Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 października 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXV Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Paweł Duda

Protokolant: sekretarz sądowy Amanda Mioduszewska

po rozpoznaniu w dniu 9 października 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank (...) AG z siedzibą w W.

przeciwko K. D. i J. D.

z udziałem Rzecznika Praw Obywatelskich i Prokuratora Regionalnego w W.

o zapłatę

I.  zasądza od K. D. i J. D. solidarnie na rzecz (...) Bank (...) AG z siedzibą w W.:

1.  kwotę 19.761,57 zł (dziewiętnaście tysięcy siedemset sześćdziesiąt jeden złotych pięćdziesiąt siedem groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 31 grudnia 2020 r. do dnia zapłaty,

2.  kwotę 22.928,94 zł (dwadzieścia dwa tysiące dziewięćset dwadzieścia osiem złotych dziewięćdziesiąt cztery grosze) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 13 marca 2024 r. do dnia zapłaty,

II.  oddala powództwo główne w pozostałej części;

III.  zasądza tytułem zwrotu kosztów postępowania od K. D. i J. D. na rzecz (...) Bank (...) AG z siedzibą w W. kwotę 5.078,26 zł (pięć tysięcy siedemdziesiąt osiem złotych dwadzieścia sześć groszy) wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygn. akt XXV C 108/21

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 23 października 2024 r.

(...) Bank (...) AG z siedzibą w W. pozwem z dnia 30 grudnia 2020 r. (data nadania w placówce pocztowej), skierowanym przeciwko K. D. i J. D., wniósł o:

I.  zasądzenie solidarnie od K. D. i J. D. kwoty 790.995,07 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 30 grudnia 2020 r. do dnia zapłaty, ewentualnie o zasądzenie od K. D. na rzecz powoda kwoty 395.497,54 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 30 grudnia 2020 r.
do dnia zapłaty i od J. D. na rzecz powoda kwoty 395.497,54 zł wraz
z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 30 grudnia 2020 r. do dnia zapłaty,

II.  na podstawie art. 358 ¹ § 3 k.c. zmianę wysokości świadczenia pieniężnego z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia pozwanych kosztem powoda w postaci wypłaconej kwoty 400.000 zł, stanowiącej nominalną wartość świadczenia pieniężnego (kredytu) w dniu jego wypłaty, poprzez zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda z tego tytułu kwoty 500.930,79 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za okres od
30 grudnia 2020 r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu powód wskazał, że w dniu 14 listopada 2008 r. strony zawarły umowę o kredyt hipoteczny nr (...), indeksowany do CHF, na mocy której powód wypłacił pozwanym kwotę 400.000 zł. Na skutek pozwu złożonego przez K. D. i J. D., Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z dnia 3 stycznia 2020 r. sygn. akt XXV C 2514/19 ustalił nieważność powyższej umowy kredytu oraz oddalił żądanie o zapłatę. Wyrok ten został następnie zaskarżony przez obie strony, apelacje nie zostały do tej pory rozpoznane. W związku z zakwestionowaniem przez pozwanych ważności umowy oraz stwierdzeniem nieważności umowy wyrokiem Sądu Okręgowego, powód pismem
z 22 grudnia 2020 r. wezwał pozwanych do zapłaty kwoty 790.995,07 zł, która stanowi wartość zubożenia powoda. Wyznaczony termin na zapłatę minął bezskutecznie 30 grudnia 2020 r. Na dochodzoną w niniejszej sprawie kwotę składa się: zwrot wypłaconego kapitału kredytu w kwocie 400.000 zł, kosztu poniesionego przez bank w związku z bezumownym korzystaniem przez pozwanych z udostępnionego kapitału na podstawie umowy kredytu
w okresie od grudnia 2008 r. do grudnia 2020 r. w kwocie 290.064,28 zł, środków pieniężnych przy uwzględnieniu stopy inflacji jako miernika zmiany siły nabywczej kwoty 400.000 zł w okresie od 2008 r. do 2020 r. tj. kwoty 100.930,79 zł. Powód wskazał, że podstawą roszenia o zwrot wypłaconych środków oraz roszczenia o zwrot kosztów poniesionych przez powoda w związku z udzieleniem pozwanym finansowania (z tytułu odsetek, z tytułu opłat i prowizji, ogólnych kosztów administracyjnych, kosztów operacyjnych, podatku bankowego), są przepisy art. 410 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 405 k.c.
Z kolei podstawą żądania waloryzacji udostępnionej kwoty kredytu jest art. 358 ¹ § 3 k.c.

Pozwani K. D. i J. D. w odpowiedzi na pozew wnieśli
o oddalenie powództwa w całości.

Pozwani zakwestionowali roszczenia powoda zarówno co do zasady, jak i co do wysokości. Pozwani zwrócili uwagę na niekonsekwencję postępowania banku, który
w toczącym się przed Sądem Apelacyjnym w Warszawie postępowaniu w sprawie sygn. akt VI ACa 385/20 utrzymuje, że umowa kredytu zawarta pomiędzy stronami jest ważna,
a w niniejszym postępowaniu swoje roszczenia wywodzi z faktu nieważności tej umowy. Pozwani zarzucili przedawnienie roszczeń powoda, wskazując, że chwilą, od której należy liczyć termin przedawnienia roszczenia banku o zwrot kwoty kredytu wypłaconej przez bank w wykonaniu nieważnej umowy kredytu jest chwila wypłaty tej kwoty. Powód mógł zażądać zwrotu kwoty 400.000 zł natychmiast po dokonaniu jej wypłaty w dniu 26 listopada 2008 r. Bezczynność banku doprowadziła do tego, że roszczenie o zwrot wypłaconej kwoty jest przedawnione od 26 listopada 2011 r. Zważywszy, że z uwagi na upływ okresu przedawnienia bank nie może domagać się zaspokojenia roszczenia o zwrot nienależnego świadczenia, tym bardziej nie może domagać się zmiany wysokości tego świadczenia ani wynagrodzenia za bezumowne korzystania z kwoty pieniężnej. Pozwani podnieśli ponadto, że brak jest szczególnej podstawy prawnej w oparciu o którą powód dochodzi zwrotu wartości korzystania przez pozwanych z kapitału banku. Próba wykreowania roszczeń w oparciu
o które powód mógłby dochodzić od pozwanych zapłaty za korzystanie z kapitału kredytu oznaczałaby naruszenie przepisu art. 6 i 7 Dyrektywy Rady nr 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. Brak jest również podstaw do dokonania w trybie art. 358 ¹ § 3 k.c. sądowej waloryzacji kwoty wypłaconego kapitału w wysokości 400.000 zł, bowiem nie doszło do zdarzenia, które mogłoby być uznane jako zmiana istotnej siły nabywczej pieniądza. Powód nie jest uprawniony do żądania dokonania sądowej waloryzacji także z tej przyczyny, że wypłata kwoty kredytu pozostawała w związku z działalnością gospodarczą powoda. Na wypadek, gdyby sąd nie podzielił stanowiska pozwanych co do bezzasadności roszczeń powoda, pozwani złożyli w pozwie oświadczenie o potrąceniu oraz podnieśli zarzut potrącenia wierzytelności pozwanych
w kwocie 81.811,92 zł, wynikającej z wpłaty pozwanych na poczet nieważnej umowy kredytu tytułem rat kredytowych za okres od dnia 1 lipca 2017 r. do dnia 31 stycznia 2021 r.
z wierzytelnością powoda o zwrot kapitału kredytu w wysokości 400.000 zł.

Pismem datowanym na 18 czerwca 2021 r. udział w niniejszym postępowaniu zgłosił Rzecznik Praw Obywatelskich na podstawie na podstawie art. 14 pkt 4 ustawy z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich w zw. z art. 7 k.p.c. i art. 60 k.p.c.

Pismem datowanym na 9 grudnia 2021 r. do postępowania wstąpił Prokurator Regionalny w W. na podstawie art. 7 k.p.c. i 60 k.p.c.

W piśmie procesowym datowanym na 6 maja 2023 r. pozwani wskazali, że rozliczyli się z powodem z wypłaconego kapitału kredytu w całości. Pismem z 12 kwietnia 2023 r., odebranym przez powoda 17 kwietnia 2023 r., dokonali bowiem potrącenia z wierzytelnością powoda z tytułu wypłaconego kredytu w kwocie 400.000 zł część swojej wierzytelności
w kwocie 378.366,96 zł, na którą składały się: 1) kwota 230.476,11 zł, zasądzona wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 3 stycznia 2020 r. sygn. akt XXV C 2514/10 zmienionym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 7 lutego 2023 r. sygn. akt
VI ACa 385/20, na którą składają się kwota 182.940,02 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 5 listopada 2019 r. do dnia 22 grudnia 2022 r. w kwocie 47.536,09 zł;
2) kwota 97.4406,50 zł, stanowiąca świadczenie nienależne z tytułu prowizji i rat uiszczonych przez pozwanych na rzecz powoda w okresie od lipca 2017 r. do stycznia 2021 r.
w wysokości 81.811,92 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 3 marca
2021 r. do dnia zapłaty, które na dzień 11 kwietnia 2023 r. stanowiły kwotę 15.594,58 zł;
3) kwota 50.484,35 zł, stanowiąca świadczenie nienależne z tytułu rat uiszczonych przez pozwanych na rzecz powoda w okresie od lutego 2021 r. do stycznia 2023 r., wraz
z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 17 lutego 2023 r. do dnia zapłaty, które na dzień 11 kwietnia 2023 r. stanowiły kwotę 882,30 zł. Ponadto pozwani dokonali na rzecz banku dopłaty pozostałej do rozliczenia różnicy, tj. kwoty 21.633,04 zł. Tym samym roszczenie powoda o zwrot kapitału kredytu jest bezzasadne, bowiem wierzytelność banku
z tego tytułu wygasła.

Pismem z dnia 8 września 2023 r. powód zakwestionował co do wysokości dokonane przez pozwanych potrącenie wskazując, iż strona pozwana w dalszym ciągu zobowiązana jest do zapłaty na rzecz powoda kwoty 19.761,57 zł tytułem zwrotu równowartości wypłaconego stronie pozwanej kapitału kredytu, z uwagi na bezzasadne potrącenie kwoty odsetek, które nie przysługują stronie pozwanej.

W kolejnym piśmie procesowym z 8 września 2023 r. powód wskazał, że pozwani
w dalszym ciągu zobowiązani są do zapłaty na rzecz powoda kwoty 19.761,57 zł tytułem zwrotu wypłaconego kapitału kredytu z uwagi na bezzasadne potrącenie kwoty odsetek, które nie przysługują pozwanym. Powód oświadczył, że co do reszty kwoty potrącenia nie kwestionuje jego dokonania. Powód podniósł ponadto, że roszczenia powoda nie są przedawnione, bowiem o tym, jakie będą skutki stwierdzenia abuzywności postanowień umowy, decydują konsumenci, którzy po uzyskaniu informacji o skutkach upadku umowy powinni przedstawić świadomą decyzję o tym, czy chcą unieważnienia (stwierdzenia bezskuteczności) umowy. Powód nie mógłby sam skutecznie żądać ustalenia nieważności umowy. Umowa została unieważniona na skutek pozwu wniesionego przez kredytobiorców
3 lipca 2017 r. na mocy prawomocnego wyroku sądowego sądu drugiej instancji, który zapadł 7 lutego 2023 r.

Pismem procesowym złożonym 11 marca 2024 r. powód cofnął częściowo powództwo, tj. w zakresie roszczenia głównego wyrażonego w pkt. I petitum pozwu w części o zapłatę kwoty 771.223,50 zł oraz w zakresie roszczenia głównego wyrażonego w pkt. II petitum pozwu w całości. Jednocześnie powód rozszerzył powództwo w ten sposób, że skapitalizował niezapłacone odsetki od części zwróconego przez pozwanych kapitału kredytu wynikającego z umowy kredytu w wysokości 380.238,43 zł, liczone od 30 grudnia 2020 r. do dnia doręczenia powodowi oświadczenia o potrąceniu, tj. 17 kwietnia 2023 r. W związku
z powyższym powód wniósł o:

1)  zasądzenie solidarnie, ewentualnie łącznie, ewentualnie w częściach równych, ewentualnie in solidum od K. D. i J. D. na rzecz powoda kwoty 19.761,57 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 30 grudnia 2020 r. do dnia zapłaty, tytułem zwrotu świadczenia w postaci części kapitału kredytu wypłaconego stronie pozwanej,

2)  zasądzenie solidarnie, ewentualnie łącznie, ewentualnie w częściach równych, ewentualnie in solidum od K. D. i J. D. na rzecz powoda kwoty 76.920,14 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia doręczenia odpisu pisma modyfikującego powództwo stronie pozwanej do dnia zapłaty, tytułem skapitalizowanych odsetek od części zwróconego przez pozwanych kapitału kredytu wynikającego z umowy kredytu w wysokości 380.238,43 zł liczonych od 30 grudnia 2020 r. do dnia doręczenia powodowi oświadczenia o potrąceniu, tj. 17 kwietnia
2023 r.

Postanowieniem z dnia 13 marca 2024 r. tut. Sąd umorzył postępowanie co do żądania głównego sformułowanego w punkcie I pozwu w części w zakresie kwoty 771.233,50 zł oraz co do żądania sformułowanego w punkcie II pozwu w całości.

Pozwani odpowiadając na modyfikację powództwa w piśmie procesowym z 27 marca 2024 r. wnieśli o oddalenie powództwa. Pozwani wskazali, że bank nie postawił skutecznie swojej wierzytelności w stan wymagalności, kierując do pozwanych wezwanie do zapłaty
w dniu 22 grudnia 2020 r., bowiem bank cały czas twierdzi, że umowa kredytu jest ważna, zaś wezwanie do zapłaty z 22 grudnia 2020 r. ma charakter warunkowy. Tym samym bezzasadne jest żądanie odsetek liczonych od dnia następnego po upływie terminu wyznaczonego pozwanym wyżej wymienionym wezwaniem do zapłaty. Ponadto, według pozwanych, dochodzenie przez bank roszczenia odsetkowego jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i stanowi nadużycie prawa (art. 5 k.c.). Pozwani nie mogą bowiem naliczać odsetek ze względu na zastosowane przez Sąd Apelacyjny prawo zatrzymania. Zasądzenie od nich odsetek spowodowałoby, że bank otrzymałby takie świadczenie. Skutek zasądzenia odsetek na rzecz banku, przy jednoczesnym uniemożliwieniu pozwanym dochodzenia swojego roszczenia odsetkowego niweczyłby skutki przepisów Dyrektywy 13/93, przez co orzeczenie takie należałoby uznać za sprzeczne z prawem europejskim. Pozwani stanęli na stanowisku, że prawidłowo dokonali potrącenia odsetek ustawowych za opóźnienie, bowiem art. 499 k.c. daje możliwość potrącenia również świadczenia odsetkowego za okres od chwili, gdy potrącenie stało się możliwe do dnia złożenia oświadczenia o kompensacie.

Rzecznik Praw Obywatelskich w piśmie procesowym z 26 marca 2024 r. poparł stanowisko pozwanych i wskazał na bezzasadność żądań banku.

Prokurator Regionalny w W. w piśmie procesowym z 27 marca 2024 r. wniósł o oddalenie roszczeń powoda, sformułowanych w piśmie procesowym modyfikującym powództwo.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 17 listopada 2008 r. (...) S.A. Spółka Akcyjna Oddział
w Polsce (poprzednik prawny (...) Bank (...) AG) oraz K. D.
i J. D., jako kredytobiorcy, zawarli umowę o kredyt hipoteczny nr (...), sporządzoną w dniu 14 listopada 2008 r. Na mocy tej umowy bank udzielił kredytobiorcom kredytu na zakup lokalu mieszkalnego, a kredytobiorcy zobowiązali się do korzystania z kredytu na warunkach określonych w umowie i Regulaminie kredytu hipotecznego udzielanego przez (...) oraz zwrotu wykorzystanego kredytu wraz
z odsetkami, opłatami i innymi kosztami w terminach spłaty określonych w umowie (§ 1 ust. 1, § 2 ust. 2 i 5 umowy). Bank zobowiązał się oddać do dyspozycji kredytobiorców kwotę
w wysokości 400.000 zł, przy czym w umowie postanowiono, że kredyt indeksowany jest do waluty obcej CHF (§ 2 ust. 1 umowy). W umowie postanowiono, że okres kredytowania wynosi 480 miesięcy (§ 2 ust. 3 umowy). Kredytobiorcy zobowiązali się do zapłaty prowizji od udzielenia kredytu w wysokości 6.000 zł (§ 2 ust. 4 umowy).

Zgodnie z umową, kredyt jest oprocentowany według zmiennej stopy procentowej, która na dzień sporządzenia umowy wynosi 3,97500% w stosunku rocznym. Zmienna stopa procentowa ustalana jest jako suma stopy referencyjnej LIBOR 3M (CHF) oraz stałej marży banku w wysokości 1,85 punktów procentowych. Oprocentowanie kredytu ulega zmianie
w zależności od zmiany stopy referencyjnej LIBOR 3M (CHF) (§ 3 ust. 1-3 umowy).

W umowie zapisano, że kredytobiorcy dokonują spłaty rat kredytu obejmujących część kapitałową oraz odsetkową w terminach i wysokościach określonych w umowie, spłata kredytu następuje w miesięcznych ratach równych, w okresie karencji kapitału płatne są wyłącznie raty odsetkowe, kredyt podlega spłacie w 480 ratach spłaty oraz że raty kredytu
i inne należności związane z kredytem pobierane są z rachunku bankowego wskazanego
w treści pełnomocnictwa stanowiącego załącznik do umowy, a kredytobiorca jest zobowiązany do utrzymywania wystarczających środków na rachunku uwzględniając możliwe wahania kursowe w przypadku kredytów indeksowanych do waluty obcej (§ 6 ust. 1-4 i ust. 6).

Zgodnie z umową, w zakresie nieuregulowanym umową zastosowanie mają postanowienia Regulaminu kredytu hipotecznego udzielanego przez (...),
a kredytobiorca oświadczył w umowie, że w dniu podpisania umowy otrzymał Regulamin
i aktualną na dzień sporządzenia umowy Taryfę i zapoznał się z nimi (§ 15 ust. 1 i 2 umowy).

(umowa o kredyt hipoteczny nr (...) z dnia 17.11.2008 r. – k. 35-37v.).

Z tytułu kredytu udzielonego na podstawie powyższej umowy, bank wypłacił środki
w kwocie 400.000 zł w dniu 26 listopada 2008 r. W dniu wypłaty kredytu bank pobrał od pozwanych kwotę 6.000 zł tytułem prowizji za udzielenie kredytu (karta uruchomienia kredytu hipotecznego – k. 39, dyspozycja wypłaty środków z kredytu hipotecznego – k. 41, wyciąg z rachunku gotówkowego pozwanych – k. 232).

K. D. i J. D. dokonywali spłaty rat kapitałowo-odsetkowych wynikających z przedmiotowej umowy kredytu w złotych polskich. W okresie od grudnia 2008 do stycznia 2023 r. pozwani wpłacili na rzecz powodowego banku tytułem rat kredytowych łącznie 308.353,99 zł, w tym od grudnia 2008 r. do czerwca 2017 r. 182.940,02 zł, od lipca 2017 r. do stycznia 2021 r. 75.811,92 zł, od lutego 2021 r. do stycznia 2023 r. 49.602,05 zł. Wysokość wpłat powodów na rzecz banku w wykonaniu przedmiotowej umowy kredytu tytułem rat kredytowych i prowizji za udzielenie kredytu wyniosła zatem łącznie 314.353,99 zł. Ponadto pozwani zapłacili na rzecz banku w związku z umową kredytu tytułem składek ubezpieczeniowych 1.368 zł (wyciąg z rachunku gotówkowego pozwanych – k. 232, potwierdzenia operacji na rachunku bankowym – k. 233-265, pisma banku
z 14.04.2023 r. – k. 469-469v. i z 15.05.2023 r. – k. 470-470v.).

K. D. i J. D. pozwem z dnia 3 lipca 2017 r., złożonym do Sądu Okręgowego w Warszawie, skierowanym przeciwko (...) Bank (...), wnieśli
o ustalenie nieważności (ze skutkiem ex tunc) umowy kredytu hipotecznego nr (...) z dnia 14 listopada 2008 r. zawartej pomiędzy nimi a (...) S.A. Spółka Akcyjna Oddział w Polsce (wskazując na różne możliwe podstawy nieważności umowy) oraz o zasądzenie kwoty 182.940,02 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, tytułem zwrotu nienależnego świadczenia w związku z nieważnością umowy, a także zgłosili żądanie ewentualne o zasądzenie od pozwanego kwoty 59.062,79 zł tytułem zwrotu nienależnego świadczenia w postaci nadpłaty wynikających z pobieranych przez bank zawyżonych rat kredytu. Po rozpoznaniu powyższej sprawy, Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z dnia
3 stycznia 2020 r. sygn. akt XXV C 2514/10 ustalił, że umowa o kredyt hipoteczny nr (...) zawarta 17 listopada 2008 r. pomiędzy K. D.
i J. D. a (...) S.A. Spółka Akcyjna Oddział w Polsce jest nieważna (pkt I) i oddalił powództwo o zapłatę (pkt II). Sąd Okręgowy uznał, że umowa kredytu (regulamin kredytu) zawiera abuzywne klauzule indeksacyjne, których wyeliminowanie z umowy nie pozwala na jej dalsze trwanie. Oddalając powództwo
w zakresie żądania zapłaty – zwrotu dotychczas wpłaconych przez powodów na rzecz banku świadczeń pieniężnych w wykonaniu umowy kredytu – Sąd zastosował tzw. teorię salda uznając, że świadczenia pieniężne powodów na rzecz pozwanego mają swoją podstawę prawną i nie stanowią nienależnego świadczenia do momentu, w którym nie przekroczyłyby swoją wysokością kwot, które powodowie otrzymali od pozwanego, a w dacie zamknięcia rozprawy taka sytuacja jeszcze nie nastąpiła (kopia pozwu – k. 45v-67, wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 03.01.2020 r. sygn. akt XXV C 2514/19 wraz z uzasadnieniem – znany Sądowi z urzędu – kopia na k. 70-104).

(...) Bank pismem z dnia 22 grudnia 2020 r. wezwał J. D. i K. D., w związku z zakwestionowaniem przez pozwanych ważności umowy kredytu o nr (...) zawartej w dniu 17 listopada 2008 r. oraz stwierdzeniem jej nieważności przez Sąd Okręgowy w Warszawie w sprawie o sygn. XXV C 2514/19, do zapłaty na rzecz banku kwoty 500.930,79 zł tytułem zwaloryzowanego o stopę inflacji kapitału wypłaconego przez bank na podstawie przedmiotowej umowy oraz kwoty 290.064,28 zł tytułem kosztu poniesionego przez bank w związku z bezumownym korzystaniem z udostępnionego przez bank kapitału, tj. łącznej kwoty 790.995,07 zł,
w terminie 7 dni od daty otrzymania pisma. W uzasadnieniu żądania wskazano m.in., że stwierdzenie przez Sąd Okręgowy w Warszawie nieważności umowy kredytu wywołało obowiązek jednorazowego i natychmiastowego zwrotu całości kwoty udostępnionej powodom przez bank na podstawie umowy przy uwzględnieniu stopy inflacji zgodnie z tabelą podawaną przez GUS. Wezwanie to zostało doręczone pozwanym 23 grudnia 2020 r. (wezwanie do zapłaty z 22.12.2020 r. wraz z pełnomocnictwami i wyliczeniem – k. 106-111, potwierdzenie doręczenia – k. 112).

K. D. i J. D. pismem z dnia 23 lutego 2021 r., doręczonym w tej samej dacie, wezwali (...) Bank (...) AG do zapłaty w terminie 7 dni od otrzymania wezwania kwoty 81.811,92 zł, stanowiącej sumę wpłat uiszczonych przez pozwanych w okresie od lipca 2017 r. do stycznia 2021 r. oraz tytułem prowizji, jako świadczenia nienależnego, spełnionego w wykonaniu nieważnej umowy kredytu hipotecznego nr (...) z 14 listopada 2008 r. W odpowiedzi na wezwanie bank w piśmie z 4 marca 2021 r. poinformował pozwanych, że oddala wszelkie zarzuty
i roszczenia zgłoszone w piśmie, ponieważ wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie
z 3 stycznia 2020 r. sygn. akt XXV C 2514/19 nie wywołał zmian w stosunku prawnym łączącym strony, ponieważ jest nieprawomocny (wezwanie do zapłaty z 23.02.2021 r. –
k. 230, pismo banku z 04.03.2021 r. – k. 231).

Sąd Apelacyjny w Warszawie, na skutek apelacji obu stron od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 3 stycznia 2020 r. sygn. akt XXV C 2514/19, wyrokiem
z dnia 7 lutego 2023 r. sygn. akt VI ACa 385/20 zmienił zaskarżony wyrok w punkcie II częściowo w ten sposób, że zasądził od (...) Bank (...) AG z siedzibą
w W. na rzecz K. D. i J. D. kwotę 182.940,02 zł wraz
z ustawowymi odsetkami z opóźnienie od dnia 5 listopada 2019 r. do dnia 22 grudnia 2022 r., zastrzegając, że zapłata przez (...) Bank (...) AG z siedzibą w W. na rzecz K. D. i J. D. tej kwoty nastąpi za jednoczesnym zaofiarowaniem przez K. D. i J. D. na rzecz (...) Bank (...) AG
z siedzibą w W. kwoty 400.000 zł lub zabezpieczeniem roszczenia o jej zwrot, oraz oddalił apelację powodów w pozostałej części, a apelację pozwanego w całości. Wydając takie rozstrzygnięcie Sąd Apelacyjny uznał, że klauzule indeksacyjne zawarte w łączącej strony umowie kredytu stanowią niedozwolone postanowienia umowne w rozumieniu art. 385 ^{( 1)} k.c. i mogą być zakwestionowane przez kredytobiorców – konsumentów. J. D. i K. D. na rozprawie przed Sądem Okręgowym w dniu 4 listopada 2019 r. podtrzymali żądanie unieważnienie umowy, twierdząc, że obecnie kwestionują całość klauzuli indeksacyjnej. Dlatego należało przyjąć, że w tym dniu ustał stan bezskuteczności zawieszonej a umowa stała się trwale bezskuteczna (nieważna), co oznacza że strony od tej chwili (od dnia 4 listopada 2019 r.) mogły skutecznie zgłaszać roszczenia restytucyjne. Sąd Apelacyjny przyjął, że jeżeli po zawarciu umowy każda ze stron spełni świadczenie na rzecz drugiej strony, to w przypadku uznania tej umowy za nieważną każda z nich od chwili,
w której umowa stała się nieważna (trwale bezskuteczna) ma własne roszczenie o zwrot nienależnego świadczenia. Sąd Apelacyjny wskazał, że od terminu rozprawy z dnia
4 listopada 2019 r., kiedy konsumenci odmówili sanowania niedozwolonych klauzul indeksacyjnych, żądając unieważnienia umowy, bank nie powinien już mieć żadnych wątpliwości co do tego, że konsumenci nie sanują postanowień niedozwolonych i powinien liczyć się z koniecznością zwrotu świadczenia, nawet jeśli nadal kwestionował jego zasadność (odpis wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 07.02.2023 r. wraz
z uzasadnieniem – k. 402-429v.).

K. D. i J. D. pismem z 8 lutego 2023 r. wezwali (...) Bank (...) AG do zapłaty w terminie 7 dni od otrzymania wezwania kwoty 131.413,97 zł tytułem nienależnych rat kapitałowo-odsetkowych uiszczonych przez nich w okresie od
26 lipca 2017 r. oraz z tytułu innych opłat pobranych w związku z umową kredytu, z uwagi na stwierdzoną prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 7 lutego
2023 r. w sprawie o sygn. akt VI ACa 385/20 nieważność umowy kredytu hipotecznego nr (...) zawartej dnia 14 listopada 2008 r. Wezwanie to zostało doręczone bankowi 13 lutego 2023 r. ( wezwanie do zapłaty z 08.02.2023 r – k. 381, potwierdzenie nadania przesyłki poleconej – k. 381v., wydruk z portalu śledzenia przesyłek – k. 382-382v.).

W odpowiedzi na powyższe wezwanie, bank w piśmie z 15 marca 2023 r. wezwał J. D. i K. D., w związku ze stwierdzeniem nieważności umowy kredytu, do zapłaty kwoty kapitału w wysokości 400.000 zł, oddanego przez bank do dyspozycji kredytobiorców na podstawie przedmiotowej umowy kredytu, w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania. Jednocześnie Bank wskazał, że kwota 400.000 zł nie stanowi całości zobowiązania K. D. i J. D. wobec banku i bank zamierza dochodzić waloryzacji sądowej nominalnej kwoty kredytu oraz kosztów udzielenia kredytu (pismo banku z 15.03.2023 r. – k. 387-387v.).

J. D. i K. D. w piśmie z 9 marca 2023 r., skierowanym do (...) Bank (...) AG, wskazali, że w celu rozliczenia świadczeń nienależnych
z tytułu umowy o kredyt hipoteczny nr (...) ofiarują zapłatę kwoty 400.000 zł objętej prawem zatrzymania w ten sposób, że na należną bankowi kwotę 400.000 zł zaliczają:

1.  zasądzoną wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 3 stycznia 2020 r. sygn. akt XXV C 2514/19, zmienionym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 7 lutego 2023 r. sygn. akt VI ACa 385/20, kwotę 182.940,02 wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 5 listopada 2019 r. do dnia 22 grudnia 2022 r.
w kwocie 47.536,09 zł, tj. łączną kwotę 230.476,11 zł;

2.  kwotę 81.811,92 zł stanowiącą świadczenie nienależne z tytułu rat uiszczonych przez nich na rzecz banku w okresie od lipca 2017 r. do stycznia 2021 r. oraz prowizji, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 3 marca 2021 r. do dnia zapłaty, stanowiącymi na dzień 8 marca 2023 r. kwotę 14 661,03 zł, tj. łączną kwotę 96.472,95 zł;

3.  kwotę 49.602,05 zł stanowiącą świadczenie nienależne z tytułu rat uiszczonych przez nich na rzecz banku w okresie od lutego 2021 r. do stycznia 2023 r., wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 17 lutego 2023 r. do dnia zapłaty, stanowiącymi na dzień 8 marca 2023 r. kwotę 316,30 zł, tj. łączną kwotę 49.918,35 zł.

Łączna kwota przedstawiona przez K. D. i J. D. w celu zarachowania jej na poczet należnej bankowi kwoty 400.000 zł wynosiła 376.867,41 zł. Wobec powyższego pozwani zadeklarowali zwrot pozostałej do rozliczenia różnicy, tj. kwoty 23.132,59 zł. Pismo to zostało doręczone bankowi w dniu 16 marca 2023 r. ( pismo pozwanych z 09.03.2023 r. –
k. 384-384v., potwierdzenia nadania przesyłki poleconej – k. 385, wydruk z portalu śledzenia przesyłek – k. 386-386v.).

W odpowiedzi na powyższe pismo, bank w piśmie z 14 kwietnia 2023 r. poinformował pozwanych, że dopuszcza możliwość rozliczenia w/w zobowiązania w drodze potrącenia, że oczekuje na złożenie przez pozwanych oświadczenia o potrąceniu, ale że doliczanie odsetek do kwot nieobjętych pozwem nie będzie akceptowane. Jednocześnie bank przedstawił wyliczenia, zgodnie z którymi do dopłaty pozostaje 41.394 zł, przy uwzględnieniu wierzytelności pozwanych w wysokości łącznej 358.605,39 zł na którą składają się kwoty: 6.000 zł tytułem prowizji od udzielonego kredytu; 182.940,02 zł zasądzona wyrokiem tytułem spłat w okresie od 24 grudnia 2008 r. do 26 czerwca 2017 r.; 42.834,78 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie od w/w kwoty; 75.856,40 zł tytułem spłat w okresie od 26 lipca 2017 r. do 26 stycznia 2021 r.; 49.602,05 zł tytułem spłat
w okresie od 26 lutego 2021 r. do 26 stycznia 2023 r.; 1.368 zł tytułem składek ubezpieczenia; 4,14 zł tytułem nadwyżki na rachunku służącym do obsługi kredytu (pismo banku z 14.04.2023 r. – k. 469).

Pismem z dnia 12 kwietnia 2023 r. K. D. i J. D. złożyli (...) Bank (...) AG oświadczenie o potrąceniu, w którym wskazali, że działając na podstawie art. 498 § 1 k.c. dokonują potrącenia części swojej wierzytelności w kwocie 378.366,96 zł, na którą składają się:

1.  zasądzona wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 3 stycznia 2020 r. sygn. akt XXV C 2514/19, zmienionym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 7 lutego 2023 r., sygn. akt VI. ACa 385/20, kwota 182.940,02 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 5 listopada 2019 r. do dnia 22 grudnia 2022 r.
w kwocie 47.536,09 zł, tj. łączna kwota 230.476,11 zł,

2.  kwota 97.406,50 zł stanowiąca świadczenie nienależne z tytułu prowizji oraz rat uiszczonych przez pozwanych na rzecz banku w okresie od lipca 2017 r. do stycznia 2021 r. w wykonaniu nieważnej umowy kredytu nr (...), tj. kwota 81.811,92 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 3 marca 2021 r. do dnia zapłaty stanowiącymi na dzień 11 kwietnia 2023 r. kwotę 15.594,58 zł,

3.  kwota 50.484,35 zł stanowiąca świadczenie nienależne z tytułu rat uiszczonych przez pozwanych na rzecz banku w okresie od lutego 2021 r. do stycznia 2023 r.
w wykonaniu nieważnej umowy kredytu nr (...), wraz
z odsetkami ustawowymi z opóźnienie od dnia 17 lutego 2023 r. do dnia zapłaty stanowiącymi na dzień 11 kwietnia 2023 r. kwotę 882,30 zł,

z wierzytelnością banku z tytułu wypłaconego kredytu w kwocie 400.000 zł na podstawie umowy kredytu nr (...) z dnia 14 listopada 2008 r. Pozwani wskazali, że dokonają zwrotu pozostałej do rozliczenia różnicy, tj. kwoty 21.633,04 zł. Pismo powyższe zostało doręczone bankowi 17 kwietnia 2023 r. ( pismo pozwanych z 12.04.2024 r. 0 k. 389-389v., potwierdzenia nadania przesyłki poleconej – k. 390, wydruk z portalu śledzenia przesyłek – k. 391-391v.).

Pozwani przelewem bankowym w dniu 13 kwietnia 2023 r. zapłacili na rzecz powodowego banku kwotę 21.633,04 zł, tytułem zwrotu pozostałej do rozliczenia kwoty
z przedmiotowej umowy kredytu ( potwierdzenie przelewu – k. 392).

W odpowiedzi na doręczone oświadczenie o potrąceniu, bank w piśmie z 15 maja 2023 r. poinformował pozwanych, że zdaniem banku do zapłaty pozostaje kwota 19.761,57 zł, która wynika z następujących kwot: 6.000 zł – prowizja od udzielonego kredytu, 182.940,02 zł – kwota zasądzona wyrokiem, spłacona w okresie od 24 grudnia 2008 r. do
26 czerwca 2017 r., 42.834,78 zł – odsetki za opóźnienie od w/w kwoty, 75.856,40 zł – spłaty w okresie od 26 lipca 2017 r. do 26 stycznia 2021 r., 49.602,05 zł – spłaty w okresie od
26 lutego 2021 r. do 26 stycznia 2023 r., 1.368 zł – suma składek ubezpieczenia, 21.633,04 zł – wpłata z dnia 13 kwietnia 2023 r., 4,14 zł – nadwyżka na rachunku służącym do obsługi kredytu – łącznie 380.238,43 zł, co po odjęciu od kwoty kapitału 400.000 zł daje kwotę 19.761,57 zł, którą należy wpłacić na rachunek banku. Bank wskazał, że nie odnajduje podstaw do uwzględnienia i zwrotu odsetek, które nie zostały objęte wyrokiem oraz że kwota 400.000 zł nie stanowi całości zobowiązania pozwanych wobec banku i bank zamierza dochodzić od pozwanych waloryzacji sądowej nominalnej kwoty kredytu oraz kosztów udzielenia kredytu (pismo banku z 15.05.2023 r. – k. 470-470v.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych wyżej dowodów.

Sąd uznał za wiarygodne obiektywne dowody z wymienionych dokumentów, jako że nie budziły one wątpliwości co do ich autentyczności i nie były kwestionowane przez żadną ze stron postępowania.

W ocenie Sądu, wszystkie fakty istotne dla rozstrzygnięcia wynikały z dokumentów stanowiących materiał dowodowy sprawy. Nie było zatem potrzeby prowadzenia dowodu
z przesłuchania pozwanych, zgłoszonego celem wykazania faktów dotyczących zawarcia umowy, nieprzedstawienia pozwanym przez bank informacji na temat rzeczywistych kosztów związanych z kredytem, na temat ryzyka walutowego (kursowego) oraz sposobu ustalania kursów kupna/sprzedaży CHF, wysokości kwoty kredytu wypłaconej pozwanym i daty jej wypłaty, dalszego wykonywania umowy kredytu przez pozwanych, w tym uiszczania rat kapitałowo-odsetkowych i innych opłat po wydaniu wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie.

Sąd zważył, co następuje:

Żądanie zwrotu, w związku z nieważnością umowy kredytu, części kapitału kredytu wypłaconego przez bank podlega ocenie na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu (art. 405 i nast. k.c.). W myśl art. 405 k.c., kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze,
a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Zobowiązanie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia powstaje przy zaistnieniu trzech przesłanek. Po pierwsze, korzyść musi być uzyskana bez podstawy prawnej, co ma miejsce, gdy u jej podstaw nie leży ani czynność prawna, ani przepis ustawy, ani orzeczenie sądu lub decyzja administracyjna. Po drugie, korzyść musi mieć wartość majątkową, możliwą do określenia w pieniądzu. Po trzecie, korzyść musi być uzyskana kosztem innej osoby, co oznacza istnienie powiązania pomiędzy wzbogaceniem po jednej stronie, a zubożeniem po drugiej stronie. Szczególnym rodzajem bezpodstawnego wzbogacenia jest tzw. świadczenie nienależne, o którym mowa w art. 410 k.c. Świadczenie jest nienależne w sytuacjach określonych w art. 410 § 2 k.c., w tym również w przypadku, gdy czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia. Sytuacje kwalifikowane jako świadczenie nienależne zakładają uzyskanie korzyści majątkowej w następstwie świadczenia, czyli zachowania zmierzającego do wykonania zobowiązania.

Będąca przedmiotem sporu umowa o kredyt hipoteczny nr (...)
z dnia 17 listopada 2008 r. została uznana za nieważną przez Sąd Okręgowy w Warszawie
w wyroku z dnia 3 stycznia 2019 r. sygn. akt XXV C 2514/19. Wyrok ten uprawomocnił się w dniu 7 lutego 2023 r., kiedy to wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie sygn. akt
VI ACa 385/20 została oddalona apelacja banku od rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego ustalającego nieważność umowy. Z orzeczeń tych wynika, że przyczyną nieważności umowy jest usunięcie z nich abuzywnych klauzul indeksacyjnych, bez których umowa nie może być wykonywana. Prawomocny wyrok ustalający nieważność umowy wiąże – z mocy art. 365 § 1 k.p.c. – zarówno strony postępowania, jak i Sąd orzekający w niniejszej sprawie, zarówno co do rozstrzygnięcia sformułowanego w sentencji wyroku – w zakresie stwierdzenia nieważności umowy kredytu, jak i co do przesłanek, które legły u podstaw takiego orzeczenia, wyjaśnionych w uzasadnieniu wyroków sądu pierwszej instancji i sądu drugiej instancji. Moc wiążąca orzeczenia w odniesieniu do sądów oznacza, że podmioty te muszą przyjmować, że dana kwestia prawna kształtuje się tak, jak to orzeczono w prawomocnym orzeczeniu. Zatem w kolejnym postępowaniu sąd jest związany prawomocnym orzeczeniem, rozumianym jako określona wypowiedź sądu rozpoznającego poprzednią sprawę, będącą syntezą ustaleń faktycznych i prawnych ( por. np. orz. SN z 28.03.2006 r., I UK 213/05; orz. Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 11.08.2005 r., I ACa 893/05; orz. Sądu Apelacyjnego
w Poznaniu, I ACa 1848/04).

Nieważność umowy kredytu skutkuje tym, że wszelkie świadczenia spełniane w jej wykonaniu stanowią świadczenia nienależne w rozumieniu art. 410 § 2 k.c. Roszczenia stron o zwrot świadczeń z tytułu nieważnej umowy należy rozpatrywać od siebie niezależnie. Wynika to z analizy treści art. 405 k.c., w świetle którego, gdy dochodzi do bezpodstawnego wzbogacenia powstaje tyle odrębnych stosunków zobowiązujących do jego zwrotu, ile było stron nieważnej czynności prawnej, które w jej wyniku odniosły korzyść. Wobec tego kredytobiorca ma obowiązek zwrotu na rzecz banku kapitału, a bank na rzecz kredytobiorcy uiszczonych przez niego rat lub innych spełnionych świadczeń związanych z umową kredytu. Mając na uwadze wskazane wyżej zasady dotyczące związania prawomocnym wyrokiem sądowym, przyjąć należy (za Sądem Apelacyjnym w Warszawie), że stan bezskuteczności zawieszonej umowy, wynikający z podjęcia przez konsumentów (pozwanych w niniejszej sprawie) wolnej i świadomej decyzji w kwestii unieważnienia umowy (odmowy sanowania klauzul abuzywnych) ustał w dniu 4 listopada 2019 r., kiedy to kredytobiorcy oświadczyli na rozprawie, że „obecnie kwestionują całość klauzuli indeksacyjnej” oraz zażądali unieważnienia umowy. Od tej chwili umowa kredytu stała się trwale bezskuteczna (nieważna) i strony mogły skutecznie zgłaszać roszczenia restytucyjne.

Jak już wskazano, w wykonaniu przedmiotowej umowy kredytu bank wypłacił wskazaną w umowie kwotę 400.000 zł. Nieważność umowy kredytu skutkuje tym, że świadczenie to było nienależne i winno być zwrócone bankowi przez pozwanych, niezależnie od ich własnego roszczenia o zwrot świadczeń spełnionych na rzecz banku ( tak też SN
w uchwale z 16.02.2021 r., III CZP 11/20).

Wbrew zarzutowi pozwanych, roszczenie powoda o zwrot nienależnego świadczenia w postaci wypłaconej kwoty kredytu nie jest przedawnione. Termin przedawnienia tego roszczenia, jako związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej przez bank, wynosi trzy lata, zgodnie z art. 118 k.c. Bieg terminu przedawnienia liczyć należy przy tym od podjęcia przez kredytobiorcę – konsumenta wiążącej (świadomej, wyraźnej i swobodnej) decyzji w kwestii sanowania niedozwolonych klauzul lub żądania nieważności umowy
z powodu zawarcia w nich niezgodnych z prawem klauzul (z ob. orz. SN z 16.01.2021r.,
III CZP 11/20). W rozpatrywanym przypadku miało to miejsce (jak wcześniej wskazano)
w dniu 4 listopada 2019 r., kiedy to kredytobiorcy w postępowaniu sądowym na terminie rozprawy zakwestionowali w całości klauzule indeksacyjne znajdujące się w umowie kredytu oraz zażądali unieważnienia umowy. W tym dniu bank, reprezentowany na rozprawie przez pełnomocnika procesowego, miał już możliwość zapoznania się z kategorycznym stanowiskiem powodów co do losów umów kredytu. Oznacza to, że przed dniem wniesienia pozwu w niniejszej sprawie w dniu 30 grudnia 2020 r. nie upłynął termin przedawnienia roszczenia banku o zwrot kapitału kredytu. Dodatkowo wskazać trzeba, że przy uwzględnieniu reguły z art. 118 zd. 2 k.c., iż koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, to termin przedawnienia nie upłynąłby również wtedy, gdyby nawet liczyć go od daty złożenia przez pozwanych przeciwko bankowi pozwu
w sprawie sygn. akt XXV C 2514/19 Sądu Okręgowego w Warszawie, czyli od 3 lipca
2017 r., w którym pozwani sformułowali po raz pierwszy żądania wywodzone z nieważności umowy kredytu.

Ocena żądań banku dochodzonych w niniejszej sprawie (w kształcie określonym
w modyfikacji powództwa) wymaga dokonania oceny skuteczności oświadczeń o potrąceniu złożonych przez pozwanych. Wskazać przy tym trzeba, że powód nie kwestionował dopuszczalności zgłoszonego przez powodów zarzutu potrącenia, wobec czego nie ma potrzeby odnoszenia się do tej kwestii. Spór pomiędzy stronami w zakresie potrącenia dotyczył wyłącznie skuteczności potrącenia w zakresie odsetek od wierzytelności pozwanych o zwrot nienależnych świadczeń oraz skutków oświadczeń pozwanych o potrąceniu co do możliwości żądania przez bank odsetek za opóźnienie od jego własnej wierzytelności o zwrot nienależnego świadczenia.

Zarzut potrącenia należy do środków obrony pozwanego i zaliczany jest do zarzutów
o charakterze merytorycznym (materialnym), a jego celem jest w istocie zgłoszenie twierdzenia, że na skutek zdarzenia w postaci złożenia oświadczenia o potrąceniu doszło do umorzenia wzajemnych wierzytelności do wysokości wierzytelności niższej ( por. wyroki SN: z 07.05.2004 r., I CK 666/03, OSNC 2005/5/86; z 07.11.2008 r., II CSK 243/08, LEX nr 560544; z 28.10.2016 r., I CSK 687/15, LEX nr 2188611). Skuteczność tego twierdzenia uzależniona jest od spełnienia przesłanek formalnych i materialnych. Do pierwszych zalicza się przede wszystkim udowodnienie, że oświadczenie o potrąceniu zostało złożone w sposób pozwalający na dotarcie do adresata. Do przesłanek materialnych należy zaliczyć wykazanie, że pozwanemu przysługiwała wymagalna wierzytelność pieniężna wzajemna, która została potrącona z wierzytelnością pieniężną drugiej strony (art. 498 § 1 k.c.). Niespełnienie przesłanek formalnych powoduje pominięcie twierdzenia o potrąceniu i nierozpoznanie tego zarzutu. Niespełnienie przesłanek materialnych skutkuje nieuwzględnieniem żądania oddalenia powództwa z powodu wygaśnięcia wierzytelności powoda. Ocena skuteczności (wywołania skutków materialnych) podniesionego procesowego zarzutu potrącenia
i uwzględnienie go w toczącym się postępowaniu uzależnione są zatem od skutecznego złożenia oświadczenia woli stronie przeciwnej.

Bezwzględną przesłanką dokonania skutecznego potrącenia jest wymagalność wierzytelności przedstawianej do potrącenia, zgodnie z wymogiem określonym w art. 498 § 1 k.c. Wystarczy, aby wymagalna była wierzytelność potrącającego. Brak wymagalności wierzytelności wzajemnej nie jest przeszkodą do potrącenia wówczas, gdy potrącający, jako dłużnik, mógłby ją zaspokoić ( tak też. SN w orz. z 03.04.2014 r., V CSK 242/13). Jak stanowi art. 498 § 2 k.c., wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Zgodnie z art. 499 k.c., oświadczenie o potrąceniu, które zostanie złożone drugiej stronie, ma moc wsteczną od chwili, kiedy potrącenie stało się możliwe. Potrącenie zaś staje się możliwe wówczas, gdy powstaje tzw. stan potrącalności, tj. w dacie, w której ziszczają się przesłanki pozytywne potrącenia określone w art. 498 § 1 k.c., przy braku przesłanek negatywnych potrącenia wymienionych w art. 505 k.c. Z tą bowiem chwilą jeden z wierzycieli wzajemnych nabywa uprawnienie do dokonania czynności potrącenia, a skutki wykonania tego uprawnienia cofają się do chwili powstania stanu potrącalności. Oznacza to, że w razie późniejszego, niż w chwili powstania stanu potrącalności, złożenia oświadczenia o potrąceniu z mocy prawa następują takie skutki prawne, jakby oświadczenie o potrąceniu zostało złożone przez uprawnionego jego wierzycielowi w chwili powstania stanu potrącalności ( por. orz. SN z 27.11.2003 r., III CK 152/02 i z 03.04.2014 r., V CSK 242/13).

Na gruncie rozpatrywanej sprawy istotne jest również, że umorzenie wierzytelności będących przedmiotem potrącenia powoduje wygaśnięcie praw akcesoryjnych wobec tych wierzytelności. Od chwili wystąpienia retroaktywnego skutku wynikającego z art. 498 § 2 k.c. w zw. z art. 499 k.c., tj. od dnia powstania stanu potrącalności, za niebyłe uznać należy te skutki prawne, które wynikały z założenie istnienia wierzytelności, następnie umorzonych wskutek potrącenia. Dotyczy to w szczególności naliczanych odsetek za opóźnienie za okres po dniu powstania stanu potrącalności od tej części każdej z wierzytelności wzajemnych, które uległy z tą chwilą umorzeniu. Skoro zobowiązania wygasły w chwili rozpoczęcia fazy kompensacyjnej, bezprzedmiotowe stają się ewentualne roszczenia związane
z niewykonaniem świadczenia w terminie, a więc i roszczenie o odsetki za opóźnienie. Skutek ten nie dotyczy jedynie odsetek od obu umorzonych wierzytelności należnych do chwili powstania stanu potrącalności. Opóźnienie, które istniało wcześniej pociągnie za sobą normalne następstwa, ale tylko za okres do rozpoczęcia fazy kompensacyjnej. Zniesienie sankcji opóźnienia działa przy tym na korzyść obu stron, nie tylko tej, która dokonała potrącenia i następuje w takim zakresie, w jakim wierzytelności uległy umorzeniu. Jeśli po jednej ze stron pozostała nadwyżka, uzasadnione jest żądanie zapłaty odsetek od zaległej sumy tak, jakby potrącenie w ogóle nie nastąpiło ( zob. orz. SN z 03.04.2014 r., V CSK 242/13; M. Pyziak-Szafnicka, Potrącenie w prawie cywilnym, Zakamycze 2002, s. 220-227;
K. Szadkowski, w: Kodeks cywilny, Komentarz, T. II, red. Gutowski, komentarz do art. 449 k.c., Legalis).

Roszczenie o zwrot nienależnego świadczenia, jako roszczenie pozakontraktowe, którego termin spełnienia nie jest oznaczony w treści kontraktu, staje się wymagalne dopiero po wezwaniu dłużnika do spełnienia takiego świadczenia (art. 455 k.c.). Roszczenie powoda
o zwrot kapitału kredytu stało się wymagalne 31 grudnia 2020 r. Powód wezwał bowiem pozwanych do zwrotu kapitału kredytu w kwocie 400.000 zł, w związku z nieważnością umowy kredytu, pismem z dnia 22 grudnia 2020 r., które zostało doręczone pozwanym
23 grudnia 2020 r., wyznaczając termin 7 dni na dokonanie zapłaty. Termin ten upłynął
30 grudnia 2020 r., a zatem od 31 grudnia 2020 r. powód mógł żądać odsetek za opóźnienie. Wbrew zarzutowi pozwanych, wezwanie do zapłaty nie było warunkowe, a skutku tego wezwania w postaci powstania stanu wymagalności wierzytelności o zwrot nienależnego świadczenia nie przekreśla w żadnej mierze fakt, że w trwającym wówczas pomiędzy stronami procesie z powództwa J. D. i K. D. bank stał na stanowisku, że umowa kredytu jest ważna. Takie stanowisko procesowe (będące wynikiem taktyki procesowej) nie prowadzi bowiem do zniweczenia materialnoprawnych skutków wezwania do zapłaty, wynikających z przepisu art. 455 k.c. Natomiast roszczenia pozwanych o zwrot nienależnych świadczeń spełnionych w wykonaniu nieważnej umowy kredytu stały się wymagalne w następujących terminach: 1) co do kwoty 182.940,02 zł (obejmującej spłacone raty kredytowe od grudnia 2008 r. do czerwca 2017 r., zasądzonej na mocy wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 7 lutego 2023 r. sygn. akt VI ACa 385/20) – w dniu
5 listopada 2019 r., zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego, 2) co do kwoty 81.811,92 zł (obejmującej pobraną przez bank prowizję za udzielenie kredytu i spłacone raty kredytowe od lipca 2017 r. do stycznia 2021 r.) – w dniu 3 marca 2021 r., bowiem pozwani wezwali bank do zapłaty tej kwoty pismem z 23 lutego 2021 r., doręczonym w tej samej dacie, wyznaczając termin 7 dni na dokonanie zapłaty, 3) co do kwoty 49.602,05 zł (obejmującej spłacone raty kredytowe od lutego 2021 r. do stycznia 2023 r.) – w dniu 25 kwietnia 2023 r., bowiem pozwani wezwali bank do zapłaty tej kwoty pismem z 12 kwietnia 2023 r., doręczonym
17 kwietnia 2023 r., wyznaczając termin 7 dni na dokonanie zapłaty. We wskazanych wyżej datach postawienia w stan wymagalności roszczeń o zapłatę wskazanych kwot stało się możliwe złożenie przez pozwanych oświadczeń o potrąceniu co do wymienionych wierzytelności (powstał stan potrącalności).

Oświadczenie pozwanych o potrąceniu ich wierzytelności głównej w kwocie 182.940,02 zł z wzajemną wierzytelnością powoda o zwrot kapitału kredytu zostało złożone
w odpowiedzi na pozew z dnia 30 czerwca 2021 r. (przez pełnomocników procesowych pozwanych umocowanych w udzielonym im pełnomocnictwie również do składania oświadczeń o potrąceniu – k. 228), której odpis został wysłany pełnomocnikowi powodów.
Następnie oświadczenie o potrąceniu powyższej kwoty zostało ponowione przez pozwanych w piśmie z 12 kwietnia 2023 r., doręczonym bankowi 17 kwietnia 2023 r. Skoro stan potrącalności co do wskazanej potrąconej kwoty powstał 5 listopada 2019 r., to wierzytelności obydwu stron uległy umorzeniu w zakresie kwoty 182.940,02 zł ze skutkiem na dzień 5 listopada 2019 r. Wsteczny skutek potrącenia oznacza, że ani powód, którego wierzytelność o zwrot kapitału kredytu stała się wymagalna 31 grudnia 2020 r., ani pozwani, których wierzytelność o zwrot wymienionej kwoty stała się wymagalna 5 listopada 2019 r., nie mogą żądać odsetek za opóźnienie od swoich wierzytelności co do powyższej kwoty, gdyż przed datą umorzenia wierzytelności żadna ze stron nie pozostawała w opóźnieniu w jej zapłacie. Wobec tego oświadczenie pozwanych o potrąceniu nie mogło wywrzeć skutku
w postaci umorzenia wierzytelności powoda co do wskazanych w oświadczeniu odsetek od w/w wierzytelności głównej, naliczonych w kwocie 47.536,09 zł, skoro skutek wsteczny potrącenia doprowadził do zniweczenia roszczenia odsetkowego. Dodatkowo wskazać trzeba, że odsetki ustawowe za opóźnienie, określone w art. 481 § 2 k.c., od kwoty 182.940,02 zł za okres od 5 listopada 2019 r. do 22 grudnia 2022 r., zasądzone wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie, wynoszą 42.869,87 zł, a więc mniej niż wskazali pozwani w oświadczeniu
o potrąceniu (nieskutecznym w części dotyczącym odsetek).

Oświadczenie pozwanych o potrąceniu ich wierzytelności głównej w kwocie 81.811,92 zł z wzajemną wierzytelnością powoda o zwrot kapitału kredytu zostało złożone przez pozwanych w piśmie procesowym z 12 kwietnia 2023 r., doręczonym pozwanemu
17 kwietnia 2023 r. Skoro stan potrącalności co do tej kwoty powstał 3 marca 2021 r., to wierzytelności obydwu stron uległy umorzeniu w zakresie kwoty 81.811,92 zł ze skutkiem na dzień 3 marca 2021 r. Oznacza to, że pozwani nie mogą żądać od powoda odsetek za opóźnienie od swojej wierzytelności o zwrot w/w kwoty, gdyż przed datą umorzenia tej wierzytelności powód nie pozostawał w opóźnieniu w jej zapłacie. Oświadczenie pozwanych o potrąceniu nie mogło zatem wywrzeć żadnego skutku co do wskazanych w oświadczeniu odsetek od w/w wierzytelności, naliczonych w kwocie 15.594,58 zł. Natomiast powodowi należą się odsetki ustawowe za opóźnienie od swojej wierzytelności o zapłatę kwoty 81.811,92 zł tytułem zwrotu kapitału kredytu za okres od 31 grudnia 2020 r. do 3 marca
2021 r., bowiem w tym okresie (przed powstaniem stanu potrącalności) pozwani pozostawali w opóźnieniu w jej zapłacie. Wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie, określonych
w art. 481 § 2 k.c., od kwoty 81.811,92 zł za okres od 31 grudnia 2020 r. do 3 marca 2021 r. wynosi 790,77 zł.

Oświadczenie pozwanych o potrąceniu ich wierzytelności głównej w kwocie 49.602,05 zł z wzajemną wierzytelnością powoda o zwrot kapitału kredytu zostało złożone przez pozwanych w piśmie procesowym z 12 kwietnia 2023 r., doręczonym pozwanemu
17 kwietnia 2023 r. Skoro stan potrącalności co do tej potrąconej kwoty powstał 21 lutego 2023 r., to wierzytelności obydwu stron uległy umorzeniu w zakresie kwoty 49.602,05 zł ze skutkiem na dzień 21 lutego 2023 r. Oznacza to, że pozwani nie mogą żądać od powoda odsetek za opóźnienie od swojej wierzytelności o zwrot w/w kwoty, gdyż przed datą umorzenia tej wierzytelności powód nie pozostawał w opóźnieniu w jej zapłacie. Oświadczenie pozwanych o potrąceniu nie mogło zatem wywrzeć żadnego skutku co do wskazanych w oświadczeniu odsetek od w/w wierzytelności, naliczonych w kwocie 882,30 zł. Natomiast powodowi należą się odsetki ustawowe za opóźnienie od swojej wierzytelności o zapłatę kwoty 49.602,05 zł tytułem zwrotu kapitału kredytu za okres od 31 grudnia 2020 r. do 21 lutego 2023 r., bowiem w tym okresie (przed powstaniem stanu potrącalności) pozwani pozostawali w opóźnieniu w jej zapłacie. Wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie, określonych w art. 481 § 2 k.c., od kwoty 49.602,05 zł za okres od 31 grudnia 2020 r. do
3 marca 2021 r. wynosi 9.118,63 zł.

Na skutek powyższych oświadczeń o potrąceniu wierzytelność powoda o zwrot kapitału kredytu w wysokości 400.000 zł uległa zatem umorzeniu co do sumy 314.353,99 zł (182.940,02 zł + 81.811,92 zł + 49.602,05 zł) i wynosiła 85.646,01 zł.

Następnie pozwani zapłacili powodowi tytułem zwrotu kapitału kredytu w dniu
13 kwietnia 2023 r. kwotę 21.633,04 zł. Po tej wpłacie wierzytelność powoda o zwrot kapitału kredytu zmniejszyła się do kwoty 64.012,97 zł (85.646,01 zł minus 21.633,04 zł). Jako że pozwani pozostawali w opóźnieniu w zapłacie kwoty 21.633,04 zł w okresie od
31 grudnia 2020 r. do 13 kwietnia 2023 r., powodowi należą się odsetki ustawowe za opóźnienie od w/w kwoty, określonych w art. 481 § 2 k.c. które za ten okres wynoszą 4.374,01 zł.

Jak już wcześniej wskazano, w wyniku złożonego przez pozwanych oświadczenia
o potrąceniu kwoty 182.940,02 zł ze skutkiem wstecznym na dzień 5 listopada 2019 r., wygasło po stronie pozwanych uprawnienie do odsetek za opóźnienie od tej kwoty, zasądzonych wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 7 lutego 2023 r. sygn. akt
VI ACa 385/20 za okres od 5 listopada 2019 r. do 22 grudnia 2022 r. Mimo tego powodowy bank zgodził się zaliczyć kwotę skapitalizowanych odsetek od powyższej kwoty, które prawidłowo obliczone za wskazany okres wynoszą łącznie 42.869,87 zł, ze skutkiem na dzień doręczenia mu oświadczenia o potrąceniu (czyli 17 kwietnia 2023 r.). W konsekwnecji bank cofnął powództwo co do tej kwoty, ale zażądał zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie
w jej zapłacie za okres od 31 grudnia 2020 r. do 17 kwietnia 2023 r. ( zob. pisma banku
z 14.04.2023 r. – k. 469 i z 15.05.2023 r. – k. 470 i modyfikacja powództwa z 08.03.2020 r. – k. 520-522v.). Ze względu na takie stanowisko powoda, dochodzone w niniejszej sprawie roszczenie banku o zwrot kapitału kredytu należało pomniejszyć o wskazaną kwotę 42.869,87 zł, ze skutkiem na dzień 17 kwietnia 2023 r. W konsekwencji roszczenie banku o zwrot kapitału kredytu uległo dalszemu pomniejszeniu do kwoty 21.143,10 zł (64.012,97 zł minus 42.869,87 zł). Powodowi należą się natomiast odsetki ustawowe za opóźnienie od powyższej kwoty 42.869,87 zł za okres od 31 grudnia 2020 r. do 17 kwietnia 2023 r. (dzień jej zaliczenia przez bank na poczet spłaty kapitału kredytu), które wynoszą 8.672,33 zł.

Ponadto bank pomniejszył swoją wierzytelność o zwrot kapitału kredytu o sumę zapłaconych przez pozwanych składek ubezpieczeniowych w wysokości 1.368 zł (które stanowią świadczenie nienależne w związku z nieważnością umowy kredytu) oraz
o nadwyżkę pozostałą na rachunku kredytu w wysokości 4,14 zł. Po tych operacjach finansowych niezaspokojona wierzytelność powoda o zwrot nienależnego świadczenia
z tytułu kapitału kredytu uległa pomniejszeniu do kwoty 19.770,96 zł (21.143,10 zł minus 1.368 zł minus 4,14 zł).

W konsekwencji żądana ostatecznie przez powoda od pozwanych (po częściowym cofnięciu powództwa) kwota należności głównej o zwrot kapitału kredytu w wysokości 19.761,57 zł zasługiwała na uwzględnienie. Od kwoty tej powodowi należą się odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 31 grudnia 2020 r., tj. od dnia następnego po wyznaczonym pozwanym terminie do zapłaty w skierowanych do nich wezwaniu, stosownie do art. 481 § 1
i 2 k.c.

Natomiast żądanie zasądzenia skapitalizowanych odsetek ustawowych za opóźnienie w spłacie kapitału kredytu było zasadne co do sumy 22.928,94 zł, obejmującej wskazane wyżej odsetki od poszczególnych kwot objętych oświadczeniami o potrąceniu lub regulowanych tytułem spłat kapitału kredytu, tj. 790,77 zł, 9.118,63 zł, 4.347,21 zł i 8.672,33 zł. Dalsze odsetki ustawowe za opóźnienie od powyższej sumy skapitalizowanych zaległych odsetek przysługują powodowi od doręczenia pozwanym pisma modyfikującego powództwo – zgodnie z żądaniem – tj. od dnia 13 marca 2024 r., co pozostaje w zgodzie z art. 482 § 1 k.c.

Należności powyższe podlegają przy tym zasądzeniu od pozwanych solidarnie na rzecz powoda, ponieważ pozwani, jako małżonkowie, zaciągnęli zobowiązanie dotyczące ich majątku wspólnego (objętego wspólnością łączną), wobec czego ma tu zastosowanie art. 370 k.c. ( tak SN w orz. z 27.12.1979 r., I CR 408/79).

Za bezzasadny należy uznać zarzut pozwanych, że roszczenie powoda o zapłatę odsetek ustawowych za opóźnienie pozostaje w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego i stanowi nadużycie prawa (art. 5 k.c.). Nieważność umowy kredytu rodzi po stronie obydwu stron tego stosunku prawnego roszczenia restytucyjne. Żądając stwierdzenia nieważności umowy kredytu pozwani byli świadomi takich skutków uznania umowy za nieważną, tj. że zobowiązani staną się do zwrotu kapitału kredytu. Po wezwaniu do zapłaty skierowanym do nich przez bank, pozwani winni byli zatem rozliczyć się z bankiem
z otrzymanej (nienależnie) kwoty kredytu, gdyż wtedy roszczenie banku o zwrot kapitału kredytu stało się wymagalne. Już wtedy pozwani mogli, przy zachowaniu należytej staranności w dbaniu o własne interesy, przedsięwziąć odpowiednie czynności w celu postawienia w stan wymagalności wszystkich swoich wzajemnych wierzytelności wobec banku o zwrot nienależnych świadczeń, następnie rozliczyć je w drodze potrącenia,
a brakującą do pełnego rozliczenia kwotę kapitału kredytu zwrócić bankowi. Obowiązek zapłaty odsetek od kwoty pieniężnej jest naturalną konsekwencją opóźnienia, przewidzianą przez przepisy prawa, zatem domaganie się odsetek od dłużnika pozostającego w opóźnieniu nie może być traktowane jako nadużycie prawa przez wierzyciela. W sprawie niniejszej nie zostały ujawnione żadne nadzwyczajne okoliczności, które by uzasadniały odmienną ocenę. Sąd nie dostrzega też naruszenia, poprzez obowiązek zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie, celów realizowanych przez Dyrektywę Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia
1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. W przypadku upadku umowy kredytu na żądanie konsumenta, ze względu na zamieszczenie w niej klauzul abuzywnych, obowiązek zapłaty odsetek powstanie przecież wtedy tylko, gdy konsument dopuści do powstania opóźnienia w zwrocie kapitału kredytu. Prawo do żądania odsetek
w razie powstania takiego opóźnienia, służy obronie słusznego interesu banku do zwrotu
w rozsądnym terminie nienależnego kredytobiorcom kapitału kredytu. Interes ten jest w takiej sytuacji tak samo godny ochrony jak interes konsumenta do zwrotu zapłaconych nienależnie na rzecz banku rat kredytowych. Obowiązek zapłaty przez konsumenta odsetek za opóźnienie nie został zakwestionowany w orzecznictwie europejskim ( zob. wyrok TSUE z 15.06.2023 r., C-520/21, dotyczący rozliczenia nieważnej umowy kredytu frankowego).

Z tych wszystkich przyczyn, na podstawie powołanych przepisów, Sąd w pkt. I sentencji wyroku zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwoty 19.761,57 zł
i 22.928,94 zł, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od terminów tam wskazanych, zaś w pkt. II sentencji wyroku oddalił powództwo w pozostałej części.

Orzekając o kosztach postępowania w pkt. III sentencji wyroku Sąd stosunkowo rozdzielił je pomiędzy stronami na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c., odpowiednio do wyniku sprawy. Wartość dochodzonych przez powoda roszczeń wynosiła 867.915,21 zł, na co składała się kwota 790.995,07 zł zażądana w pozwie i kwota 76.920,14 zł zażądana dodatkowo w piśmie rozszerzającym powództwo. Powoda należy uznać za wygrywającego niniejszą sprawę co do kwoty 226.995,30 zł, na którą składają się: kwoty 19.761,57 zł
i 22.928,94 zł zasądzone na rzecz powoda w wyroku, kwoty 81.811,92 zł i 49.602,05 zł potrącone przez pozwanych, które stały się wymagalne po wniesieniu powództwa, kwota 29.885,64 zł obejmująca odsetki zasądzone wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie od kwoty 182.940,02 zł za okres od 31 grudnia 2020 r. do 22 grudnia 2022 r. (tj. po wniesieniu pozwu w niniejszej sprawie) zaliczone przez powoda na poczet kapitału kredytu, kwota 21.633,04 zł zapłacona przez pozwanych po wniesieniu pozwu, kwoty 1.368 zł (składki ubezpieczeniowe) i 4,14 zł (nadwyżka na rachunku kredytu) zaliczona przez powoda na poczet kapitału kredytu po wniesieniu pozwu. W pozostałej części powoda należy uznać za przegrywającego sprawę, w tym w szczególności co do potrąconej przez pozwanych kwoty 182.940,02 zł (zasądzonej wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie), która stała się wymagalna przed wniesieniem pozwu w niniejszej sprawie, wobec czego powód, sam będąc uprawniony do kompensaty, wytaczając powództwo musiał liczyć się z tym, że pozwani uczynią użytek z przysługującego im prawa kształtującego i podniosą zarzut potrącenia
a wierzytelności zostaną umorzone z mocą wsteczną ( tak też: M. Pyziak-Szafnicka, op. cit.,
s. 226). Oznacza to, że powód wygrał sprawę w przybliżeniu w 26% (226.995,30 zł
/ 867.915,21 zł x 100), przegrał zaś w 74%, a w tym stosunku wygrali sprawę pozwani. Zatem strony powinny ponieść koszty procesu w następujących udziałach: powód w 74%, pozwani w 26%. Koszty powoda niezbędne do celowego dochodzenia praw w niniejszej sprawie wyniosły łącznie 50.367 zł, na co składają się uiszczona opłata sądowa od pozwu
w wysokości 39.550 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa procesowego w wysokości 17 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w stawce 10.800 zł, ustalonej na podstawie
§ 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r., poz. 1935). Koszty pozwanych niezbędne do celowej obrony wyniosły 10.834 zł, na co składają się opłaty skarbowe od pełnomocnictw procesowych w wysokości 34 zł i wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w stawce 10.800 zł, ustalonej na podstawie § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r., poz. 1964). Suma kosztów obydwu stron w niniejszej sprawie wyniosła zatem 61.201 zł. Powód, stosownie do wyniku sprawy, powinien pokryć koszty procesu w wysokości 45.288,74 zł (74% z 61.201 zł), a poniósł koszty w wysokości 50.367 zł. Wobec tego pozwani zobowiązani są zwrócić powodowi część kosztów procesu w kwocie 5.078,26 zł (50.367 zł minus 45.288,74 zł).