Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 30 kwietnia 2012 roku powód D. G. wniósł o zasądzenie od pozwanego R. G. kwoty 262.613,27 zł tytułem zwrotu nienależnie pobranych przez pozwanego kwot z rachunku spółki, zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kwoty 86.230,55 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od daty wniesienia pozwu tytułem pokrycia szkód jakie poniósł powód, wynikających z niewykonania zobowiązań przez pozwanego jako wspólnika, a mianowicie:

- samodzielnej spłaty i regulowania przez powoda jako osobę fizyczną (wspólnik) za spółkę zadłużenia wobec organów skarbowych, wierzycieli, ZUS powstałych w okresie jej działalności,

- samodzielnej spłaty rat kredytu zaciągniętego przez spółkę a wykorzystanego wyłącznie przez pozwanego na cele prywatne

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że pozwany pobierał wysokie kwoty pieniężne z rachunku spółki i wykorzystał je na swoje prywatne cele. Ponadto powód wskazał, że spłacił kwotę 86.230,55 zł ze swoich własnych pieniędzy względem organów podatkowych (US, ZUS i inne), do płacenia których na mocy uchwały wspólników spółki obowiązany był pozwany. Pozwany zapewniając, że należne kwoty względem właściwych organów zostały zapłacone z pieniędzy spółki, w rzeczywistości robił przelewy na swoje prywatne konto i wykorzystywał je na swoje prywatne cele.

(pozew k. 3 – 9)

Postanowieniem z dnia 11 czerwca 2012 roku powód został zwolniony od kosztów sądowych w sprawie w całości.

(postanowienie k. 47)

Na rozprawie w dniu 6 listopada 2013 roku pozwany wniósł o oddalenie powództwa.

(protokół k. 117)

W piśmie z dnia 8 kwietnia 2014 roku pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczeń powoda.

(pismo k. 395)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 18 grudnia 2006 roku pomiędzy powodem D. G. a pozwanym R. G. została zawarta umowa spółki cywilnej. Obaj wspólnicy wnieśli w formie wkładów gotówkę w wysokości 25.000 złotych. Udziały poszczególnych wspólników w spółce wynosiły po 50 % w zyskach spółki i po 50 % w stratach spółki.

Przedmiotem działalności spółki było prowadzenie działalności gospodarczej w następujących dziedzinach: działalność agentów zajmujących się sprzedażą towarów różnego rodzaju, sprzedaż kosmetyków i artykułów toaletowych, sprzedaż detaliczna pozostała prowadzona poza siecią sklepową, fryzjerstwo i pozostałe zabiegi kosmetyczne.

Wspólnicy mieli uczestniczyć w zyskach i stratach spółki w częściach proporcjonalnych do wielkości udziałów (§ 8). Rok obrachunkowy spółki miał się pokrywać z rokiem kalendarzowym. Podział zysków miał nastąpić w ciągu miesiąca od dokonania rozliczenia za rok ubiegły, zgodnie z uchwałą wspólników. Wspólnicy mogą pobierać w trakcie roku obrachunkowego zaliczki z zysku pod warunkiem, że zysk został wypracowany. Zaliczki nie mogły przekraczać ¾ wypracowanego zysku (§ 9).

(umowa spółki k. 10)

Wspólnicy ustalili, że będą prowadzić działalność handlową odpowiednio powód w północnej części Polski, pozwany w południowej części Polski. Oprócz tego pozwany miał i zajmował się kwestiami finansowymi spółki. tj. rachunkami bankowymi. Zobowiązany był również do dokonywania wypłat wynagrodzeń dla pracowników, należności do ZUS i podatków, zapłaty za zamawiany towar. Czynności tych pozwany dokonywał zazwyczaj przelewami z konta spółki lub osobistego. Pensje pracownikom, należności za wynajem lokalu zazwyczaj wypłacał pozwany gotówką, którą z kolei wypłacał kartą z konta. Należności Urzędu Skarbowego zdarzało się, że pozwany przekazywał w gotówce poborcom. Jak brakowało środków spółki, to pozwany należności tych nie regulował. Pensje dla pracowników płacone były zazwyczaj w terminach.

(dowód: zeznania powoda e protokół z dnia 9 czerwca 2014 roku 00:06:48 min, zeznania pozwanego e protokół z dnia 9.06.2014 roku, 00:56:17 min, 00:02:03 min, 00:41:29 min, 00:40:11 min, oświadczenie k. 19, zeznania świadka M. R. e protokół z dnia 6 listopada 2014 roku, 00:47:50 min, 00:45:35 min, oświadczenie k. 21, zeznania świadka S. K. e protokół z dnia 6.11.2013 r, 01:10:03 min, 01:03:48 min, 01:07:47 min)

Dla potrzeb funkcjonowania spółki wykorzystywane były dwa rachunki bankowe, osobisty pozwanego i utworzony na spółkę. Z dostępu do tych rachunków, korzystał wyłącznie pozwany. Powód nigdy nie aktywował karty bankomatowej do rachunku spółki, którą otrzymał. Z uwagi na interesy finansowe spółki posługiwano się w jej działalności kontem osobistym pozwanego. Powód również nigdy nie pobierał pieniędzy z rachunku osobistego pozwanego czy rachunku spółki.

(dowód: zeznania pozwanego e protokół z dnia 9.06.2014 roku, 00:42:43 min, zeznania powoda e protokół z dnia 9.06.2014 roku, 00:20:40 min, 00:23:20 min, 00:26:39 min)

Wspólnicy ustalili również, że nie będą wypłacać sobie premii a będą inwestować w spółkę. Zgodnie z ustaleniami pobierali miesięczne wynagrodzenie w wysokości po 1.500 złotych. Pozwany pensję tę wypłacał sobie zazwyczaj z konta, powód wynagrodzenie pobierał z gotówki, którą otrzymywał ze sprzedaży.

(dowód: zeznania powoda e protokół z dnia 9.06.2014 roku, k 00:23:30 min, zeznania pozwanego e protokół z dnia 9.06.2014 roku, 00:41:29 min)

Pozwany znacznie mniej niż powód angażował się w sprzedaż towarów. Więcej czasu spędzał w domu.

(dowód: zeznania powoda e protokół z dnia 9.06.2014 roku, 00:11:26, oświadczenie k. 17, k zeznania świadka E. K. e protokół z dnia 6 listopada 2013 roku, 00:29:14 min, zeznania świadka M. R. e protokół z dnia 6.11.2013 r, 00:37:34 min )

Powód pieniądze, które otrzymywał w gotówce ze sprzedaży przekazywał pozwanemu. Nigdy nie brał pokwitowań od pozwanego odnośnie przekazanej gotówki. Następnie pozwany gotówkę tę wpłacał na konto osobiste przeznaczone również dla działalności spółki lub na konto spółki. Powód nigdy nie analizował kwestii czy płacone są zobowiązania spółki, nie uczestniczył w wypłacie wynagrodzeń dla pracowników.

(dowód: zeznania powoda e protokół z dnia 9.06.2014 roku, 00:20:40 min, 00:34:06 min)

W okresie od 1 stycznia 2007 roku do 31 maja 2009 roku na prywatny rachunek bankowy pozwanego nr (...) systematycznie wpływały środki a także systematycznie środki były wypłacane.

(dowód: wyciągi z konta bankowego k.127 – k. 232).

W okresie od 1 lutego 2007 roku do 30 listopada 2010 roku na rachunek bankowy nr (...) otworzony dla spółki dokonywane były wpłaty i wypłaty gotówkowe i bezgotówkowe. Wpłaty kapitału były dokonywane także z konta prywatnego pozwanego R. G..

(dowód: wyciągi z kont bankowych k. 235 – 380)

W dniu 4 marca 2008 roku (...) BANK S.A Odział w B. uruchomił dla spółki cywilnej kredyt obrotowy odnawialny w rachunku bieżącym. Środki z kredytu w kwocie 65.000 zł wykorzystał R. G. w taki sposób, że w dniach 5.03, 06.03, 07/03, 31.03.2008 roku zlecał przelewy na swoje konto osobiste.. Na dzień 7 października 2011 roku do spłaty pozostała kwota 33.203,97 zł, a naliczone opłaty za opóźnienie wynosiły ponad 21.000 złotych. Ostatecznie kredyt został spłacany.

(pismo k. 22, wyciąg z rachunku bankowego k. 24 – 28, zeznania powoda e protokół z dnia 9.06.2014 r, 00:28:52 min)

W dniu 11 listopada 2008 roku na Zwyczajnym Zgromadzeniu Wspólników została podjęta uchwała nr 2 w sprawie warunków rozwiązania spółki. Uchwała przewidywała, że w przypadku konieczności rozwiązania spółki wspólnicy zobowiązali się do: spłaty kredytu bankowego w wysokości 75.000 zł, uregulowania zaległości i zobowiązań fiskalnych (VAT, PIT, ZUS), uregulowania zobowiązań według kontrahentów ( (...), (...), (...), (...), (...), TP, SA), spłaty kredytu za motocykl MV AUGUSTA w kwocie 40.000 zł, zwrotu wkładu własnego R. G. w wysokości 29.000 zł, spłaty kredytów za samochody osobowe m. (...), oraz spłaty innych zobowiązań. Pozostały majątek po sprzedaży towaru miał zostać podzielony w proporcjach wg. udziału sprzedaży każdego ze wspólników w okresie od 1 stycznia 2009 roku do 31 czerwca 2009 roku.

Ponadto pozwany zobowiązał się do uzyskiwania w dnach 1 stycznia 2009 roku do 30 czerwca 2009 roku średniego obrotu miesięcznego netto 25.000 złotych W przypadku nie wypełnienia tego zobowiązania spółka miała zostać rozwiązana dnia 1 lipca 2009 roku.

(dowód: protokół k. 15, zeznania powoda e protokół z dnia 9.06.2014 roku, 00:14:06 min)

W kwietniu 2009 roku powód dowiedział się, że należności ZUS i do Urzędu Skarbowego nie zostały uregulowane przez spółkę. Dotychczas powód nie sprawdzał oryginałów wpłat na poczet wskazanych należności ani też czy te wpłaty były faktycznie dokonywane. Nie były uregulowane także należności wobec kontrahentów.

(dowód: zeznania powoda e protokół z dnia 9.06.2014 roku, 00:14:45 min)

W dniu 11 maja 2009 roku wspólnicy spółki cywilnej podpisali umowę końcową dotyczącą trybu zakończenia działalności. Powód i pozwany przed zamknięciem działalności zobowiązali się do spłaty zobowiązań spółki. Proporcja spłat wynosiła 50/50. Spłaty miały być dokonywane w comiesięcznych ratach lub jako jednorazowa spłata, zawsze równe dla obu wspólników.

Wspólnicy do zobowiązań spółki zaliczyli m.in. zaległe należności wobec Urzędu Skarbowego oraz ZUS za 2008 rok oraz do maja 2009 roku.

Od dnia 1 czerwca 2009 roku wspólnicy mieli regulować płatności za lokal (oraz opłaty licznikowe) koszty pracowników (pensje, podatki), własny podatek ZUS, telefon stacjonarny oraz komórkowy, koszty prowadzenia biura w proporcji 50/50.

Pozwany zobowiązał się po odblokowaniu konta firmowego zrzec się możliwości dokonywania płatności, wypłacania gotówki oraz przelewów. Oddać kartę płatniczą do tego konta i zaakceptować zmianę kodów dostępu.

(umowa końcowa k. 11)

Od maja 2009 roku spółka faktycznie przestała działać.

(dowód: zeznania powoda e protokół z dnia 9.06.2014 roku, 00:08:54 min)

Pozostały towar został sprzedany przez powoda, częściowo w 2009 roku, pozostała część w 2010 roku. Należności ze sprzedaży tego towaru nie zostały rozliczone w ramach spółki.

(dowód: zeznania powoda e protokół z dnia 9.06.2014 roku, 00:08:54 min, zeznania pozwanego e protokół z dnia 9.06.2014 roku, 00:47:30 min)

Na koniec 2010 roku wspólnicy wymienili się dokumentami i nie rozmawiali o spółce.

(zeznania powoda e protokół z dnia 9.06.2014 roku, 00:08:54 min)

Powód spłacał należności spółki z własnych środków. Podobnie żona pozwanego spłacała kredyt zaciągnięty przez spółkę.

(dowód: zeznania powoda e protokół z dnia 9.06.2014 roku, 00:19:19 min, zeznania pozwanego e protokół z dnia 9.06.2014 roku, 00:44:29 min)

Z końcem lutego 2013 roku spółka została rozwiązana.

(dowód: zeznania powoda e protokół z dnia 9.06.2014 roku, 00:08:23 min, zeznania pozwanego e protokół z dnia 9.06.2014 roku, 00:40:07 min).

Pozostały nie zapłacone zobowiązania względem ZUS i Urzędu Skarbowego w wysokości ok. 30.000 zł, które od wspólników egzekwuje komornik.

(dowód: zeznania powoda e protokół z dnia 9.06.2014 roku, 00:10:47 min, 00:33:37 min, zeznania pozwanego e protokół z dnia 9.06.2014 roku, 00:43:30 min).

Wspólnicy nie dokonali rozliczenia spółki w szczególności nie dokonali rozliczeń finansowych, zobowiązań ani wartości towaru.

(dowód: zeznania pozwanego e protokół z dnia 9.06.2014 roku, 00:46:30 min)

Ustalając powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy oparł się na dowodach z dokumentów załączonych do akt sprawy oraz wiarygodnych zeznaniach stron i świadków.

Sąd na podstawie art. 479 ¹⁴ § 2 k.p.c. pominął wnioski dowodowe zgłoszone przez stronę pozwaną w piśmie procesowym z dnia 7 kwietnia 2014 roku.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo jest niezasadne i podlega oddaleniu w całości.

Składając pozew, powód nie wskazał podstawy prawnej dochodzonego roszczenia. Roszczenie powoda odnośnie zapłaty kwoty 262.613,27 zł ( w tym kwota 197.613,24 zł za lata 2007 – 2008 i pozostała kwota 65.000,03 zł za 2009 rok) Sąd potraktował jako roszczenie o wypłatę zysku. Nie bez znaczenia dla przyjętej kwalifikacji prawnej jest fakt, że po rozwiązaniu spółki cywilnej nie doszło do rozliczenia spółki i pozostały niespłacone zobowiązania spółki.

Zgodnie z art. 868 § 1 k.c. wspólnik może żądać podziału i wypłaty zysków dopiero po rozwiązaniu spółki.

Roszczenie byłego wspólnika spółki cywilnej o zasądzenie należnego mu udziału w zyskach spółki jest roszczeniem związanym z prowadzeniem działalności gospodarczej i przedawnia się w terminie trzyletnim, określonym w art. 118 k.c., a sprawa, w której to roszczenie jest dochodzone, jest sprawą gospodarczą w rozumieniu art. 479 ¹ § 1 i 2 pkt 1 k.p.c. (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 2005 r. IV CK 461/04, LEX nr 143336).

Biorąc pod uwagę trzyletni termin przedawnienia roszczenia powoda stwierdzić należy, że roszczenie to za rok 2007 i 2008 przedawniło się.

Zgodnie z art. 120 § 1 k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie.

Roszczenie powoda o wypłatę zysku za 2007 rok stało się wymagalne od 1 lutego 2008 roku, za 2008 rok od 1 lutego 2009 roku, biorąc pod uwagę treść § 9 umowy spółki, że podział zysków miał następować w ciągu miesiąca od dokonania rozliczenia za ubiegły rok obrachunkowy, pokrywający się z rokiem kalendarzowym. Zatem bieg terminu przedawnienia roszczenia za 2007 rok rozpoczął się w dniu 1 lutego 2008 roku a za 2008 rok od 1 lutego 2009 roku. Powód wystąpił z pozwem w dniu 30 kwietnia 2012 roku a więc po upływie trzyletniego terminu przedawnienia tych roszczeń.

Odnośnie pozostałej kwoty za 2009 rok to Sąd roszczenie to uznał za nie udowodnione. Powód nie udowodnił, że za 2009 rok spółka wypracowała zysk, który mógł podlegać wypłacie.

Niezależnie od powyższego stwierdzić należy, że nawet gdyby przyjąć, że dochodzone roszczenie powoda należało oprzeć na konstrukcji nienależnego świadczenia, to roszczenie to za 2007 i 2009 również uległo by przedawnieniu, ponieważ w takiej sytuacji również w grę wchodziłby trzyletni termin przedawnienia.

Roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej mogą wynikać z różnych zdarzeń prawnych, które nie muszą być związane ze stosunkami kontraktowymi przedsiębiorcy. Roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia (w tym: oparte na konstrukcji nienależnego świadczenia) mogą być zakwalifikowane jako pozostające w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej i w konsekwencji przedawniać się w terminie trzech lat.

Związanie roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia z prowadzeniem działalności gospodarczej ma miejsce niezależnie od tego, czy status przedsiębiorcy służy wzbogaconemu czy zubożonemu. (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 2012 r, III CSK 282/11, LEX nr 1212813.

Natomiast roszczenie za 2009 rok nie zostało udowodnione przez powoda. Powód nie wskazał jakich konkretnie wypłacanych w 2009 roku przez pozwanego kwot dochodzi. Nie udowodnił, że kwota w wysokości 65.000,03 zł za 2009 rok jakiej dochodzi została wypłacona przez pozwanego i wydatkowana na cele nie związane z prowadzeniem działalności spółki.

Odnośnie roszczenia o zapłatę kwoty 86.230,55 zł tytułem pokrycia szkód jakie poniósł powód wynikających z niewykonania zobowiązań przez pozwanego, a mianowicie samodzielnej spłaty i regulowania przez powoda za spółkę zadłużenia wobec organów skarbowych, wierzycieli, ZUS powstałych w okresie jej działalności, samodzielnej spłaty rat kredytu zaciągniętego przez spółkę a wykorzystanego wyłączenie przez pozwanego na cele prywatne. Sąd uznał, że roszczenie to w żaden sposób nie zostało udowodnione przez powoda. Przede wszystkim powód nie przedstawił żadnego dowodu zapłaty opisanych należności.

Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 kpc), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 kpc) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 kc). Stanowisko takie zawarł SN w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 roku, sygn. akt I CKU 45/96 (opubl. OSNC z 1997, L.).

Powód nie udowodnił, w jakiej wysokości i kiedy samodzielnie spłacał i regulował zadłużenie spółki. Niezależnie od tego stwierdzić należy, że nigdy nie doszło do rozliczenia spółki a pozostały niezapłacone zobowiązania spółki. Od chwil rozwiązania spółki powód odpowiadał samodzielnie za jej zobowiązania w takim samym stopniu jak powód w częściach ułamkowych.

W takiej sytuacji zupełnie bezpodstawne wydaje się żądanie powoda o zapłatę kwoty 86.230,55 złotych.

Mając na uwadze powyższe powództwo podlegało oddaleniu.

O kosztach postępowania Sąd orzekł stosując przewidzianą w art. 98 k.p.c. zasadę odpowiedzialności za wynik procesu i wobec oddalenia powództwa zasądził ich zwrot od powoda na rzecz pozwanego w całości. Koszty postępowania stanowiły: opłata skarbowa od pełnomocnictwa radcy prawnego w kwocie 17 złotych oraz wynagrodzenie pełnomocnika strony. Wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 7.200 zł (ustalone w oparciu o § 6 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu - Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.).

z/ odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełn. powoda 2014-07-08