Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lipca 2024 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Romuald Kompanowski

Protokolant: st.sekr.sądowy Piotr Durajczyk

po rozpoznaniu w dniu 15 lipca 2024 r. w Kaliszu

odwołania P. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 12 stycznia 2024 r. Nr (...)

w sprawie P. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o ustalenie ubezpieczenia

Zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z dnia 12 stycznia 2024 r. znak (...) w ten sposób, że stwierdza, iż odwołująca P. M. podlegała u płatnika składek (...) Sp. z o.o. w S.:

- w okresie od 1 czerwca 2023r. do 31 lipca 2023r. obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym : emerytalnemu , rentowym, wypadkowemu oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu jako zleceniobiorca;

- w okresie od 1 sierpnia 2023r. do 31 października 2023r. obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym : emerytalnemu , rentowym, wypadkowemu oraz chorobowemu jako pracownik.

Sędzia Romuald Kompanowski

UZASADNIENIE

Decyzją z 12 stycznia 2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. stwierdził, że P. M. nie podlegała:

-

od 1 czerwca 2023 r. do 31 lipca 2023 r. obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, i wypadkowemu, z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia,

-

od 1 sierpnia 2023 r. do 31 października 2023 r. obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu, z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę

u płatnika składek (...) spółka z o.o. w S. wobec stwierdzenia, iż umowa zlecenia oraz umowa o pracę zostały zawarte dla pozoru w celu uzyskania uprawnień do korzystania ze świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Od powyższej decyzji odwołanie złożyła P. M. wnosząc o jej zmianę i ustalenie, iż podlega wskazanym w decyzji ubezpieczeniom.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. wniósł o oddalenie odwołania.

Spółka (...) jako płatnik składek – poprał odwołanie.

Sąd ustalił, co następuje:

Odwołująca P. M. urodzona (...) – mająca ukończoną zasadniczą szkołę zawodową – zawarła 1 czerwca 2023 r. z firmą (...) spółka z o.o. w S. umowę zatytułowaną „Umowa o świadczenie usług_2023” na okres do 30 czerwca 2023 r. oraz 1 lipca 2023 r. kolejną umowę zatytułowaną „Umowa o świadczenie usług_2023” z tą samą firmą na okres do 31 lipca 2023 r. W obydwu umowach przedmiotem umowy było wykonywanie przez P. M. pracy w szklarni. Umową o pracę zawartą 1 sierpnia 2023 r. na okres próbny do 31 października 2023 r. odwołująca została zatrudniona jako pracownik produkcji szklarniowej w tej samej co wyżej Spółce. W ramach tej umowy odwołująca, jako pracownik miała wykonywać pracę w wymiarze pełnego etatu za wynagrodzeniem w kwocie 3 600,00 zł miesięcznie.

dowód: umowy w aktach ZUS

Firma (...) spółka z o.o. w S. działała na rynku od 2003 r. Przedmiotem działalności firmy jest zasadniczo produkcja upraw szklarniowych.

W okresie po zawarciu każdej ze wskazanych wyżej umów pracę odwołująca jako pracownik szklarniowy codziennie przez 8 godzin w ramach dniówki roboczej wykonywała pracę przy uprawach pomidorów. Z uwagi na warunki panujące w szklarni, praca rozpoczynana była około godziny 5 – 6 rano.

(dowód: zeznania świadków: W. I., M. L., zeznania odwołującej)

Od 5 września 2023 r. odwołująca była czasowo niezdolna do pracy a 25 września 2023 r. urodziła dziecko.

/bezsporne/

Dokonując powyższych ustaleń, sąd dał wiarę zgromadzonemu w sprawie materiałowi dowodowemu: zeznaniom świadków, zeznaniom odwołującej, umowom zlecenia, umowie o pracę.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 6 ust 1 pkt.1 i art. 13 pkt.1 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137 póz. 887 z późn. zm.). obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym, chorobowym i wypadkowym - podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami w okresie od nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

Zgodnie z art. 6 ust 1 pkt.4 i art. 13 pkt.2 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137 póz. 887 z późn. zm.). obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym, i wypadkowym - podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są zleceniobiorcami w okresie od rozpoczęcia wykonywania umowy zlecenia do dnia jej wygaśnięcia.

Stosownie zaś do treści art. 1 ust 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, osobom tym w razie choroby lub macierzyństwa przysługują świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą.

Zgodnie z treścią art. 83 k.c. w związku z art.300 k.p. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Złożenie oświadczenia woli dla pozoru oznacza, że osoba oświadczająca wolę nie chce, aby powstały skutki prawne, jakie zwykle prawo łączy ze składanym przez nią oświadczeniem. Inaczej mówiąc strony niejako udają, że dokonują jakiejś czynności prawnej np. zawierają umowę o pracę.

Okoliczność, iż strony sporządziły umowę o pracę, nie stoi na przeszkodzie uznaniu, iż działanie stron w sytuacji gdy wiadomo było, iż odwołująca w krótkim czasie będzie chciała korzystać ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego, jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Nie można wyrazić akceptacji dla nagannych i szkodliwych społecznie zachowań, stanowiących przejaw szerszego zjawiska wyłudzania świadczeń z systemu ubezpieczeń społecznych, polegającego na zawieraniu umów na korzystnych warunkach na krótki okres przed zajściem zdarzenia rodzącego uprawnienie do świadczeń z ubezpieczenia społecznego i to w wysokości ustalonej od wygórowanego wynagrodzenia za pracę.

ZUS ma prawo ocenić sporządzoną umowę o pracę i uznać ją za pozorną, sprzeczną z prawem czy zasadami współżycia społecznego co ma skutki dla ubezpieczonego w zakresie istnienia podstawy ubezpieczenia (por. Wyrok SN, sygn. akt III UK 200/04, opublikowany w Rzeczpospolitej 2005 r., Nr 50, str. C-1). Podzielając ten pogląd dodać należy, iż rzeczą przedsiębiorcy jest zatrudnianie pracowników dla realizacji celów gospodarczych z tą działalnością związanych, lecz okoliczności te nie są obojętne dla organu rentowego, gdy ciężar utrzymania ubezpieczonego przerzucany jest na fundusze publiczne. Podobnie wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25.01.2005 r. II UKN 141/04 (OSNC 2005 Nr.15 /235). O pozorności umowy decydują okoliczności jej zawarcia, cel jaki strony chciały osiągnąć i charakter wykonywanych czynności.

Okoliczność, iż strony sporządziły dokumenty związane zwykle z nawiązaniem stosunku pracy, nie znaczy jeszcze, iż do nawiązania stosunku pracy doszło.

Celem zawarcia umowy o pracę jest nawiązanie stosunku pracy, a więc świadczenie przez pracownika pracy przez określony, dłuższy okres, w zamian za wynagrodzenie.

Pośrednim celem zatrudnienia jest także uzyskanie stażu emerytalnego czy ochrony ubezpieczeniowej na wypadek zajścia ryzyka choroby, wypadku, starości.

Podkreślić przy tym trzeba, że zarówno przepisy prawa pracy, prawa ubezpieczeń społecznych, jak i przepisy ustrojowe pozwalają tak kształtować elementy stosunku pracy, jaka jest wola stron. Jednakże przestaje powyższa kwestia być tylko sprawą stron nawiązujących stosunek pracy, gdy po uregulowaniu jedno - dwumiesięcznych składek przerzuca się ciężar wypłaty świadczeń na fundusz dysponujący publicznymi pieniędzmi, którymi zarządza ZUS. Nie może być tak, iż konstruuje się stosunek prawny pod istniejącą sytuację, nie dla realizacji celu jakiemu ten stosunek ma służyć a dla osiągnięcia innych celów, a więc uzyskania świadczeń, do których strony tego stosunku nie spełniały warunków.

W niniejszej sprawie, zgromadzony materiał dowodowy wskazuje iż strony sporządziły najpierw dwie kolejne umowy o świadczenie usług a następnie umowę o pracę i każdy z tych umów była realizowana. Odwołująca udawała się do miejsca prowadzenia działalności przez firmę i tam zajmowała się realizacją zadań wynikających z przyjętych na siebie obowiązków pracowniczych. Za pracę firma wypłacała odwołującej wynagrodzenie. Odwołująca do wykonywania przyjętych na siebie prac nie musiała posiadać specjalnych kwalifikacji gdyż były to prace proste nie wymagające specjalnego przygotowania zawodowego a jedynie instruktażu stanowiskowego. Z kolei firma miała potrzebę i możliwość zatrudnienia pracownika. Okoliczności związane z wykonywaniem przez odwołującą pracy zostały przedstawione przez inne osoby realizujące u płatnika te same zadania co odwołująca. Podawane przez świadków elementy wskazywały na realizowanie porozumienia pracowniczego. Ujawnione w sprawie materiały pozwalają na przyjęcie tych zeznań jako nie budzących wątpliwości co do ich wiarygodności.

Po przeprowadzeniu wskazanych wyżej dowodów, organ rentowy nie wnioskował o przeprowadzenie kolejnych dowodów. Nie pojawiły się więc nowe okoliczności wymagające przeprowadzenia jeszcze nowych dowodów ponad to co wynikało z dotychczas przeprowadzonych w sprawie czynności dowodowych. Zatem stosując zasadę rozkładu ciężaru dowodowego przyjąć należało, iż strona odwołująca wykazała wszelkie okoliczności związane z prawidłowym nawiązaniem stosunku pracy i towarzyszące temu stosunkowi elementy rzeczowe w postaci wykonywania pracy zaś organ rentowy nie przedstawił poza podnoszonym w decyzji i w trakcie postępowania sądowego zarzutem o pozorności zawartej umowy o pracę jakichkolwiek dowodów na poparcie tej pozorności.

Z tych względów uznać należy, iż w niniejszej sprawie doszło do zawarcia umów oraz ich realizacji i odwołująca tym samym podlegała ubezpieczeniom najpierw jako zleceniobiorca a następnie ubezpieczeniu pracowniczemu w okresach odpowiednio wskazanych w decyzji.

Stąd odwołanie jako zasadne podlegało uwzględnieniu, a decyzja zmianie w myśl art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.

Sędzia Romuald Kompanowski