Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 października 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie, I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 29 października 2013 r. w Lublinie na rozprawie

sprawy z powództwa J. G.

przeciwko Gminie Miasta L.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia
15 kwietnia 2013 roku, sygnatura akt I C 953/10

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od powoda J. G. na rzecz pozwanej Gminy Miasta L. kwotę 1.800 (tysiąc osiemset) zł tytułem zwrotu części kosztów postępowania apelacyjnego.

I A Ca 430/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 15 kwietnia 2013 r. Sąd Okręgowy w Lublinie po rozpoznaniu sprawy z powództwa J. G. przeciwko Gminie Miasto L. o zapłatę – oddalił powództwo, nie obciążył powoda kosztami procesu, a nieuiszczone opłaty i wydatki przejął na rachunek Skarbu Państwa.

J. G. wnosił o zasądzenie od pozwanej Gminy L. kwoty 247.905,25 zł wraz z odsetkami ustawowymi .

W uzasadnieniu żądania wskazał, że od czerwca 1999 roku do maja 2001 roku prowadził działalność gospodarczą, przedmiotem której było segregowanie śmieci oraz recycling odpadów. Decyzją z dnia 4 stycznia 2001r. Prezydent Miasta L. oddalił odmówił powodowi udzielenia zezwolenia na odbiór z terenu miasta L. stałych odpadów komunalnych przydatnych do wykorzystania. Z tych względów (...) Sp. z o.o. w L. decyzją z dnia 30 maja 2001 roku, zabroniła powodowi wstępu na wysypisko śmieci w R., co spowodowało, że prowadzona przez niego działalność gospodarcza przestała być rentowna i w konsekwencji powód został zmuszony do zaprzestania jej prowadzenia.

Wskutek złożonej przez niego skargi Samorządowe Kolegium Odwoławcze w L., decyzją z dnia 16 września 2010 roku, stwierdziło nieważność decyzji z dnia 4 stycznia 2001 roku, wydanej przez Prezydenta Miasta L.. Dochodzona pozwem kwota stanowi odszkodowanie za straty poniesione przez powoda na skutek wydania wadliwej decyzji.

Pozwana Gmina wnosiła o oddalenie powództwa.

Sąd Okręgowy ustalił, że na mocy decyzji z dnia 18 czerwca 1999 roku, wydanej przez Prezydenta Miasta L. powód J. G. jako Firma Usługowo - Handlowa (...) w L. zajmował się recyclingiem odpadów plastikowych, w szczególności zaś butelek typu (...), które następnie sprzedawał po przerobieniu na półprodukt w postaci granulatu i „wiórek”.

Przedsiębiorstwo powoda dysponowało linią produkcyjną do przerobu pozyskanych odpadów, wózkiem widłowym samochodem ciężarowym marki F. (...) oraz zatrudniało nie mniej niż 4 osoby. Materiał niezbędny do produkcji powód pozyskiwał z miejskiego wysypiska śmieci w R. oraz z dzielnicy D., na której pracownicy powoda prowadzili selektywną zbiórkę odpadów (dowód opinia k. 383-407 zeznania świadków M. K. k. 104v- 105, A. D. k. 105, A. G. k. 105- 105v, W. G. 106 oraz powoda k. 462 01:02:51, 103v- 104, 142v, 151v i 226v akt sprawy).

W dniu 21 września 2000 roku powód wystąpił do Prezydenta Miasta L., z wnioskiem, o wydanie zezwolenia na odbiór z terenu miasta L. stałych odpadów komunalnych przydatnych do wykorzystania.

Decyzją z dnia 4 stycznia 2001 Prezydent Miasta L. roku nie udzielił powodowi zezwolenia. Decyzja ta nie została przez powoda zaskarżona. Powód nadal prowadził działalność gospodarczą na dotychczasowych zasadach (dowód kserokopia decyzji k. 11 oraz zeznania powoda k. 462 01:02:51, 103v- 104, 142v, 151v i 226v akt sprawy).

Pismem z dnia 17 maja 2001 roku (...) Spółka z o.o. w L. poinformowała powoda, iż z uwagi na naruszenie przez niego warunków wstępnych określonych przez administratora składowiska odpadów w R. w piśmie z dnia 22 lutego 2001 roku, z dniem 31 maja 2001 roku cofa powodowi zezwolenie na wjazd samochodem na teren składowiska i skupowanie surowców wtórnych na terenie obiektu wysypiska (fakt bezsporny, dowód k. 19 akt (...) dołączonych do akt sprawy niniejszej).

W czerwcu 2003 roku Firma Usługowo- Handlowa (...) z siedzibą w L. została wykreślona z ewidencji działalności gospodarczej (okoliczność bezsporna). Do tego czasu powód cały czas prowadził przedmiotową działalność gospodarczą na zasadach określonych decyzją z dnia 18 czerwca 1999 roku. Działalność ta jednakże nie przynosiła takich zysków, jakie planował powód. Już w 1999 roku w rocznym rozliczeniu finansowym wykazana została strata na poziomie 41.674,46 zł. Następnie w 2000 roku powód, co prawda zanotował zysk na poziomie 9.650,93 zł, ale już w kolejnym roku ponownie zanotował stratę na poziomie 5.995,47 zł.

Zła sytuacja finansowa firmy powoda wynikała z błednych decyzji biznesowych. Cofnięcie przez (...) zgody na prowadzenie skupu na terenie wysypiska oznaczało znaczące ograniczenie możliwości produkcyjnych powoda, jednakże produkcja była nadal możliwa. Powód nie próbował zdywersyfikować źródeł surowca, w szczególności nie nawiązał kooperacji z innymi wysypiskami śmieci znajdującymi się na terenie województwa (...), szczególnie że ilość surowca na tych wysypiskach była wystarczająca by powód mógł nadal prowadzić produkcję.

Powód zaprzestał spłacania rat leasingowych i rozwiązał umowę leasingu co skutkowało koniecznością zwrotu samochodu, który był przedmiotem leasingu; zalegał z opłatami czynszowymi za lokal za okres 4 miesięcy (dowód pismo z dnia 19 października 2011 roku k. 127, kserokopie deklaracji k. 130, 131, 145- 149, kserokopia faktury k. 276, kserokopie faktur k. 280- 284, 286- 282, 299, 300, kserokopia protokołu k. 308, kserokopia pisma k. 314, opinia biegłego k. 383- 407 i 462 00:03:07 akt sprawy).

Od 2006 roku powód rozpoczął, pod firmą (...), prowadzenie nowej działalności gospodarczej, przedmiotem której było również gospodarowanie odpadami.

W dniu 23 sierpnia 2010 roku powód złożył do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w L. wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji Prezydenta Miasta L. z dnia 4 stycznia 2001 roku, jako wydanej z rażącym naruszeniem prawa.

Decyzją z dnia 16 września 2010 roku (...) w L. stwierdziło nieważność decyzji z dnia 4 stycznia 2001 roku wydanej z up. Prezydenta Miasta L. nr (...) z uwagi na rażące naruszenie przepisów, wskazując, iż z uwagi na niedopełnienie przez powoda warunków formalnych jego wniosek z dnia 21 września 2000 roku winien pozostać bez rozpoznania, a nie zostać oddalony (fakt bezsporny, dowód kserokopia decyzji nr (...) k. 12- 15 akt sprawy).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane powyżej dokumenty, zgromadzone zarówno w aktach niniejszej sprawy jak i spraw (...) i (...), opinię biegłego, zeznania stawających w sprawie niniejszej świadków oraz zeznania powoda.

Oddalając powództwo Sąd Okręgowy wskazał, że w sprawie niniejszej mają zastosowanie przepisy prawa materialnego w brzmieniu obowiązującym w dniu 4 stycznia 2001 roku, tj. z daty wydania kwestionowanej decyzji, z którą powód łączy szkodę, a zatem art. 160 § 1, 2, 3 i 6 k.p.a., art. 5 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku, o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2004.162.1692). Zgodnie z § 2 tego do odszkodowania stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego, z wyłączeniem art. 418 tego kodeksu ( OSNC 2011/7-8/75, LEX nr 751460, www.sn.pl, Biul.SN 2011/3/12, Palestra 2011/5/154,).

Powód w niniejszej sprawie winien udowodnić, iż wskutek bezprawnego działania pozwanej gminy poniósł szkodę, która pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym z tymże niezgodnym z prawem działaniem.

W niniejszej sprawie poza sporem pozostaje fakt, że działanie pozwanej gminy polegające na wydaniu w dniu 4 stycznia 2001 roku decyzji z naruszeniem prawa jest działaniem bezprawnym. Nie ma również między stronami sporu, że wskutek zaprzestania przez powoda działalności gospodarczej można twierdzić, że powstała szkoda rozumiana jako uszczerbek majątkowy.

Zgodnie z art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.

W ocenie Sądu Okręgowego pomimo, że przedmiotowa decyzja z dnia 4 stycznia 2001 roku, została wydana z rażącym naruszeniem przepisów prawa to w ocenie sądu nie spowodowała skutku w postaci szkody, jaką był uszczerbek majątkowy związany z zaprzestaniem przez niego działalności gospodarczej.

Brak związku przyczynowego wynika z następujących faktów:

Po pierwsze brak jest związku przyczynowego pomiędzy wydaniem decyzji z dnia 4 stycznia 2001r. a możliwością pozyskiwania przez powoda śmieci z wysypiska w R.. Jest to okoliczność o tyle istotna, że sam powód twierdził, że „głównym źródłem” pozyskiwania przez niego materiałów do prowadzenia produkcji były odpady pozyskiwane z wysypiska śmieci w R.. Tymczasem Decyzja z dnia 4 stycznia 2001r., w której powód upatruje źródło szkody nie wpływała na możliwość pozyskiwania przez powoda odpadków z wysypiska w R..

W świetle bezspornych pomiędzy stronami okoliczności wynikających między innymi ze sprawy(...) Sądu Okręgowego w Lublinie już po wydaniu Decyzji z dnia 4 stycznia 2001r., powód uzyskał zgodę na „skupowanie” niezbędnych do produkcji odpadów od osób pozyskujących je na wysypisku w R.. Zgodę taką zarządca wysypiska udzielił powodowi w piśmie z dnia 22 lutego 2001 roku. Możliwość pozyskiwania surowców poprzez ich skupowanie od tak zwanych „szperaczy” na terenie samego wysypiska, powód utracił wskutek niestosowania się do zasad określonych przez zarządcę tegoż wysypiska (okoliczność bezsporna, k. 291 i k. 18 i 19 akt sprawy (...) tut. Sądu). Roszczenia powoda z tego tytułu były przedmiotem badania tut. sądu w sprawie (...) i powództwo jako pozbawione podstaw zostało oddalone.

Ponadto Decyzja z dnia 4 stycznia 2001r. uniemożliwiała powodowi pozyskiwanie odpadów z terenu miasta L.. Miała zatem ograniczony zasięg terytorialny i nie mogła wpłynąć na możliwość pozyskiwania surowca z wysypiska w R., które jest położone poza granicami administracyjnymi gminy miasta L..

Zarządca wysypiska w żadnym z dokumentów nie powoływał się na decyzję z dnia 4 stycznia 2001r. uzasadniając zakaz wjazdu pracownikom powoda na teren wysypiska w R.. Wskazywał natomiast, że uzasadnieniem zakazu było nieprzestrzeganie warunków określonych przez zarządcę – co wynika z ustaleń Sądu w sprawie (...). Kluczowym w tym względzie jest uzasadnienie decyzji, w którym (...) w L. wskazuje, że jest ona wynikiem naruszenia przez powoda warunków określonych w piśmie z dnia 22 lutego 2001 roku, nr (...).

Gdyby nawet powód w styczniu 2001 roku uzyskał zezwolenie na odbiór odpadów zgodnie ze swoim wnioskiem, to warunkiem prowadzenia działalności na terenie wysypiska w R. było uzyskanie zgody zarządcy wysypiska, a zgodę taką powód utracił.

Brak jest związku przyczynowego pomiędzy decyzją z dnia 4 stycznia 2001 roku a decyzją (...) w L., z dnia 17 maja 2001 roku, zakazującej powodowi wjazdu na teren wysypiska i pozyskiwania odpadów.

Po drugie Sąd zwrócił uwagę, że u podstaw decyzji z dnia 4 stycznia 2001r. leżały braki formalne. Braki te polegały na nieudokumentowaniu przez powoda gotowości odbioru odpadów szkła i puszek aluminiowych przez zakłady prowadzące działalność w zakresie ich wykorzystania wymaganego na mocy art. 8 ust. 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz nieprzedstawienie wniosku stwierdzającego rezygnację z prowadzenia tej części działalności.

Sąd stwierdził, że punktu widzenia zasadności roszczenia odszkodowawczego powoda obojętnym jest czy wniosek powoda winien być oddalony, czy pozostawiony bez rozpoznania. W każdym z tych przypadków skutek byłby taki sam, tzn. powód nie uzyskałby pozwolenia, i nie mógłby prowadzić działalności na wcześniejszych warunkach.

Po trzecie z faktu, że powód w późniejszym okresie działając jako nowa firma (...), po uzupełnieniu wszystkich koniecznych dokumentów, uzyskał zezwolenie na prowadzenie tego typu działalności. Zatem przyczyny wcześniejszej negatywnej decyzji w całości były wynikiem zaniechań z jego strony.

Ponadto w ocenie Sądu pierwszej instancji powód w toku procesu nie udowodnił, że poniósł szkodę w wysokości 247.905,25 zł. Przedstawiał jedynie subiektywne wyliczenia szkody, którym przeczy znajdująca się w aktach opinia biegłej z zakresu ekonomii, finansów, księgowości, rachunkowości, zarządzenia i spraw pracowniczych. Biegła stwierdziła, że „…straty wyliczone przez powoda nie znajdują potwierdzenia w materiale dowodowym, natomiast zachodzi uzasadnione przypuszczenie graniczące z pewnością, że ceny sprzedaży granulatu nie zapewniały przedsiębiorstwu (...) zyskowności. W sytuacji, gdy produkcja granulatu w 2001 roku była nierentowna nie można mówić o dochodach przedsiębiorstwa w przyszłości.” (vide k. 407 opinii).

Sąd podzielił wnioski biegłej, z której dodatkowo wynika, że decyzja z dnia 4 stycznia 2001 roku nie miała realnego wpływu na prowadzoną przez powoda działalność gospodarczą. Działalność prowadzona przez powoda w latach 1999- 2001 generowała straty co skutkowało jej zaprzestaniem.

Z tych względów Sąd oddalił powództwo. O kosztach orzekł na podstawie art. 102 kpc w zw. z art. 113 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Apelację od tego wyroku wniósł powód zaskarżając wyrok w części oddalającej powództwo i w tym zakresie zarzucając mu:

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie art. 361 § l k.c. przez jego niezastosowanie i w konsekwencji nieuwzględnienie przez Sąd I instancji żądania powoda zasądzenia na jego rzecz odszkodowania związanego z utratą możliwości prowadzenia działalności związanej z segregowaniem śmieci i recyklingiem;

2.  naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie art. 361§2 k.c., poprzez jego niezastosowanie i przyjęcie, iż powód nie wykazał a tym samym nie udowodnił rozmiaru wyrządzonej mu szkody, w sytuacji gdy w toku postępowania przedstawił i wykazał za pomocą wszelkiej będącej w jego posiadaniu dokumentacji wysokość strat i utraconych korzyści;

3.  naruszenie przepisów prawa procesowego, mianowicie art. 233 k.p.c., które miało istotny wpływ na treść orzeczenia, poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów i wskutek tego błędną ocenę, że powód nie wykazał skutku przyczynowego i w konsekwencji faktycznie poniesionej szkody, a jedynie subiektywne wyliczenia mające wykazać rozmiar tej szkody, podczas gdy prawidłowa analiza okoliczności i dołączonych do akt postępowania dokumentów wsparta sporządzoną opinią biegłego jednoznacznie na te okoliczności wskazuje.

Apelujący wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanej Gminy L. kwoty 247.905,25 zł na rzecz powoda z ustawowymi odsetkami od dnia 30 maja 2001 roku do dnia zapłaty i zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu za obie Instancje. Ewentualnie uchylenie wyroku w zaskarżonym punkcie i przekazanie sprawy do ponownego
rozpoznania Sądowi I-szej Instancji wraz z pozostawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach postępowania w postępowaniu odwoławczym.

Pozwana wnosiła o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów procesu za drugą instancję.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Apelacja jest bezzasadna. Sąd Apelacyjny w całości przyjmuje za własne ustalenia Sądu Okręgowego i wnioski Sądu Okręgowego wynikającego z tych ustaleń. W szczególności Sąd Apelacyjny przyjmuje za własną ocenę co do braku związku przyczynowego pomiędzy wydaniem nieważnej decyzji z dnia 4 stycznia 2001r., a opisywaną przez powoda szkodą majątkową. Związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem wywołującym szkodę a szkodą stanowi przesłankę konieczną roszczenia odszkodowawczego. Brak związku przyczynowego pomiędzy wskazywanym przez powoda zdarzeniem wywołującym szkodę a opisywaną szkoda stanowi wystarczającą przesłankę oddalenia roszczenia odszkodowawczego. Nawet w przypadku udowodnienia przez powoda bezprawności zachowania pozwanego i wysokości szkody brak związku przyczynowego skutkuje oddaleniem roszczenia odszkodowawczego.

Sąd Apelacyjny zauważa jedynie, że samo stwierdzenie przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze nieważności decyzji z dnia 4 stycznia 2001r. wyłącznie z przyczyn formalnych winno skutkować oddaleniem powództwa bez konieczności badania dalszych okoliczności faktycznych dotyczących przesłanek roszczenia.

Jest bowiem niewątpliwe w sprawie, że roszczenie odszkodowawcze powoda aktualizowałoby się tylko wówczas gdyby nieważna decyzja z dnia 4 stycznia 2001r. była rzeczywistą przyczyną uniemożliwiającą powodowi pozyskiwanie odpadów z terenu miasta L., przez co skutkowałaby szkodą powoda. Tak jednak nie jest.

Wniosek powoda z 21 września 2000r. o zezwolenie na odbiór odpadów komunalnych nie mógł być pozytywnie rozpatrzony z powodu jego braków formalnych. Powód był wzywany do jego uzupełnienia, ale braków nie uzupełnił. Z tego względu prawidłowe rozpoznanie wniosku powoda z dnia 21 września 2000r. powinno polegać wyłącznie na jego pozostawieniu bez rozpoznania. Taka decyzja nie skutkowałaby z przyczyn oczywistych uzyskaniem przez powoda zezwolenia. Z tego względu wskazywanie przez powoda na nieważność decyzji z dnia 4 stycznia 2001r. jako przyczynę ograniczenia działalności gospodarczej, a w konsekwencji źródło szkody, jest nieuzasadnione.

Sąd Okręgowy w sposób logiczny i zrozumiały w swym uzasadnieniu wskazał dlaczego brak jest związku przyczynowego pomiędzy nieważną decyzją z dnia 4 stycznia 2001r. a opisywaną przez powoda szkodą. Sąd Apelacyjny nie widzi potrzeby powtarzania tych argumentów wobec ich szczegółowego wskazania w części historycznej uzasadnienia.

W tej sytuacji zarzuty apelacji dotyczące wadliwego ustalenia wysokości szkody, a w zasadzie podważenia przez Sąd Okręgowy stanowiska powoda co do faktu powstania szkody i wskazywanej jej wysokości nie mają znaczenia w sprawie. Nawet ich podzielenie nie mogło wpływać na treść wyroku. Niemniej jednak Sąd Apelacyjny także w tym zakresie zarzuty apelacji uznaje za nieuzasadnione i podziela w tym zakresie wnioski Sądu Okręgowego.

Z tych względów Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 kpc oddalił apelację i na podstawie art. 102 kpc mając na uwadze sytuację majątkową powoda zasądził od niego na rzecz strony pozwanej koszty procesu w postępowaniu odwoławczym odpowiadające 1/3 stawki minimalnej wynagrodzenia pełnomocnika pozwanej wynikającej z § 2 ust. 2 , § 6 pkt 7 i § 12 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu [ Dz. U. Nr 163, poz. 1349].