Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IX Ka 139/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w G. z dnia 22 stycznia 2024 r., sygn. akt (...)

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

- apelacja obrońcy P. P. -

- zarzut obrazy przepisów postępowania mający wpływ na treść wyroku, to jest art. 7 kpk w zw. z at. 8 kpw polegający na dokonaniu dowolnej, a nie swobodnej oceny materiału dowodowego i uznaniu za wiarygodne zeznań świadków: A. S. oraz R. S., w sytuacji gdy zeznania te jawią się w kontekście zasad logiki i doświadczenia życiowego, a także w kontekście pozostałego materiału dowodowego jako całkowicie niewiarygodne oraz zarzut polegający na odmowie przez Sąd Rejonowy przyznania waloru wiarygodności wyjaśnieniom obwinionego,

- zarzut obrazy art. 410 kpk poprzez pominięcie przy dokonywaniu ustaleń faktycznych dowodów przedłożonych przez obwinionego: nagrań, które obrazują przebieg wizyt i interwencji policji oraz sytuacji będących ich podstawą, pominięcie istotnych okoliczności wynikających z zeznań funkcjonariuszy policji, z których wynika, iż celem powiadamiania policji było doprowadzenie przez obwinionego do realizacji przysługujących mu kontaktów z synem, których odmawiała A. S.,

- zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mający wpływ na jego treść polegający na dowolnym przyjęciu, że obwiniony P. P. w okresie od dnia 9 marca 2022 r. do dnia 25 lipca 2022 r. w celu dokuczenia A. S. złośliwie ją niepokoił w sposób przyjęty w wyroku, a wynikający z treści art. 107 kw.

- przy tak formułowanych zarzutach obrońca w efekcie wnosi o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie obwinionego od popełnienia przypisanego mu czynu z art. 107 kw,

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

- szczegółowo punkt 5.2

Wniosek

- szczegółowo punkt 5.2

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

- szczegółowo punkt 5.2

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Wyrok Sądu Rejonowego w G. z dnia 22 stycznia 2024 r., sygn. akt (...).

Zwięźle o powodach zmiany

Apelacja obrońcy obwinionego P. P. była zasadna i dlatego też Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok i uniewinnił obwinionego od popełnienia zarzucanego mu czynu, to jest wykroczenia z art. 107 kw.

Oczywistym dla sądu odwoławczego jest fakt, że A. S. i P. P. pozostają ze sobą w konflikcie, który rozpoczął się jeszcze w czasie gdy pozostawali oni w związku partnerskim, a istotą jego, oprócz nieporozumień między partnerami jest szeroko rozumiana okoliczność sprawowania opieki nad synem, w tym ustalanie zasad kontaktu ojca z dzieckiem. Nie jest jednak rzeczą sądu odwoławczego, aby w przedmiotowej sprawie rozstrzygać czy, a jeżeli tak, to która ze stron jest winna takiemu stanowi rzeczy. W tej konkretnej sprawie oskarżyciel publiczny (Komendant Miejski Policji w G.) na skutek zawiadomienia złożonego przez A. S. skierował do Sądu Rejonowego w G. wniosek o ukaranie P. P. za popełnienie wykroczenia z art. 107 kw. Wykrocznie to miało polegać na tym, że w okresie od dnia 9 marca 2022 r. do dnia 25 lipca 2022 r. w G. w celu dokuczenia A. S. złośliwie ją niepokoił poprzez telefoniczne powiadamianie służb porządkowych o konieczności przeprowadzenia interwencji na ulicy (...) co skutkowało wielokrotnym wykonywaniem czynności przez te służby w miejscu zamieszkania pokrzywdzonej. Tak więc problematyką tego tylko wykroczenia zajmował się Sąd Rejonowy w G. oraz Sąd Okręgowy w T. w postępowaniu odwoławczym zainicjowanym apelacją obrońcy P. P..

Analiza treści pisemnych motywów zaskarżonego wyroku oraz zarzutów podniesionych przez skarżącego w apelacji przekonała, iż ocena dowodów dokonana przez Sąd Rejonowy naruszała reguły określone w art. 7 kpk w zw. z art. 8 kpw, zaś poczynione na jej podstawie ustalenia faktyczne zawierają błędy.

Sąd Rejonowy przyjmując, że obwiniony popełnił zarzucany mu czyn opierał się w istocie nie tylko na zeznaniach A. S. i R. S., jak niesłusznie utrzymuje skarżący, ale także na wyjaśnieniach P. P. oraz zeznaniach funkcjonariuszy policji i na zapisach z ich notatników służbowych, uznając ten materiał dowodowy za wiarygodny co do faktów dotyczących wizyt obwinionego w miejscu zamieszkania A. S. i to w celu spotkań z synem. Wizyty obwinionego wynikały wszak z zasad kontaktu ojca z synem, które ustalił Sąd Rejonowy w G. - rodzinny w postanowieniu z dnia 29 marca 2022 r. Tego rodzaju celom wizyt nie przeczy tak P. P. jak i A. S.. Z powyższą oceną należy się zgodzić czemu nie przeczą obie zwaśnione strony. W końcowym jednak efekcie, zdaniem sądu odwoławczego, nie można przypisać winy P. P. w granicach art. 107 kw. Ocena bowiem faktów dokonana przez Sąd Rejonowy sprowadzająca się do uznania winy P. P., zdaniem Sądu Okręgowego jest zbyt dowolna, nie uwzględniająca wszystkich okoliczności sprawy, a także reguł określonych w art. 7 kpk.

Wobec powyższego należy ostatecznie ustalić motywację, którą kierował się P. P. kiedy, gdy nie mógł spotkać się z synem, prosił o interwencję policję i to w celu umożliwienia mu kontaktu z dzieckiem, do którego miał prawo.

Sąd Okręgowy nie zaprzecza twierdzeniom A. S. kiedy ta wskazuje na porywczy, trudny charakter obwinionego i fakt, że pewnego razu był podczas wizyty pod wpływem alkoholu czy też innym razem próbował fotografować czy nagrywać przebieg wizyt na co nie zgadzała się A. S.. Nie można jednak tracić z pola widzenia i tego, że również A. S. nie była dłużna obwinionemu. Z nagrań przedłożonych przez obwinionego z którymi zapoznał się sąd odwoławczy (zgodzić należy się z obrońcą, że Sąd Rejonowy całkowicie pominął ten dowód) między innymi wynika, że A. S. uzależniała kontakt P. P. z synem od uregulowania przez obwinionego określonych zaległości finansowych czy też nie godziła się na wizyty z uwagi na to, że dziecko było chore. Takie zachowania również można traktować jako formę złośliwości ze strony A. S. i brak dążenia do kompromisu i porozumienia. W tym zakresie podzielić należy ocenę Sądu Rejonowego kiedy w pisemnym uzasadnieniu wyroku stwierdza m. in., że obie strony nie potrafiły „wspólnie dorosnąć do umiejętnego rozwiązywania konfliktów”. Okoliczność tę dostrzega sąd odwoławczy stojąc na stanowisku, że skoro strony to dorośli, wykształceni, inteligentni ludzie to sami winni dążyć do rozwiązywania problemów. Natomiast w niniejszej sprawie, w ocenie sądu odwoławczego, konflikt związany z kontaktami ojca z dzieckiem i na tym tle wynikające nieporozumienia między byłymi partnerami to problematyka cywilna. Nie można bowiem tego rodzaju konfliktów rozstrzygać przy pomocy narzędzi prawa karnego jeżeli nie ma ku temu podstaw, a tak jest w przedmiotowej sprawie. Można zgodzić się z twierdzeniami A. S., że wzywanie przez obwinionego funkcjonariuszy policji było dla niej uciążliwe. Należy odpowiedzieć jednak na pytanie co skłaniało P. P. do zawiadamiania służb. Czy było to zachowanie w celu dokuczenia pokrzywdzonej i złośliwego jej niepokojenia, jak tego wymaga art. 107 kw, czy też wynikało to z tego, że nie mógł on realizować swojego prawa do kontaktów z synem w sposób określony przez sąd rodzinny. Sam Sąd Rejonowy uznając winę obwinionego zaznacza jednocześnie, że P. P. „pozostawał w przekonaniu, że służby państwowe mają obowiązek reagowania na jego wezwania i rozstrzygać o treści przebiegu widzeń”, co przecież pozostaje w sprzeczności z zamiarem wynikającym z treści art. 107 kw. Wyraźnie zatem kształtuje się zamiar obwinionego, a dotyczy on wprost domagania się interwencji służb i to po to aby pomogły mu w realizacji jego praw. To zatem, a nie chęć złośliwego dokuczenia A. S. było intencją P. P.. Nie bez znaczenia dla braku zamiaru określonego w art. 107 kw było także to, że postępując w ten sposób, oprócz przekonania, iż postępuje on zgodnie z prawem, było także przekonanie o potrzebie gromadzenia materiału dla sądu rodzinnego (dokumentowanie uniemożliwiania kontaktów z synem) kiedy zważy się, że między stronami toczą się bądź mogą toczyć się spory na tym gruncie w sytuacji gdy nic nie wskazuje na to, że dojdą oni do porozumienia.

Powyższe twierdzenia, wbrew sugestiom A. S. stanowią, zdaniem Sądu Okręgowego wystarczającą podstawę do braku możliwości przypisania obwinionemu popełnienia zarzucanego mu czynu z art. 107 kw. Podnieść w tym miejscu należy, że uprawnieniem sądu orzekającego jest ocena przeprowadzonych w sprawie dowodów, a więc Sąd Rejonowy mógł dokonując ustaleń faktycznych opierać się na, w jego przekonaniu wiarygodnych zeznaniach A. S., R. S., funkcjonariuszy policji czy dowodach z dokumentów z postępowania wyjaśniającego bądź z rozprawy z tym, że oczywistym jest, iż proces myślowy prowadzący do tego przekonania musi uwzględniać reguły wynikające chociażby z art. 7 kpk (stosowanym w postępowaniu w sprawach o wykroczenia na podstawie art. 8 kpw). Tymczasem Sąd Okręgowy uznał, że ocena sądu I instancji jakoby zgromadzony materiał dowodowy nie pozostawiał wątpliwości, że P. P. dopuścił się wykroczenia z art. 107 kw, bowiem w celu dokuczenia A. S. złośliwie ją niepokoił poprzez wzywanie patroli policji, była błędna. W rezultacie w ocenie Sądu Okręgowego materiał dowodowy zgromadzony w niniejszej sprawie nie stanowi wystarczającej podstawy do przypisania obwinionemu popełnienia zarzucanego mu czynu. Z tego materiału nijak w ocenie Sądu Okręgowego nie wynika, że zamiarem P. P. było zachowanie polegające na dokuczeniu A. S. poprzez złośliwe jej niepokojenie.

Sumując powyższe rozważania stwierdzić należy, że w art. 107 kodeksu wykroczeń stypizowano wykroczenie złośliwego niepokojenia innej osoby. Zabronione zachowanie polega więc między innymi na złośliwym niepokojeniu innej osoby (w tym wypadku A. S.), a taka sytuacja w tej konkretnej sprawie nie miała miejsca, bowiem intencją, zamiarem P. P. była chęć realizowania przez niego swoich praw do kontaktów z synem w sytuacji gdy strony nie potrafiły dojść do porozumienia w tej kwestii, a która przecież była uregulowana postanowieniem sądu rodzinnego. Warunkiem realizacji znamion analizowanego czynu jest to, by wszelkie rodzaje niepokojenia charakteryzowały się złośliwością po stronie sprawcy i to skierowaną na osobę pokrzywdzoną. Wykroczenie opisane w art. 107 kw może zostać popełnione tylko umyślnie, i to z zamiarem bezpośrednim zabarwionym celem działania (dolus directus coloratus). Dla przypisania sprawcy realizacji strony podmiotowej konieczne jest ustalenie, że zachowania swe podejmował w celu dokuczenia pokrzywdzonemu. Ponadto sprawca musi dopuszczać się zabronionych zachowań złośliwie, co także oznacza zachowanie nacechowane wyraźną intencją uprzykrzenia życia pokrzywdzonemu. Taki charakter wykroczenia podkreślany był w orzecznictwie, np. w wyroku z dnia 10 listopada 2010 r., sygn. akt IV KK 324/10, KZS 2011/2, poz. 39, gdzie Sąd Najwyższy wskazał: „Strona podmiotowa wykroczenia określonego w art. 107 kw polega na umyślności w formie zamiaru bezpośredniego – działanie sprawcy jest ukierunkowane na dokuczenie innej osobie i charakteryzuje się złośliwością”. Sama zatem złośliwość już zawiera element dokuczenia innej osobie, a zatem podkreślenie tego elementu oznacza, że ustawodawca chciał wyeksponować to szczególne nastawienie sprawcy, przede wszystkim jego karygodną motywację. Odnotowania wymaga także wyrok Sądu Najwyższego z 22 czerwca 1995 r., III KRN 44/95, Prok. i Pr. 1995/11–12, s. 24, w którego uzasadnieniu podkreślono, że: „czyn stanowiący wykroczenie z art. 107 kw polega na działaniu kierunkowym – w celu dokuczenia innej osobie, a zatem należy ustalić, że po stronie sprawcy tego wykroczenia zachodzi złośliwość”. Konstrukcja wykroczenia jest taka, że dla przypisania realizacji znamion strony podmiotowej (winy) konieczne jest ustalenie i złośliwości po stronie sprawcy, i tego, że działał w celu dokuczenia pokrzywdzonemu.

W ocenie Sądu Okręgowego, mając na uwadze powyższe rozważania uznać trzeba, że P. P. jeżeli chodzi o zdarzenia opisane we wniosku o ukaranie i przyjęte przez Sąd Rejonowy, swoim zachowaniem nie wypełnił znamion wykroczenia z art. 107 kw. Oczywiście tego rodzaju postępowanie obwinionego było z pewnością uciążliwe dla A. S., co raz jeszcze trzeba zakacentować. W efekcie celem działania P. P. nie była jednak chęć złośliwego dokuczenia A. S., ale chęć doprowadzenia do zapewnionych mu przez sąd kontaktów z dzieckiem. Oskarżyciel publiczny zarzucił obwinionemu, że dopuścił się on wykroczenia złośliwego niepokojenia drugiego człowieka, a więc zachowania, które, w odbiorze obiektywnego obserwatora, może prowadzić do np. udręczenia, upokorzenia czy wywoływania innych, negatywnych doznań u pokrzywdzonego. Jest to więc znamię o charakterze zbiorowym (wieloczynnościowym), które zbiera zachowania o różnym charakterze i stopniu dolegliwości. Jak wskazuje się w orzecznictwie znamię to ma charakter ocenny, a konieczność jego użycia wynika z niejednolitego i złożonego charakteru zjawiska, które, niekiedy dopiero w sumarycznym ujęciu, uzyskuje istotny ciężar dla wypełnienia znamion materialną treścią. Nie jest zatem możliwe stworzenie katalogu zachowań, które mogą być uznane za przejaw złośliwego niepokojenia. Takie zadanie stoi zawsze przed sądem w konkretnym postępowaniu, w oparciu o analizę konkretnego stanu faktycznego. Sąd Okręgowy, realizując postawione przed nim zadanie wynikające z treści apelacji obrońcy, stwierdził, że całokształt zachowań obwinionego wypunktowanych przez oskarżyciela publicznego i przyjętych przez sąd I instancji, nie wypełniał znamion zarzuconego mu wykroczenia. Zdaniem sądu odwoławczego, w ramach trwającego konfliktu, w tym na tle uregulowania kontaktów z dzieckiem, obie strony występowały de facto w roli aktywnego uczestnika, czego dowodem jest również treść nagrań zarejestrowanych przez P. P.. Podkreślić należy, że o ile z moralno-etycznego punktu widzenia zrekonstruowane przez Sąd Rejonowy zachowania obwinionego można by opisać jako niewłaściwe, ale jednak usprawiedliwione, o tyle ich prawnokarna ocena, dokonywana przez pryzmat podanych wyżej kryteriów, musiała doprowadzić do ustalenia, że P. P. nie dopuścił się popełnienia zarzuconego mu wykroczenia.

Sąd odwoławczy nie dopatrzył się jednocześnie w zaskarżonym orzeczeniu jakichkolwiek uchybień mogących stanowić bezwzględne przyczyny odwoławcze, które byłyby podstawą do uchylenia wyroku z urzędu, dokonując jego zmiany, uniewinnił P. P. od zarzutu postawionego mu we wniosku o ukaranie.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

O kosztach postępowania poniesionych w toku pierwszej i drugiej instancji orzeczono na podstawie art. 119 kw w zw. z art. 634 kpk w zw. z art. 632 pkt 2 kpk, obciążając nimi Skarb Państwa.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

- obrońca obwinionego P. P.,

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

- wyrok Sądu Rejonowego w G. z dnia 22 stycznia 2024 r. w sprawie o sygn. akt (...),

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

Zmiana