Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 grudnia 2022 r.

Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Eliza Nowicka-Skowrońska

po rozpoznaniu w dniu 22 grudnia 2022 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 15zzs ² ustawy z dnia 2 marca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1842 t.j.)

sprawy z powództwa Syndyka masy upadłości (...) w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W.

przeciwko J. Ż. i M. Ż.

o zapłatę

I.  utrzymuje w całości nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym z weksla przez Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie, I Wydział Cywilny w dniu 11 lutego 2020 roku w sprawie o sygn. I Nc 160/19,

II.  zasądza od J. Ż. i M. Ż. na rzecz Syndyka masy upadłości (...) w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W. kwotę 3.600 (trzy tysiące sześćset) złotych tytułem dalszych kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia Eliza Nowicka – Skowrońska

Sygn. akt I C 1273/22

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 27 czerwca 2019 roku (data prezentaty) powód Syndyk masy upadłości (...) w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W. wniósł o orzeczenie nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla, że J. Ż. i M. Ż. mają zapłacić solidarnie na jego rzecz kwotę 1.363.315,83 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 12 marca 2019 roku do dnia zapłaty oraz koszty procesu, w tym koszty zastępstwa procesowego adwokata według norm przepisanych oraz koszty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia nakazu zapłaty. W razie prawidłowego wniesienia zarzutów przez pozwanych, powód domagał się utrzymania nakazu zapłaty w mocy i zasądzenia od pozwanych solidarnie na swoją rzecz kosztów procesu ( pozew k. 5-9).

Nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla z dnia 11 lutego 2020 roku Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie orzekł zgodnie z żądaniem pozwu ( nakaz k. 160).

W dniu 10 czerwca 2020 roku (data stempla) pozwani J. Ż. oraz M. Ż. wnieśli zarzuty od nakazu zapłaty, domagając się uchylenia nakazu zapłaty i oddalenia powództwa w całości oraz zasądzenia od powoda solidarnie kosztów procesu i kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Powoływali się na zarzut nieważności umowy kredytu oraz zarzut wypełnienia weksla in blanco w wysokości nieodpowiadającej aktualnemu stanowi zobowiązań w stosunku do Powoda ( zarzuty k. 169-202).

Wobec wniesienia przez pozwanych prawidłowych zarzutów, sprawę przekazano do postępowania zwykłego i zarejestrowano w Rep. C. ( zarządzenie k. 238).

Sąd Okręgowy Warszawa Praga w Warszawie wyrokiem z dnia 16 grudnia 2021r. zasądził od J. Ż. i M. Ż. solidarnie na rzecz Syndyka masy upadłości (...) w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W. kwotę 1.363.315,83 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 12 marca 2019r. do dnia zapłaty, a nadto kwotę 16.817 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 10.800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (wyrok – k. 384 – 385).

Na skutek apelacji wniesionej od w/w orzeczenia przez pozwanych, Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 8 lipca 2022r. uchylił wyrok i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu Warszawa – Praga w Warszawie do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego (wyrok – k. 452).

Wobec wskazania, iż Sąd Okręgowy mimo uprzedniego wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, ponownie orzekł w wyroku o obowiązku zapłaty, nie zastosował zaś normy z art. 496 k.p.c., tj. nie orzekł o utrzymaniu w mocy lub uchyleniu nakazu zapłaty po skutecznym wniesieniu zarzutów, Sąd Apelacyjny w Warszawie uznał, że nie została rozpoznana istoty sprawy w zakresie wstępnej części jej rozstrzygania, a zatem brak orzeczenia w tym przedmiocie skutkował nierozpoznaniem istoty sprawy i uzasadniał wydanie orzeczenia kasatoryjnego (uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w warszawie - k. 468).

Podczas ponownego rozpoznania sprawy stanowiska stron pozostały niezmienne (pismo procesowe pełnomocnika powoda – k. 480 i pismo procesowe pełnomocnika pozwanych – k. 475).

Zgodnie z treścią art. 15 zzs ² ustawy z dnia 2 marca 2020r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020r. poz. 1842 t.j.), jeżeli w sprawie rozpoznawanej według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego postępowanie dowodowe zostało przeprowadzone w całości, sąd może zamknąć rozprawę i wydać orzeczenie na posiedzeniu niejawnym po uprzednim odebraniu od stron lub uczestników postępowania stanowisk na piśmie.

Mając na uwadze, iż w sprawie przeprowadzono postępowanie dowodowe w całości, zaś Sąd Apelacyjny w Warszawie uchylając wyrok z dnia 16 grudnia 2021r. nie zniósł tego postępowania w żadnej części, postanowieniem z dnia 22 grudnia 2022r. Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie zamknął rozprawę i sprawę skierował na posiedzenie niejawne. Na tym posiedzeniu w dniu 22 grudnia 2022r. wydano wyrok w sprawie (postanowienie – k. 491).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. Ż. wystawił weksel własny in blanco, który to następnie został wypełniony przez posiadacza tego weksla na kwotę 1.363.315,83 zł. Zapłata weksla była zabezpieczona poręczeniem wekslowym udzielonym przez M. Ż. co do całości sumy wekslowej ( weksel k. 23-25).

Weksel został wystawiony i poręczony jako niezupełny ( in blanco) oraz wydany (...) na zabezpieczenie spłaty kredytu udzielonego w kwocie całkowitej 990.000 zł, wynikającej z umowy kredytu nr (...) z dnia 29 listopada 2013 roku (podpisanej 20 grudnia 2013 roku) na cele mieszkaniowe i spłatę zobowiązań kredytobiorców. Jako zabezpieczenie pożyczki ustanowiono również hipotekę na nieruchomości gruntowej położonej w W., dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie XV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr KW (...) do kwoty 3.325.000 zł.

Kwota kredytu 990.000 zł została pozwanemu przekazana na jego osobisty rachunek ROR założony na podstawie umowy z dnia 27 czerwca 2012 roku, zgodnie z § 2 umowy kredytu nr (...), zaś środki pieniężne pochodzące z kredytu zostały rozdysponowane zgodnie z jego dyspozycjami:

1/ kwota 7.920 zł tytułem prowizji dla udzielającego kredytu,

2/ kwota 1.206 zł i 3.966 zł na pokrycie składek ubezpieczeniowych TUW TUZ (z tytułu umowy ubezpieczenia NNW oraz ubezpieczenia pomostowego – zabezpieczenie do czasu ustanowienia hipoteki) wraz z opłatami za dokonanie przelewów,

3/ kwota 520.918,20 zł na rachunek przynależny do spłaty w całości zadłużenia wynikającego z umowy pożyczki numer (...),

4/ kwota 96.235,80 zł na rachunek przynależny do umowy nr (...) jako spłata raty przeterminowanej pożyczki,

5/ kwota 359.800 zł została wypłacona przez pozwanego w gotówce w dniu 20 grudnia 2013 roku.

Ostatnia z sum została przeznaczona na spłatę zobowiązań pozwanego w ZUS.

Dowody: zestawienia operacji na rachunku ROR pozwanego k. 41, umowa kredytu nr (...) na cele mieszkaniowe i spłatę zadłużenia z załącznikami i harmonogramem spłaty k. 28-40, dyspozycja przeksięgowania środków pieniężnych k. 43, potwierdzenia wypłat k. 42, 44, zeznania pozwanych – k. 369-371, karta wniosku o przyznanie kredytu wraz z dokumentacją dołączoną do wniosku k. 285-318, prośba o zmniejszenie kwoty kredytu k. 319, uchwała zarządu (...) o zgodzie na udzielenie kredytu k. 320-321, wniosek o otwarcie ROR wraz z umową i tabelą opłat i prowizji k. 322-328, deklaracja zgody na przystąpienie do ubezpieczenia k. 329, certyfikat k. 330, lista kont pożyczkowych k. 345-347.

Wystawca weksla nie wywiązywał się z obowiązku spłaty pożyczki. Początkowo dokonał on wpłat rat, jednak z opóźnieniem i w niepełnej wysokości. (...) wezwał pozwanego J. Ż. do dobrowolnego uregulowania zaległych należności wysyłając stosowne wezwania na adres zamieszkania pozwanego. Wezwania zawierały przy tym pouczenie o skutkach braku polubownego zniesienia zadłużenia. Pozwany mimo to nie spłacił kwoty zadłużenia. Pismem z dnia 1 czerwca 2016 roku zwrócił się on do (...) o rozłożenie zaległego zadłużenia na raty. Już wcześniej pozwany zwracał się do (...) z prośbą o restrukturyzację zadłużenia w związku z kredytami (...) i (...) (pismem z dnia 1 grudnia 2014 roku – k. 193 – 194).

Ostatecznie (...) pismem z dnia 6 czerwca 2016 roku wypowiedział pozwanemu przedmiotową umowę. Po upływie okresu wypowiedzenia kwota zadłużenia pozostała do spłaty wraz z naliczonymi odsetkami i kosztami stała się natychmiast wymagalna.

Dowody: umowa kredytu nr (...) na cele mieszkaniowe i spłatę zadłużenia z załącznikami i harmonogramem spłaty k. 28-40, statut (...) k. 73-93, uchwały zarządu (...) wraz z tabelą opłat i prowizji k. 63-72, wezwanie do zapłaty z dnia 14 marca 2016 roku wraz z pełnomocnictwem i dowodem nadania k. 45-47, wezwanie do zapłaty z dnia 25 kwietnia 2016 roku wraz z pełnomocnictwem i dowodem nadania k. 48-50, zawiadomienie o wypowiedzeniu umowy z dnia 6 czerwca 2016 roku wraz z pełnomocnictwem i dowodem doręczenia k. 51-54, pismo powoda z dnia 07 czerwca 2016 toku z prośbą o rozłożenie zadłużenia na raty k. 197; pismo pozwanego z dnia 01 grudnia 2014 roku z prośbą o restrukturyzację zadłużenia k. 193-194; pismo pozwanego z dnia 09 lutego 2015 r. – k. 195-196, potwierdzenie spłaty rat k. 198-202, zestawienie operacji w rachunku k. 331-338, wezwania do zapłaty k. 339-341.

Z uwagi na powyższe, powód stosownie do uprawnienia wynikającego z § 9 ust. 9 umowy oraz zgodnie z deklaracją wekslową, uzupełnił weksel in blanco wystawiony przez pozwanego i poręczony przez pozwaną pozostałą do zapłaty kwotą zadłużenia w wysokości 1.363.315,83 zł, opatrzył go datą płatności na dzień 11 marca 2019 roku oraz miejscem płatności w siedzibie (...) w W. przy ul. (...). Następnie pismem z dnia 18 lutego 2019 roku (...) zawiadomił J. Ż. o wypełnieniu weksla in blanco oraz wezwał go do jego wykupu. Wezwanie do zapłaty weksla zostało również wysłane do poręczyciela wekslowego M. Ż. wraz z informacją o uzupełnieniu weksla.

Dowody: deklaracja wekslowa k. 26, zawiadomienia o wypełnieniu weksla in blanco i wezwania do jego wykupienia z dnia 18 lutego 2019 roku wraz z pełnomocnictwami i dowodami nadania k. 55-62.

Na kwotę 1.363.315,83 zł składają się następujące kwoty:

1/ niespłacony kapitał kredytu w kwocie 968.926,83 zł,

2/ odsetki umowne w kwocie 150,673,30 zł,

3/ odsetki z tytułu należności przeterminowanych (karne) w kwocie 243.715,70 zł.

Dowód: raport zadłużenia k. 27, 342-344.

Do dnia wniesienia pozwu należności z tytułu udzielonego kredytu nie zostały uregulowane przez pozwanych (okoliczności bezsporne).

Postanowieniem z dnia 5 lutego 2015 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt X GU 53/15, Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie X Wydział Gospodarczy dla spraw upadłościowych i naprawczych ogłosił upadłość (...) z możliwością zawarcia układu, powierzając sprawowanie zarządu całym majątkiem upadłego – Zarządcy w osobie L. K.. Następnie postanowieniem z dnia 19 marca 2015 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt X GUp 87/15, Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie X Wydział Gospodarczy dla spraw upadłościowych i naprawczych zmienił sposób prowadzenia postępowania upadłościowego (...) z postępowania z możliwością zawarcia układu na postępowanie obejmujące likwidację majątku upadłego i ustanowił Syndyka w osobie L. K..

Dowód: postanowienie SR dla m.st. Warszawy w Warszawie z dnia 5 lutego 2015 roku, sygn. akt X GU 53/15 k. 21, postanowienie SR dla m.st. Warszawy w Warszawie z dnia 19 marca 2015 roku, sygn. akt X GUp 87/15 k. 22, odpis pełny KRS k. 13-20).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów, zgromadzonych w niniejszej sprawie, uznając, że stanowią one pełnowartościowy materiał dowodowy. Autentyczność i wiarygodność tych dokumentów nie była bowiem przez strony kwestionowana. Strony dokonały jedynie ich odmiennej oceny, w zależności od podnoszonych twierdzeń i zarzutów. Takie stanowisko stron procesu, w ocenie Sądu, nie miało jednak wpływu na ich autentyczność i wiarygodność.

Sąd uznał zeznania pozwanych J. Ż. oraz M. Ż. za niewiarygodne w zasadniczej części, jako nieznajdujące potwierdzenia w pozostałym materiale dowodowym, uznanym przez Sąd za pełnowartościowy, złożone wyłącznie na użytek niniejszego procesu. Należy wskazać, że poza własnymi zeznaniami, pozwani nie zaoferował żadnych innych dowodów, potwierdzających podnoszone przez nich okoliczności faktyczne.

Pozwani przede wszystkim starali się wskazać, że dyspozycje na rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym, na który przelano kwotę 990.000 zł z tytułu kredytu były robione bez ich woli. Zgodnie wskazali, że „do ręki” otrzymali jedynie kwotę 359.800 zł (i w tym jedynie zakresie Sąd dał wiarę ich depozycjom, albowiem znajdują potwierdzenie w zebranym materiale dowodowym – k. 42), którą przeznaczyli na spłatę zaległości w ZUS. Pozwani podnieśli także, że spłacali kredyt nr (...), ale nie potrafili przedstawić szczegółów tych spłat, tym samym wskazywali, że kwota na jaką opiewa wystawiony weksel nie uwzględnia dokonywanych przez nich wpłat. Istotnie pozwani na potwierdzenie tej okoliczności przedstawili zestawienie z rachunku bankowego, jednakże wynika z niego, że spłata kredytów z tego konta dotyczyła także innych zaciągniętych kredytów, nie tylko tego o nr (...). Ponadto strona powodowa przedłożyła wyciąg ze zleceń płatniczych za okres od dnia 20 grudnia 2013 roku do dnia 12 kwietnia 2021 roku, a także szczegółowe rozliczenie księgowe ( k. 335-344), z których wynika, że wszystkie wpłaty na poczet spłaty przedmiotowego kredytu dokonane przez pozwanego zostały uwzględnione w rozliczeniu. Jednocześnie pozwani w tym zakresie nie przedstawili dodatkowych dowodów, które potwierdziłyby fakt dokonania i innych wpłat, ponad te rozliczone przez powoda.

W oparciu o powyższe Sąd w ww. zakresie nie dał wiary zeznaniom pozwanym, albowiem nie znajdowały one potwierdzenia w zebranym materiale dowodowym.

Sąd oddalił wnioski pozwanego o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków w osobach: J. P., M. G., P. P. i M. M. (1), którzy uczestniczyli przy udzielaniu kredytu pozwanemu, albowiem wszelkie okoliczności sporne w niniejszej sprawie zostały dostatecznie wyjaśnione za pomocą dowodów z dokumentów. Uwzględnienie wniosku pozwanych prowadziłoby wyłącznie do przedłużenia postępowania i nie wniosłoby do sprawy żadnych nowych okoliczności.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się zasadne i podlegało uwzględnieniu w całości, jednocześnie wobec wydania uprzednio nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym Sąd oceniał w niniejszym postępowaniu, czy zachodzą przesłanki do jego utrzymania w mocy zgodnie z treścią art. 496 kpc ( w brzmieniu sprzed 7 listopada 2019r. – wobec treści art. 11 ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw).

Zgodnie z treścią art. 496 kpc (w brzmieniu jak wyżej), po przeprowadzeniu rozprawy sąd wydaje wyrok, w którym nakaz zapłaty w całości lub w części utrzymuje w mocy albo go uchyla i orzeka o żądaniu pozwu, bądź też postanowieniem uchyla nakaz zapłaty i pozew odrzuca lub postępowanie umarza.

W ocenie Sądu uprzednio wydany w dniu 11 lutego 2020r. nakaz zapłaty zasługiwał na utrzymanie go w mocy w całości.

Przechodząc do oceny zasadności samego roszczenia wskazać należało, że powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości, a zarzuty podnoszone przez pozwanych okazały się nietrafne.

W pierwszej kolejności należało wskazać, że zobowiązanie wekslowe ma co do zasady charakter abstrakcyjny. Oznacza to, że zobowiązanie wekslowe jest oderwane od swej przyczyny prawnej (tzw. causa), stanowiącej gospodarczą przyczynę wystawienia weksla. Innymi słowy - brak, nieważność lub inna wadliwość stosunku kauzalnego nie mają wpływu na ważność zobowiązania wekslowego. Nie ma wpływu w tym zakresie także okoliczność, że nie został osiągnięty cel, dla którego wystawiono weksel.

Z tego względu posiadacz weksla nie musi wykazywać podstawy gospodarczej zobowiązania wekslowego ani tego, że ta podstawa w ogóle istniała. Kto dochodzi zapłaty jako wierzyciel wekslowy, musi tylko przedłożyć dokument weksla, na który się powołuje, i wykazać swą tożsamość z osobą remitenta (zob. wyrok SA w Szczecinie z dnia 4 grudnia 2014 r. I ACa 613/14).

W myśl z art. 47 ustawy prawo wekslowe, wystawca i poręczyciel weksla ponoszą odpowiedzialność solidarną wobec posiadacza weksla.

Z kolei z art. 32 ustawy wynika, że poręczyciel wekslowy odpowiada tak samo jak ten, za kogo poręczył.

W przedmiotowej sprawie wykazane zostało, że pozwany J. Ż. był wystawcą weksla in blanco, natomiast pozwana M. Ż. poręczyła za niego ten weksel. Poręczenie to spełniało wszystkie wymogi ważności poręczenia wekslowego, określone w art. 31 powołanej ustawy, a sam weksel in blanco został uzupełniony w sposób spełniający wymogi ważności weksla własnego (art. 101 ustawy). Pozwani nie kwestionowali ważności i autentyczności weksla. Zgłaszali natomiast zastrzeżenia co do sumy wekslowej - o czym w dalszej części uzasadnienia.

Bezsporne w tej sprawie było, że weksel przedstawiony przez powoda był wekslem in blanco o charakterze gwarancyjnym, miał bowiem zabezpieczać wierzytelności powoda z tytułu umowy kredytu nr (...), co wynikało zresztą wprost z treści deklaracji wekslowej, stanowiącej integralną część umowy.

W dalszej kolejności wymaga zauważenia, że podniesienie przez dłużników wekslowych zarzutów ze stosunku podstawowego nie powoduje utraty przez posiadacza weksla formalnej i materialnej legitymacji wekslowej. To na dłużniku wekslowym spoczywa ciężar udowodnienia nieprawidłowego uzupełnienia weksla i nie ma podstaw, aby ciężar dowodzenia okoliczności ze stosunku podstawowego, uzasadniających uzupełnienie weksla, przerzucać na wierzyciela wekslowego (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu dnia 13 lipca 2005 r., I ACa 23/05, Lex Polonica nr 1287669). Dochodzenie przez powoda praw z weksla wystawionego przez dłużnika osobistego stwarza domniemanie istnienia wierzytelności wekslowej w wysokości sumy wekslowej i przerzuca ciężar dowodu przeciwnego na dłużnika (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 2009 r., V CSK 129/09, Lex nr 688047).

Powód przedłożył dokumenty wyjaśniające sposób rozliczenia umowy kredytu, tj. umowę, ogólne warunki umowy kredytu, regulamin, deklarację i raport zadłużenia, wezwania do zapłaty. Strona powodowa wykazała stosunek prawny, który stał u podstaw wystawienia i wypełnienia weksla. Tym samym, udowodniono wymagalność kwoty, wskazano na zdarzenia, które uzasadniały i uprawniały powoda do wypełnienia weksla.

Natomiast pozwani nie podnieśli skutecznych zarzutów, nie przedstawili żadnego przeciwdowodu, nie zaprzeczali też istnieniu weksla. Zwłaszcza, że to na nich spoczywał obowiązek wykazania stosownymi dowodami okoliczności, które obaliłyby domniemanie istnienia wierzytelności wekslowej i wysokości sumy wekslowej. Tym samym pozwani nie sprostali w tym zakresie ciążącemu na nim w myśl art. 6 k.c. ciężarowi dowodu. Z uwagi na fakt, że to strona pozwana kwestionowała wysokość dochodzonego przez powoda roszczenia, a przede wszystkim nieuwzględnienie dokonywanych wpłat tytułem spłaty kredytu nr (...), winna była podnoszone okoliczności bezsprzecznie udowodnić. Pozwany natomiast w żaden sposób nie wykazał, że w dniu wypełnienia weksla suma wekslowa w całości lub w części rzeczywiście nie pokrywała się z aktualnym wówczas stanem zadłużenia przedstawionym przez powoda. Pozwani poprzestali jedynie na samym przedstawieniu zleceń przelewu ( k. 199-202), jednakże one porównane z przedłożonym przez powoda zestawieniem dotyczącym ww. umowy na dzień 18 lutego 2019 roku wskazuje, że wszystkie wpłaty zostały przez powoda uwzględnione i rozliczone. Tym samym w ocenie Sądu wysokość roszczenia została należycie wykazana przez powoda i znalazła potwierdzenie w dołączonych do pozwu i składanych w toku sprawy dokumentach, a zwłaszcza w Umowie kredytu (m.in. § 4, § 6 i § 8 Umowy), Tabeli opłat i prowizji oraz Regulaminie udzielania kredytów i pożyczek (m.in. § 37, § 39, § 40 i § 42 Regulaminu).

Kolejno wskazać należy, że pozwani w zarzutach od nakazu zapłaty zarzucali, że umowa kredytu jest nieważna na podstawie art. 58 § 1 k.c. z uwagi na to, że czynność prawna była sprzeczna z ustawą, tj. umowę kredytu zawarto wbrew art. 69 ust. 2 pkt 3 prawa bankowego poprzez brak określenia rzeczywistego celu, na jaki tego kredytu udzielono, a zatem brak elementu przedmiotowo istotnego umowy kredytu. Ponadto pozwani podnieśli popełnienie czynu zabronionego w związku z zawarciem umowy pożyczki, penalizowanego w ustawie, co w ich ocenie oznacza, że czynność prawna (dokonana z naruszeniem zakazu ustawowego) jest nieważna.

Odnosząc się do tego zarzutu wskazać należy, że Sąd nie podzielił ww. argumentacji pozwanych.

W ocenie Sądu czym innym jest sprzeczność samej czynności prawnej z ustawą, a czym innym jest ocena sposobu wykonania obowiązków wynikających z tej czynności w świetle samej umowy i przepisów prawa. Z faktu, że kredytobiorca nie wywiązuje się z umowy pożyczki (co oczywiście jest sprzeczne z postanowieniami umowy, a także z przepisami prawa) nie wynika przecież, że umowa kredytu jest nieważna. Nawet jeżeli okazuje się, że kredytobiorca działał ze z góry powziętym zamiarem wyłudzenia kredytu i umowa stanowiła tylko instrument działania przestępczego, również nie powoduje to nieważności samej umowy kredytu. W ocenie Sądu, aby dana czynność prawna była nieważna z uwagi na popełnienie przestępstwa, to sama ta czynność powinna stanowić przestępstwo. Tym samym nie sposób stawiać automatycznie znaku równości pomiędzy przestępstwem, a czynnością prawną pozostającą w związku z jego popełnieniem.

Bezwzględna nieważność czynności prawnej nie jest równoznaczna z czynnością prawną dokonaną w warunkach naruszenia norm prawa karnego. Nie ma tu automatyzmu do stwierdzenia nieważności umowy na mocy art. 58 § 1 k.c. z penalizacją określonych zachowań dotyczących okoliczności zawarcia umowy określonych w art. 297 k.k., 191 k.k., czy też 286 k.k. Sprzeczne z prawem karnym były okoliczności, które towarzyszyły zawarciu umowy, nie jest zaś sprzeczna z prawem była sama umowa pożyczki.

Tożsamo w ocenie Sądu nie można mówić o nieważności umowy z uwagi na naruszenie przepisów prawa bankowego. W umowie kredytu nr (...) istotnie wskazano cel umowy, co więcej wbrew twierdzeniom pozwanych cel ten był wskazany nie tylko jako cel mieszkaniowy, ale i spłatę innych zobowiązań (umowa kredytu – k. 28-33). Ponadto z zebranego materiału dowodowego, w tym zeznań samych pozwanych wynikało, że część kredytu ( 359.800 zł) została przekazana na spłatę zobowiązań w ZUS. Ponadto także z umowy kredytu wynikało, że część kredytu została przelana na rachunki bankowe dedykowane do dwóch innych kredytów, które pozwany J. Ż. miał zaciągnięte wcześniej u pozwanego (tj. spłatę innych zobowiązań).

Odnosząc się do zarzutu naruszenia zasad współżycia społecznego wskazać należ, że o nadużyciu prawa można mówić wyłącznie wówczas, gdy zachowanie się osoby uprawnionej może być oceniane jako sprzeczne z zasadami współżycia społecznego lub społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa. Orzecznictwo i część doktryny formułują tzw. zasadę czystych rąk, w myśl której na nadużycie prawa nie może powoływać się podmiot, który sam zachowuje się w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego (tak m.in. wyr. SN z 4.1.1979 r., III CRN 273/78, Legalis, oraz z 9.3.1972 r., III CRN 566/71, Legalis [w:] Komentarz do art. 5 KC red. Gniewek 2021, wyd. 10/Machnikowski.

Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy, że strona pozwana, jako że sama zachowała się w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, nie może skutecznie powoływać się na art. 5 k.c.

W ocenie Sądu także podniesiony przez pozwanych zarzut przedawnienia również nie okazał się być trafny.

Zgodnie z art. 70 w zw. z art. 103 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 roku Prawo wekslowe, roszczenia z weksla własnego skierowane przeciwko jego wystawcy przedawniają się z upływem trzech lat od daty płatności weksla, co odnosi się również do weksla in blanco, w którym data płatności została wypełniona przez wierzyciela (por. wyr. SN z dn. 4 czerwca 2003 roku, sygn. akt I CKN 434/01). Zatem, w przypadku weksla in blanco dochodzenie roszczenia jest możliwe w terminie trzyletnim od daty płatności wpisanej na wekslu. Skoro zatem datą płatności wskazaną na wekslu był dzień 11 marca 2019 roku, trzyletni termin przedawnienia upłynąłby w 2022 roku.

Mając zatem na uwadze, że pozew został przez powoda wniesiony do Sądu w 27 czerwca 2019 roku, nie ulega wątpliwości, że powództwo wytoczono przed upływem trzyletniego terminu przedawnienia, co oznacza, że roszczenie wekslowe nie uległo przedawnieniu.

Roszczenie o zwrot kredytu nie było również przedawnione w dniu wypełnienia weksla. Roszczenie o jej zwrot, w sytuacji gdy związane jest z prowadzeniem działalności gospodarczej przedawnia się według art. 118 k.c. po upływie 3 latach. Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne (art. 120 § 1 k.c.), czyli od dnia, w którym wierzyciel wymaga spełnienia zobowiązania. W przypadku rat kredytu należy uznać, że poszczególne z nich przedawniają się więc po upływie trzech lat licząc od dnia, w którym rata powinna zostać spłacona zgodnie z zawartą umową kredytową, w związku z czym okres przedawnienia biegnie tu oddzielnie w stosunku do każdej z nich. Jednakże w sytuacji niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo gdy kredyt nie jest spłacany, bank może wypowiedzieć zawartą umowę kredytową. W takim przypadku całość niespłaconego kredytu staje się wymagalna, a pozostałe do spłaty raty, stają się natychmiast wymagalne (por. wyr. SA w Łodzi z dnia 23 kwietnia 2014 roku, sygn. akt I ACa 1361/13). Zatem, w przypadku wypowiedzenia przez kredytodawcę umowy (z uwagi na niepłacenie rat), wszystkie niezapłacone dotychczas raty stają się wymagalne z upływem okresu wypowiedzenia umowy i od tego momentu biegnie trzyletni okres przedawnienia roszczenia o zwrot całego (niespłaconego dotychczas) kredytu.

(...) pismem z dnia 6 czerwca 2016 roku wypowiedział pozwanemu umowę. Zostało mu ono doręczone w dniu 29 czerwca 2016 roku (dzień upływu 7-dniowego terminu od drugiego awiza – k. 53-54). Po upływie trzydziestodniowego okresu wypowiedzenia, w którym pozwany nie dokonał spłaty zaległych należności, cały kredyt wraz z odsetkami i naliczonymi kosztami stał się natychmiast wymagalny. Od dnia następnego po upływie terminu wskazanego w wypowiedzeniu, tj. od dnia 30 lipca 2016 roku, zaczął biec trzyletni termin przedawnienia tego roszczenia obejmującego kredyt wraz z odsetkami i naliczonymi kosztami. Przed upływem trzech lat od daty wymagalności, Powód uzupełnił weksel oraz w dniu 18 lutego 2019 roku wezwał pozwanego do jego wykupu, wyznaczając dzień płatności weksla na dzień 11 marca 2019 roku. Wobec braku zapłaty w konsekwencji wytoczył przeciwko pozwanemu powództwo o zapłatę w postępowaniu nakazowym z weksla.

Na uwagę zasługuje w tym miejscu również fakt, iż weksel przedstawiony przez powoda zawiera stwierdzenie, że wystawca weksla własnego - pozwany (oraz poręczyciel - pozwana) zapłacą bez protestu kwotę 1.363.315,83 zł. Takie przyrzeczenie zapłaty jest bezwarunkowe, bowiem zapłata sumy wekslowej nie jest uzależniona od spełnienia jakiegokolwiek warunku. Jednocześnie ważności spornego weksla własnego nie przekreśla wskazanie, iż zapłata nastąpi „(...) w W. lecz nie na jej zlecenie" (k. 24). W ocenie Sądu, taka klauzula jest dopuszczalna w świetle art. 101 pkt 5 ustawy Prawo wekslowe. Sformułowanie "na zlecenie" oznacza, że uprawniony z weksla może przenieść swoje prawa na inną osobę, tj. zlecić zapłatę do rąk innej osoby. Zawarte w przedmiotowym wekslu sformułowanie "lecz nie na jej zlecenie" oznacza, że powódka (...) wyzbyła się tego prawa. Ponadto tekst weksla wskazuje, iż w/w zwrot dotyczy powoda (tj. remitenta weksla). Tym samym nie ma podstaw do przyjęcia, by weksel był nieważny z tej przyczyny jako sporządzony z naruszeniem art. 101 pkt 5 Prawa wekslowego (porównaj Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 7 maja 2013 r., sygn. akt V ACa 73/13, LEX nr 1323068).

Podsumowując, wszelkie zarzuty pozwanych były bezzasadne i ich twierdzenia nieudowodnione.

Mając to na uwadze, wydany uprzednio w postępowaniu nakazowym nakaz zapłaty należało utrzymać w mocy, tym samym podtrzymać decyzję o zasądzeniu od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę dochodzoną pozwem.

Rozstrzygniecie o odsetkach znajduje uzasadnienie w treści art. 481 k.c.

Termin zapłaty w wekslu określono na dzień 11 marca 2019 roku. Tym samym następnego dnia roszczenie stało się wymagalne, a dłużnicy pozostawali w zwłoce.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r., poz. 1800).

Z tego względu Sąd zasądził od pozwanych – jako strony przegrywającej proces – na rzecz powoda solidarnie dalsze koszty zastępstwa procesowego w wysokości wynikającej z różnicy kwot wskazanych w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie, aktualnego w dacie wniesienia pozwu. W nakazie zapłaty pozwani zostali obciążeni kwotą 7.200 zł (zgodnie z § 3 ust. 1 pkt. 7 rozporządzenia), zaś z treści § 2 pkt. 7 w/w rozporządzenia wynika, że powinni ponieść koszt w wysokości 10.800 zł, a zatem należało dodatkowo obciążyć ich obowiązkiem zwrotu na rzecz powoda kwoty 3.600 zł.

Sędzia Eliza Nowicka-Skowrońska

ZARZĄDZENIE

(...)

Sędzia Eliza Nowicka-Skowrońska