Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 473/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim z dnia 23 maja 2024 roku w sprawie II K 32/24

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☒ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

- rażącej niewspółmierności kary w sensie jej surowości poprzez nieuwzględnienie okoliczności, że w chwili wypadku pokrzywdzony R. K. nie miał zapiętych pasów bezpieczeństwa.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd okręgowy podziela stanowisko zawarte w wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie, że zarzut rażącej niewspółmierności kary jako zarzut z kategorii ocen zasługuje na uwzględnienie wówczas, gdy pomiędzy karą orzeczoną przez sąd I instancji, a karą jaką należałoby orzec w instancji odwoławczej, w następstwie prawidłowo zastosowanych dyrektyw wymiaru kary, istnieje wyraźna, istotna, „bijąca wręcz po oczach” różnica. Oznacza to, że zarzut określony w art. 438 pkt 4 kpk zasługuje na uwzględnienie wówczas gdy spełnione są łącznie dwa warunki. Pierwszy z nich to wskazana wyżej, wyraźna, istotna różnica pomiędzy karą orzeczoną a karą jaką należałoby orzec w instancji odwoławczej, a drugi to stwierdzenie naruszenia przez sąd meriti dyrektyw wymiaru kary określonych w art. 53 kk, co może nastąpić poprzez pominięcie określonych okoliczności o charakterze obciążającym lub łagodzącym lub też nie nadanie tym okolicznościom właściwego znaczenia przy określaniu rodzaju i wymiaru kary wobec osoby oskarżonej (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 21.09.2021 r., II AKa 252/20).

W ocenie sądu okręgowego, zważywszy na całokształt okoliczności podmiotowych i przedmiotowych rzutujących na wymiar orzeczonej w stosunku do oskarżonego kary łącznej pozbawienia wolności, wskazać należy, iż sąd rejonowy uwzględnił je w odpowiedni sposób, umożliwiający prawidłową realizację zasad wymiaru kary. W przypadku wypadku drogowego, o którym mowa w art. 177 § 2 kk popełnionego w warunkach wynikających z treści art. 178 § 1 kk (w brzmieniu przepisów Kodeksu karnego obowiązujących na datę popełnienia czynu - 22 sierpnia 2023 roku) kara nie może być niższa niż 2 lata pozbawienia wolności i nie może przekroczyć 12 lat pozbawienia wolności. W przedmiotowej sprawie przy orzekaniu kar jednostkowych pozbawienia wolności należy mieć na uwadze okoliczności obciążające, a mianowicie znaczny stopień zawinienia i społecznej szkodliwości czynów przypisanych oskarżonemu, okoliczności w jakich doszło do popełnienia czynu wypełniającego dyspozycję art. 177 § 2 kk w zw. z art. 178 §1 kk, zwłaszcza rozmiar wyrządzonej szkody (śmierć stosunkowo młodego człowieka – męża, ojca dwojga dzieci w wieku obecnie 14 i 6 lat oraz spowodowanie u drugiej ofiary ciężkiego uszczerbku na zdrowiu), umyślne naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym (wyrażające się w znacznym przekroczeniu dozwolonej prędkości w terenie zabudowanym, niedostosowaniu taktyki i techniki kierowania pojazdem do warunków atmosferycznych, drogowych, poruszanie się pojazdem niesprawnym technicznie oraz znaczny stopień nietrzeźwości - 1,7 promila alkoholu we krwi). Natomiast na korzyść oskarżonego uwzględnić trzeba jego dotychczasową niekaralność, wyrażenie skruchy, dotychczasowy sposób życia przed popełnieniem czynu (wykonywanie pracy zarobkowej, posiadanie na utrzymaniu małoletnich dzieci). Nie ulega wątpliwości, że przypisane oskarżonemu czyny (z art. 177 § 2 kk w zw. z art. 178 § 1 kk i art. 178a § 1 kk) cechują się znacznym stopniem społecznej szkodliwości. Oskarżony spowodował wypadek komunikacyjny (drogowy), w którym śmierć poniósł stosunkowo młody mężczyzna, a drugi pokrzywdzony, który w żaden sposób nie przyczynił się do wypadku, doznał ciężkich obrażeń ciała. Oskarżony jako kierowca nie dostosował się do wymaganej administracyjnie prędkości, jechał brawurowo, niesprawnym technicznie pojazdem i w stanie znacznej nietrzeźwości. W tym stanie rzeczy, zlekceważenie zasad ostrożności i bezpieczeństwa ruchu drogowym przez oskarżonego wynikiem, którego był tragiczny w skutkach wypadek drogowy wymagało zastosowania surowej (ale nie nadmiernie surowej) represji karnej. W ocenie sądu odwoławczego kara jednostkowa w wymiarze 7 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności za czyn przypisany T. D. w punkcie 1 tiret pierwszy sentencji zaskarżonego wyroku oraz kara jednostkowa 1 roku pozbawienia wolności za czyn przypisany w punkcie 1 tiret drugi są adekwatne do stopnia zawinienia. Wymierzona oskarżonemu kara łączna pozbawienia wolności w wysokości 8 lat jest adekwatna do całokształtu okoliczności popełnionych przestępstw, w szczególności do rażącego naruszenia zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym, skutku spowodowanego wypadku drogowego w postaci śmierci R. K. i spowodowania obrażeń ciała u M. P., które były ciężkim uszczerbkiem na jego zdrowiu zakwalifikowanym jako choroba realnie zagrażająca jego życiu w rozumieniu art. 156 § 1 kk. Kara wymierzona w tej wysokości spełni oczekiwane cele zapobiegawcze i wychowawcze, a także cel w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Wymierzona kara łączna pozbawienia wolności uwzględnia okoliczności łagodzące w postaci uprzedniej niekaralności oskarżonego i wyrażonej skruchy. W sprawie nie ujawniły się okoliczności rzutujące na stopień winy, bowiem oskarżony w czasie popełnienia przypisanych mu czynów nie był dotknięty żadną dysfunkcją psychiczną i mógł zachować się zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, czego nie uczynił. Stopień jego zawinienia jest zatem wysoki. Na marginesie podnieść należy, że aktualnie są wysuwane postulaty dotyczące zaostrzenia przepisów kodeksu karnego dla kierowców powodujących wypadki drogowe w stanie nietrzeźwości (w szczególności ze skutkiem śmiertelnym). Orzeczona wobec oskarżonego kara łączna pozbawienia wolności jest wyrazem dążenia do takiego ukształtowania represji karnej wobec sprawcy, aby dać wyraz nagannej oceny jego postawy, a społeczeństwu przekonanie o skuteczności udzielonej ochrony prawnej. W tym miejscu podnieść natomiast należy, iż w aspekcie powyższych wywodów, środek karny w postaci łącznego dożywotniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych orzeczony wobec oskarżonego dodatkowo zapewnia ochronę innym uczestnikom ruchu drogowego, eliminując z tego ruchu jako kierowcę pojazdu mechanicznego T. D.. Odnośnie uwag skarżącego, który utrzymuje, że w sytuacji, gdyby pokrzywdzony R. K. miał zapięte pasy bezpieczeństwa w czasie jazdy samochodem, skutki wypadku mogły być mniej tragiczne (pokrzywdzony miałby szansę przeżyć), to zważyć należy, że kierujący pojazdem S. (...) nr. rej. (...) M. P. stanowczo stwierdził w zeznaniach złożonych w dniu 21 listopada 2023 roku, że zarówno on jak i drugi pokrzywdzony mieli zapięte pasy bezpieczeństwa (k-235v-236). Zapięcie pasów bezpieczeństwa przez kierowcę i pasażera jest czynnością automatyczną, tym bardziej, że samochody są wyposażone w czujniki, które sygnalizują brak tej czynności. Faktem jest, że świadek M. M. zeznała, że pasażer pojazdu S. (...) nr. rej. (...) nie miał zapiętych pasów, natomiast co do kierującego nie jest pewna, ale z doświadczenia życiowego wynika, że w sytuacji, gdy znajdujący się pokrzywdzeni byli zakleszczeni w ww. samochodzie i nie można było otworzyć drzwi do ich samochodu, przekazana przez świadka informacja nie jest pewna. Świadek E. S., który także razem z M. M. rozmawiał po wypadku z przytomnym wówczas M. P. nie wspomniał nic o pasach bezpieczeństwa. Z zeznań świadka T. M. wynika, że w samochodzie S. (...) po wypadku były otwarte poduszki powietrzne, a zatem widoczność wewnątrz pojazdu była dodatkowo utrudniona. Świadek ten także nic nie wspomniał o tym, aby pokrzywdzeni nie mieli zapiętych pasów bezpieczeństwa, a jako kierowca na pewno zwróciłby uwagę na taki szczegół. Zdaniem sądu okręgowego wiarygodne są zeznania pokrzywdzonego M. P., że on i pasażer jego samochodu mieli zapięte pasy bezpieczeństwa w chwili wypadku.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku poprzez obniżenie wymiaru kary pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Skoro zarzut z art.438 pkt 4 kpk zawarty w pisemnej apelacji oskarżonego okazał się niezasadny, to brak było podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku poprzez obniżenie oskarżonemu wysokości orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności (a także kar jednostkowych pozbawienia wolności za przypisane mu czyny).

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Sąd okręgowy utrzymał w pozostałej części zaskarżony wyrok w mocy (poza zmianą podstawy wymiaru kary za czyn z punktu 1 tiret pierwszy).

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Skoro apelacja oskarżonego nie zasługiwała na uwzględnienie, a także brak było podstaw prawnych do uchylenia zaskarżonego wyroku z urzędu, to sąd okręgowy w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymał w mocy. Aktualne są rozważania zawarte w punkcie 3.1 uzasadnienia.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Sąd okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że za podstawę wymiaru kary za czyn przypisany oskarżonemu w punkcie 1 tiret pierwszy w miejsce art. 178 § 1 kk przyjął art. 177 § 2 kk w zw. z art. 178 § 1 kk.

Zwięźle o powodach zmiany

Zdaniem sądu okręgowego przepis art. 178 § 1 kk nie może być samoistną podstawą wymiaru kary, gdyż podwyższa on dolny próg wymiaru kary przy popełnieniu jednego z przestępstw wymienionych w tym przepisie. W realiach niniejszej sprawy oskarżony popełnił czyn z art. 177 § 2 kk znajdując się w chwili czynu w stanie nietrzeźwości, stąd podstawą wymiaru kary za ten czyn będzie przepis 177 § 2 kk w zw. z art. 178 § 1 kk.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

pkt 3,4,5

Sąd okręgowy zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adwokata J. B. kwotę 1033,20 złotych w tym podatek VAT z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym. Wysokość opłaty zasądzonej na rzecz obrońcy z urzędu została ustalona zgodnie z § 17 ust. 2 pkt 4 i § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2024 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2024 r., poz.764).

Sąd okręgowy zasądził od oskarżonego T. D. na rzecz oskarżycielki posiłkowej K. K. kwotę 840 złotych z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym. Wysokość opłaty zasądzonej na rzecz obrońcy z urzędu została ustalona zgodnie z § 17 ust. 2 pkt 4 i 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2024 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2024 r., poz.764).

Sąd okręgowy na podstawie art. 624 § 1 kpk zwolnił oskarżonego i od ponoszenia kosztów sądowych za instancję odwoławczą, wobec uznania, że ich uiszczenie byłoby dla niego zbyt uciążliwe.

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Oskarżony T. D.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Skarżone jest rozstrzygnięcie dotyczące wysokości kary pozbawienia wolności.

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana