Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 maja 2022 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 19 maja 2022 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa M. B.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o ustalenie i zapłatę

1.  ustala, że stosunek prawny wynikający z umowy kredytu hipotecznego nr (...) z dnia 12.11.2007 r. zawartej pomiędzy (...) w W. a powodem M. B. nie istnieje wobec nieważności tej umowy,

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 48.635,90 zł (czterdzieści osiem tysięcy sześćset trzydzieści pięć 90/100 złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 19 maja 2022 roku;

3.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

4.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 6.400 zł (sześć tysięcy czterysta złotych) tytułem kosztów procesu.

SSO Wojciech Hajduk

IC 713/21 UZASADNIENIE

Powód M. B. w pozwie przeciwko pozwanemu (...) SA w W. domagali się ustalenie na podstawie art. 189 k.p.c., że stosunek prawny wynikający z umowy kredytu nr (...) z dnia 12.11.2007r. nie istnieje z uwagi na nieważność umowy, nadto zasądzenia od pozwanego kwoty 48.635,90 zł tytułu nienależnego świadczenia wynikającego z nieważności umowy kredytu wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 24.04.2021r., ewentualnie domagali Się zapłaty 32.165,59zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 24.04.2021r.

Uzasadnił, że w dniu 12.11.2007 r. jako konsument zawarł z (...) Bankiem Spółką Akcyjną, poprzednikiem prawnym pozwanego - (...) Spółki Akcyjnej, na podstawie funkcjonującego wzorca, umowę kredytu hipotecznego dla osób fizycznych (...) nr (...) na 70.000,00zł, indeksowaną do CHF na okres 360 miesięcy, oprocentowany stawką LIBOR 3M. Celem kredytowania było sfinansowanie nabycia lokalu mieszkalnego oraz jego remontu. Kredyt spłacany był w ratach równych kapitałowo-odsetkowych (§ 1 ust. 4 i 5 Umowy). Bank stosował własne kursy kupna i sprzedaży walut ustalane wg własnej Tabeli kursów walut, które ustalał w sposób dowolny. Postanowienia umowne w §1ust.3a; §11ust.4; §13ust.5; §16ust6 nie zostały indywidualnie uzgodnione między stronami, a jednostronnie narzucone przez bank powodując dezorientację co do wysokości świadczeń mających zostać spełnionych w przyszłości. Powód nie miał żadnego wpływu na treść i charakter wskazanych postanowień, nie miał możliwości wyboru ubezpieczyciela, nie uzyskał informacji o tym, że nie jest stroną ubezpieczenia ani jego beneficjentem, nie uzyskał informacji o zasadach funkcjonowania ubezpieczenia. Został obciążony kosztami ubezpieczenia niskiego wkładu własnego (§3ust.3 umowy). Nie otrzymał prawdziwej i rzetelnej informacji na temat sposobu ustalania wysokości raty kapitałowo-odsetkowej, sposobu, warunków i przyczyn ustalania kursów wymiany walut mających wpływ na wysokość rat kapitałowo-odsetkowych. Nie miał wiedzy na temat mechanizmu indeksacji, nie negocjowano z nim postanowień umowy, nie uzyskał informacji o specyfice mechanizmu indeksacji. Nie poinformowano go o przyczynach i konsekwencjach ekonomicznych wiążących się lub mogących się wiązać z zawarciem umowy o kredyt indeksowany do kursu waluty obcej. Nie miał wiedzy w jaki sposób jego zobowiązanie o będzie przeliczane w praktyce przez Bank: a co za tym idzie - nie wiedział i nie mógł się dowiedzieć w jakiej wysokości w przyszłości będzie spłacać raty kapitałowo- odsetkowe z tytułu salda kredytowego. Co więcej data podpisania umowy nie była datą uruchomienia środków pieniężnych, dlatego też od samego początku nie było wiadomo jakie jest rzeczywiste saldo kredytowe, a zarazem wysokość świadczenia jakie będą musieli realizować. Czynność taka jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Prowadzi to do unieważnienia umowy w rozumieniu art. 353 ¹ kc i art. 58kc, a także art. 69 prawa bankowego. Posiada interes materialnoprawny w rozumieniu art. 189 k.p.c., albowiem orzeczenie wydane w sprawie doprowadzi do zniwelowania skutków prawnych nieważnego stosunku prawnego. Do 15.01.2021 spłacił 66.390,79zł w tym 1.782,02zł tytułem ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, przy czym domaga się zwrotu części spłaconej kwoty. W zakresie roszczenia ewentualnego domaga się zwrotu świadczenia spełnionego na rzecz banku w okresie 28.02.2010 do 28.01.2020, stanowiącego jego bezpodstawne wzbogacenie, przy założeniu że umowa jest ważna i przy wyeliminowaniu ww. postanowień abuzywnych (klauzul indeksacyjnych) i pozostawieniu pozostałych parametrów umowy.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości. Zaprzeczył również aby umowa była nieważna i zaprzeczył aby umowa zawierała klauzule abuzywne. Zarzucił przedawnienie roszczenia. Pozew ma na celu podważenie umowy sprzecznie z rolą i funkcją indywidualnej kontroli postanowień umownych, które zostały indywidualnie uzgodnione. Powód nie ma interesu prawnego w żądaniu ustalenia nieważności umowy.

SĄD USTALIŁ

W dniu 12.11.2007r. powód jako konsument zawarł z (...) umowę kredytu hipotecznego (...) nr (...) na kwotę 700.000,00zł zł indeksowaną do CHF, na okres 360 miesięcy. Celem kredytowania było nabycie na rynku lokalu mieszkalnego oraz jego remont. Umowa została sporządzona na podstawie wzorca banku, wskazano w niej min. że kwota kredytu wyrażona w walucie waloryzacji, wg kursu kupna waluty z tabeli kursowej (...) Bank na koniec dnia 15.11.2007 wynosi 32.192,78 CHF, przy czym kwota ta ma charakter informacyjny, a wartość kredytu wyrażona w walucie obcej w dniu uruchomienia kredytu może być różna od podanej, raty kapitałowo odsetkowe spłacane będą w złotych, po ich uprzednim przeliczeniu wg kursu sprzedaży CHF z tabeli kursowej (...) banku obowiązującego na dzień spłaty [umowa § 1ust1-4 k-23 i §11ust4 k-24v, zeznania powoda k-297-298] . Również postanowienia umowne dotyczące wcześniejszej oraz nieterminowej spłaty kredytu oraz Regulamin udzielania kredytów i pożyczek hipotecznych dla osób fizycznych - w ramach (...) w analogiczny sposób odwoływał się do tabeli kursowej (...) banku [§13ust5 i 16ust6 umowy k- 25-26; Regulamin §1pkt2, §24pkt2i3 k-131v-135]. Zastosowano stopę procentową LIBOR dla CHF. W umowie zawarto oświadczenie, że kredytobiorcę dokładnie zapoznano z warunkami udzielenia kredytu złotowego waloryzowanego kursem waluty obcej, co akceptuje, nadto jest świadomy ryzyka kursowego i jego konsekwencji wynikających z niekorzystnych wahań kursu złotego względem walut obcych, co może mieć wpływ na wzrost kosztów obsługi kredytu [ umowa § 31ust1i2 k-27]. W §3ust3 określono, że zabezpieczeniem kredytu jest ubezpieczenie niskiego wkładu w (...) SA, powód upoważnił bank do pobrania środków na opłacenie składki kontynuacji ubezpieczenia bez odrębnej dyspozycji z rachunku służącego do obsługi kredytu [k-23v]. Do zawarcia umowy doszło gdy powodowie poszukiwali możliwości sfinansowania zakupu i remontu mieszkania [zeznania powoda k-297-298 , umowa kredytu §1pkt1 k-23]. Wszystkie formalności zostały przeprowadzone w oddziale banku w K.. Doradca kredytowy przedstawił ofertę kredytu indeksowanego do CHF jako najkorzystniejszą. Poinformował, że istnieje ryzyko związane z wpływem wahań CHF na wysokość raty, jednakże wskazał, że kurs waluty CHF jest stabilny, a kredyt powinien być bezpieczny. O pozytywnej decyzji kredytowej powoda poinformowano telefonicznie, uzgodniono z nim termin podpisania umowy. Na wyznaczonym w tym celu spotkaniu w dniu 12.11.2007r. powód przeczytał przygotowaną umowę i podpisał ją [zeznania powoda k-297-298 ]. Powód od 15.01.2011r do stycznia 2021r. spłacił 66.390,79zł, w tym 1.782,02zł tytułem ubezpieczenia niskiego wkładu własnego [zaświadczenie banku k-28-31].

Powyższy stan faktyczny ustalono w oparciu o powołane wyżej dokumenty i zeznania powodów. Zeznania świadka M. P. [k-266-277], M. D. [zeznania świadka złożone w sprawie IIIC 1071/18 przed SR dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi k-125-129] mają dla sprawy drugorzędne znaczenie, świadkowie nie mieli kontaktu z powodem, nie brali udziału przy sporządzaniu umowy. Zeznania dotyczyły min. konstrukcji kredytów indeksowanych i denominowanych, zdolności kredytowej dla kredytów walutowych, ryzyka związanego ze zmianą wysokości kursu waluty, sposobu ustalania bankowego kursu waluty obcej, obowiązków pracowników banku w zakresie udzielania informacji klientom, w okresie gdy zawierana była umowa, w oderwaniu od konkretnej sytuacji powodów, sposobu przedstawienia im oferty i okoliczności zawarcia umowy.

SĄD ZWAŻYŁ

Okoliczność, że pozwany jest następcą prawnym (...) pozostaje poza sporem, została przyznana przez pozwanego, wynika również z Krajowego Rejestru Handlowego KRS (...). Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. prawo bankowe przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Należy wskazać, że w świetle utrwalonego poglądu w orzecznictwie i doktrynie, umowy kredyty indeksowane do waluty obcej były, w czasie zawarcia spornej umowy, dopuszczalne w świetle zasady swobody zawierania umów z art. 353 ¹ kc.

Analiza spornej umowy kredytu przez pryzmat art. 385 ¹ §1kc prowadzi do wniosku, że w nie doszło do jej skutecznego zawarcia z uwagi na rażące naruszenie interesu powoda jako konsumenta poprzez niekorzystne ukształtowanie jego sytuacji ekonomicznej na skutek nieusprawiedliwionej i niekorzystnej dysproporcji praw i obowiązków. Zgodnie z art. 385 ¹ §1kc postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

W pierwszym rzędzie należy dokonać oceny czy umowa zawierała niedozwolone postanowienia, jaki miały charakter, czy określały główne świadczenia stron.

Powód zarzucił, że zawarte w umowie klauzule ryzyka walutowego są abuzywne. W tym względzie należy zwrócić uwagę na treść następujących wyroków Trybunału Sprawiedliwości: z 30 kwietnia 2014r C-26/13; z 20 września 2017 r. C-186/16; z 20 września 2018r. C-51/17; z 14 marca 2019 r. C-118/17 oraz z dnia 3 października 2019 r. C-260/18. Orzeczenia te zapadły na tle umów kredytu zawartych z konsumentami i zawierających ryzyko walutowe (kredytu indeksowanego, denominowanego lub wprost kredytu walutowego). W ocenie TSUE nie jest możliwe odrywanie klauzuli ryzyka walutowego (wyrażonej czy to przez indeksację czy też denominację) od mechanizmu przeliczania waluty krajowej na walutę obcą i Trybunał Sprawiedliwości konsekwentnie kwalifikuje klauzule dotyczące ryzyka wymiany, do których zalicza także sposób ustalania kursu wymiany, jako klauzule określające główny przedmiot umowy kredytu. W wyroku z 20 września 2017r. C-186/16 dokonał wykładni art. 4 ust 2 dyrektywy Rady 93/13 z 5.04.1993r. W uzasadnieniu wyroku C- 260/18 (pkt 44 wyroku)Trybunał ponownie potwierdził swoje stanowisko w odniesieniu do kredytu indeksowanego, że klauzule dotyczące ryzyka wymiany określają główny przedmiot umowy. Orzeczenia te są wiążące dla Sądu Polskiego. Stosując prounijną wykładnię art. 385 ¹ § 1 k.c. w zw. z art. 4 i 6 art. dyrektywy 93/13 przyjęto więc, że kwestionowane przez powodów postanowienia umowy kredytu, które wprowadzają ryzyko kursowe (ryzyko wymiany) przez mechanizm indeksacji, stanowią klauzulę określającą główne świadczenia stron ( essentialia negotii).

Tym samym w dalszym etapie rozważań, w świetle art. 385 ¹ §1kc, konieczna jest ocena czy określone w spornej umowie i stanowiące główne świadczenia stron klauzule ryzyka walutowego (§1ust.3a; §11ust.4; §13ust.6; §16ust6 oraz Regulaminu udzielania kredytów i pożyczek hipotecznych dla osób fizycznych - w ramach (...) §1ust.2; §24 pkt 2 i 3) zostały sformułowane w sposób jednoznaczny, co skutkowałoby związaniem stron umową.

Umowa kredytowa w §1ust.3A, §7ust.1; §11ust.4; §13ust.6 oraz regulamin w §1pkt2 i §24pkt2i3 zastrzega warunki indeksacji świadczenia do kompetencji banku odsyłając do kursów walut zawartych w "Tabeli kursowej (...)" obowiązującej w banku. Prawo Banku do ustalania kursu waluty nie doznaje żadnych umownych ograniczeń w postaci skonkretyzowanych, obiektywnych kryteriów zmian stosowanych kursów walutowych. Bank swobodnie ustalał, według tylko sobie znanych zasad, kursy walut, mając nieograniczone prawo kształtowania raty. Jest to równoznaczne z prawem dowolnego kształtowania wysokości świadczeń głównych (wysokości raty i całej należności) w czasie trwania stosunku prawnego. Tym samym nie można mówić o jednoznacznym określeniu głównego świadczenia. Umowa powoduje swoistą nierówność informacyjną stron. Powód jako konsument, na podstawie treści umowy, w chwili jej zawarcia, nie był w stanie oszacować całości kwoty, którą będzie musiał spłacić w przyszłości, a o poziomie zadłużenia ratalnego [wysokości raty], dowiadywał się dopiero w związku z podjęciem odpowiedniej sumy z ich rachunku. Jest to nie do zaakceptowania, w tym zakresie umowa kształtuje prawa i obowiązki powoda w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco narusza ich interesy w rozumieniu art. 385 ¹ kc.

Dodatkowym naruszeniem dobrych obyczajów i rażącym naruszeniem usprawiedliwionych interesów powoda jako konsumenta jest zastrzeżenie dwóch różnych kursów wymiany: kursu kupna dla przeliczenia wypłaconego przez bank kredytu, zaś kursu sprzedaży dla obliczania rat spłacanego kredytu. Powoduje to nieuzasadnione korzyści kosztem konsumenta i narusza równorzędność stron umowy przez nierównomierne rozłożenie uprawnień i obowiązków między partnerami stosunku obligacyjnego. Należy wskazać również, że nie było wystarczające zawarcie w §29ust2umowy informacji i pouczeń że „ kredytobiorca został zapoznany z warunkami kredytu…, jest świadomy ryzyka kursowego i niekorzystnych wahań kursu złotego, które może mieć wpływ na wzrost kosztów obsługi kredytu” (§ 29ust.2). Bank naruszył obowiązek rzetelnego poinformowania konsumentów. Powinien przedstawić pełną informację umożliwiającą podjęcie racjonalnej decyzji o długofalowych skutkach, w tym przedstawić wahana kursów wymiany i ryzyko związane z zaciągnięciem kredytu w walucie obcej, klarownie wyjaśnić, jak na wysokość raty kredytu wpłynęłaby silna deprecjacja kursu waluty krajowej, a także wyjaśnić, że ryzyko kursowe z ekonomicznego punktu widzenia może okazać się trudne do udźwignięcia w przypadku dewaluacji waluty, co nie miało miejsca. Pozwany nie wykazał by takie pouczenie miało miejsce. Powód nie miał realnej możliwości oddziaływania na treść postanowień umownych, nie zostały indywidualnie uzgodnione, a przedstawiciel baku wskazywał korzyści wynikające z niskiej raty i stabilnego kursu franka. Stanowisko, że przyjęcie przez konsumenta oferty banku oznacza rezygnację z pertraktacji i akceptację umowy, a jej podpisanie jest równoznaczne z indywidualnym uzgodnieniem postanowień umownych, nie zasługuje na uwzględnienie. Art. 385 ¹ § 3 k.c. stanowi, że nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Przez rzeczywisty wpływ należy rozumieć realną możliwość oddziaływania na treść postanowień umownych. Okoliczność, iż konsument znał treść danego postanowienia i nawet rozumiał je, nie może przesądzać o tym, że zostało ono indywidualnie uzgodnione. Uzgodnionymi indywidualnie są tylko takie klauzule umowne, na których treść istotnie mógł on w praktyce oddziaływać. W niniejszej sprawie powód nie miał realnego wpływu na ewentualną zmianę klauzul proponowanych przez przedsiębiorcę nawet nie zdawał sobie z tego sprawy. Przyjął propozycję kredytu jako najkorzystniejszą, podpisał przygotowaną przez bank umowę. O braku indywidualnych negocjacji postanowień umownych świadczy również, że klauzule indeksacyjne zostały zawarte w regulaminie, a więc dokumencie, który nie podlega indywidualnym uzgodnieniom, a ponadto może być w każdej chwili zmieniony przez pozwanego.

Argumentacja odwołująca się do faktycznego stosowania kursów nie odbiegających w wysokości od rynkowych nie ma znaczenia dla oceny abuzywności postanowień umownych. Ocena jest niezależna od sposobu wykonywania umowy.

Powoduje to, że umowa stron nie wiąże. Skutek nieważności nie został również zniwelowany przez nowelę art. 69 Pr. bank wprowadzająca z dniem 26 sierpnia 2011 roku regulację wyrażoną w ust. 2 pkt 4a tej ustawy. Ustawa weszła w życie po zawarciu umowy.

Powód poinformowany przez Sąd na rozprawie w dniu 19.05.2022r. o możliwych negatywnych dla nich konsekwencjach związanych z ustaleniem nieważności umowy oświadczyli, że nie chcą jej utrzymania w mocy. Skoro nie doszło do skutecznego zawarcia umowy z uwagi na naruszenie normy art. 385 ¹ §1kc żądanie ustalenia nieważności umowy jest uzasadnione.

Zgodnie z art. 189kpc powód może żądać ustalenia istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa gdy ma w tym interes prawny. Interes prawny w ustaleniu występuje tylko wówczas gdy istnieje obiektywna potrzeba ochrony prawnej. Zgodnie z powszechnie przyjętym w doktrynie i orzecznictwie poglądem, interes prawny nie istnieje, gdy możliwe jest wytoczenie powództwa dalej idącego w swych skutkach. W niniejszej sprawie powód ma interes prawny w żądaniu ustalenia. Umowa została zawarta na 30 lat, okres ten nie upłynął. Żądanie ustalenia jej nieważności, niezależnie od żądania zapłaty tytułem wzbogacenia, gwarantuje im pewność swojej sytuacji prawnej na przyszłość. Samo żądanie zapłaty, pomimo, że przesłankowo ustalałoby nieważność umowy, nie gwarantowałoby takiej pewności prawnej.

Do rozliczeń stron zastosowanie znajdą przepisy art. 405-411k.c. regulujące bezpodstawne wzbogacenie. Zgodnie z art. 405kc kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe zwrotu jej wartości. Obowiązkiem stron umowy kredytu jest wzajemne zwrócenie świadczeń. Roszczenia stron mają charakter odrębny (niezależny), co oznacza, że nie ulegają automatycznie wzajemnej kompensacji i konsument może żądać zwrotu w całości spłaconych rat kredytu niezależnie od tego, czy i w jakim zakresie jest dłużnikiem banku z tytułu zwrotu nienależnie otrzymanej kwoty kredytu. [uchwała SN z 7.05.2021 IIICZP 6/21]. Żądanie zapłaty obejmowało część uiszczonych bankowi świadczeń i jest uzasadnione, w tym również w zakresie uiszczonych kwot tytułem zwrotu kosztów ubezpieczenia wkładu własnego kredytu [§ 3 ust3 umowy]. Było to świadczenie przekazane w ramach raty kredytu pozwanemu, który był beneficjentem ubezpieczenia, podlega więc zwrotowi.

Zgłoszony przez pozwanego zarzut przedawnienia jest bezzasadny. W świetle art. 120 §1 kc bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od dnia w którym roszczenie stało się wymagalne lub gdy wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie. Możliwość taką otworzyły orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości. Pierwszymi były wyroki z 30.04.2014r C-26/13, z 20.09.2017 r. C-186/16, z 20.09.2018r. C-51/17; z 14 marca 2019 r. C-118/17 oraz z 3.10 2019 r. C-260/18. Dla pożyczkobiorcy obecnie jest to termin 6 letni [art. 120§kc w zw. z art. 5 ust 1 ustawy z dnia 13.04.2018 r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw] , okres ten należy liczyć od 20.09.2017r. [wyrok Trybunału Sprawiedliwości 20 września 2017 r. C-186/16 jednoznacznie określający sytuację prawną konsumenta]. Pozew złożono 21.07.2021. Tym samym termin przedawnienia został przerwany.

Na zasadzie art. 235 ² §1 pkt 2kpc pominięto dowód z opinii biegłych z zakresu rachunkowości finansowej oraz finansów, bankowości i rachunkowości. Dowody są zbędne wobec ustalenia nieważności umowy w świetle art. 385 ¹ §1kc. W związku z powyższym na mocy art. 189kpc w pkt 1 ustalono, że stosunek prawny łączący strony, a wynikający z umowy kredytu hipotecznego nr (...) z dnia 12.11.2007r zawartej pomiędzy (...) w W. i powodem nie istnieje wobec nieważności tej umowy, w pkt 2 na zasadzie art. 405kc uwzględniono żądanie zapłaty w zakresie żądania głównego. O odsetkach orzeczono na zasadzie art. 481kc, zasądzono je od dnia wyrokowania. Całkowita bezskuteczność umowy kredytu staje się trwała (definitywna) wtedy, gdy należycie poinformowany o niedozwolonym charakterze postanowienia (bez którego umowa nie może wiązać) i jego konsekwencjach konsument nie wyraził świadomej i wolnej zgody na postanowienie, a jeżeli utrzymanie umowy jest możliwe po jej uzupełnieniu - sprzeciwił się temu uzupełnieniu [uchwała SN z 7.05.2021 IIICZP 6/21]. Powoda poinformowano na rozprawie 13.04.2022r. Tym samym odsetki należą się od wyrokowania. W pkt 3 w pozostałej części powództwo co do odsetek oddalono jako bezzasadne. W pkt 4 na zasadzie art. 98 kpc zasądzono koszty postepowania opłatę od pozwu i wynagrodzenie pełnomocnika wg minimalnej stawki.