Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 czerwca 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 4 czerwca 2014 r. w Szczecinie

sprawy M. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 2 października 2013 r. sygn. akt VI U 3393/12

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 1141/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26 października 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. przyznał wnioskodawczyni M. D. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy do dnia 16 stycznia 2014 roku.

Ubezpieczona odwołała się od powyższej decyzji i wniosła o ponowne zbadanie jej przez biegłych lekarzy.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania w całości, podtrzymując argumentację jak w zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 2 października 2013 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonej prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na stałe.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że M. D. urodziła się w dniu (...) W czasie swojej aktywności zawodowej w okresie od 1 marca 1972 r. do 30 listopada 1972 r. pracowała na stanowisku pracownika fizycznego, a następnie od dnia 9 czerwca 1973 r. na stanowisku klasyfikatora, wędliniarza, wykrawacza. Ubezpieczona w okresie od dnia 21 stycznia 1997 r. do dnia 31 stycznia 2000 r. miała przyznaną rentę inwalidzką 3 grupy inwalidów z uwagi na rozpoznanie przewlekłego spastycznego nieżytu oskrzeli z zaburzeniami wentylacji stopnia średniego. Następnie w okresie od dnia 1 lutego 2000 r. do 30 września 2012 r. miała przyznane prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy z uwagi na rozpoznanie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc z dużego stopnia upośledzeniem wentylacji.

Sąd Okręgowy ustalił także, że w dniu 20 sierpnia 2012 roku M. D. złożyła w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddziale w S. wniosek o przyznanie jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy na dalszy okres. W dniu 3 października 2012 roku Lekarz Orzecznik ZUS-u po przeprowadzonym badaniu uznał, iż M. D. jest osobą częściowo niezdolną do pracy okresowo do 16 stycznia 2014 r. Lekarz Orzecznik ZUS rozpoznał u ubezpieczonej przewlekłą obturacyjną chorobę płuc. Po złożeniu przez ubezpieczoną sprzeciwu od powyższego orzeczenia została ona poddana badaniu przez Komisję Lekarską ZUS, która w dniu 23 października roku podtrzymała opinię Lekarza Orzecznika ZUS, stwierdzając, że ubezpieczona nie jest osobą całkowicie niezdolną do pracy, a wyłącznie częściowo niezdolną do pracy okresowo do 16 stycznia 2014 r. Komisja wskazała, że w spirometrii wykazano obturację umiarkowanego stopnia.

Z ustaleń jakie poczynił Sąd pierwszej instancji wynikało także, że według stanu na dzień wydania zaskarżonej decyzji oraz po dniu 30 września 2012 r. u M. D. istniały podstawy do rozpoznania (...) w fazie przewlekłej niewydolności oddechowej znacznego stopnia niewyrówaną lekami, krwioplucie w wywiadzie, nadciśnienie tętnicze bez cech somatyzacji. Stwierdzone zmiany chorobowe w zakresie układu oddechowego dawały podstawę do uznania ubezpieczonej za całkowicie niezdolną do jakiejkolwiek pracy nadal po dniu 30 września 2012 r. Niezdolność ma charakter trwały. Badanie spirometryczne wykonane w dniu 21 września 2012 r. wykazało (...)-52%, fVC=80%, wsk. T. = 67 co odpowiada obsturacji na granicy ciężkiej i umiarkowanej. W badaniu bezpośrednim przez lekarza pulmonologa stwierdzono: duszność spoczynkową nasilającą się znacznie przy ruchach ciała, przy ustawieniu wdechowym - skrajną rozedmę, opuk nadmiernie jawny symetryczny, nad płucami szmer pęcherzykowy znacznie osłabiony. W kwietniu 2013 r. ubezpieczona była hospitalizowana z uwagi na zaostrzenie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. W badaniu spirometrii (...)=50,1% wynik odpowiada obsturacji ciężkiej.

Po dokonaniu powyższych ustaleń faktycznych Sąd Okręgowy, odwołując się do treści art. 57 i 58 oraz art. 12 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r., Nr 153, poz. 1227 ze zm., dalej jako „ustawa emerytalna”) uznał, że odwołanie jest uzasadnione.

Ustalenia w przedmiocie stanu zdrowia ubezpieczonej oraz jej zdolności do pracy poczynione zostały przez Sąd Okręgowy w oparciu o analizę dokumentacji lekarskiej ubezpieczonej – zarówno dokumentacji pozostającej w dyspozycji organu rentowego jak i przedłożonej przez ubezpieczoną w toku sprawy – jak również na podstawie przeprowadzonego przez Sąd dowodu z opinii biegłych sądowych z zakresu pulmonologii i kardiologii. Dowody te nie budziły wątpliwości Sądu pierwszej instancji i nie były kwestionowane przez strony. Sąd Okręgowy miał na uwadze, że opinie sporządzone w toku postępowania (główna i uzupełniająca), zostały wydane przez biegłych sądowych - specjalistów posiadających wieloletnią praktykę zawodową, nadal czynnie pracujących z pacjentami, po uprzednio przeprowadzonym badaniu ubezpieczonej oraz wcześniejszej analizie treści dotyczącej jej dokumentacji lekarskiej. Opinie te Sąd uznał za jasne i spójne, a wnioski w nich zawarte logiczne i przekonywająco uzasadnione.

W ocenie Sądu Okręgowego biegli postawili wyraźne rozpoznanie odnośnie schorzeń ubezpieczonej i ich wpływu na jej zdolność do pracy oraz przekonująco wyjaśnili różnicę pomiędzy opinią przez nich wydaną a orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS. Na podstawie przeprowadzonego badania lekarskiego ubezpieczonej oraz po zapoznaniu się z zapisami dotyczącej ubezpieczonej dokumentacji medycznej biegli ustalili, że u M. D. istnieją podstawy do rozpoznania (...) w fazie przewlekłej niewydolności oddechowej znacznego stopnia niewyrówanej lekami, nadciśnienia tętniczego bez cech somatyzacji. W badaniu bezpośrednim przez lekarza pulmonologa stwierdzono: duszność spoczynkową nasilającą się znacznie przy ruchach ciała, przy ustawieniu wdechowym - skrajną rozedmę, opuk nadmiernie jawny symetryczny, nad płucami szmer pęcherzykowy znacznie osłabiony. Biegła pulmonolog podkreśliła przy tym, że badanie spirometryczne wykonane w dniu 21 września 2012 r. wykazało (...)-52%, fVC=80%, wsk. T. - = 67 co odpowiada obturacji na granicy ciężkiej i umiarkowanej. Stwierdzone wyżej zmiany chorobowe w zakresie układu oddechowego dawały w ocenie biegłych podstawę do uznania ubezpieczonej za całkowicie trwale niezdolną do jakiejkolwiek pracy nadal po dniu 30 września 2012 r.

Mając na uwadze powyższe, oceniając wydane w sprawie opinie, Sąd Okręgowy uznał, że zarówno stopień przyjętej przez biegłych niezdolności do pracy jak i okres jej trwania - całkowita trwała niezdolność do pracy - nie budzi wątpliwości. W przekonaniu Sądu pierwszej instancji z dokumentacji medycznej ubezpieczonej wynika jednoznacznie, że choroba płuc ma przewlekły charakter i często wymaga leczenia szpitalnego.

Biorąc pod uwagę wszystkie powyższe rozważania Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż przyznał ubezpieczonej prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na dalszy okres tj. od 1 października 2012 r. na stałe.

Apelację co do całości wyroku Sądu Okręgowego wywiódł organ rentowy. Orzeczeniu zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że ubezpieczona jest całkowicie trwale niezdolna do jakiejkolwiek pracy trwale, a w konsekwencji naruszenie art. 12 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Wskazując na powyższe apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania oraz zasądzenie na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego za II instancję.

W uzasadnieniu organ rentowy podniósł, że opinia biegłych nie wyjaśnia wszystkich istotnych okoliczności, a poszczególne elementy opinii nie uzasadniały wniosku o całkowitej niezdolności ubezpieczonej do pracy. Skarżący zarzucił, że Sąd Okręgowy nie wyjaśnił istniejących rozbieżności między opiniami lekarza pulmonologa organu i powołanego jako biegłego sądowego pulmonologa, którzy dokonując oceny tego samego materiału dowodowego doszli do odmiennych ustaleń. Organ rentowy zarzucił także, że Sąd pierwszej instancji nie ustosunkował się do zarzutów Przewodniczącego Komisji Lekarskiej związanych z brakiem innych dowodów niż subiektywne skargi ubezpieczonej. W ocenie apelującego wydane orzeczenie zostało oparte o nowe dowody dotyczące stanu zdrowia ubezpieczonej w kwietniu 2013 roku.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego nie zasługuje na uwzględnienie.

Ponowna analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a także zarzutów podniesionych w apelacji, prowadzi zdaniem Sądu Apelacyjnego do wniosku, że wyrok Sądu Okręgowego odpowiada prawu. Sąd pierwszej instancji dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, dokonując przy tym trafnej interpretacji przepisów mających zastosowanie w niniejszej sprawie. Wnioski, które wywiódł Sąd Okręgowy z opinii biegłych sądowych były uzasadnione treścią wydanych opinii i w sposób zasadny stały się podstawą do poczynienia ustaleń faktycznych w sprawie. Zarzuty podnoszone w apelacji organu rentowego nie doprowadziły do zamierzonego wzruszenia przez apelującego dokonanej przez Sąd I instancji oceny niezdolności ubezpieczonej do pracy. Powyższe pozwoliło Sądowi Apelacyjnemu przyjąć za własne ustalenia sądu pierwszej instancji w zakresie stanu faktycznego. Sąd odwoławczy podzielił również ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego. Powyższe czyniło zbytecznym ponowne przytaczanie ustaleń oraz szczegółowych rozważań zawartych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 listopada 1998 roku, sygn. I PKN 339/98, OSNAPiUS z 1999 roku, nr 24, poz. 776).

Sąd Apelacyjny dokonując oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego miał na uwadze, że w niniejszej sprawie przedmiotem sporu pozostało ustalenie stanu zdrowia ubezpieczonej z punktu widzenia jej zdolności do pracy. W tej kwestii wskazać należy, że niezdolność do pracy jest kategorią prawną. Zatem kwalifikacja danego stanu faktycznego ustalonego na podstawie opinii biegłych w zakresie wymagającym wiedzy medycznej należy do sądu, a nie do biegłych. Dla oceny i stopnia zaawansowania chorób, ich wpływu na stan czynnościowy organizmu uprawnione są osoby posiadające fachową wiedzę medyczną, a zatem okoliczności tych można dowodzić tylko przez dowód z opinii biegłych. Zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Taka ocena dokonywana jest na podstawie przekonań sądu, jego wiedzy i posiadanego doświadczenia życiowego, a ponadto powinna uwzględniać wymagania prawa procesowego oraz reguły logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i - ważąc ich moc oraz wiarygodność - odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (tak w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999 r., sygn. II UKN 685/98, OSNP z 2000 r., nr 17, poz. 655). Ocena niezdolności do pracy w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania pracy wymaga z reguły wiadomości specjalnych, tj. opinii biegłego z zakresu medycyny.

Sąd Okręgowy rozpoznający niniejszą sprawę dokonał prawidłowej oceny niezdolności ubezpieczonej do pracy. Ocenę medyczną poprzedziło zlecenie wykonania opinii biegłym sądowym specjalistom z zakresu dziedzin medycyny adekwatnych do zgłaszanych przez ubezpieczoną chorób. Natomiast finalne rozstrzygnięcie o przyznaniu wnioskodawczyni świadczenia związane jest z oceną jurydyczną zasadności odwołania, która sprowadza się do stwierdzenia, że ubezpieczonej przysługiwało prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy począwszy od 1 października 2012 roku.

Ocena stanu zdrowia M. D. dokonana w oparciu o opinie biegłych sądowych nie budziła zastrzeżeń Sądu Apelacyjnego. Odnosząc się do zarzutów apelacji należy zauważyć, że organ rentowy zakwestionował prawidłowość ekspertyz sporządzonych przez lekarzy specjalistów, nie podając przy tym żadnych rzeczowych argumentów na poparcie formułowanych twierdzeń, wskazując jedynie własne, subiektywne stanowisko i kwestionując twierdzenia ubezpieczonej odnośnie złego stanu zdrowia i związanej z tym niemożliwości podjęcia pracy. Biegli sądowi sporządzając opinię w sprawie na zlecenie Sądu Okręgowego przeprowadzili kompleksowe badania stanu zdrowia ubezpieczonej w oparciu o

dokumentację lekarską badanej, badanie pulmonologiczne i kardologiczne, wywiad z ubezpieczoną, a także akta sprawy. W oparciu o dane pochodzące z tych materiałów biegli dokonali rozpoznania u ubezpieczonej (...) w fazie przewlekłej niewydolności oddechowej znacznego stopnia, niewyrównanej lekami. Stwierdzili nadciśnienie tętnicze bez cech somatyzacji oraz ustalone w wywiadzie krwioplucie. W oparciu o powyższe rozpoznanie biegli uznali, że aktualny stan zdrowia M. D. powoduje całkowitą niezdolność do pracy po dniu 30 września 2012 roku. Zdaniem Sądu Apelacyjnego wnioski opinii biegłych okazały się kategoryczne i zostały logicznie uzasadnione. Biegli sądowi poprzedzili wydaną opinię gruntowną analizą zebranej dokumentacji medycznej. Udzielili wyjaśnień, a biegły pulmonolog w sposób wyczerpujący ustosunkował się do zastrzeżeń zgłoszonych przez organ rentowy. W opinii uzupełniającej z 29 sierpnia 2013 roku biegły podał, że badanie biegłych zostało udokumentowane w ich opinii z 31 stycznia 2013 roku. Biegły ten wskazał także, że kolejnymi dokumentami na okoliczność stanu zdrowia wnioskodawczyni są liczne karty informacyjne z pobytu w Oddziale (...) w Z.. Ostatecznie podniósł, że nowo dostarczona dokumentacja medyczna – karta informacyjna oraz historia choroby – ponowna hospitalizacja w Oddziale (...)z powodu zaostrzenia duszności miała miejsce w dniach od 22 do 30 kwietnia 2013 roku. Biegły podał, że w spirometrii stwierdza się (...) – 50,1% co odpowiada obturacji ciężkiej. Z powyższego wynika, że biegli sporządzając opinię 31 stycznia 2013 roku ocenili stan zdrowia ubezpieczonej według stanu z chwili wydania decyzji przez organ rentowy. Natomiast nowa dokumentacja lekarska związana z pobytem w szpitalu w kwietniu 2013 roku dodatkowo utwierdziła biegłych w przekonaniu, że stan zdrowia ubezpieczonej od 1 października 2012 roku do nadal uzasadnia przyznanie jej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na stałe.

Reasumując Sąd Apelacyjny uznał, że Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych i w oparciu o posiadany materiał wyprowadził z niego należycie uzasadnione wnioski, które stały się podstawą do wydania orzeczenia. W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd pierwszej instancji dokonał właściwej oceny medycznej i jurydycznej niezdolności ubezpieczonej do pracy. Wyjaśnił w toku procesu wszystkie istotne okoliczności będące podstawą rozstrzygnięcia.

Mając na uwadze przedstawioną argumentację Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację organu rentowego jako bezzasadną.

SSA Romana Mrotek SSA Anna Polak SSO del. Beata Górska