Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 375 / 24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1.

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Bełchatowie z dnia 5 marca 2024 r. w sprawie II K 1003 / 23

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

-

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

-

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

I.  mogących mieć wpływ na treść zaskarżonego wyroku:

a)  obrazy prawa procesowego, tj. art. 17 § 1 pkt 10 kpk;

b)  7 kpk,

II.  mogących mieć wpływ na treść zaskarżonego wyroku błędnych ustaleń faktycznych;

III.  obrazy przepisów prawa materialnego, tj. art. 190a § 2 kpk oraz art. 286 § 1 kk;

IV.  rażącej surowości kary.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Odnoszenie się do zarzutów w punktów III oraz IV oceniono jako bezprzedmiotowe w rozumieniu art. 436 kpk

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ad. zarzutu z punktu Ia.

Skarżący zasadnie podnosi, iż uwzględniając treść art. 190a § 4 kk, wszczęcie i kontynuowanie postępowania w odniesieniu występku o znamionach określonych w art. 190a § 2 kk odbywać się może wyłącznie w razie pozyskania od pokrzywdzonego wniosku o ściganie oraz, że w niniejszej sprawie, pomimo uwzględnienia przepisu art. 190a § 2 kk w kwalifikacji prawnej czynu objętego aktem oskarżenia, jak również jego przyjęcia w podstawie prawnej skazania w zaskarżonym wyroku, wniosku takiego od pokrzywdzonej B. S. (1) nie odebrano.

Ad. zarzutów z punktów Ib oraz II.

Uzasadniając zaskarżony wyrok sąd I instancji słusznie zwrócił uwagę na to, iż niniejsza sprawa miała tzw. charakter poszlakowy, skoro rzeczywiście żaden z przeprowadzonych dowodów bezpośrednio nie wskazywał na popełnienie przez oskarżonego zarzuconego mu czynu. Nie można jednak już podzielić jego poglądu, iż przedstawione w tym uzasadnieniu tzw. fakty uboczne stanowią wystarczającą podstawę ku temu, by na ich podstawie jedynym możliwym do wyprowadzenia wnioskiem ( faktem głównym ) było ustalenie o popełnieniu przez oskarżonego zarzuconego mu czynu. Z przyczyn przedstawionych poniżej uznać bowiem należy, iż póki co wciąż potencjalnie wchodzą w grę co najmniej cztery inne wersje, w przebiegu których mogło dojść do wypłaty przez pokrzywdzony podmiot wskazanej w akcie oskarżenia kwoty:

- pierwsza, że do jej wypłaty doszło w wyniku zawarcia umowy kredytowej przez samą B. S. (1);

- druga, że do wypłaty doszło wskutek bezprawnego wykorzystania danych osobowych pokrzywdzonej przez T. W.;

- trzecia, że do wypłaty doszło wskutek bezprawnego wykorzystania danych osobowych pokrzywdzonej przez D. W.;

- kolejne, że do wypłaty doszło wskutek bezprawnego wykorzystania danych osobowych pokrzywdzonej przez współdziałających w rozmaitych konfiguracjach T. W., D. W. oraz oskarżonego.

Co do wersji pierwszej – obrońca oskarżonego załączył do apelacji dokument w postaci kserokopii umowy kredytowej, w oparciu o który uprawdopodobnił, że mógł on zostać opatrzony podpisem B. S. (1). Należy go zatem na rozprawie okazać oskarżonemu, pokrzywdzonej i zeznającemu „ w imieniu ” I. Bank (...) na okoliczność jego autentyczności. Jeżeli okaże się, iż rzeczywiście dokument taki został wystawiony i opatrzony autentycznym podpisem pokrzywdzonej, należy w/w przesłuchać na okoliczność jego sporządzenia. W razie ustalenia, że treść załączonego do apelacji dokumentu ma swój autentyczny odpowiednik, zaś pokrzywdzona zakwestionuje własnoręczność swojego podpisu na nim, należy przeprowadzić dowód z opinii grafologicznej na okoliczność ustalenia autorstwa stosownych naniesień literowych.

Konieczność brania pod rozwagę wersji drugiej i jej zweryfikowania zachodziła tym bardziej, że z zeznań P. D. (1) wynikało, ze kredyt miał być początkowo regularnie spłacany w formie przekazów pocztowych, zaś ich zleceniodawcą miała być osoba podpisująca się danymi B. S. (1). W tej sytuacji za bezzasadnie przez sąd I instancji pominięte uznać należało dążenie do pozyskania druków tych przekazów celem ustalenia, czy rzeczywiście wskazywały one na zlecenia płatności w tej formie przez pokrzywdzoną. Po ich pozyskaniu i stwierdzeniu, że znajdują się na nich jej podpisy, należało je okazać pokrzywdzonej i zażądać wypowiedzenia się, czy kwestionuje ich autentyczność. W razie wątpliwości co do autorstwa podpisów, celowym jawi się poddanie ich badaniom grafologicznym.

Co do wersji kolejnych, sąd I instancji pominął, że ich uprawdopodobnienie wciąż wynika z następujących faktów i okoliczności.

Po pierwsze, uwzględnić należało, iż środki przelane przez bank w ramach realizacji umowy kredytowej, wpłynęły na rachunek prowadzony nie dla oskarżonego, lecz dla T. W.. Po ich wpływie, doszło do ich szybkiego rozdysponowania poleceniem przelewu, zaś nikt dotąd nie zadał sobie trudu, by ustalić zleceniodawcę przelewu oraz zbadać dalszą drogę transferowania tych środków, przy uwzględnieniu, iż na pewno pierwszym krokiem był ich przelew na inny rachunek przypisany do T. W.. Nie da się więc póki co wykluczyć, że pomysłodawcą, dysponentem oraz beneficjentem tych transakcji były osoby inne, aniżeli oskarżony.

Po drugie, notatka urzędowa funkcjonariusza KPP w P. ( k. 108 ) wskazuje na dysponowanie przez niego opartą o dowody wiedzą, że dane osobowe B. S. (1), umożliwiające zawarcie przy ich bezprawnym wykorzystaniu umów kredytowych, mogły być nie tylko w posiadaniu oskarżonego ( co jawi się w świetle uzasadnienia zaskarżonego wyroku jako kluczowe dla przypisania mu zarzuconego czynu ), ale także D. W. z racji jego wcześniejszego pośrednictwa kredytowego na rzecz pokrzywdzonej. W podobnie bezprawny sposób D. W. miał wykorzystywać dane jej siostry. Wedle zapisków w/w funkcjonariusza, analiza będących w jego dyspozycji dowodów miała wskazywać, że D. W. dopuścił się w ten sposób łącznie pięciu innych przestępstw z art. 286 § 1 kk na ich szkodę. Niezbędnym jawiło się zatem zapoznanie przez sąd I instancji się z aktami spraw prowadzonych w związku z podejrzeniami popełnienia tych oszustw i poddanie ich analizie w celu poszukiwania potencjalnych dowodów mogących mieć znaczenie – z racji bliskości tematyki procesowej – dla wyników niniejszego postępowania.

Po trzecie, kolejna notatka tego funkcjonariusza ( k. 109 ) sugerowała, że był także w posiadaniu innych jeszcze informacji zgromadzonych w aktach prowadzonej w ramach KPP w P. sprawy, a mogących wskazywać na to, że także w przypadku innych jeszcze osób D. W. i Ł. P. współdziałali w celu wyłudzenia kredytów przy wykorzystaniu zbliżonego modus operandi.

Po czwarte, celowym jawiło się zweryfikowanie, czy widniejące w karcie karnej oskarżonego skazania były pochodną popełnienia już poprzednio tego rodzaju przestępstw przy użyciu tego samego sposobu – należało załączyć akta tych spraw.

Po piąte, z wyjaśnień oskarżonego, zeznań D. W. oraz T. W. wynika, iż łączą ich bliskie związki, jeśli chodzi o działalność kredytową, oparte na wzajemnej współpracy, udostępnianiu sobie i korzystaniu z tych samych pomieszczeń, urządzeń umożliwiających realizację za ich pomocą transakcji internetowych oraz baz danych klientów.

Pomimo wyłaniających się wszystkich wyżej wskazanych, licznych wątpliwości, postępowanie dowodowe przed sądem I instancji – jeśli chodzi o przesłuchanie na te okoliczności oskarżonego, pokrzywdzonej, D. W., T. W. oraz P. D. – przeprowadzone zostało pobieżnie na tyle, że wymaga jego ponowienia i pogłębienia ukierunkowanego na dążenie do wyjaśnienia wszystkich tych wątpliwości. Dodać należy, iż z niezrozumiałych w tej sytuacji względów od bezpośredniego przesłuchania oskarżonego oraz T. W. w ogóle odstąpiono. Nie podjęto też inicjatywy pozyskania wyżej opisanych dokumentów związanych z zawarciem i realizacją umowy, na których mogły się znajdować podpisy pokrzywdzonej i nie podjęto próby weryfikacji ich autentyczności. Nie pozyskano materiałów postępowań prowadzonych przez KPP w P. związanych z podejrzeniem popełnienia tożsamych rodzajowo przestępstw przez współdziałających – lub działających osobno, względnie w rozmaitych konfiguracjach osobowych – oskarżonego, T. W. i D. W. i poddaniu ocenie ich wymowy. Nie zweryfikowano pełnego biegu transferowania środków pozyskanych w ramach kredytu. W tej sytuacji zachodzi konieczność nie tyle nawet ponowienia przewodu sądowego w całości, co także jego dodatkowego, istotnego uzupełnienia. Dopiero wówczas sąd I instancji będzie mógł miarodajnie wypowiedzieć się, czy i w jakich okolicznościach sporną umowę zawarto, czy była ona pochodną realizacji zachowań zabronionych przez prawo karne, a jeśli tak, to z działalnością jakiej osoby ( kręgu osób ) należy je łączyć i w warunkach jakiego rodzaju współdziałania.

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzuconego czynu, ewentualnie poprzez wyeliminowanie z opisu czynu oraz podstawy prawnej skazania znamion występku z art. 190a § 2 kk i umorzenia postępowania w tym zakresie oraz poprzez wymierzenie kary łagodniejszej z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wnioski te, wobec konieczności ponowienia postępowania pierwszoinstancyjnego, uznać należy za przedwczesne. Zgodzić się natomiast należy, że jeśli w dalszym toku postępowania nie zostanie pozyskany pochodzący od pokrzywdzonej B. S. wniosek o ściganie w związku z objęciem w kumulatywnej kwalifikacji prawnej czynu przepisu art. 190a § 2 kk ( wniosek o ściganie może być złożony skutecznie aż do czasu prawomocnego zakończenia sprawy ), to w dalszym toku przedmiotem osądu może być wyłącznie realizacja przez oskarżonego znamion nie ściganego w trybie wnioskowym czynu z art. 286 § 1 kk. W przypadku uznania, że znamiona te zostały zrealizowane, zaś wniosku o ściganie nie pozyskano, z opisu czynu wyeliminować należy okoliczności oddające znamiona występku z art. 190a § 2 kk, zaś sam ten przepis z podstawy prawnej skazania. Nie można natomiast z tego powodu umarzać postępowania jedynie w zakresie fragmentu opisu i fragmentu kumulatywnej kwalifikacji prawnej tego samego czynu.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☒ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Opisano powyżej.

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

- przeprowadzenie postępowania dowodowego wedle zaleceń wyżej przedstawionych;

- uwzględnienie, że póki co, pomimo zakwalifikowania czynu z uwzględnieniem w jego kwalifikacji przepisu art. 190a § 2 kk, od pokrzywdzonej nie odebrano stosownego wniosku o ściganie, co jednak może być uzupełnione do prawomocnego zakończenia postępowania.

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

7.  PODPIS