Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 maja 2024 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Romuald Kompanowski

Protokolant: st.sekr.sądowy Piotr Durajczyk

po rozpoznaniu w dniu 20 maja 2024 r. w Kaliszu

odwołania I. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 13 lutego 2024 r. Nr (...)

w sprawie I. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o ekwiwalent pieniężny z tytułu prawa do bezpłatnego węgla

Zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z dnia 13 lutego 2024 r. znak (...) w ten sposób, że przyznaje odwołującemu I. B. prawo do bezpłatnego deputatu węglowego w formie ekwiwalentu pieniężnego poczynając od 1 stycznia 2024r.

Sędzia Romuald Kompanowski

Uzasadnienie wyroku z dnia 20 maja 2024 r.

Decyzją z dnia 13 lutego 2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. przyznał I. B. emeryturę pomostową od 1 lipca 2023 r. tj. od pierwszego dnia miesiąca, w którym odwołujący wniosek o przyznanie prawa do świadczenia. W oddzielnym piśmie opatrzonym datą 13 lutego 2024 r. organ rentowy wskazał, że wnioskodawca nie ma prawa do ekwiwalentu pieniężnego za deputat węglowy ponieważ bezpośrednio przed nabyciem prawa do świadczenia nie pracował na kolei.

Odwołanie złożył I. B. wnosząc o zmianę decyzji i przyznanie prawa do ekwiwalentu pieniężnego za deputat węglowy.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Sąd ustalił, co następuje:

Odwołujący I. B. urodził się (...) r.

W okresie od 3 września 1979 r. do 30 czerwca 2009 r. odwołujący K. M. był zatrudniony w (...) S.A. (...) Zakładzie Spółki kolejno w charakterze: ucznia, elektromontera, młodszego maszynisty elektrycznego, robotnika kwalifikowanego, pomocnika roty zakładowej straży pożarnej, ratownika zakładowej straży pożarnej, starszego ratownika straży pożarnej, starszego elektromontera. W tym okresie odwołujący miał ustalone prawo do deputatu węglowego w postaci ekwiwalentu pieniężnego.

W okresie powyższego zatrudnienia odwołujący odbywał zasadniczą służbę wojskową od 28 października 1982 r. do 17 października 1984 r. W okresach: 10.08.1992 – 4.09.1992 i 4.08.1994 – 29.08.1994 korzystał z urlopu bezpłatnego.

W okresie od 1 października 2012 r. do 23 stycznia 2024 r. odwołujący był zatrudniony w (...) sp. z o.o. na stanowisku maszynista pojazdów trakcyjnych.

Wnioskiem z 31 lipca 2023 r. odwołujący wniósł o przyznanie mu prawa do emerytury pomostowej. Decyzją z 21 września 2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. przyznał I. B. emeryturę pomostową od 1 lipca 2023 r. Piśmie z 13 lutego 2024 r. dołączonym do decyzji z tego samego dnia organ rentowy wskazał, że odwołujący nie ma prawa do ekwiwalentu pieniężnego za deputat węglowy ponieważ bezpośrednio przed nabyciem prawa do świadczenia nie pracował na kolei.

(bezsporne a nadto świadectwa pracy, zaświadczenie – akta organu rentowego)

Powyższe okoliczności Sąd ustalił na podstawie dokumentacji zawartej w aktach organu rentowego jako okoliczności jednoznacznie wynikające z tych dowodów.

Sąd ocenił zebrany materiał dowodowy jako kompletny i spójny, a przez to mogący stanowić podstawę ustaleń faktycznych w sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 74 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 8 września 2000 r. o komercjalizacji i restrukturyzacji przedsiębiorstwa państwowego (...) (Dz.U.2022.2542 t.j. z dnia 2022.12.08) byłemu pracownikowi kolejowemu pobierającemu emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, przyznaną na podstawie przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin lub przepisów ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 1983 r. poz. 144, z późn. zm. 52 ) albo przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 504 i 1504), a także członkom rodziny tego pracownika pobierającym po nim rentę rodzinną przyznaną na podstawie wymienionych przepisów, przysługuje prawo do deputatu węglowego w ilości 1800 kg węgla kamiennego rocznie, w formie ekwiwalentu pieniężnego.

Zgodnie zaś z art. 74 ust. 10 i 11 cytowanej wyżej ustawy z 8 września 2000 r. emeryci i renciści nabywają prawo do ekwiwalentu pieniężnego z dniem przyznania emerytury lub renty. Prawo do pobierania ekwiwalentu pieniężnego ustaje lub ulega zawieszeniu wraz z ustaniem prawa do emerytury lub renty.

Zgodnie z treścią przytoczonego wyżej art. 74 ustawy z 8 września 2000 r., ustawodawca określił krąg podmiotów, którym przysługuje prawo do deputatu węglowego, tj. byłym pracownikom kolejowym pobierającym rentę lub emeryturę (lub członkom ich rodzin, którzy prawo do renty lub emerytury uzyskali na podstawie jednego z wyżej wymienionych aktów prawnych, a ponadto w okresie zatrudnienia na kolei mieli prawo do deputatu węglowego.

Nie jest trafne stanowisko ZUS, że skoro ostatnim zatrudnieniem ubezpieczonego przed świadczeniem emerytalnym nie była praca na kolei oraz nie we wszystkich okresach zatrudnienia uprawniony był do takiego ekwiwalentu, to nie nabył on prawa do deputatu węglowego.

Istotne jest bowiem ustalenie, czy emerytura ustalona została na podstawie zatrudnienia kolejowego i wówczas prawo do deputatu przysługuje, czy też na podstawie zatrudnienia poza koleją, co wyklucza przyznanie prawa do deputatu ( tak samo Wyrok SA w Szczecinie z 16.05.2019 r., III AUa 96/19, LEX nr 2685056, a także Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku w sprawie III AUa 1845/19, niepubl., a nadto podobnie Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 7 marca 2012 r., III AUa 1699/11, Legalis nr 733836). Innymi słowy, przepis art. 74 ustawy z dnia 8 września 2000 r. nie odnosi się jedynie do byłych pracowników ostatnio zatrudnionych na kolei, ale do wszystkich byłych pracowników kolejowych, którzy jako emeryci lub renciści, uzyskali to uprawnienie w oparciu o zatrudnienie na kolei, a nie o inne zatrudnienie.

Ponadto należy wskazać, że zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Apelacyjny we Wrocławiu, w wyroku z dnia 07 marca 2012 r., w sprawie o sygn. akt III AUa 1699/11 (publ. LEX nr 1238743), prawo do deputatu węglowego przysługuje byłym pracownikom kolejowym, którzy na podstawie właśnie tego zatrudnienia nabyli emeryturę lub rentę. Jak wskazał Sąd Apelacyjny powyższy przepis nie wymaga, aby przyznana emerytura była pochodną „wyłącznie” zatrudnienia na kolei oraz aby praca na kolei była wykonywana bezpośrednio przed przyznaniem prawa do świadczenia.

W związku z tym skoro przesłanką przyznania emerytury pomostowej było zatrudnienie odwołującego na kolei, i to zatrudnienie było wykonywane w rozmiarze co najmniej 15-letnim, wobec tego należało przyjąć, że spełnione zostały warunki do tego żeby taki ekwiwalent został odwołującemu przyznany.

Powyższe rozstrzygniecie nie stoi na przeszkodzie z innymi orzeczeniami, które załatwiały odmiennie prawo do ekwiwalentu pieniężnego z tytułu bezpłatnego deputatu węglowego, gdy przesłanką przyznania świadczenia emerytalnego była emerytura kapitałowa wynikająca z przepisów i stosowanych zasad w postaci emerytury obliczonej od tzw. składki zdefiniowanej. To w konsekwencji sprawiło, że w tamtych sprawach nie były wymagane jakiekolwiek okresy pracy.

Skoro zatem odwołujący spełnił warunki konieczne do przyznania mu emerytury pomostowej, ustalonej na podstawie zatrudnienia kolejowego, w trakcie którego przysługiwało mu prawo do deputatu węglowego, to spełnił przesłanki wynikające z art. 74 ust. 1 i 4 ustawy o komercjalizacji, a w konsekwencji przysługuje mu prawo do ekwiwalentu pieniężnego za deputat węglowy jako byłemu pracownikowi kolejowemu.

W tym stanie rzeczy zaskarżona decyzja podlegała zmianie jak w sentencji wyroku.

Ustalając datę przyznania prawa do ekwiwalentu, Sąd miał na uwadze datę przyznania odwołującemu prawa do emerytury pomostowej tj. od 1 lipca 2023 r.

sędzia Romuald Kompanowski