Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 3.07.2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpoznaniu wniosku S. M. z dnia 35.05.2023r. przeliczył ww. emeryturę od 1.03.2023 r. tj. od nabycia uprawnień do przeliczenia.

Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zaewidencjonowanych na kancie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielania podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę

- kwota składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 22592,25 zł

- kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 179192,84 zł

- średnie dalsze trwanie życia wynosi 198,80 mc-y

- wyliczona kwota emerytury wynosi 1015,02 zł.

Emerytura po waloryzacji od 1.03.2023 r. wynosi 1356,18 zł

/decyzja k. 29-30 akt ZUS/

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł S. M., domagając się jej uchylenia i ponownego przeliczenia należnej mu emerytury w oparciu o faktyczne zarobki przez niego generowane w czasie świadczenia pracy. Skarżący wskazał, iż organ rentowy mimo jego wniosku w tym przedmiocie nie przedłożył żadnych dokładnych informacji, za które okresy przyjął, iż ubezpieczony udowodnił wysokość uzyskiwanych zarobków, a za które z uwagi na ich brak przyjęto minimalne wynagrodzenie. Skarżący podniósł, iż w świetle powyższego nie jest w stanie zweryfikować wyliczeń organu, a przyznane mu świadczenie jest zaniżone.

/odwołanie k. 3-7/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji i podniesioną tam argumentację. Dodatkowo wskazał, iż wbrew stanowisku skarżącego przedstawił mu szczegółowy sposób wyliczenia świadczenia, w tym m.in. w piśmie z dnia 31.07.2023 r.

/odpowiedź na odwołanie k. 5 akt ZUS/

Na rozprawie w dniu 10.04.2024 r. poprzedzającej wydanie wyroku wnioskodawca poparł odwołanie, wniósł o powołanie podmiotu, który niezalenie od ZUS wyliczy mu świadczenie, oświadczył, iż kwestionuje wszystko co ZUS wyliczył, nie ma zaufania do ZUS. Wskazał, że nie ma konkretnych zarzutów do decyzji, ale nie ma pewności czy ZUS wyliczył emeryturę w sposób prawidłowy. Oświadczył, że zapoznał się z odpowiedzią na odwołanie. Kwestionuje też przyjętą długość życia mężczyzny w Polsce. Po pouczeniu w trybie art. 5 kpc o treści art. 6 kc, nie składał żadnych wniosków dowodowych. Pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie odwołania.

/stanowiska procesowe stron protokół z rozprawy z dnia 10.04.2024 00:01:31 -00:13:48/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca S. M. urodził się w dniu (...).

/okoliczność bezsporna/

W dniu 25.05.2023 r. S. M. złożył wniosek o ponowne obliczenie świadczenia, do którego dołączył zaświadczenia z PUP zaświadczenie o zatrudnieniu w (...) Kombinacie (...) (uwzględniające zwolnienie na odbycie służby wojskowej) i karty wynagrodzeń z tytułu ww. zatrudnienia.

/ bezsporne, nadto wniosek z załącznikami k. 16 akt ZUS/

Zaskarżoną decyzją z dnia 03.07.2023 r. przeliczono emeryturę od 01.03.2023r.

/ bezsporne, a nadto decyzja k. 29-30 akt ZUS/

Wydanie wskazanej decyzji poprzedzało wydanie decyzji o ponownym przeliczeniu kapitału początkowego z dnia 30.06.2023r..

Do kapitału początkowego zostały uwzględnione okresy:

- 11.09.1972 do 27.04.1973 ( (...) Kombinat (...))

- 17.05.1973 do 20.12.1974 ( (...) Kombinat (...))

- 18.01.1975 do 28.02.1977 ( (...) Kombinat (...))

- 01.06.1981 do 31.07.1981 (działalność gospodarcza)

- 01.07.1984 do 31.12.1986 (działalność gospodarcza)

- 01.04.1987 do 31.05.1987 (działalność gospodarcza)

- 01.12.1989 do 31.12.1990 (działalność gospodarcza)

- 01.10.1995 do 31.10.1995 ( (...))

- 08.11.1995 do 30.12.1995 ( (...))

- 16.11.1995 do 30.12.1995 (zasiłek chorobowy)

- 19.01.1996 do 29.02.1996 ( (...))

- 12.03.1996 do 22.05.1997 (PUP).

Do kapitału początkowego nie zaliczono żadnych okresów z minimalnym wynagrodzeniem za pracę.

Przy ponownym wyliczeniu kapitału nie uwzględniono:

- okresu od 28.04.1973 r. do 16.05.1973 r. - zwolnienie do odbycia zasadniczej służby wojskowej (służba wojskowa od 17.05.1973 r. do 20.12.1974 r.),

- okresu od 21.12.1974 r. do 17.01.1975 r. - okres powrotu do pracy po odbyciu służby wojskowej,

-okresu od 01.11.1995 r. do 07.11.1995 r. - ponieważ w tym okresie wnioskodawca przebywał na urlopie bezpłatnym,

- okresu od 31.12.1995 r. do 18.01.1996 r. - nieobecność usprawiedliwiona bez prawa do wynagrodzenia i zasiłku.

Nie zaliczono również okresu od 23.05.1997 r. do 15.09.1998 r., ponieważ nie został wystarczając udowodniony. W ocenie organu wnioskodawca przedstawił za mało informacji, aby potwierdzić zatrudnienie w firmie (...) K. C..

Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy przyjął podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 544,39 zł, ustaloną decyzją z dnia 4.04.2019r. o ustaleniu kapitału początkowego.

Organ rentowy przyjął łącznie 9 lat 8 miesięcy i 9 dni okresów składkowych i 1 miesiąc i 15 dni okresów nieskładkowych.

Wysokość 24% kwoty bazowej wyniosła 293,01 zł.

Współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wyniósł 49,68 %.

Średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat przyjęto w ilości 209 miesięcy.

W związku z powyższym wysokość kapitału początkowego ustalona na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniosła 44 794,97 złotych.

/decyzja o ponownym ustaleniu kapitału początkowego k. 27 akt ZUS pismo z dnia 31.07.2023 r. k. 32 akt ZUS /

Do emerytury wnioskodawcy zostały uwzględnione następujące okresy opłacania składek po 31.12.1998 r.:

- 15.07.2000 do 11.12.2000 ( (...))

- 13.06.2001 do 01.09.2004 ( (...))

- 06.03.2009 do 30.03.2009 (T. M.)

- 05.03.2013 do 31.03.2015 ( (...))

- 25.09.2015 do 31.08.2017 ( (...))

- 01.05.2018 do 31.01.2019 ( (...)).

/bezsporne/

O wskazanych okolicznościach wnioskodawca został poinformowany decyzją o ustaleniu kapitału początkowego z dnia 04.04.2019 r. powyższą decyzja z 30.06.2023 r, oraz na dodatkowo zgłoszone żądanie pismem organu z dnia 31.07.2023 r.

/decyzja o ponownym ustaleniu kapitału początkowego k. 27 akt ZUS pismo z dnia 31.07.2023 r. k. 32 akt ZUS /

Wnioskodawca składał również odwołanie od decyzji z dnia 15.09.2022 r., którą powiększono emeryturę odwołującego o kwotę wynikającą z podzielenia składek zapisanych na koncie po dniu ponownego ustalenia wysokości emerytury do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury, z uwzględnieniem ich waloryzacji, przez średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku ubezpieczonego w dniu złożenia tego wniosku, tj. w dniu 12.09.2022 r.

/ bezsporne/

Przedmiotowe odwołanie wnioskodawcy, w którym kwestionował m.in. sposób ustalenia średniego dalszego trwania życia przy wyliczeniu emerytury zostało oddalone wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z 22.03.2023r. - sygn. akt VIII U 2264/22. W związku z oddaleniem apelacji wnioskodawcy od wskazanego orzeczenia - wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych III AUa 686/23, wskazane orzeczenie jest prawomocne.

/bezsporne, a nadto fakty znane sądowi notoryjnie ustalone w systemie Sędzia 2/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dokumentów znajdujących się w aktach ZUS, które nie były kwestionowane przez żadną ze stron. Podnieść należy, iż w toku przedmiotowego postępowania wnioskodawca nie przedstawił żadnych zarzutów co do sposobu ustalenia należnej mu emerytury. Skarżący co prawa domagał się wyliczenia należnego mu świadczenia przez podmiot niezależny od ZUS - jak się wydaje biegłego - celem weryfikacji tych wyliczeń, jednak wniosek ten nie mógł przynieść spodziewanych przez stronę skutków procesowych.

Sąd pominął wskazany wniosek na podstawie art. 235 ¹ § 1 pkt 5 kpc jako zmierzający do nieuzasadnionego przewlekania postępowania.

Podnieść należy iż dowód z opinii biegłego sądowego, o którym stanowi art. 278 § 1 KPC, ma charakter szczególny, i zasadniczo nie służy ustalaniu okoliczności faktycznych, lecz ich ocenie przez pryzmat wiadomości specjalnych. Do dokonywania wszelkich ustaleń w procesie powołany jest sąd, a nie biegły /wyrok Sądu Najwyższego - Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych z dnia 19 października 2023 r., (...) 25/23, wyrok

Sądu Apelacyjnego w Lublinie - I Wydział Cywilny z dnia 29 września 2023 r. I AGa 61/23/. Potrzeba powołania biegłego powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony. W przedmiotowej sprawie wnioskodawca pouczony o treści art. 6 kc nie przedstawił żadnych zarzutów podważających treść zaskarżonej decyzji i dowodów na pozwalających na ich zweryfikowanie, powołując się enigmatycznie na błędy w wyliczeniach i brak zaufania do organu. Jednakże ani sąd ani biegli nie są powołani do precyzowania żądania strony. Przy braku powołania jakichkolwiek naruszeń, brak jest podstaw do ich weryfikacji.

Sąd miał przy tym na uwadze, iż na rozprawie w dniu 10.04.2024r. skarżący podniósł, że kwestionuje przyjętą długość życia mężczyzny w P., przy czym stanowiska tego także w tej materii w żaden sposób nie doprecyzował. Nie wskazał dlaczego uważa, że przyjęte średnie dalsze trwanie życia jest nieprawidłowe. Dodatkowo podnieść należy że wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z 22.03.2023r. - sygn. akt VIII U 2264/22 sposób ustalenia tego wskaźnika został już prawomocnie zweryfikowany i Sąd przyjął wówczas brak jakichkolwiek nieprawidłowości. Średnie dalsze trwanie życia w rozpatrywanym przypadku było stosowane analogicznie, brak więc było podstaw w przypadku braku konkretnych zarzutów i wniosków dowodowych strony, do prowadzenia postepowania dowodowego w tym zakresie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią przepisu art. 173 ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1251 t.j.), dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy.

Stosownie do art. 174 ust. 1 tejże ustawy, kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12. Zgodnie z ust. 2, przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

Zgodnie z ust. 3 przywołanego artykułu, podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r.

Według ust. 3b w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 października 2013 roku (w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 21 czerwca 2013 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych) jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu.

Natomiast w myśl ust. 7 analizowanego przepisu do obliczenia kapitału początkowego przyjmuje się kwotę bazową wynoszącą 100 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 roku. Ustęp 8 powyższego przepisu stanowi, że przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24 % tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku.

Zgodnie natomiast z treścią ust. 8 przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24% tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku, według wskazanego w nim wzoru.

Z kolei w myśl art. 15 ust. 1 powyższej ustawy podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176. Natomiast stosownie do brzmienia ust. 2a tego samego przepisu, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy. Z kolei na postawie ust. 6 omawianego przepisu na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Jak stanowi art. 15 ust. 4 w/w ustawy w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1.  oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych,

2.  oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia, ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu,

3.  oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz

4.  mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19, przy czym wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%, jednakże przy ponownym przeliczeniu wysokości emerytury należy mieć na względzie, iż zgodnie z art. 111 ust. 2 ustawy uwzględnia się kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia.

W związku z treścią zacytowanych przepisów można stwierdzić, iż kwota kapitału początkowego zależy od długości udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych przebytych przed 1 stycznia 1999 rokiem, podstawy wymiaru oraz współczynnika proporcjonalnego do wieku ubezpieczonego, który służy do obliczenia tzw. części socjalnej.

Przytoczone zasady postępowania – w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2003 roku w sprawie o sygn. III UZP 2/03 (OSNP 2003/14/338) - tak przy ustalaniu prawa do świadczenia, jak i jego przeliczaniu, pozwalają na ogólną uwagę, iż zamiarem ustawodawcy było umożliwienie ubezpieczonym dokonanie wyboru, w ramach prawa, najkorzystniejszego z ich punktu widzenia okresu, z którego podstawa wymiaru składek ubezpieczeniowych, będzie stanowić podstawę wymiaru świadczenia.

Z kolei ogólne zasady nabywania prawa do emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31.12.1948 roku, a więc dla osób takich jak wnioskodawca określa przepis art. 24 ustawy emerytalnej, zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184.

Stosownie natomiast do treści art. 25 ust 1 ustawy emerytalnej, podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa wart 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

Z kolei zgodnie z art. 26 ust 1 ustawy emerytalnej, emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183. W ust. 2 wskazano, ze wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach. Średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz wyraża się w miesiącach (ust. 3). Przy czym w ust. 4 i 5 wskazano, że tablice trwania życia ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" corocznie w terminie do dnia 31 marca Prezes Głównego Urzędu Statystycznego. Tablice, o których mowa w ust. 4, są podstawą przyznawania emerytur na wnioski zgłoszone od dnia 1 kwietnia do dnia 31 marca następnego roku kalendarzowego. Jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego, do ustalenia wysokości emerytury zgodnie z ust 1 stosuje się tablice trwania życia obowiązujące w dniu w którym ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny, o którym mowa w art. 24 ust 1a i 1b oraz w art. 27 ust 2 i 3 .

Z powyższych przepisów wynika jednoznacznie, że zasadą obowiązującą przy ustalaniu wysokości emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. jest zasada zdefiniowanej składki, zgodnie z którą wysokość świadczenia zależy z jednej strony od sumy składek emerytalnych jakie zostały zgromadzone na indywidualnym koncie ubezpieczonego w ZUS za okres poczynając od 1 stycznia 1999 r., zaś z drugiej od wysokości kapitału początkowego, tj. od kwoty ustalonej oddzielnie dla każdego ubezpieczonego według ustalonego przez ustawodawcę wzoru, odzwierciedlającej w przybliżeniu stan jego konta ubezpieczeniowego za okres do 31 grudnia 1998 r.

W rozpoznawanej sprawie spór sprowadzał się do ustalenia, czy w związku z wnioskiem ubezpieczonego z dnia 25.05.2023 r. o ponowne przeliczenie świadczenia z uwzględnieniem przedłożonych przez niego dokumentów, zaskarżona decyzja jest prawidłowa. Skarżący przy tym wyłącznie enigmatycznie wskazał, iż kwestionuje wszystkie wyliczenia ZUS, podając iż uznaje je za błędne i podkreślając brak zaufania do organu.

Odnosząc się do powyższego wskazać należy, iż jak stanowi art. 114 ust. 1pkt 1 ustawy emerytalnej prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość. Natomiast zgodnie z pkt 6 ust. 1 jeżeli przyznanie świadczeń lub nieprawidłowe obliczenie ich wysokości nastąpiło na skutek błędu organu rentowego.

Z cytowanego przepisu art. 114 ust. 1 wynika, iż warunkiem ponownego ustalenia prawa do świadczeń jest uzyskanie nowych dowodów lub ujawnienie okoliczności, które istniały przed wydaniem decyzji, a nie były znane organowi w chwili orzekania i mają wpływ na prawo do tych świadczeń lub ich wysokość /por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 1999 r., II UKN 231/99 - OSNAPiUS 2000 nr 19 poz. 734; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2003 r. III UZP 5/03 - OSNAPiUS rok 2003, Nr 18, poz. 442/.

Zwrot "przedłożenie nowych dowodów" oznacza zgłoszenie każdego prawnie dopuszczalnego środka dowodowego, stanowiącego potwierdzenie okoliczności faktycznych istniejących przed wydaniem decyzji, a mających wpływ na powstanie prawa do świadczenia lub jego wysokość. Natomiast użyte w art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej pojęcie "ujawnienie okoliczności" oznacza powołanie się na fakty dotyczące ogółu wymagań formalnych i materialnych związanych z ustaleniem przez organ rentowy prawa do świadczenia lub wysokości świadczenia. Są to określone w przepisach prawa materialnego fakty warunkujące powstanie prawa do świadczenia lub jego wysokości np. staż pracy, wiek, niezdolność do pracy, ale także uchybienia przez organ rentowy normom prawa procesowego lub materialnego, wpływające potencjalnie na dokonanie ustaleń w sposób niezgodny z ukształtowaną z mocy prawa sytuacją prawną osoby zainteresowanej (tak m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 lutego 2014 r., I UK 322/13, LEX nr 1444596 oraz Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 11 grudnia 2015 r., III AUa 1087/15, LEX nr 1979499).

Z kolei w kontekście pkt 6 powoływanego przepisu przesłanką ponownego ustalenia uprawnień są również okoliczności, które powinny być znane organowi rentowemu przy dołożeniu minimum staranności, które jednak na skutek błędu organu rentowego lub przeoczenia nie zostały uwzględnione przed wydaniem decyzji (J. K., Ponowne, s. 26; wyr. SN z 12.1.2001 r., II UK 182/00, OSNAPiUS 2002, Nr 17, poz. 419; wyr. SN z 28.1.2004 r., II UK 228/03, OSNP 2004, Nr 19, poz. 341; wyr. SN z 23.11.2004 r., I UK 15/04, OSNP 2005, Nr 11, poz. 161; wyr. SN z 21.9.2010 r., III UK 94/09, L.; post. SN z 5.11.2009 r., II UK 87/09, L.). Chodzi o sytuacje, w których doszło do wydania decyzji organu rentowego nieuwzględniającej bądź błędnie uwzględniającej te okoliczności (istniejące przed wydaniem decyzji), które wpłynęły na wadliwe nabycie prawa do świadczenia lub przyczyniły się do nieuzasadnionej odmowy przyznania świadczeń ubezpieczeniowych w określonej wysokości (K. Antonów, Ustawa, komentarz do art. 114).

Pojęcie błędu organu rentowego, w znaczeniu przepisu art. 114 ust. 1 pkt 6 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obejmuje takie sytuacje, w których organ rentowy miał podstawy do przyznania świadczenia, lecz z przyczyn leżących po jego stronie tego nie uczynił. Może to wynikać z zaniedbania tego organu, ale także może to być każda obiektywna wadliwość decyzji (teoria tzw. obiektywnej błędności decyzji), niezależnie od tego, czy jest ona skutkiem zaniedbania, pomyłki, celowego działania organu rentowego, czy też rezultatem niewłaściwych działań pracodawców albo wadliwej techniki legislacyjnej i w konsekwencji niejednoznaczności stanowionych przepisów. Pojęcie to obejmuje również niedopełnienie przez organ rentowy obowiązku działania z urzędu na korzyść osób uprawnionych do świadczeń emerytalno-rentowych /III AUa 1471/19 - wyrok SA Wrocław z dnia 04-03-2020/. Za błąd organu uznaje się każdą obiektywną wadliwość niezależnie od tego czy jest ona skutkiem zaniedbania, pomyłki czy też np. wadliwej legislacji /wyrok SA w Szczecinie z dnia 2 kwietnia 2020 r III AUa 604/19, LEX nr 3049596/.

Mając to na uwadze generalnie wskazać należy, iż celem ponownego ustalenia w trybie art. 114 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest ponowne rozstrzygnięcie o uprawnieniach, które powstały ex lege przed wydaniem weryfikowanej decyzji emerytalno-rentowej. Uzasadnieniem dla ponowienia postępowania zakończonego prawomocną decyzją organu rentowego, wyznaczającym jego cel, jest niezgodność zawartego w niej rozstrzygnięcia z ukształtowaną ex lege sytuacją prawną zainteresowanego, powstałą np. na skutek popełnionych przez organ rentowy uchybień normom prawa materialnego, czy procesowego. W kolejnym postępowaniu organ rentowy dąży więc do ustalenia, czy popełnione uchybienia lub przedłożone dowody albo ujawnione fakty mają wpływ na zmianę dokonanych wcześniej ustaleń. Bezpośrednim celem ponownego postępowania jest rozstrzygnięcie o uprawnieniach zainteresowanego według stanu faktycznego z chwili wydania weryfikowanej decyzji rentowej. Ponowne ustalenie prawa w trybie art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej stanowi zatem nadzwyczajną kontynuację poprzedniego postępowania przed organem rentowym, zmierzając do podważenia jego decyzji wówczas, gdy uprawomocniła się ona wskutek upływu terminu odwołania. /Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 21 sierpnia 2019 r. III AUa 1092/18/

Podkreślić należy, że z materiału sprawy wynika, iż dokonując ponownego wyliczenia świadczenia S. M. ZUS uwzględnił wszystkie załączone do wniosku dokumenty - wniosek złożono na podstawie art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS- przy czym wnioskodawca utrzymuje, iż organ zaskarżoną decyzja wyliczył jego świadczenie błędnie w sposób nieprawidłowy - nie wskazując na konkretne uchybienia.

Wobec twierdzeń formułowanych przez ubezpieczonego wadliwości dokonywanych przez organ rentowy obliczeń, konieczności wyliczenia kapitału z uwzględnieniem obecnie obowiązujących wskaźników i przepisów, zakwestionowana decyzja organu rentowego powinna była obejmować także kwestię ponownego ustalenia wysokości kapitału początkowego/emerytury na podstawie art. 114 ust. 1 pkt 6 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, i w efekcie możliwości przeliczenia świadczenia z pominięciem ewentualnych błędów.

Dokonując wszechstronnej analizy zgromadzonego w sprawie materiału procesowego Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że brak podstaw do uznania, iż decyzja organu rentowego w przedmiocie ponownego ustalenia wysokości emerytury wnioskodawcy winna zostać zweryfikowana z uwagi na popełnione przez organ przy wyliczeniach świadczenia błędy. Odnosząc się do powyższego wskazać należy, iż twierdzenia wnioskodawcy co do istnienia obiektywnych uchybień/błędu organu w tym przedmiocie pozostają gołosłownymi. W praktyce są nieweryfikowalne. Nie zostały bowiem ujawnione żadne okoliczności mogące istnienie takiego błędu uzasadniać. Nie wiadomo o pominiecie jakich dokumentów wskaźników i przepisów ubezpieczonemu chodzi. Ubezpieczony nie wytłumaczył swego stanowiska w tym przedmiocie.

Odwołujący utrzymywał co prawda, iż kwestionuje przyjętą długość życia mężczyzny w P., przy czym stanowiska tego także w tej materii w żaden sposób nie doprecyzował. Nie wskazał dlaczego uważa że przyjęte średnie dalsze trwanie życia jest nieprawidłowe. Ponadto o czym już wspominano mechanizm zastosowania wskazanego wskaźnika był już weryfikowany w procesie w sygn. akt VIII U 2264/22 i w tym zakresie brak było jakichkolwiek nieprawidłowości. Średnie dalsze trwanie życia w rozpatrywanym przypadku było stosowane analogicznie. Twierdzenie o istnieniu nieprawidłowości w tym zakresie przy braku doprecyzowania stanowiska w tej materii musi więc zostać zakwestionowane.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie ma podstaw do ponownego ustalenia emerytury/ przeliczenia kapitału, jeśli zainteresowany nie przedstawi dokumentów lub okoliczności (w tym w ocenie Sądu obiektywnych błędów) zmieniających jego sytuację (por. wyrok. Sądu Najwyższego z dnia 15 maja 2014 r., III UK 150/13, LEX nr 1458793). Zaskarżoną decyzją ustalono ponownie wysokość emerytury wnioskodawcy z uwzględnieniem wszystkich przedłożonych przez niego w organie dokumentów. Wnioskodawca kwestionując ten sposób wyliczeń nie wskazał na jakiekolwiek dające się zweryfikować błędy czy zastrzeżenia. Nie należy przy tym pomijać, iż pismem z dnia 31.07.2023 r. organ szczegółowo wytłumaczył wnioskodawcy jakie okresy ubezpieczenia uwzględniono przy wyliczeniu kapitału początkowego oraz jakie okresy opłacania składek po 31.12.1998r. wpływały na wyliczenie mu świadczenia. Prawidłowości zastosowania i przyjęcia powyższych okresów wnioskodawca nie podważał. Stanowiska co do istnienia błędu wnioskodawca nie sprecyzował też w toku procesu, także na rozprawie pomimo wezwania Sądu i mimo zastosowania w tym przedmiocie stosownych pouczeń.

Nie jest rzeczą sądu zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.) /por. wyrok Sądu Najwyższego z 17 grudnia 1996r., sygn. akt I CKU 45/96, opubl. OSNC z 1997r., z.6-7, poz.76; wyrok Sądu Najwyższego z 7 października 1998 r., sygn. II UKN 244/98, opubl. OSNAPiUS 1999, nr 20, poz. 662/.

Reasumując, w ocenie Sądu Okręgowego, w toku postępowania przed organem rentowym, wywołanego wnioskiem z dnia 25.05.2023 r., nie zostało ujawnione nic czego organ nie uwzględnił. Nie wskazano też na jakiekolwiek konkretne zarzuty w przedmiocie obiektywnie zaistniałych błędów, które dawałyby Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych a następnie sądowi podstawę do ponownego przeanalizowania sytuacji prawnej wnioskodawcy w kontekście przeliczenia jego emerytury.

W konsekwencji zaskarżona decyzja organu rentowego odpowiada prawu.

Mając powyższe na uwadze odwołanie, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., podlegało oddaleniu.