Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 lipca 2024 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Romuald Kompanowski

Protokolant: st.sekr.sądowy Piotr Durajczyk

po rozpoznaniu w dniu 15 lipca 2024 r. w Kaliszu

odwołania J. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O..

z dnia 4 stycznia 2024 r. Nr (...)

w sprawie J. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O..

o wysokość świadczenia

1.  Oddala odwołanie.

2.  Nie obciąża odwołującego J. W. kosztami zastępstwa procesowego organu rentowego.

Sędzia Romuald Kompanowski

UZASADNIENIE

Decyzją z 4 stycznia 2024 r., załatwiającą wniosek z 27 grudnia 2023 r. o ponowne obliczenie wysokości emerytury, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.. odmówił J. W. wznowienia postępowania w sprawie zakończonej prawomocną decyzją ustalającą prawo do emerytury i jej wysokość albowiem wniosek o został zgłoszony po upływie miesięcznego terminu od daty ogłoszenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 15 listopada 2023 r. jako zapadł w sprawie P 7/22. Ponadto organ rentowy wskazał, że J. W. nie jest osobą, której dotyczy wskazany wyżej wyrok trybunału Konstytucyjnego.

Odwołanie złożył J. W. kwestionując trafność wydanej decyzji. Skarżący powołał się na uzyskanie prawa do emerytury 30 czerwca 2009 r.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego..

Kolejną decyzją z 20 maja 2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.. odmówił przywrócenia J. W. terminu do złożenia skargi o wznowienie postępowania albowiem wniosek został o przywrócenie terminu został zgłoszony po upływie 7 – u dni od momentu dowiedzenia się o jego uchybieniu a ponadto nie zostały podane przyczyny jego uchybienia.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Decyzją z 21 września 2009 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.. przyznał odwołującemu J. W. urodzonemu (...) prawa do emerytury w obniżonym wieku, poczynając od 1 lipca 2009 r. tj. od miesiąca kiedy został zgłoszony wniosek o emeryturę.

Kolejną decyzją, z 16 września 2014 r. organ rentowy przyznał odwołującemu prawo do emerytury poczynając od (...) r. tj. od osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego.

Wniosek o ponowne obliczenie wysokości świadczenia odwołujący złożył 27 grudnia 2023 r. z powołaniem się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego.

Organ rentowy decyzją z dnia 4 stycznia 2024 r. odmówił odwołującemu wznowienia postępowania w sprawie w oparciu o art. 145 a § 2 kpa w zw. z art. 83 b ustawy systemowej, uznając iż skarga została wniesiona po upływie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego.

Aktualnie właśnie wskazana na wstępie decyzja z 4 stycznia 2024 r. stanowi przedmiot sporu w niniejszej sprawie.

Na wstępie należy wspomnieć, że w wyroku z 15 listopada 2023 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł jedynie, iż art. 17 ustawy z dnia 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1621) w związku z art. 25 a ust 2 punkt 2 i ust 2a ustawy emerytalnej z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, w zakresie w jakim pomija emerytury przyznane na wniosek zgłoszony przed 1 czerwca 2021 r. jest niezgodny z art. 32 ust 1 w związku z art. 67 ust 1 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej.

Odwołujący się z powołaniem na to rozstrzygnięcie domaga się przeliczenia jej emerytury, a organ rentowy stoi na stanowisku, że wyrok ten nie stanowi podstawy przeliczenia świadczenia emerytalnego.

Zgodnie z art.25 ust.1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art.24 tej ustawy (dla ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 r.) stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem waloryzacji składek zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz kwot środków zaewidencjonowanych na subkoncie z tzw. kapitałowej części składki emerytalnej. Waloryzację składek przeprowadza się corocznie od 1 czerwca każdego roku (art.25 ust.3 cyt. ustawy), przy czym waloryzacja składek za ostatni rok przed przejściem na emeryturę (zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po 31 stycznia roku, za który przeprowadza się ostatnią waloryzację) dokonywana jest kwartalnie według sposobu określonego w art.25a cyt. ustawy. Art. 25a dodano ustawą nowelizującą z 2004 r. i od 1 lipca 2004 r. jego ustęp 2 stanowił, że w przypadku ustalania wysokości emerytury w pierwszym kwartale danego roku ostatniej waloryzacji składek dokonuje się za trzeci kwartał poprzedniego roku, w drugim kwartale – za czwarty kwartał poprzedniego roku, jeśli ustala się wysokość emerytury w trzecim kwartale danego roku ostatniej waloryzacji dokonuje się za pierwszy kwartał danego roku, a jeśli w czwartym kwartale danego roku ostatniej waloryzacji dokonuje się za drugi kwartał danego roku. W praktyce stosowania tej regulacji okazało się, że osoby przechodzące na emerytury w czerwcu otrzymują świadczenia niższe niż gdyby przechodzili w innym miesiącu.

Dostrzegając ten problem ustawodawca dokonał zmiany ustawą z 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2021 poz. 1621) stanowiąc w art. 25a ust. 2a, że w przypadku ustalania wysokości emerytury w czerwcu danego roku waloryzacji składek dokonuje się w taki sam sposób jak przy ustalaniu wysokości emerytury w maju danego roku, jeśli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego. W art.17 ustawy zmieniającej ustawodawca stwierdzał jednocześni, że przepisy art. 25 a ust 2 punkt 2 oraz 2a i 2b ustawy emerytalnej stosuje się do emerytur przyznanych na wniosek zgłoszony po dniu 31 maja 2021 r. Zmiana powyższych przepisów spowodowała więc zmianę zasad naliczania emerytur tzw. czerwcowych tylko dla określonej grupy emerytów i to właśnie ten przepis był przedmiotem oceny Trybunału Konstytucyjnego i obecnie został uznany za niekonstytucyjny w zakresie w jakim pomija emerytury przyznane na wniosek zgłoszony przed 1 czerwca 2021 r.

Odwołujący się po wyroku Trybunału Konstytucyjnego zmierzał do uzyskania przeliczenia emerytury „czerwcowej” na zasadach jak to dotyczy beneficjentów zmiany ustawowej obowiązującej od 2021 r.

Decyzja organu rentowego z 4.01.2024 r. co do wniosku odwołującego z 27 grudnia 2023 r. wydana na podstawie przepisów postępowania administracyjnego wynika z faktu, że odwołujący się przekroczył termin miesięczny do złożenia wniosku o wznowienie postępowania administracyjnego i nie wnosił o przywrócenie terminu do złożenia tej skargi. Nawet jednak przywrócenie terminu do złożenia skargi o wznowienie postępowania nie zmieniłoby sytuacji odwołującej, wobec przekroczenia terminu 5 lat od daty wydania decyzji przyznającej emeryturę.

W realiach niniejszej sprawy brak jest przesłanek do upatrywania podstaw przeliczenia wysokości emerytury odwołującego w oparciu o nowo wprowadzone uregulowania odnoszące się do wskazanych wyżej niekorzystnych zasad waloryzacji składek osobom uzyskującym prawo do emerytury w czerwcu. Odwołujący nie jest osobą, której po przyznaniu prawa do emerytury, ustalono jej wysokość z uwzględnieniem takich reguł. Obydwie wskazane wyżej decyzje emerytalne ustalały prawo do emerytury w innych miesiącach niż czerwiec; pierwsza decyzja – od 1 lipca 2009 r., druga – od 7 sierpnia 2014 r. Obydwie decyzje przyznawały odwołującemu prawo do emerytury w trzecim kwartale. Nie objęły go więc niekorzystne zasady waloryzacji składek jakie miały miejsce w przypadku osób przechodzących na emeryturę w czerwcu. Dla oceny zaistniałego w sprawie zagadnienia nie ma żadnego znaczenia to, że stosunek pracy ustał w przypadku odwołującego z dniem 29 czerwca 2009 r. Istotne jest z jaką datą odwołującemu organ rentowy przyznał prawo do świadczenia i jakie metody waloryzacji składek z uwagi na datę przyznania prawa do świadczenia miały zastosowanie.

W tych warunkach sąd orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

O kosztach procesu sąd orzekł w oparciu o przepis art. 102 k.p.c. a szczegółowe uzasadnienie rozstrzygnięcia w tym zakresie zostało zawarte w oddzielnym uzasadnieniu sporządzonym na wniosek organu rentowego.

Sędzi Romuald Kompanowski