz art. 354 § 2 k.c. Sąd uwzględnił powództwo o zapłatę kwoty 300 000 euro oraz o zapłatę odsetek za opóźnienie w spełnieniu roszczenia pieniężnego wynikającego z transakcji handlowej w zakresie kwoty 21 316, 44 euro. O dalszych odsetkach Sąd orzekł zgodnie z art. 482 §1 k.c. w granicach żądania pozwu, mając przy tym na względzie, że co do należności 300 000 euro i odsetek ustawowych za opóźnienie skapitalizowanych za okres od dnia 03 maja 2018r. (do dnia 30 stycznia 2019r. 15 706, 85 euro) datą wniesienia pozwu w rozumieniu art. 482 §1 k.c. był 31 stycznia 2019r., a w stopie wyższej - odsetek za opóźnienie transakcjach handlowych (czyli łącznie od kwoty 21 316,44 euro) dniem wniesienia powództwa o te odsetki jest 16 kwietnia 2019r.

Dalej idące żądanie pozwu Sąd uznał za przedawnione, od spełnienia którego pozwana uchyla się zasadnie (art. 117 § 2 k.c.) .

Sąd nie znalazł podstaw do rozłożenia należności na raty lub odroczenia terminu płatności zobowiązania. Pozwana nie zgłosiła w tym zakresie wniosku wprost, tym bardziej nie przedstawiła argumentacji w tym zakresie, jednakże uwzględniając całokształt argumentacji i przebiegu relacji sporu stron, Sąd ocenił żądanie pozwu i z tej perspektywy. Trzeba bowiem wskazać, że pomimo umieszczenia przepisu umocowującego Sąd do rozłożenia należności na raty w przepisach kodeksu postępowania cywilnego, zastosowanie przepis art. 320 k.p.c. rodzi skutki także normy materialnoprawnej, ponieważ modyfikuje treść łączącego strony stosunku cywilnoprawnego, w odniesieniu do sposobu i terminu spełnienia świadczenia przez pozwanego i w tym zakresie orzeczenie sądu ma charakter konstytutywny. Zarazem rozłożenie na raty nie eliminuje zasądzenia na rzecz powoda odsetek za okres do dnia wydania wyroku zasądzającego świadczenie, powoduje natomiast, że nie przysługują mu odsetki od świadczeń ratalnych za okres pomiędzy wydaniem wyroku a terminem płatności poszczególnych rat (uchwała składu siedmiu sędziów SN – zasada prawna z dnia 22 września 1970 r., III PZP 11/70, uchwała SN z dnia 15 grudnia 2006 r., III CZP 126/06, OSNC 2007, nr 10, poz. 147). Zgodnie z art. 320 k.p.c. w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie, a w sprawach o wydanie nieruchomości lub o opróżnienie pomieszczenia - wyznaczyć odpowiedni termin do spełnienia tego świadczenia. Podkreślenia wymaga, że zastosowanie art. 320 k.p.c. jest możliwe w szczególnie uzasadnionych wypadkach, ale nie chodzi tu o wypadki wyjątkowe (szczególnie rzadkie, niecodzienne lub nadzwyczajne), lecz takie, które bardzo (ponadprzeciętnie lub w sposób nadzwyczajny) uzasadniają albo nawet nakazują zmodyfikowanie skutków wymagalności dochodzonego roszczenia. Mogą one wynikać ze stanu majątkowego stron, ich sytuacji rodzinnej lub zdrowotnej oraz z doraźnych – stwierdzonych przez sąd – trudności ze spełnieniem świadczenia w terminie wynikającym z treści roszczenia. Trudności w spełnieniu świadczenia mogą wynikać z indywidualnych cech i zachowań stron, jak również mogą być spowodowane przyczynami zewnętrznymi niezależnymi od stron (np. zjawiskami przyrodniczymi, sytuacją gospodarczą), ale muszą mieć charakter stwierdzalnych obiektywnie. Należy zarazem wykluczyć trudności spowodowane przez dłużnika. Rozłożenie na raty nie może prowadzić do pokrzywdzenia powoda (wierzyciela), co oznacza, że samo rozłożenie świadczenia na raty i sposób tego rozłożenia muszą stwarzać realną szansę na spełnienie świadczenia (tak w wyroku z dnia 17 maja 2018r. Sąd Apelacyjny w Krakowie, I AGa 149/18). Ocena tych wypadków należy do sądu, nie jest oceną dowolną tzn. musi być poprzedzona niezbędnymi ustaleniami oraz wsparta wywodem (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 2015 r., II CSK 409/14). Wskazuje się zarazem, że uwzględnienie wniosku dłużnika jest racjonalne, gdy dłużnik wykaże, że dysponować będzie środkami umożliwiającymi wykonanie tak zmodyfikowanego obowiązku w sposób odczuwalny ekonomicznie przez wierzyciela (tak Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 02 sierpnia 2018r. V ACa 1387/17).

W rozpoznawanej sprawie pozwana, poza twierdzeniem o przejściowo trudnej sytuacji majątkowej (która to okoliczność stanowi oczywistą przyczynę pozwu), nie wskazała i nie wykazała żadnej okoliczności, która sytuację pozwanej nakazywałaby uznać za szczególną w rozumieniu art. 320 k.p.c. W szczególności, pozwana z obowiązkiem zapłaty kwoty wyższej aniżeli zasądzona liczy się już od ponad 4 lat (w tym ponad roku procesu sądowego). Mimo stanu epidemicznego, pozyskuje dochody i prowadzi działalność gospodarczą. W konsekwencji Sąd doszedł do wniosku, że nie istnieją żadne wiarygodne przyczyny dla uznania, że pozwana istotnie nie jest zdolna świadczyć na rzecz powoda zasądzonej kwoty jednorazowo.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c.

Apelację od tego wyroku wniosła strona pozwana w części zasądzającej powództwo oraz rozstrzygającej o kosztach procesu.

Wyrokowi temu zarzuciła:

1. naruszenie przepisów prawa procesowego, które miało istotny wpływ na wynik

sprawy, tj.:

1) art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 316 k.p.c. w zw. z art. 328 § 2 k.p.c. poprzez

błędną, sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenę materiału

dowodowego przez Sąd i przyjęcie, że usprawiedliwiona jest bezczynność strony powodowej w opóźnionym dochodzeniu roszczenia (pozew wniesiono 31 stycznia 2019 roku — pomimo, że roszczenie przedawniło się 31 stycznia 2018 roku);

2) art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 316 k.p.c. w zw. z art. 328 § 2 k.p.c. poprzez

dokonanie przez Sąd ustaleń sprzecznych z treścią materiału dowodowego

zebranego w sprawie, a polegających na wadliwym uznaniu przez Sąd, iż usprawiedliwiona jest bezczynność strony powodowej w opóźnionym dochodzeniu roszczenia, podczas gdy pozwana swoim działaniem (treść korespondencji A. K. (2) S.A. z dnia 25 stycznia 2016 roku oraz z dnia 13 października 2016 roku skierowanej do S. (1) S.A.) nie doprowadziła do tego, że S. (1) S.A. nie mogła dochodzić przedmiotowego roszczenia w okresie przed 31 stycznia 2018 roku;

3) art. 233 § 1 k.p.c. i art. 227 k.p.c. w zw. z art. 316 k.p.c. w zw. z art. 328 § 2 k.p.c. przez niedokonanie przez Sąd ustaleń faktycznych — istotnych dla rozstrzygnięcia faktów nieustalonych przez Sąd I-instancji — a dotyczących:

a) przyczyn jakie spowodowały opóźnienie dochodzenia roszczenia przez S. (1) S.A. — w kontekście:

- kwestionowania przez powoda, że okoliczność wystąpienia z pozwem przez syndyka masy upadłości D. (1)GmbH przeciwko spółceA. (1)S.A. uzasadniałaby możliwość wstrzymania się przez A. K. (2) S.A. z zapłatą kwoty dochodzonej pozwem;

- (błędnego) uznania przez powoda reprezentowanego przez profesjonalnego pełnomocnika, że roszczenie przedawnia się w terminie 3 lat (31 stycznia 2019 roku — i złożenie dopiero tego ostatniego dnia w „założonym" 3-letnim terminie pozwu);

— a w konsekwencji nieustalenie tego, czy to opóźnienie było usprawiedliwione szczególnymi przyczynami;

b) czasu trwania tego opóźnienia - w kontekście:

- daty przedawnienia roszczenia, tj. 31 stycznia 2018 roku, a daty

wytoczenia powództwa tj. 31 stycznia 2019 roku — okres 12 miesięcy;

- daty zawarcia ugody pomiędzy S. (1) S.A. (reprezentowanym przez H. D.), a syndykiem masy upadłości D. (1) GmbH, tj. 30 kwietnia 2018 roku, a daty wytoczenia powództwa 31 stycznia 2019 roku (okres 9 miesięcy);

— a w konsekwencji braku ustalenia przez Sąd tego czy ww. opóźnienie S. (1)S.A. w wytoczeniu powództwa nie jest nadmierne;

c) jak również zachowania się stron stosunku zobowiązaniowego — w kontekście:

- odmowy co do przedstawienia treści ugody, jaka miała zostać zawarta pomiędzy syndykiem masy upadłości D. (1) GmbH, a H. D. (ugoda zawarta w Sądzie Krajowym w K. w sprawie o sygn.(...)), a której to treść miałaby dotyczyć właśnie praw własności intelektualnej — które to

wcześniej zostały nabyte przez spółkę A. (1) S.A. (zgodnie z ww. umową zobowiązującą do nabycia akcji spółkiA. (1) S.A. oraz zgodnie z ww. umowami, dotyczącym praw na dobrach niematerialnych), co mogłoby zagrażać interesom A. K. (2) S.A;

— co w konsekwencji spowodowało również naruszenie art. 232 zd. pierwsze k.p.c. i art. 227 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 316 k.p.c. polegającym na błędnym uznaniu przez Sąd, żeS. (1) S.A. wykazała, iż zaistniały zupełnie wyjątkowe, szczególne, rzadkie okoliczności, zupełnie niezależne od woli S. (1)S.A. (w rozumieniu art. 5 k.c), które niweczyłyby zgłoszony przez pozwanego zarzut przedawnienia roszczenia;

4) art. 233 § 1 k.p.c. i art. 227 k.p.c. w zw. z art. 316 k.p.c. w zw. z art. 328 § 2 k.p.c.

przez niedokonanie przez Sąd ustaleń faktycznych - istotnych dla rozstrzygnięcia

faktów nieustalonych przez Sąd I-instancji — w zakresie podniesionego przez

A. K. (2) S.A. zarzutu (pismo -pozwanego z dnia 19 czerwca 2019 roku,

pkt IV), że w rzeczywistości to zachowanie S. (1) S.A. oraz jej

reprezentanta H. D. było sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (zasada zaufania, lojalności i nadużywania zaufania w relacjach gospodarczych), albowiem zagrażało interesomA. K. (2) S.A. oraz A. (1) S.A. przez doprowadzenie do zakwestionowania przez syndyka masy upadłości D. (1) GmbH prawa spółki A. (1)S.A. do praw własności intelektualnej, które miały przez nią zostać nabyte według oświadczeń oraz zapewnień S. (1)S.A. oraz H. D. w ramach umowy z dnia 11 grudnia 2014 roku zawartej pomiędzy Stronami oraz A. (1) S.A. oraz D. (1)GmbH, co przecież zostało ocenione przez T. P. (w piśmie kierowanym do powoda z dnia 6 kwietnia 2017) - jako „zidentyfikowanie trupa w szafie",

— co w konsekwencji spowodowało również nierozpoznanie przez Sąd Okręgowy istoty sprawy, albowiem Sąd I instancji nie rozpatrzył merytorycznego zarzutu A. K. (2) S.A. dotyczącego naruszenia ww. zasad współżycia społecznego przez (...) S.A. (tzw. zasada „czystych rąk"), który to zarzut miałby charakter niweczący co do zarzutuS. (1) S.A. o nadużycie prawa przy podniesieniu przez pozwanego zarzutu przedawniania roszczenia, a tym samym doszło do zaniechania przez Sąd w dokładnym ustaleniu wszystkich istotnych okoliczności sprawy oraz porównania, rozważenia i ocenienia zachowania obu Stron co do zasadności postawionego przez S. (1) S.A. zarzutu nadużycia prawa podmiotowego przez A. K. (2) S.A.;

5/ art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 316 k.p.c. w zw. z art. 328 § 2 k.p.c. poprzez dokonanie przez Sąd ustaleń sprzecznych z treścią materiału dowodowego zebranego w sprawie, a polegających na wadliwym uznaniu przez Sąd, iż w sprawie A. K. (2) S.A. jest „świadoma zawarcia ugody skutkującej cofnięciem apelacji i roszczeń syndyka wobec A. (1) S.A. od daty zawarcia ugody i należało przyjąć, że do świadczenia była zobowiązana najpóźniej dnia następnego po 30 kwietnia 2018 roku;

6/ art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 316 k.p.c. w zw. z art. 328 § 2 k.p.c. poprzez błędną, sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenę materiału dowodowego przez Sąd i przyjęcie, że spadek wartości sprzedaży spółki A. (1) S.A. na rynku niemieckim w roku 2015 w porównaniu do roku 2014 spowodowany był wyłącznie na skutek okoliczności leżących po stronie pozwanej;

7/ art. 217 § 2 i 3 k.p.c. w zw. a 227 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku dowodowego zgłoszonego przez pełnomocnika pozwanego:

- o dopuszczenie oraz przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego z

zakresu (o specjalności) ekonomia, rachunkowość, finanse, który to dowód zmierzał do wykazania faktu spadku poziomu wartości sprzedaży spółki A. (1) S.A. na

rynku niemieckim w ujęciu porównawczym, tj.: rok 2015, w stosunku do

roku 2014;

- o zwrócenie się przez Sąd w ramach pomocy prawnej do Sądu Rejonowego w K. celem przedstawienia przez ten Sąd w postaci ugody, jaka została zawarta pomiędzy H. D., a syndykiem masy upadłości D. (1) GmbH , który to dowód zmierzał do wykazania oceny zachowaniaS. (1)S.A. oraz jej przedstawiciela H. D. w kontekście skuteczności nabycia przez spółkęA. (1)S.A. prawa na dobrach niematerialnych, a tym samym ocenienia tego zachowania w kontekście tzw. zasady „czystych rąk", przy ocenie

zasadności postawionego przez S. (1)S.A. zarzutu nadużycia prawa podmiotowego przez A. K. (2) S.A., co w konsekwencji uniemożliwiło stronie pozwanej wykazanie ww. okoliczności (oceniania zasady „czystych rąk"), gdyby zaś Sąd dopuścił ww. wnioski dowodowe to doszedłby do przekonania, że powództwo powinno ulec oddaleniu w całości;

II, naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

1) art. 65 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 651 k.c. przez dokonanie błędnej wykładni

oświadczeń A. K. (2)S.A. z dnia 25 stycznia 2016 roku oraz z dnia 13

października 2016 roku skierowanych do S. (1)SA., polegającej na przyjęciu

pominięciem kontekstu sytuacyjnego oraz czasowego), iż zamiarem A. K. (2) S.A. było złożenie obietnicy powodowi, że A. K. (2) S.A. że spełni świadczenie - a tym samym, że doszło do usprawiedliwionego przekonania uS. (1) S.A., że może „zaniechać dochodzenia roszczenia", podczas gdy z treści przedmiotowej korespondencji wynikało jedynie, że zawarte dotychczasowo pomiędzy Stronami umowy są kwestionowane przez syndyka masy upadłości D. (1) GmbH, w świetle zapewnień oraz oświadczeń składanych przez S. (1) S.A., H. D., D. (1)GmbH — wobec A. K. (2) S.A. oraz A. (1)S.A., w kontekście przeniesienia praw na dobrach niematerialnych na rzecz A. (1)S.A. w ramach umowy z dnia 11 grudnia 2014 roku zobowiązującej do sprzedaży akcji spółkiA. (1)SA., co stawiało pod znakiem zapytania skuteczność przeniesienia tych praw oraz zagrażało interesomA. K. (2)S.A. oraz A. (1)S.A.;

2/ art. 5 k.c. w zw. z art. 117 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 554 k.c. polegające na niewłaściwym zastosowaniu tych przepisów i uznaniu, że podniesienie zarzutu przedawnienia jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego;

3/ art. 117 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 554 k.c. polegające na niewłaściwym zastosowaniu i nieoddaleniu powództwa pomimo podniesienia przez pozwanego skutecznego zarzutu przedawnienia roszczenia.

Na tej podstawie wniosła o dopuszczenie oraz przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu ekonomia, rachunkowość, finanse na fakt spadku poziomu wartości sprzedaży spółki A. (1)S.A. na rynku niemieckim w ujęciu porównawczym, tj.: rok 2015, w stosunku do roku 2014;

2) o zwrócenie się przez Sąd w ramach pomocy prawnej do Sądu Rejonowego w

K. celem przedstawienia przez ten Sąd dokumentu w postaci ugody, jaka została zawarta pomiędzy H. D., a syndykiem masy upadłości D. (1) GmbH, celem wykazania faktu: zagrożenia interesów A. K. (2) S.A. oraz A. (1) SA., na skutek zawartej ugody; oceny zachowaniaS. (1) S.A. oraz jej przedstawiciela H. D. w kontekście skuteczności nabycia przez spółkęA. (1)S.A. oraz zgodnie z ww. umowami, dotyczącymi praw na dobrach niematerialnych), ocenienia zachowaniaS. (1)S.A. w kontekście tzw. zasady „czystych rąk", wobec postawionego przez S. (1)S.A. zarzutu nadużycia prawa podmiotowego przezA. K. (2) SA.

Jednocześnie wniosła oddalenie powództwa także w pozostałej części, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części i przekazanie w tym zakresie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I-instancji. Każdorazowo wniosła o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu za obie instancje.

Strona pozwana wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania apelacyjnego. Argumenty skoncentrowała na braku przedawnienia, podkreślając, że art. 554 k.c. powinien być interpretowany ściśle, a działanie okazjonalne, podyktowane względami natury ekonomicznej nie mieści się w pojęciu sprzedaży o której mowa w tym przepisie.

Niezależnie od tych wywodów, powód wskazał, że bez względu na przyjęty termin przedawnienia roszczenie nie uległo przedawnieniu z uwagi na jego przerwanie w wyniku uznania roszczenia, co Sąd Okręgowy pominął. Pozwany bowiem aż czterokrotnie składał pisemne oświadczenia w których potwierdzał istnienie i zasadność roszczenia, a kwestionując jego wymagalność. Dotyczy to pism pozwanego z 25 stycznia 2015r, 13 października 2016r, 6 kwietnia 2017r i 5 września 2018r. Pisma te stanowiły niewłaściwe uznanie długu.

Sąd Apelacyjny po rozpoznaniu apelacji, zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna.

Sąd Okręgowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd Apelacyjny przyjął za swoje oraz co do zasady trafnie zastosował przepisy prawa procesowego i materialnego – poza brakiem zastosowania art. 123§ 1 pkt 2 k.c. i nie przyjęciem przerwania biegu terminu przedawnienia na skutek tzw. uznania niewłaściwego.

W tym zakresie Sąd Apelacyjny uzupełnił bezsporne ustalenia Sądu I Instancji w oparciu o korespondencję stron znajdującą się w aktach sprawy na którą powoływała się strona pozwana:

W piśmie z 6 kwietnia 2017 r. strona pozwana oświadczyła m. in.: „Zapłacimy drugą ratę ceny zakupu spółki A. (1) na rzecz Państwa dopiero po zakończeniu sporu z syndykiem z wynikiem pozytywnym".

Ma rację zatem strona powodowa podnosząc, że strona pozwana czterokrotnie składała oświadczenia, z których wynikała przynajmniej wiedza o istniejącym zobowiązaniu, a jedynie z uwagi na roszczenia syndyka masy upadłości D. (1)GmbH uważała je za przedwczesne, a mianowicie:

1/ pismo z 25 stycznia 2016 r., w którym pozwana oświadczyła: „W związku z roszczeniami podniesionymi przez syndyka masy upadłości D. (1) GmbH przeciwko A. (1) SA z siedzibą w K. (...) A. K. (2) wstrzyma się z zapłatą Drugiej Części Ceny Stałej (...) do czasu ostatecznego wycofania przez syndyka (...) roszczeń podniesionych przeciwko A. (1) SA ",

2/ pismo z 13 października 2016 r., w którym pozwana oświadczyła: „kwota [300 tys. euro] stanowi obecnie zabezpieczenie roszczeń skierowanych przeciwko A. (1) SA z siedzibą w K. przez syndyka masy upadłości D. (1)GmbH (...) do czasu prawomocnego oddalenia u> całości powództwa syndyka masy upadłości D. (1) GmbH przeciwko A. (1) SA kierowanie żądań zapłaty Drugiej Części Ceny Stałej w rozumieniu umowy należy uznać za przedwczesne";

3/ pismo z 6 kwietnia 2017 r., w którym pozwany oświadczyła: „ Zapłacimy drugą ratę ceny zakupu spółki A. (1) na rzecz Państwa dopiero po zakończeniu sporu z syndykiem z wynikiem pozytywnym";

4/ pismo z 5 września 2018 r., w którym pozwany oświadczyła: „przedmiotowa kwota (300.000,00 Euro) nadal stanowi zabezpieczenie ewentualnych roszczeń podatkowych, które mogą zostać nałożone w stosunku do spółki A. B. (1) GmbH (...) W świetle powyższego (...) A. K. (2) SA., przynajmniej do czasu rozstrzygnięcia wątpliwości, odmawia zapłaty ww. kwoty 300.000,00 Euro";

Pisma strony pozwanej Sąd Okręgowy analizował w kontekście nadużycia prawa przez pozwaną w zakresie podniesionego zarzutu przedawnienia. Nie kwestionując zasadności stanowiska Sądu w tej kwestii, w ocenie Sądu Apelacyjnego nie było konieczności odwoływania się do instytucji nadużycia prawa (art. 5 kc) odnośnie podniesionego zarzutu przedawnienia, albowiem stan faktyczny sprawy wskazuje, że także przy przyjęciu dwuletniego terminu przedawnienia roszczenia o którym mowa w art. 554 k.c. roszczenie powoda nie przedawniło się. Jeśli bowiem umowny termin spełnienia świadczenia przypadał na 31 stycznia 2016r to termin przedawnienia rozpoczął bieg od 1 lutego 2016r i został przerwany na skutek uznania pismem z dnia 13 października 2016r a następnie pismami z 6 kwietnia 2017r oraz z 5.09.2018r.

Zgodnie z dyspozycją art. 123 § 1 k.c. bieg przedawnienia przerywa się:

1) przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;

2) przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje;

3) przez wszczęcie mediacji.

Przy czym w myśl art. 124 k.c. po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo (§ 1). Natomiast w razie przerwania przedawnienia przez czynność w postępowaniu przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym albo przez wszczęcie mediacji, przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie to nie zostanie zakończone (§ 2).

Z przytoczonych wyżej pism strony pozwanej do strony powodowej wynika, że strona pozwana miała świadomość (wiedzę) co do istnienia swojego zobowiązania względem strony powodowej, kwestionując jedynie jego wymagalność.

Uznanie roszczenia stanowi czynność prawną, w której dłużnik potwierdza swe zobowiązanie, zasadniczo mając na celu jego ustalenie lub zabezpieczenie. Uznanie jest więc przejawem lojalności dłużnika w stosunku do wierzyciela i zapobiega wytaczaniu niepotrzebnych procesów. Natomiast uznanie niewłaściwe polega na tym, że dłużnik nie składa wprawdzie wyraźnego oświadczenia o uznaniu roszczenia, lecz na podstawie objawów jego zachowania kontrahent może zasadnie przyjmować, że dłużnik ma świadomość ciążącego na nim zobowiązania i ma zamiar dobrowolnego spełnienia świadczenia. Do uznania roszczenia może dojść nie tylko formalnie czyli niejako wprost, ale również poprzez każde zachowanie dłużnika przyznające obowiązek świadczenia. Takie uznanie długu, nazywane niewłaściwym, jest oświadczeniem wiedzy. Nie musi towarzyszyć mu zamiar ani nawet świadomość wywołania skutków prawnych, a wynika ono z każdego zachowania zobowiązanego, które świadczy o jego świadomości bycia dłużnikiem i uzasadnia przekonanie wierzyciela kierującego się powszechnie przyjętymi regułami znaczeniowymi o woli dobrowolnego spełnienie przez dłużnika świadczenia. Skoro uznanie może być dokonane w sposób wyraźny lub dorozumiany przez czynność czysto faktyczną, to oczywistym jest, że nie musi ono wskazywać ani podstawy prawnej, ani wysokości uznawanego roszczenia. Przyjmuje się, że do uznania roszczenia ze skutkiem w postaci przerwania biegu przedawnienia może dojść przez takie zachowanie się zobowiązanego, które - choćby nie wyrażało zamiaru wywołania tego skutku - dowodzi świadomości istnienia roszczenia po stronie zobowiązanego i tym samym uzasadnia przekonanie uprawnionego, że zobowiązany uczyni zadość roszczeniu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 2005 r., IV CK 492/04, Lex nr 177275; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 9 lutego 2017 r., V ACa 374/16, Lex nr 2237374).

W kontekście powyższych teoretycznych rozważań Sąd Apelacyjny uznał, że przywołane pisma strony pozwanej stanowiły w istocie uznanie długu. Z ich treści jednoznacznie wynika, że pozwana miała wiedzę w zakresie istnienia wierzytelności pozwanej. W konstatacji przyjąć należy, że doszło do uznania długu przez powodów, czego skutkiem jest przerwa biegu przedawnienia.

W tej sytuacji procesowej traci na znaczeniu spór dotyczący zastosowania art. 5 k.c. do podniesionego zarzutu przedawnienia a także spór co do okresu przedawnienia, jaki należy zastosować w niniejszej sprawie. Przedawnienie wszak nie występuje. Korzystne dla pozwanej zastosowanie art. 554 k.c. i przyjęcie dwuletniego terminu przedawnienia również prowadzi do uwzględnienia powództwa i oddalenia apelacji.

Wobec sporu stron w tym zakresie Sąd Apelacyjny wyraża stanowisko, że w specyficznych okolicznościach niniejszej sprawy, zwłaszcza biorąc pod uwagę treść przedmiotu przedsiębiorstwa strony powodowej opisanego w umowie spółki (jedynego) i wpisanego do publicznego rejestru spółek w Szwajcarii oraz proces transformacji rozpoczęty przez stronę powodową istnieją podstawy do uznania, że przedmiotowa sprzedaż udziałów spółki A. (1) nastąpiła w zakresie działalności sprzedawcy, o której mowa w art. 554 k.c.

Sąd Apelacyjny również podziela pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w wyroku z dnia 19 listopada 2004r. (II CK 175/04) że „działalność przedsiębiorstwa sprzedawcy" w rozumieniu art. 554 k.c. wynikać może nie tylko z ustawy (statutu), ale może być także determinowana bieżącą praktyką gospodarczą, to jest wynikać z potrzeb i strategii gospodarczo-rynkowej przedsiębiorcy - sprzedawcy, polegającej na przykład na wycofywaniu się z określonego segmentu rynku. W tym kontekście faktycznym Sąd Najwyższy przyjął, że sprzedaż udziałów w spółce z o.o. może być kwalifikowana, jako sprzedaż dokonana w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy w rozumieniu art. 554 k.c. Taka sytuacja faktyczna zaistniała w analizowanej sprawie: strona powodowa, reprezentowana przez H. D., w realizacji planów i strategii powodowej spółki akcyjnej zdecydowała się wycofać z rynku polskiego, zbywając najpierw akcjeD. S.A., a kolejno A. (1) S.A. Niewykluczone, że miała na to wpływ także pogarszająca się sytuacja D. (1)GmbH w A., niemniej z całą pewnością nie można uznać, że transakcja z 11 grudnia 2014r. nie miała związku z działalnością przedsiębiorstwa sprzedawcy.

Nie budzi zastrzeżeń orzeczenie o odsetkach od zasądzonej kwoty. Związanie sprzedaży z działalnością przedsiębiorstwa usuwa jakiejkolwiek wątpliwości co do zasadności orzeczenia odsetek w transakcjach handlowych.

Również i początkowa data od której zasądzono odsetki (3 maja 2018r) odpowiada prawu, jeśli uwzględnić, że strony nie zmieniły umowy w zakresie terminu płatności, a sama strona pozwana w piśmie z dnia 6 kwietnia 2017r zadeklarowała zapłatę po pozytywnym zakończeniu sporu z syndykiem, co nastąpiło 30 kwietnia 2018r.

Nie mogą odnieść skutku również pozostałe zarzuty apelacji. W pierwszej kolejności trzeba odnieść się do zarzutów związanych z podstawą faktyczną orzeczenia, albowiem dopiero w oparciu o niewadliwie poczynione ustalenia faktyczne można ocenić prawidłowość zastosowania przepisów prawa materialnego. Oznacza to, że oceny zastosowania prawa materialnego należy dokonywać na podstawie stanu faktycznego ustalonego przez sąd pierwszej instancji a nie na tle wersji stanu faktycznego prezentowanej przez stronę apelującą. Dopiero w razie skutecznego podważenia ustaleń sądu pierwszej instancji za podstawę do stosowania prawa materialnego służyć będzie wersja zdarzeń przedstawiona (wykazana) przez apelującego.

Apelacja zarzuca błędy w ustaleniach faktycznych i niewłaściwą ocenę dowodów, jednak zarzuty te nie mogą odnieść zamierzonego skutku. Jak się przyjmuje w orzecznictwie, dla skuteczności zarzutu naruszenia przepisu art. 233 § 1 kpc niezbędne jest wykazanie – z powołaniem się na argumenty jurydyczne – że Sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął Sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów. Co więcej przyjmuje się, że jeśli z określonego materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski poprawne logicznie i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena ta nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu z tegoż materiału można było wyprowadzić wnioski odmienne (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2012 roku, sygn. akt IV CSK 219/11, Legalis numer 453313, uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002 roku, sygn. akt II CKN 817/00, Lex nr 56906, uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2005 roku, sygn. akt IV CK 122/05, Lex nr 187124).

Tymczasem zarzuty apelacji co do naruszenia art. 233 § 1 kpc sprowadzają się do polemiki z oceną Sądu pierwszej instancji i forsowania własnej koncepcji zdarzeń, bez odwołania się do konkretnych dowodów. Tymczasem Sąd I Instancji dokonał obiektywnej oceny dowodów z uwzględnieniem całości materiału dowodowego i dokonał wyważonej wykładni treści umowy łączącej strony mając na uwadze zgodny zamiar i cel ugody z wyważeniem interesów obu stron.

Chybione są zarzuty apelującej w przedmiocie spadku poziomu wartości sprzedaży A.na rynku niemieckim w roku 2015 w porównaniu do roku 2014. Przede wszystkim, zgodnie z umową stron (§ 3 ust. 9) , żeby skorzystać z uprawnienia do odmowy zapłaty drugiej części ceny, pozwana zobowiązana była przedstawić powódce dokumenty wykazujące niezawiniony spadek sprzedaży oraz jego przyczyny. Pozwana powinna uczynić to najpóźniej z chwilą złożenia oświadczenia o odmowie zapłaty drugiej części ceny stałej.

Jak to ustalił Sąd Okręgowy pozwana nigdy tego obowiązku nie wypełniła - ani przed 31 stycznia 2016r. ani w toku procesu. Pozwany nawet nie złożyła oświadczenia o odmowie zapłaty z uwagi na spadek sprzedaży ani nie przedłożyła dokumentacji, która wykazywałaby istnienie i przyczyny spadku sprzedaży w ujęciu porównawczym.

Pozwana przedstawiła jedynie pakiet faktur, które obejmowały sprzedaż zarówno na rynku niemieckim, jak i na innych rynkach, z którego nie wynika, czy spadek sprzedaży nastąpił i czy pozwana nie przyczyniła się do tego spadku. Interpretacja umowy proponowana przez pozwaną, że powódka przyjęła na siebie odpowiedzialność o charakterze niemal absolutnym za wszystkie przypadki, w których dojdzie do spadku sprzedaży - zarówno wówczas, gdy przyczyny spadku wynikają wyłącznie ze zdarzeń o charakterze zewnętrznym, jak i wtedy, gdy sama pozwana przyczyniła się do spadku jest nieprzekonująca.

Sąd I Instancji zasadnie pominął wniosek strony pozwanej o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego, gdyż po pierwsze dowód ten był irrelewantny dla rozstrzygnięcia sprawy, z powodów opisanych wyżej. Pozwana wszak nie wykonała umownego obowiązku przedłożenia dokumentacji potwierdzającej spadek sprzedaży oraz jego przyczyny. Nadto zadaniem biegłego nie jest poszukiwanie dowodów korzystnych dla wnioskującej strony. Pozwana powinna zatem uprzednio złożyć dokumentację, którą biegły mógłby ocenić. Tym bardziej brak uzasadnienia dla dopuszczenia dowodu z opinii biegłego na etapie postępowania apelacyjnego.

Pozwana nie uprawdopodobniła, że istnieje jeszcze inna ugoda zawarta przez H. D. z syndykiem od tej, która znajduje się w aktach sprawy, oraz że jej treść rzekomo wpływa na uprawnienie pozwanego do odmowy zapłaty drugiej części ceny stałej. Jak wynika z zeznań H. D. złożonych w charakterze strony ugoda zawarta z syndykiem w żaden sposób nie zagrażała interesom A. ani pozwanej. Dotyczyła wszak konsekwencji spóźnienia wniosku o ogłoszenie upadłości. Jak to wyjaśnił H. D. w toku zeznań na rozprawie 11 marca 2020 r., „postępowanie upadłościowe spółkiD. (1) zakończyło się moją osobistą ugodą z syndykiem. Warunkami tej ugody była zapłata syndykowi odpowiedniej kwoty. Ugoda nie dotyczyła A. i A. (2). Roszczenia Syndyka wiązały się z odszkodowaniem za opóźnione zgłoszenie upadłości. Nie dotyczyło w żadnym, zakresie praw autorskich".

Brak podstaw prawnych do rozłożenia zasadzonego świadczenia na raty. Sąd miał na uwadze, że zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie sądowym i w doktrynie poglądem w przepisie art. 320 k.p.c. „chodzi o wypadki szczególnie uzasadnione, czyli takie, które bardzo, ponadprzeciętnie lub w sposób nadzwyczajny uzasadniają albo nawet nakazują zmodyfikowanie skutków wymagalności dochodzonego roszczenia. Ocena tych wypadków należy do sądu, nie jest jednak oceną dowolną; musi być poprzedzona niezbędnymi ustaleniami oraz wsparta przekonującym wywodem (por. Tadeusz Ereciński (red.) Kodeks postępowania cywilnego, Komentarz, tom II, Lex).

Artykuł 320 kpc jest instrumentem pozwalającym na wykonanie wyroku bez ponoszenia przez dłużnika szczególnie dotkliwych skutków w postaci natychmiastowej egzekucji całego roszczenia, niemniej wywołuje on również dla wierzyciela pewne negatywne konsekwencje w postaci rzeczywistego odroczenia bądź rozciągnięcia w czasie wykonania wyroku. Z tego względu zastosowanie tego przepisu wymaga również uwzględnienia interesu wierzyciela, na wypadek gdyby dłużnik nie wywiązywał się z terminowej zapłaty. Strona pozwana nie wykazała szczególnych okoliczności uzasadniających zastosowanie tego przepisu. Samo powołanie się na ograniczenie sprzedaży do Rosji i Ukrainy jest niewystarczające.

Biorąc pod uwagę przedstawione argumenty Sąd Apelacyjny oddalił apelację na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 108 § 2 k.p.c. mając na uwadze wynik postępowania.

SSA Józef Wąsik