Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 maja 2008 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przy udziale –

po rozpoznaniu w dniu 15 maja 2008r. w Katowicach

sprawy z odwołania J. K. (J. K. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi Wojewódzkiemu

w C.

o wymiar dodatkowej różnicy składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału Wojewódzkiego

w C.

od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w Katowicach

z dnia 10 maja 2007r. sygn. akt X U 740/06

1. zmienia zaskarżony wyrok i oddala odwołanie,

2. zasądza od ubezpieczonego na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału Wojewódzkiego w C. kwotę 120 zł. (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za II instancję.

/-/SSA K.Merker /-/SSA M.Woźnowska-Gallos /-/SSA K.Budzianowska

Sędzia Przewodniczący Sędzia

III AUa 1641/07

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12.04.2006r. wydanej na podstawie art.83 ust.2, art.6 ust.1 pkt 5, art.9 ust.2, art.13 pkt 4 oraz art.36 ust.1 ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. Nr 137 poz.887 ze zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. objął płatnika pana J. K. ubezpieczeniami społecznymi z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w okresie od 1.08.2003r. do 31.10.2005r. a decyzją z dnia 24.03.2006r. wymierzył dodatkową różnicę składek za wskazany wyżej okres.

W uzasadnieniu podniesiono, iż w/w, prowadząc działalność gospodarczą, wykonywał również pracę na podstawie umowy zlecenia, jako kierowca w Sp. (...), której przedmiot był taki sam jak przedmiot działania, zatem nie nastąpił zbieg tytułów ubezpieczenia i w/w winien był płacić składkę w kwocie nie niższej niż 60 % przeciętnego wynagrodzenia (art.18 ust.8a), a opłacał jedynie składkę od osiąganego przychodu w ramach umowy zlecenia.

W odwołaniu do Sądu ubezpieczony twierdził, iż z uwagi na trudności finansowe firmy, zmuszony był podjąć pracę na umowie zlecenia i wykonywał różne prace m.in. porządkowe, kierowcy, których nie obejmował zakres prowadzonej działalności gospodarczej.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach dopuścił dowód z przesłuchania w charakterze świadków: A. B. i J. N. wspólników Sp .(...) (k.14-15 i 18-19 a.s.), E. T. – księgowej firmy odwołującego (...) (k.18 a.s.), M. P., zatrudnionego na podstawie umowy zlecenia w firmie odwołującego (k.29 a.s.), z przesłuchania w/w w charakterze strony (k.30-31 a.s.) oraz z akt składkowych ZUS i wyrokiem z dnia 10.05.2007r. wydanym w sprawie X U 740/06, zmienił zaskarżoną decyzję i zwolnił pana J. K. z obowiązku zapłaty składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej za okres od 1.08.2003r. do 31.10.2005r. zasądzając od Oddziału wzrost kosztów zastępstwa procesowego.

W motywach podniesiono, iż bezspornie ubezpieczony, w spornym okresie, prowadząc działalność gospodarczą, obejmującą transport drogowy, zawarł umowę zlecenia, na podstawie której wykonywał prace kierowcy w spółce (...).

Umowy te, stwierdził dalej Sąd, w/w zawierał jako osoba fizyczna, a nie prowadzący działalność szkoły (...).

W ocenie Sądu organ rentowy błędnie przyjął, iż przedmiot działalności gospodarczej odwołującego wynikający z wpisu do ewidencji działalności gospodarczej jest tożsamy z czynnościami wykonywanymi przez odwołującego na podstawie zawieranych umów zlecenia z (...) A. B., J. N. Sp. i z siedzibą w K.. Przede wszystkim z wiarygodnych zeznań odwołującego jak i świadków wynika, że w spółce (...) wykonywał on sporadycznie czynności kierowcy najemnego jak i szereg innych czynności tj. koszenie trawy, załadunek i rozładunek towarów.

Nadto wskazać należy, iż organ rentowy ustalając kwestie tożsamości oparł się wyłącznie na zawartym w ewidencji wpisie do ewidencji i zawartej tam klasyfikacji (mającej charakter porządkowy) nie dostrzegając, że zakres wskazany w zaświadczeniu jest zakresem potencjalnym, którego osoba prowadząca działalność gospodarczą może lecz nie musi realizować. Regułą jest wskazywanie zakresu szerszego po to choćby, by uniknąć konieczności częstej zmiany związanych z tym dokumentów. Zwrócić należy uwagę również, że prowadzenie niektórych rodzaj działalności gospodarczej (co organ rentowy zupełnie pominął) wymaga oprócz wpisu uzyskanie stosownych licencji, zezwoleń bądź koncesji. Tym samym by ustalić czy zakres czynności wykonywanych przez odwołującego w ramach zawartych umów zlecenia jest tożsamy z wykazanym w zaświadczeniach o wpisie do ewidencji działalności transportem drogowym towarów pojazdami specjalizowanymi (....) uniwersalnymi (...) odwołać się należy do ustawy o transporcie drogowym, która określa prawa i obowiązki przedsiębiorców w zakresie transportu drogowego.

Zgodnie z art.4 wyżej przywołanej ustawy przez transport drogowy należy rozumieć krajowy transport drogowy lub międzynarodowy transport drogowy; określenie to obejmuje również każdy przejazd drogowy wykonywany przez przedsiębiorcę pomocniczo w stosunku do podstawowej działalności gospodarczej, niespełniający warunków, o których mowa w pkt 4. Z kolei przez krajowy transport drogowy należy rozumieć podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie przewozu osób lub rzeczy pojazdami samochodowymi zarejestrowanymi w kraju, za które uważa się również zespoły pojazdów składające się z pojazdu samochodowego i przyczepy lub naczepy, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przy czym jazda pojazdu, miejsce rozpoczęcia lub zakończenia podróży i przejazdu oraz droga znajdują się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Natomiast przez międzynarodowy transport drogowy należy rozumieć podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie przewozu osób lub rzeczy pojazdami samochodowymi, za które uważa się również zespoły pojazdów składające się z pojazdu samochodowego i przyczepy lub naczepy, przy czym jazda pojazdu między miejscem początkowym i docelowym odbywa się z przekroczeniem granicy Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z art.5 tejże ustawy podjęcie i wykonywanie transportu drogowego wymaga uzyskania odpowiedniej licencji na wykonywanie transportu drogowego, zwanej dalej „licencją”.

Odwołujący – co wynika z przeprowadzonego postępowania dowodowego – nigdy takiej licencji nie posiadał, jak też nigdy o nią się nie starał. W ramach zakresu wynikającego z wpisu do ewidencji prowadził wyłącznie, co nie budzi wątpliwości Sądu, działalność w zakresie konserwacji i napraw samochodów oraz kursów na prawo jazdy. Stąd też w ocenie Sądu w rozumieniu wyżej przytoczonych przepisów, nie jest możliwym uznanie, że świadczenie przez odwołującego usług kierowcy na podstawie umów zlecenia jest tożsame z działalnością gospodarcza polegająca na transporcie drogowym pojazdami specjalizowanymi oraz uniwersalnymi.

Tym samym odwołujący zgodnie z normą wynikającą z art.9 ust.2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych mógł skorzystać z dobrodziejstwa zbieżności ubezpieczenia z różnych tytułów.

W apelacji od powyższego wyroku Zakład Ubezpieczeń Społecznych zarzucając naruszenie art.6 ust.1 i art.9 ust.2 ustawy systemowej, wnosił o jego zmianę i oddalenie odwołania.

W uzasadnieniu podniesiono, że jak wynika z załączonych do akt składkowych zaświadczeń o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej ubezpieczonego, przedmiotem tej działalności jest również „działalność usługowa związana z pojazdami samochodowymi”, co pozwala przyjąć, iż usługa wykonywana w ramach umowy zlecenia (kierowca wg potrzeb) jest tożsama z przedmiotem prowadzonej działalności. Tym bardziej, iż zgodnie z art.39a ust.1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 6 września 2001r. o transporcie drogowym (t.jednolity Dz.U. z 2004r. Nr 204, poz.2088) aby świadczyć prace kierowcy należy ukończyć 21 lat i posiadać odpowiednie uprawnienie do kierowania pojazdem samochodowym, określone w ustawie z dnia 20 czerwca 1997r. – prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2005r. Nr 108, poz.908 z późn.zm.). Odwołujący, będąc instruktorem kursów na prawo jazdy niewątpliwie odpowiednie kwalifikacje posiada i nie musi posiadać odpowiednich zezwoleń tudzież licencji na prowadzenie takiej działalności.

Fakt dokonania odpowiedniej adnotacji w zaświadczeniu o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej stanowiący niejako „potencjalny zakres” możliwych do świadczenia przez odwołującego usług godzi w zapis art.7d ustawy z dnia `9 listopada 1999r. prawo działalności gospodarczej (Dz.U. nr 101, poz.1178). W myśl przytoczonego przepisu „przedsiębiorca jest obowiązany zgłaszać organowi ewidencyjnemu zmiany stanu faktycznego i prawnego odnoszące się do przedsiębiorcy i wykonywanej przez niego działalności gospodarczej w zakresie danych zawartych w zgłoszeniu, o którym mowa wart.7b ust.2, powstałe po dniu dokonania wpisu do ewidencji działalności gospodarczej w terminie 14 dni od dnia powstania tych zmian, a także informacje o zaprzestaniu wykonywania działalności gospodarczej”. Jeżeli działalność odwołującego prowadzona była jedynie w zakresie nauki jazdy oraz świadczenia usług w warsztacie samochodowym powinien on zgodnie z w/w przepisem dokonać odpowiednich korekt w zgłoszeniu w przeciwnym razie trudno przyjąć, iż prowadzona przez niego działalność gospodarcza różni się od pracy, którą strona świadczyła na rzecz spółki (...) w ramach umowy zlecenia.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja jest uzasadniona.

Sąd Okręgowy, wydając zaskarżony wyrok naruszył wskazane w apelacji przepisy przez ich błędna interpretację i niewłaściwe zastosowanie.

Przy bezspornym stanie faktycznym sprawy pozostawało do rozstrzygnięcia, czy ubezpieczony, prowadząc własną działalność gospodarczą w zakresie nauki jazdy i warsztatu samochodowego, zawierając równocześnie z innym podmiotem gospodarczym umowy zlecenia, mógł wybrać sobie rodzaj ubezpieczenia.

Sąd Okręgowy, rozstrzygając te kwestie nie zwrócił uwagi na okoliczność, wynikającą z zeznań właściciela firmy (...), iż odwołujący wykonywał umowę zlecenia przez maksimum 30 godzin w miesiącu, sam zainteresowany zeznał, że pracował 3,5 godzin (powinno być chyba 35 godzin) w miesiącu, czyli miesięczny wymiar czasu pracy wynosił około 5 dni.

Zgodnie z art.13 pkt 2 ustawy systemowej zleceniobiorcy podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia umowy. Skoro zatem praca na umowie zlecenia trwała przez kilka dni w miesiącu umowy zlecenia powinny dotyczyć tylko tego czasokresu. Przez umowę zlecenia w myśl art.734 §1 w zw.z art.750 kc przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej (usługi) dla dającego zlecenie. Umowy zlecenia zawierane przez odwołującego z firmą (...) powinny dotyczyć konkretnej czynności zaś oczekiwanie na zlecenie jej dokonania nie może odbywać się w ramach tej umowy gdyż byłaby to czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy i jako taka, nieważna w rozumieniu art.58 §1 kpc.

Skoro zatem, poza paroma dniami w miesiącu ubezpieczony prowadził działalność gospodarczą i to w dość rozległym i dochodowym zakresie (nauka jazdy, warsztat samochodowy) oczywiście podlegał ubezpieczeniu z tego tytułu, a miesięczny system rozliczania i opłacania składek, wynikający z art.17 ust.3 ustawy systemowej, wyklucza sytuację zmiany rodzaju ubezpieczenia w tym czasokresie.

Należy mieć również na uwadze, iż w sytuacji gdy nawet osoby, pozostające w stosunku pracy i prowadzące równocześnie działalność gospodarczą nie podlegają dodatkowemu ubezpieczeniu z tego drugiego tytułu tylko wtedy gdy podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne nie jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia (art.8 ust.1a ustawy), nie ma żadnych podstaw do łagodzenia tego kryterium w stosunku do zleceniobiorców, a wnioskodawca, zgodnie z ustaleniem Sądu I instancji, zarabiał w spółce (...) ok. 150 zł miesięcznie (k.35 a.s.).

Ponadto można zgodzić się z zarzutami apelacji, iż skoro przedmiotem działalności gospodarczej ubezpieczonego była również działalność usługowa, związana z pojazdami samochodowymi, praca kierowcy, wykonywana w ramach umowy zlecenia, mieściła się w tym pojęciu, natomiast twierdzenie w/w, iż w spółce (...) wykonywał również inne prace – „porządkowe” nie jest wiarygodne skoro w tym samym czasie sam zatrudniał pracowników we własnej firmie (dołączone do akt umowy zlecenia i umowy o pracę).

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny, w oparciu o przepis art.386 §1 i 98 kpc orzekł jak w sentencji.

/-/SSA K.Merker /-/SSA M.Woźnowska-Gallos /-/SSA K.Budzianowska

Sędzia Przewodniczący Sędzia

GB