Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 lutego 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, X Wydział Gospodarczy

w składzie

Przewodniczący Sędzia SO Iwona Wańczura (spr.)

Sędzia SO Barbara Przybyła

Sędzia SO Katarzyna Żymełka

Protokolant Agnieszka Demucha

po rozpoznaniu w dniu 21 lutego 2014 roku w Gliwicach

na rozprawie

z powództwa: (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w P.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez pozwaną

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 31 lipca 2013 roku

sygn. akt VII GC 2048/12

1  oddala apelację;

2  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 1.200,00 (jeden tysiąc dwieście 00/100) zł tytułem zwrotu kosztów w postępowaniu apelacyjnym.

SSO Barbara Przybyła SSO Iwona Wańczura SSO Katarzyna Żymełka

Sygn. akt X Ga 370/13

UZASADNIENIE

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. wniosła o zasądzenie od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
w P. kwoty 23.874,11 złotych z ustawowymi odsetkami od poszczególnych kwot i dat wskazanych w pozwie, a także zwrotu kosztów Twierdziła, że strony wzajemnie świadczyły sobie usługi, w związku z czym doszło do powstania wzajemnych zobowiązań, a pozwana zobowiązana jest uregulować łącznie kwotę 23.874,11 złotych. Powódka nie uznała potrącenia dokonanego przez pozwaną
z wierzytelnościami przysługującymi (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w stosunku do powódki, gdyż nie została zawiadomiona przez pierwotnego wierzyciela o przelewie. Nie uznała również not obciążeniowych na kwoty 48.000 złotych i 36.600 złotych z tytułu wynajęcia kompresora na czas rozpatrzenia reklamacji. W zakresie żądania kwoty 5.000 złotych powódka wskazała, że wynika ona z faktury VAT nr (...) z tytułu nabycia samochodu marki F. (...), którą pozwana częściowo tylko uregulowała. Pozwana nigdy nie kwestionowała usługi remontu stopnia sprężającego (...). Kwota pozostała do zapłaty z faktury VAT (...) wynikała z faktu, że doszło do skutecznego potrącenia wzajemnych zobowiązań.

Od wydanego 11 maja 2009 r. nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym pozwana złożyła sprzeciw, wnosząc o oddalenie powództwa
w całości i zasądzenie kosztów procesu. Zarzuciła, że numery faktur Vat dołączonych do pozwu różnią się od numerów faktur, które w pozwie powołała powódka, co podważało wezwanie do zapłaty z 28 lipca 2008 r. oraz oświadczenie
o potrąceniu z 27 stycznia 2009 r. Podniosła również zarzut potrącenia wierzytelności w kwocie 13.177 złotych oraz zarzut potrącenia wierzytelności z należnościami wynikającymi z faktur VAT nr (...) i na kwotę 5.000 złotych oraz (...) na kwotę 4.374,12 złotych. Zatem roszczenie powódki uległo zmniejszeniu do kwoty 10.697,11 złotych. Pozwana zakwestionowała skuteczność oświadczenia powoda o potrąceniu z dnia 29 stycznia 2009 r. Podniosła też zarzut potrącenia kwoty 104.120 złotych wynikającej z tytułu poniesionych kosztów najmu sprężarki na czas naprawy przez powódkę modułu.

W dniu 4 czerwca 2012 r. Sąd Rejonowy w Gliwicach wydał wyrok, w którym zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 14.499,99 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 20 listopada 2007r. oraz kwotę 5.000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 20 listopada 2007 r, a w pozostałej części oddalił powództwo. Koszty procesu między stronami zostały stosunkowo rozdzielone, przy czym orzeczenie o ich wysokości pozostawiono referendarzowi sądowemu.

Wyrokiem z 9 listopada 2012 r, wydanym na skutek apelacji pozwanej, Sąd Okręgowy w Gliwicach uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Gliwicach. W uzasadnieniu wyroku Sąd Okręgowy wskazał, że trafne jest rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego w zakresie roszczenia z tytułu umowy kupna sprzedaży samochodów. Słuszne są też wnioski Sądu dotyczące wadliwości naprawy stopnia sprężającego, co ostatecznie potwierdza opinia biegłego. Błędnie natomiast Sąd orzekł w kwestii ustalenia podstaw i skutków złożonych przez pozwaną oświadczeń o potrąceniu. Nieuprawniony był też wniosek, że pozwana nie wykazała wierzytelności nabytych od T., zarówno co do zasady, jak i co do wysokości. Zwrócono uwagę, że Sąd Rejonowy nie odniósł się co do roszczenia pozwanej odnośnie kwoty 5.388,22 złotych zgłoszonej do potrącenia. Przy ponownym rozpoznaniu sprawy polecono ustosunkować się do zarzutów podniesionych w sprzeciwie od nakazu zapłaty, w tym w szczególności do wierzytelności zgłoszonych do potrącenia, w tym ocenić materialnoprawne przesłanki istnienia tych wierzytelności.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy wyrokiem z dnia 31 lipca 2013 r. Sąd
I instancji zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 12.413,23 złotych
z ustawowymi odsetkami od 20 listopada 2007 r, oddalił powództwo w pozostałej części i orzekł o kosztach postępowania. Na podstawie dowodów wskazanych
w uzasadnieniu orzeczenia dokonał następujących ustaleń:

Strony pozostawały w stałych stosunkach gospodarczych. Powódka złożyła pozwanej oświadczenie o potrąceniu, domagając się zapłaty od pozwanej kwoty 23.874,11 zł, którą to kwotę pozwana kwestionowała wobec złożenia przez nią oświadczenia o potrąceniu wierzytelności nabytych od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

Powódka wystawiła fakturę VAT nr (...) za wykonanie remontu stopnia sprężającego (...), który nie był przeprowadzony prawidłowo.

Pozwana, działając przez swojego pracownika W. Ś., zgłosiła telefoniczną reklamację co do pierwszego remontu stopnia (modułu) sprężającego przeprowadzonego przez pozwaną. Moduł sprężający uległ zatarciu, były również wycieki oleju. Moduł sprężający został przyjęty przez pracowników serwisu powódki.

Pozwana wystosowała do powódki noty obciążające na kwoty 36.600 złotych, 19.520 złotych oraz 48.800 złotych, wskazując jako ich podstawę wynajęcie kompresora na czas rozpatrzenia przez powódkę reklamacji.

Strony zawarły umowy sprzedaży samochodów marki F. (...), w związku z czym powódka wystawiła fakturę Vat nr (...) na kwotę 10.000 złotych oraz fakturę Vat nr (...) na kwotę 14.499,99 złotych.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd I instancji zważył, że zgodnie z art. 386 § 6 kpc był związany oceną prawną i wskazaniami co do dalszego postępowania wyrażonymi w uzasadnieniu wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach
z 9 listopada 2012 r, a ten uznał za zasadne żądania powoda z tytułu sprzedaży samochodów, a potwierdzone fakturami Vat nr (...). Niewątpliwie zatem należność w kwocie 14.499,99 złotych oraz 5.000 złotych powódce była należna, chyba że Sąd uznałby zarzuty potrącenia podnoszone przez pozwaną za zasadne. Właśnie skuteczność zarzutów potrącenia miała być przedmiotem oceny Sądu Rejonowego przy ponownym rozpoznaniu sprawy. Sąd Okręgowy w Gliwicach zanegował ocenę Sądu Rejonowego poprzednio rozpoznającego sprawę w kwestii niewykazania przez pozwaną wierzytelności nabytych od spółki (...). Sąd ponownie rozpoznający sprawę winien był przeanalizować materiał dowodowy i ocenić materialnoprawne przesłanki istnienia tych wierzytelności. Dostosowując się do tego polecenia, Sąd uznał, że istotnie pozwana wykazała fakt nabycia wierzytelności od T. i skutecznie przedstawiła je do potrącenia, ale oprócz przedstawienia faktury Vat nr (...) nie wykazała istnienia wierzytelności wynikającej z tej faktury. Sama wierzytelność była przez powódkę kwestionowana i faktura ta nigdy nie została przez powódkę zaksięgowania. W zakresie wierzytelności wynikającej z tej faktury Sąd uznał zarzut potrącenia za nieuzasadniony.

Jeśli chodzi o zarzut potrącenia kwoty 104.120 złotych stanowiącej odszkodowanie w związku z nieodpłatnym udostępnieniem przez pozwaną na rzecz (...) S.A. sprężarki na czas naprawy modułu, to Sąd uznał ten zarzut za nieuzasadniony, albowiem pozwana nie wykazała istnienia i wysokości tej wierzytelności. Tak jak wskazano wyżej, wierzytelność ta stanowiła odszkodowanie za nieodpłatne udostępnienie sprężarki. Pozwana udostępniła własną sprężarkę,
a więc nie poniosła żadnych kosztów na rzecz innego pomiotu w celu uzyskania tej sprężarki. Pozwana nie wykazała też w wiarygodny sposób, by poniosła szkodę polegającą na utracie korzyści w tej właśnie konkretnie wysokości i przez taki właśnie okres czasu na skutek braku możliwości wynajęcia sprężarki innemu podmiotowi. By to wykazać pozwana winna przedstawić konkretne składane jej oferty wynajmu sprężarki na cały okres objęty notami obciążeniowymi i na konkretne stawki. Nie zostało to jednak wykazane ani dokumentami ani zeznaniami świadków. Z tego względu Sąd nie uwzględnił w tym zakresie zarzutu potrącenia.

Jeśli chodzi o zarzut potrącenia zgłoszony przez pozwaną, a dotyczący kwoty 5.388,22 złotych, to również nie zasługiwał on na uwzględnienie, gdyż wierzytelność ta była już przedmiotem oświadczenia o potrąceniu złożonym przez powódkę,
a zarzuty pozwanej dotyczące nieskuteczności tego potrącenia z uwagi na błędy
w numeracji faktur nie zasługują na uwzględnienie, bo z okoliczności sprawy wynika, że strony nie miały wątpliwości, o które wierzytelności chodziło.

Sąd uznał natomiast za zasadny zgłoszony przez pozwaną zarzut potrącenia kwoty 7.086,76 złotych z faktury (...). Jak wskazała i wykazała powódka, wierzytelność w kwocie 10.737 złotych nie była przez powódkę kwestionowana
i kwota 3.650,24 złotych została potrącona z wierzytelnością powódki wynikającą
z faktury Vat (...). W takiej sytuacji za zasadny należało uznać zarzut potrącenia pozostałej kwoty 7.086,76 złotych nie podzielając, w ślad za Sądem Okręgowym w Gliwicach, jednocześnie zarzutów powódki w kwestii braku skuteczności przelewu na rzecz pozwanej wierzytelności przez spółkę (...) Spółkę z o.o.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności na rzecz powódki pozostawała do zasądzenia kwota 12.413,23 złotych z ustawowymi odsetkami od 20 listopada 2007r. W pozostałej części powództwo zostało oddalone jako bezzasadne.

O kosztach procesu orzeczono na mocy art. 100 k.p.c. i § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. Dz.U.2013.461) stosunkowo je rozdzielając. Rozstrzygnięcie o kosztach procesu uwzględnia również koszt postępowania przed sądem drugiej instancji, w tym fakt zmiany w postępowaniu odwoławczym pełnomocnika powoda.

Apelację od powyższego wyroku złożyła pozwana, zaskarżając go
w części zasądzającej kwotę 12.413,23 złotych oraz koszty procesu i nakazującej pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 826,28 złotych.

Zarzuciła wyrokowi:

1). naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na orzeczenie, w szczególności:

- art.233 § 1 kpc polegające na braku wszechstronnej oceny materiału dowodowego skutkujące przyjęciem, że pozwana nie wykazała istnienia wierzytelności wynikającej z faktury VAT (...) oraz wierzytelności w kwocie 104.120 złotych stanowiącej odszkodowanie w związku z nieodpłatnym udostępnieniem przez pozwaną sprężarki na czas naprawy modułu, a nadto przyjęciem, że zarzut zgłoszony przez pozwaną a dotyczący potrącenia kwoty 5 388,22 złotych nie zasługiwał na uwzględnienie,

- art.328 § 2 kpc, polegające na braku przedstawienia w uzasadnieniu wyroku argumentacji w zakresie oceny dowodów zgłoszonych przez pozwaną na okoliczność ustalenia istnienia i wysokości wierzytelności stanowiącej odszkodowanie w związku z nieodpłatnym udostępnieniem sprężarki na czas naprawy modułu;

2). naruszenie przepisów prawa materialnego przez niewłaściwe ich zastosowanie, a w szczególności:

- art.498 § 1 kc poprzez ich błędną wykładnię i w konsekwencji przyjęcie, że pozwana nie wykazała skuteczności potrącenia kwot: 2.440 złotych, 5.388,22 złotych i 104.120 złotych,

- art. 471 kc w zw. z art.361 kc poprzez ich błędna wykładnię, polegającą na nieprawidłowym przyjęciu, że pozwana nie udowodniła przesłanek odpowiedzialności kontraktowej powódki w wysokości poniesionej z tego tytułu szkody.

Pozwana wniosła o zmianę wyroku w zaskarżonym zakresie poprzez oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje, ewentualnie o uchylenie wyroku w zaskarżonym zakresie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu apelacji pozwana przytoczyła argumenty na poparcie zarzutów apelacyjnych, wskazując powody, dla których zasadne było zgłoszenie do potrącenia wymienionych wyżej kwot. W szczególności podniosła, że udowodniła notami obciążeniowymi, ofertą wynajmu i zeznaniami świadka W. P. zarówno istnienie, jak i wysokość należnego jej odszkodowania w kwocie 104.120 złotych.

Powódka wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania. W uzasadnieniu przeprowadziła polemikę z zarzutami apelacji i popierając motywy rozstrzygnięcia Sądu I instancji wykazywała, że pozwana zgodnie z dyspozycją art.6 kc winna była udowodnić istnienie wierzytelności przedstawionych do potrącenia, a tego nie uczyniła.

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja pozwanej nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż wyrok Sądu
I instancji jest słuszny, odpowiada prawu, oparty został na prawidłowo ustalonym stanie faktycznym i właściwie wysuniętych na tej podstawie wnioskach z trafnym zastosowaniem przepisów. Poczynione przez Sąd Rejonowy i przedstawione wyżej ustalenia faktyczne Sąd Okręgowy w pełni podziela, przyjmując jako własne, stąd zbędne staje się ich ponowne przytaczanie.

W motywach rozstrzygnięcia Sąd I instancji w sposób rzetelny i dogłębny wskazał, na jakich dowodach oparł swe ustalenia. Nietrafny więc okazał się zarzut naruszenia przez ten Sąd przepisu art. 328 § 1 kpc, bo nie uzasadnia go sytuacja, gdy przedstawione motywy rozstrzygnięcia Sądu nie odpowiadają prezentowanej przez apelującą wersji faktów.

Podobnie niesłuszny okazał się zarzut naruszenia przez Sąd przepisu art.233 kpc. Dla skuteczności zarzutu naruszenia tego przepisu nie można poprzestać na stwierdzeniu, że dokonane ustalenia faktyczne są wadliwe, odnosząc się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Niezbędne jest wskazanie przyczyn, które dyskwalifikują postępowanie sądu w zakresie ustaleń. Skarżący powinien zwłaszcza wskazać, jakie kryteria oceny zostały naruszone przez sąd przy analizie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im taką moc przyznając (postanowienie SN z 23.01.2001 r., IV CKN 970/00, wyrok SN z 6 07.2005 r., III CK 3/05). Tymczasem Sąd I instancji w sposób logiczny, spójny wywiódł, dlaczego nie uznał za udowodnione wierzytelności przedstawione przez pozwaną do potrącenia.

Zarzut potrącenia jest formą dochodzenia roszczenia zrównaną w skutkach
z powództwem. Podlega zatem wymaganiom stawianym wobec pozwu co do określenia żądania, przytoczenia okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie oraz wskazania dowodów. Zgłaszający zarzut potrącenia w procesie ma obowiązek określić swoją wierzytelność, wykazać jej istnienie. Poza wymogiem oświadczenia
o potrąceniu powinien więc zindywidualizować swoją wierzytelność, skonkretyzować jej zakres przedstawiony do potrącenia z wierzytelnością powódki, wskazać przesłanki jej powstania, wymagalności i wysokości oraz dowody w celu ich wykazania Gdy więc chodzi o wierzytelność wynikającą z faktury Vat nr (...), jej niezaksięgowanie przez powódkę nie było istotne do przyjęcia, że nie służy ona pozwanej. Świadczyło jednak o tym, że powódka tę należność kwestionuje, nie uznawała jej, a w konsekwencji na pozwanej ciążył obowiązek udowodnienia jej istnienia, a tego – jak słusznie ocenił Sąd I instancji – nie uczyniła. Fakt uzyskania tej wierzytelności w wyniku umowy cesji nie stanowi dowodu w tym zakresie.

Słusznie też Sąd I instancji przyjął bezskuteczność zarzutu potrącenia kwoty 5.388,22 złotych w sytuacji, gdy mimo błędów w numeracji faktur, bezsporne dotąd było, które wierzytelności ta kwota obejmuje, były one więc wystarczająco zindywidualizowane.

Trafnie w końcu za nieudowodnioną uznał Sąd I instancji wierzytelność stanowiąca według pozwanej odszkodowanie w związku z nieodpłatnym udostępnieniem sprężarki na czas naprawy modułu. Zgodnie z obowiązującymi
w tym procesie przepisami o postępowaniu w sprawach gospodarczych (art.479/14/§4 kpc) do potrącenia mogły być przedstawione jedynie wierzytelności wykazane dokumentami. Za dowód ich istnienia nie mogą być poczytane wyłącznie noty obciążeniowe, czy oferta, która – podobnie jak zeznania świadka – nie wykazywała konkretnie stawek wynajmu sprężarki za cały okres objęty notami obciążeniowymi ani realnej możliwości tego najmu za cały ten okres.

Z tych też powodów nie można zarzucić Sadowi I instancji naruszenia przepisów art.498 § 1 kc oraz 471 kc.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy na podstawie art.385 kpc oddalił apelację pozwanej jako bezzasadną. O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd orzekł na mocy art. 98 i 99 kpc i § 6 pkt 5 w zw. z § 13 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

SSO Barbara Przybyła SSO Iwona Wańczura SSO Katarzyna Żymełka