Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 marca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku XV Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący SSO Małgorzata Misiurna

Protokolant st. sekr. sąd. Anna Kowalczuk - Diaków

po rozpoznaniu w dniu 18 marca 2014 r. w Gdańsku

sprawy z powództwa J. K. (1) i J. K. (2)

przeciwko S. K.

o zapłatę

I. Zasądza od pozwanej S. K. na rzecz powodów J. K. (2) i J. K. (1) kwotę 113.672,48 zł ( sto trzynaście tysięcy sześćset siedemdziesiąt dwa złote i 48/100 ) złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 9 listopada 2013r. do dnia zapłaty.

II. Oddala powództwo w pozostałej części.

III. Zasądza od pozwanej na rzecz powodów kwotę 10.094,28 (dziesięć tysięcy dziewięćdziesiąt cztery złote i 28/100 ) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

IV. Nakazuje ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Gdańsku od pozwanej S. K. kwotę 554,10 zł ( pięćset pięćdziesiąt cztery złote i 10/100) tytułem nie uiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt: XV C 672/12

UZASADNIENIE

Powodowie J. i J. K. (2) wnieśli pozew przeciwko synowej S. K. domagając się zasądzenia od pozwanej kwoty 100.000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty tytułem zwrotu nakładów poczynionych przez powodów na nieruchomość zabudowaną położoną w S. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Kwidzynie prowadzi księgę wieczystą KW nr (...)

W uzasadnieniu wskazali, iż w trakcie trwania związku małżeńskiego S. K. i ich syna K. K. (1) powodowie darowali do ich majątku wspólnego prawo użytkowania wieczystego nieruchomości, dla których Sąd Rejonowy w Kwidzynie prowadzi księgi wieczyste KW nr(...). Na działkach nr(...) powodowie ze środków własnych wybudowali dom jednorodzinny. Wyrokiem Sądu Okręgowego w Ettlingen w Niemczech z dnia 2.11.2006 r. związek małżeński S. i K. K. (1) został rozwiązany przez rozwód. W sprawie tej S. i K. K. (1) zawali układ małżeński uzgadniając, iż „odnośne domu w Polsce, w S., który należy do stron w ½ powinno zostać przeprowadzone wyrównanie zysku. Dotacje rodziców wnioskodawcy odnośnie tego domu w Polsce nie są jeszcze wyrównane. Należy je uwzględnić podczas wyrównania”.

Sąd Rejonowy w Kwidzynie w postanowieniu z dnia 27.07.2009 r. ustalił, iż w skład majątku byłych małżonków K. K. (1) i S. K. wchodzi nieruchomość zabudowana położona w S. przy ul.(...) oraz nieruchomość niezabudowana w użytkowaniu wieczystym w S. przy ul.(...) o łącznej wartości 368.628 zł. Sąd dokonał podziału majątku w ten sposób, iż w/w nieruchomości przyznał K. K. (1) z obowiązkiem spłaty pozwanej. Całość nakładów na budowę domu została poczyniona ze środków powodów. Pozwana i K. K. (1) przekazali na budowę domu 2.350 marek. Nakłady stanowiły majątek wspólny S. i K. K. (1). Nakłady na budowę domu wynoszą 200.000 zł. Odpowiedzialni za zwrot nakładów są solidarnie K. i S. K., zasadne jest zatem żądanie ½ wartości nakładów od pozwanej. Pozwana uzyskała korzyść majątkowa bez podstawy prawnej przy jednoczesnym zubożeniu strony powodowej.

Pozwana w odpowiedzi na pozew (k.270) wniosła o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powodów zwrotu kosztów postępowania.

W uzasadnieniu wskazała, iż powodowie nie finansowali budowy domu na działkach nr(...) położonych w S. przy ul.(...). Powodowie jako renciści nie posiadali środków na budowę domu. Pozwana i jej były mąż mieli natomiast środki na prowadzenie budowy. Sama powódka przesłuchiwana w charakterze świadka w sprawie o podział majątku przyznała, iż otrzymała od pozwanej i jej byłego męża 20.000 marek niemieckich, za które zakupiono materiały budowlane. Skoro środki finansowe na budowę domu zostały darowane pozwanej i jej byłemu mężowi powodowie nie mogą żądać zwrotu uczynionej darowizny. Pozwana nie jest właścicielką przedmiotowego domu, a żądanie zwrotu nakładów powinno zostać skierowane do właściciela domu. Wbrew twierdzeniu powodów w zawartym w toku sprawy rozwodowej porozumieniu nie ma stwierdzenia o konieczności rozliczenia się z powodami z nakładów poczynionych na dom w Polsce. W porozumieniu jest mowa o korzyściach wynikających z faktu nieodpłatnego zamieszkiwania powodów w domu pozwanej i K. K. (1). Pozwana podniosła także zarzut przedawnienia.

W piśmie procesowym z dnia 3 grudnia 2012 r. (k.323-328) powodowie rozszerzyli powództwo do kwoty 135.000 zł.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 12.08.1997 r. J. i J. K. (2) darowali S. i K. K. (1) pozostającym w ustroju wspólności ustawowej prawo użytkowania wieczystego nieruchomości stanowiącej działkę nr(...) o powierzchni 852 m ^{( 2)} położoną w S. przy ul.(...)(KW nr (...) Sądu Rejonowego w Malborku).

W dniu 18.03.1998 r. K. i S. K. nabyli prawo użytkowania wieczystego nieruchomości obejmujących działki nr (...)objętych księgą wieczystą KW nr(...)Sądu Rejonowego w Malborku .

dowód umowa darowizny z dnia 12.08.1997 r. k.306-307, umowa przeniesienia użytkowania wieczystego k.310-312, zeznania K. K. (1) k.282-286,

W latach 1997-1998 r. J. i J. K. (2) budowali dom w S. przy ul. (...) dla siebie ze swoich środków finansowych. Dom był budowany przez murarza ze S., powoda i członków jego rodziny.

dowód: faktury, rachunki, dowody wpłaty, umowy, zestawienia k.57- 232, 242-245, zeznania K. K. (1) k.282-286, zeznania G. M. – nagranie rozprawy w dniu 19.11.2013 r. czas 00:04:36- 00:24:13

W 1996 lub 1997 r. S. i K. K. (1) na budowę domu w S. przekazali powodom kwotę 20.000 marek niemieckich.

dowód: pismo wnioskodawcy z dnia 2.01.2009 r. k.238 akt I Ns 722/07 Sądu Rejonowego w Kwidzynie

W dniu 12.08.1998 r. decyzja o pozwoleniu na budowę z dnia 4.11.1993 r. wydana J. i J. K. (2) została przeniesiona na rzecz S. i K. K. (1).

dowód: decyzja z dnia 12.08. (...). k.372

W dniu 9.07.1997 r. córka powodów -K. K. (3)sprzedała prawo własności nieruchomości stanowiącej gospodarstwo rolne w B., którą uprzednio nabyła w drodze darowizny od rodziców , za cenę 269.340 zł. Z uzyskanej ceny znaczną część K. K. (3) przekazała na budowę domu. Powodowie posiadali także oszczędności, które przeznaczyli na realizację inwestycji.

dowód: umowa sprzedaży z dnia 9.07.1997 r. k.279-280, zeznania: K. K. (1) k.282-286, ] K. K. (4) k.286-290, K. K. (5) – nagranie rozprawy w dniu 14.03.2013 r. czas 01:01:42 – 01:21:02

Całkowite wykończenie domu nastąpiło w 2002 r.

dowód: zeznania K. K. (1) k.282-286,

Na wakacje do domu w S. przyjeżdżały córki K. i S. A. i M. K. . W grudniu 2004 r. małżonkowie S. i K. K. (1) zdecydowali się na rozwód. Uzgodnili, iż w kwietniu 2005 r. nieruchomość w S. zostanie darowana powodom lub K. K. (1). S. K. odmówiła jednak przeniesienia własności domu.

dowód: zeznania: K. K. (1) k.282-286, M. K. – nagranie rozprawy w dniu 14.03.2013 r. czas 00:11:46 -00:41:17, A. K. – nagranie rozprawy w dniu 14.03.2013 r. czas 00:41:17 – 00:58:02

W dniu 2.11.2006 r. Sąd Rejonowy w Ettlingen rozwiązał przez rozwód małżeństwo K. i S. K.. S. i K. K. (1) przed tym Sądem zawali porozumienie w sprawie podziału majątku wspólnego , zgodnie z którym „z wyłączenia wyrównania przyrostu majątku wyłączony jest dom w Polsce. Odnośnie tego domu w Polsce w miejscowości S. po połowie należącego do stron należy przeprowadzić wyrównanie przyrostu majątku. Wyraźnie rezygnuje się z zarzutu przedawnienia. Nakłady rodziców powoda dotyczące tego domu w Polsce nie są jeszcze wyrównane. Należy je uwzględnić przy wyrównaniu.”

Użyte w ugodzie słowo „zuwendungen” oznaczało „wkład”

dowód: porozumienie zawarte przed Sądem Rejonowym w Ettlingen z dnia 2.11.2006 r. k.409, zeznania K. K. (1) k.282-286,

W listopadzie 2007 r. K. K. (1) złożył wniosek do Sądu Rejonowego w Kwidzynie o podział majątku wspólnego S. i K. K. (1).

Postanowieniem z dnia 27.07.2009 r. Sąd Rejonowy w Kwidzynie ustalił, iż w skład majątku wspólnego byłych małżonków K. K. (1) i S. K. wchodzi nieruchomość w użytkowaniu wieczystym zabudowana położona S. przy ul. (...) i nieruchomość niezabudowana w użytkowaniu wieczystym położona w S. przy ul.(...)o łącznej wartości 368.628 zł, dla których Sąd Rejonowy w Kwidzynie prowadzi księgi wieczyste Kw nr(...)i Kw nr (...). Udziały K. i S. K. w majątku wspólnym wynoszą po ½. Sąd dokonał podziału majątku wspólnego w ten sposób, że nieruchomości, dla których Sąd Rejonowy w Kwidzynie prowadzi księgi wieczyste Kw nr (...)przyznał K. K. (1) zasądzając od K. K. (1) na rzecz S. K. kwotę 184.314 zł tytułem spłaty jej udziału w majątku wspólnym.

dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Kwidzynie z dnia 27.07.2009 r. w sprawie I Ns 722/07 k.23-24, k.339 akt I Ns 722/07 Sądu Rejonowego w Kwidzynie

W 2011 r. powodowie wyprowadzili się z domu przy ul. (...) w S. do córki a K. K. (1) darował przedmiotową nieruchomość córce M. w listopadzie 2011r.

dowód: zeznania K. K. (1) k.282-286,

Wartość nakładów na nieruchomość położoną w S. przy ul. (...) w postaci zabudowy domem jednorodzinnym na działkach nr(...)o łącznej powierzchni 832 m ^{( 2)} według cen aktualnych wynosi 432.750 zł, w tym wartość gruntu 89.149 zł

dowód: opinia biegłego z zakresu szacowania nieruchomości k. 442-470

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci dokumentów oraz zeznań świadków, a zwłaszcza K., A. i M. K. oraz K. K. (4). Wartość nieruchomości według cen aktualnych ustalono w oparciu o opinię biegłego z zakresu szacowania nieruchomości, która nie była przez strony kwestionowana.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków K. K. (1), M. K., A. K., K. K. (4), K. K. (5), G. M., które są logiczne, konsekwentne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny obraz zdarzeń. Zeznania te są także zgodne z dowodami dokumentów.

Sąd dał wiarę zeznaniom S. K. tylko w zakresie, w którym nie pozostawały one w sprzeczności z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, a zwłaszcza zeznaniami K., M. i A. K. oraz K. K. (4) i dowodami z dokumentów. Wobec powyższego, Sąd nie dał wiary zeznaniom pozwanej, iż budowa była finansowana w całości z jej środków i jej byłego męża przywożonych do powodów podczas przyjazdów do Polski dwa razy w roku, a rachunki i faktury były po to, aby powodowie mogli się rozliczyć z S. i K. K. (1) (nagranie protokołu rozprawy w dniu 27.06.2013 r. czas 00:14). Zeznania te są w tym zakresie sprzeczne z zeznaniami K. K. (1), K. K. (4), którzy wskazali wyraźnie, iż dom w S. był budowany przede wszystkim ze środków finansowych obojga powodów, natomiast już w sprawie o podział majątku wspólnego zostało przyznane ,że powodowie otrzymali od syna i synowej na budowę 20.000 marek niemieckich w 1996 lub 1997 roku – otrzymanych jako zwrot podatku w Niemczech . Ponadto pozwana zobowiązała się rozliczyć z powodami w ugodzie zawartej przed Sądem Rejonowym w Ettlingen w dniu 2.11.2006 r. Budowa domu wymagała niewątpliwie znacznych bieżących nakładów i nie jest wiarygodne , aby była finansowana tylko ze środków przywożonych przez pozwaną i jej męża dwa razy do roku- w nieustalonej wysokości. . Ponadto pozwana z mężem mieszkali w Niemczech, tam pracowali , wychowywali dzieci i nie zamierzali wracać do Polski, co czyniłoby budowanie domu dla siebie nielogicznym, skoro zamierzali tam zamieszkać i zamieszkali rodzice K. K. (1). .

Sąd dał wiarę opinii biegłego z zakresu szacowania nieruchomości, która zawiera należyte uzasadnienie i logicznie wyprowadzone wnioski. Opina ta jest kompletna, została sporządzona profesjonalnie. Opinia nie była kwestionowana przez strony.

Sąd uznał za wiarygodne zgromadzone w sprawie dokumenty nie znajdując podstaw do kwestionowania ich wiarygodności, a których autentyczność nie była także kwestionowana przez strony.

W ocenie Sądu powództwo zasługuje na uwzględnienie w przeważającym zakresie.

Powodowie domagali się zasądzenia kwoty 135.000 zł tytułem nakładów, które ponieśli na budowę domu w S. przy ul. (...)wskazując, iż w latach 90-tych zbudowali dom dla siebie na nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste S. i K. K. (1), którą to nieruchomość darowali synowi i synowej w dniu 12.08.1997 r.

Powodowie wykazali, iż to oni budowali dom i finansowali inwestycję. Środki finansowe pochodziły z oszczędności powodów oraz ze sprzedaży nieruchomości gruntowej w dniu 9.07.1997 r. przez ich córkę K. K. (4), która otrzymała tą nieruchomość uprzednio od rodziców w darowiźnie. Wymaga także podkreślenia, iż dom był budowany systemem gospodarczym, swoją pracę w to przedsięwzięcie włożył powód i członkowie jego rodziny. Budowa miała miejsce przede wszystkim w latach 1997-1998. Powodowie chcieli tam zamieszkać, co też uczynili. Natomiast pozwana i K. K. (1) mieszkali na stałe w Niemczech, nie planowali powrotu do Polski, przyjeżdżali tylko na wakacje, podczas których mogli zatrzymać się u powodów i nie potrzebowali domu w Polsce.

Powodowie na dowód tego, iż ponieśli koszt budowy domu przedłożyli liczne faktury i rachunki na zakup materiałów budowlanych oraz umowy z wykonawcą. Okoliczność tą potwierdziły także zeznania świadków, a zwłaszcza K. K. (1)i K. K. (4). Relacje rodzinne układały się dobrze, K. i S. K. odwiedzali powodów, a ich córki spędzały wakacje u dziadków w Polsce. Powodowie pomogli finansowo córkom w budowie ich domów w Polsce, więc nasuwa wniosek, iż powodowie planowali pozostawić dom w S. w spadku synowi K. i jego rodzinie.

W grudniu 2004 r. S. i K. K. (1) zdecydowali się rozwieść. W tej sytuacji prowadzili rozmowy, aby przenieść własność nieruchomości w S. z powrotem na powodów, co miało nastąpić w kwietniu 2005 r. Pozwana nie zgodziła się jednak na zwrotne przeniesienie prawa użytkowania wieczystego nieruchomości na powodów.

W dniu 2.11.2006 r. S. i K. K. (1) rozwiedli się i zawarli porozumienie dotyczące domu w S., zgodnie z którym „ z wyłączenia wyrównania przyrostu majątku wyłączony jest dom w Polsce. Odnośnie tego domu w Polsce w miejscowości S. po połowie należącego do stron należy przeprowadzić wyrównanie przyrostu majątku. Wyraźnie rezygnuje się z zarzutu przedawnienia. Nakłady rodziców powoda dotyczące tego domu w Polsce nie są jeszcze wyrównane. Należy je uwzględnić przy wyrównaniu”(k.409). Z zeznań K. K. (1) wynika, iż użyte w ugodzie słowo „zuwendungen” strony rozumiały jako „wkład” (por. k.285). Przy zawarciu porozumienia przed Sądem Rejonowym wE. K. i S. K. byli reprezentowani przez profesjonalnych pełnomocników. Treść ugody zawartej przez Sądem w Ettlingen także świadczy o tym, iż K. i S. K. zobowiązali się do rozliczenia się z powodami z nakładów poniesionych na dom w S.. Z ugody wynika, że pozwana przyznała, iż jest zobowiązana zwrócić nakłady poniesione przez powodów. Całkowicie nielogiczne byłoby, aby pozwana w ugodzie zawartej z byłym mężem zawarła uzgodnienia co do rozliczenia „korzyści rodziców powoda”, w takiej sytuacji ugoda byłaby zupełnie inaczej sformułowana, a w odniesieniu do korzyści nie zostałyby użyte słowa „nie są jeszcze wyrównane”.

W listopadzie 2007 r. K. K. (1) złożył wniosek do Sądu Rejonowego w Kwidzynie o podział majątku wspólnego, którym była zabudowana nieruchomość położona w S. przy ul. (...) wskazując, iż dom został wybudowany ze środków J. i J. K. (2). Sąd Rejonowy w Kwidzynie przyznał nieruchomość na własność K. K. (1) jednak z obowiązkiem spłaty pozwanej ustalając, iż nakłady na majątek wspólny S. i K. K. (1) ponieśli rodzice K. K. (1).

Zobowiązanie pozwanej wynika ze stosunków rodzinnych i ugody zawartej przed Sądem w Ettlingen. Strony nie uregulowały szczegółowo kwestii zwrotu nakładów powodów, pozwana przyznała jedynie, iż nakłady rodziców powoda na dom w S. nie zostały wyrównane. Do rozliczenia nakładów nie można zastosować przepisów 226 k.c. i następnych, ponieważ przepisy regulujące wzajemne stosunki między posiadaczem a właścicielem nie przystają do relacji łączących strony pozostających w ramach bliskich stosunków rodzinnych. Zatem w ocenie Sądu podstawą prawną zobowiązania pozwanej są przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu.

Zgodnie z art. 405 k.c. kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości.

Pozwana została bezpodstawnie wzbogacona na skutek wybudowania na jej i męża nieruchomości domu mieszkalnego ze środków powodów. Z opinii biegłego z zakresu szacowania nieruchomości wynika, iż wartość nakładów poczynionych przez powodów na nieruchomość położoną w S. przy ul. (...) w postaci zabudowy domem jednorodzinnym na działkach nr (...)o łącznej powierzchni 832 m ^{( 2)} według cen aktualnych wyniosła 432.750 zł, w tym wartość gruntu 89.149 zł.

Obliczając wysokość nakładów poniesionych przez powodów a należnych od pozwanej Sąd uwzględnił, iż pozwana razem z K. K. (1) przekazali w 1996 r. lub 1997 r. kwotę 20.000 marek niemieckich na budowę domu. Okoliczność tę wskazał K. K. (1) w piśmie z dnia 2.01.2009 r. w sprawie o podział majątku wspólnego I Ns 722/07 Sądu Rejonowego w Kwidzynie (k.238-239 akt I Ns 722/07 Sądu Rejonowego w Kwidzynie). Po wprowadzeniu w Niemczech euro relacja euro – DEM została określona sztywnym kursem 1 Euro = 1,95583 DEM . Zatem 20.000 DEM stanowi w przeliczeniu na euro kwotę 10.230,18 euro. Średni kurs euro wg notowań NBP na dzień wydania wyroku kształtował się na poziomie 4,1713 zł. Kwota 10.230,18 euro stanowi zatem wg cen aktualnych równowartość 42.655,033zł. Ponieważ cała kwota została przekazana z majątku wspólnego pozwanej i K. K. (1) - to udział pozwanej w tym przysporzeniu na rzecz powodów wynosi ½ to jest kwotę 21.327,52 zł. Pozwana zarzuciła ,że to ona i jej ówczesny mąż sfinansowali w całości budowę domu dla teściów , ale twierdzenia te nie zostały udowodnione zgodnie z zasadą wynikającą z art. 6 k.c. – poza przyznaną w sprawie I Ns 722/07 kwotą 20.000 DEM przekazaną na budowę domu.

Ponieważ ostatecznie powodowie domagali się zasądzenia na ich rzecz kwoty 135.000 zł, zatem należny im zwrot wartości połowy nakładów na dom w S. należało pomniejszyć o kwotę 21.327,52 zł czyli o połowę sumy przekazanej z majątku wspólnego S. i K. K. (1) na budowę przedmiotowego domu – a zatem to kwotę 113.672,48 zł, Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powodów.

Pozwana zarzuciła, iż żądanie zwrotu nakładów powinno zostać skierowane do właściciela domu. Stanowisko to nie jest zasadne, ponieważ roszczenie o zwrot nakładów ma charakter obligacyjny (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18.05.2011 w sprawie III CSK 263/10, LEX nr 1129122).

Pozwana podniosła także zarzut przedawnienia, jednakże bez jego szczegółowego uzasadnienia. Pozew został wniesiony do Sądu w dniu 8 sierpnia 2011 r. Do roszczeń powodów z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia znajdzie zastosowanie 10-letni termin przedawnienia. W ocenie Sądu roszczenie powodów stało się wymagalne po rozwodzie i zawarciu przez pozwaną i K. K. (1) ugody przed Sądem w E. w dniu 2.11.2006 r. W tym czasie było już bowiem wiadome, iż pozwana po rozstaniu ze swoim mężem nie zwróci dobrowolnie nieruchomości powodom, na którą czynili wcześniej nakłady.

Reasumując, pozwana bez podstawy prawnej wzbogaciła się kosztem powodów , ponieważ obecnie powodowie nie są właścicielami nieruchomości ani nie otrzymali zwrotu tego co świadczyli na budowę domu , natomiast pozwana ma zasądzoną od K. K. (1) równowartość połowy wartości działek zabudowanych i 2 działek niezabudowanych- mimo, że nie przyczyniła się do budowy domu poza wkładem wspólnym z mężem w wysokości 20.000 DEM .

Mając na względzie powyższe, na mocy art. 405 k.c. orzeczono jak w punkcie I wyroku.

Odsetki ustawowe za opóźnienie Sąd zasądził od dnia następnego po otrzymaniu odpisu opinii biegłego przez pozwaną na podstawie art. 455 k.c. – ponieważ wartość należnego świadczenia została obliczona według cen aktualnych , przyjęcie zaś innej daty spowodowałoby obniżenie należnej powodom kwoty( co wynika wprost z wniosków opinii biegłego do spraw szacowania nieruchomości ) .

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art.100 k.p.c., art.108§1 k.p.c., art.98§1 i 3 k.p.c., §6 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013, poz. 461) zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów. Powodowie domagali się zasądzenia kwoty 135.000 zł. Sąd zasądził na ich rzecz kwotę 113.672,48 zł, a zatem powodowie wygrali sprawę w 84%, a pozwana w 16 %. W tej sytuacji pozwana winna zwrócić powodom 84% poniesionych przez nich kosztów procesu ( opłaty od pozwu łącznie 6.750 zł + zaliczki na wydatki 1650 zł + koszty zastępstwa procesowego 3617 zł )x 84% = 10.094,28 zł .

W punkcie IV wyroku Sąd na podstawie art.113 ust. 1 ustawy z dnia 28.07.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2010 Nr 90, poz. 594 t.j.) nakazał ściągnąć od pozwanej kwotę 554,10 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych obejmujących nieuiszczone koszty wynagrodzenia biegłego wyłożone tymczasowo przez Skarb Państwa .